platforma.uz

Инвестицияларнинг энг кўпи Қозоғистонга кирмоқда. Ўзбекистонда пасайиш...

2024 йилда Марказий Осиё мамлакатларига киритилган инвестициялар ҳажмида сезиларли ўзгаришлар кузатилди.

Қозоғистон минтақада етакчи бўлиб, 15,7 миллиард долларлик инвестиция жалб қилди, бу ўтган йилга нисбатан 88% ўсишни кўрсатади. Бу минтақадаги умумий инвестицияларнинг 63%ини ташкил қилади.

Ўзбекистонга киритилган инвестициялар эса 49%га камайиб, 4 миллиард долларни ташкил этди.

Қирғизистонда инвестициялар 310%га ошиб, 2,1 миллиард долларга етди.

Озарбайжон 1,2 миллиард долларлик инвестиция жалб қилди, бу 1% ўсишни англатади.

Туркманистон 339 миллион доллар, Грузия 126 миллион доллар ва Арманистон 67 миллион долларлик инвестицияларни қабул қилди.

Умуман олганда, Қозоғистон ва Қирғизистонда инвестицияларнинг сезиларли ўсиши кузатилган бўлса, Ўзбекистонда инвестициялар ҳажми камайган. Бу ўзгаришлар минтақадаги иқтисодий муҳит ва инвестициявий жозибадорликка таъсир этувчи омилларнинг турличалигини кўрсатади.

Яна бир жиҳат. Бизда инвестицияларни кўрсатишда қўшиб ёзиш ёки сохта рақамлар ортидан қувиш авж олгандек...

@platformauzb

Шубҳали ва ношаффоф битимлар

Paynet – Ўзбекистондаги энг йирик тўлов операторларидан бири бўлиб, 18 йилдан бери финтех соҳасида фаолият юритади. Paynet 2005 йили Ботир Арифжонов томонидан ташкил этилган. Кейинчалик у компаниясини давлатга сотишга мажбур бўлган.

2022 йил август ойида Давактив Uzpaynet'даги 100% улушни сотувга қўйган. Аммо ўтган йилнинг апрель ойида тасодифан маълум бўлдики, Uzpaynetнинг таъсисчиси аллақачон ўзгарган. Давактив балансидаги 100% улуш New Industrial Technologies компаниясига ўтказилган, лекин бу эълон қилинмаган. Яъни, Paynetнинг ўзи хусусийлаштирилиши яширинча амалга оширилган.

"New Industrial Technologies" МЧЖ 2019 йил апрель ойида рўйхатдан ўтган бўлиб, унинг устав капитали 273,56 миллиард сўмни ташкил этади. Апрель ойида компания таъсисчиларининг 60% улушига чет эл фуқароси Алекс Ли эга экани кўрсатилган, 40% улуш эса Мустафа Ўразбоевич Абдураҳмоновга тегишли бўлган. Мустафа Абдураҳмонов шунингдек, Asia Alliance Bankнинг асосий акциядори бўлган Asia Alliance Group компаниясининг 77,6% улушига эга. Бугунги кунда компаниянинг ягона эгаси сифатида Мустафа Абдураҳмонов қайд этилган.

Нега бу муҳим?

Humo хусусийлаштирилиши шаффофлик ва битим шартлари бўйича жиддий саволларни келтириб чиқармоқда. Ҳужжатларнинг очиқлиги, танлов шартлари, баҳолаш ва маблағ манбалари ҳақидаги маълумотнинг йўқлиги жараённинг адолатли бўлганига шубҳа уйғотмоқда.

Бу мамлакат иқтисоди ва инвестицион муҳит учун узоқ муддатли оқибатларга олиб келиши мумкин. Халқаро инвесторларни жалб қилиш учун стратегик активларни шаффоф сотиш Ўзбекистон учун муҳим. Шу билан бирга, бюджетни тўлдириш бўйича шаффоф ва самарали битимлар алоҳида аҳамиятга эга.

@platformauzb

Бугун, 20 январь куни Дональд Трампнинг АҚШнинг 47-президенти лавозимига киришиш маросими бўлиб ўтади. Бу ҳақда билиш муҳим бўлган нарсалар:

Анъаналар. Инаугурация доимо 20 январда ўтказилади, бу АҚШ Конституциясига киритилган тузатишлардан бирининг талаби. Бугунги тадбирнинг ғайриоддий томони, у одатдагидек Капитолий олдидаги майдонда эмас, балки ичкарида, АҚШ Капитолийси ротондасида бўлиб ўтади. Трамп ва маросим ташкилотчилари бундай қарорга келишининг сабаби - Вашингтонгдаги қаттиқ совуқ (-11 даражагача). Инаугурация пайтида одамлар одатда ташқарида узоқ вақт кутишади, полициячилар итлар ва отлар билан тартибни сақлашади; Трамп бундай совуқда ҳамманинг хавф остида қолишини тушунтирди. У инаугурация парадини ҳам бекор қилди. Бунинг ўрнига Capital One Arenaда 20 мингга яқин одам сиғадиган катта намойиш бўлиб ўтади.

Инаугурация меҳмонлари. АҚШда хорижий давлатлар вакилларини инаугурация маросимига таклиф қилиш анъанаси йўқ. Аммо Трамп бир нечтасини, жумладан, Аргентина раҳбари Хавер Милейни таклиф этди. Хитойдан Вашингтонга ХХР вице-президенти Хан Чжен ташриф буюрди - бу камдан-кам учрайдиган ҳодиса деб баҳоланмоқда.

Меҳмонлар орасида америкалик миллиардерлар кўп бўлади: Трампнинг яқин гумаштасига айланган Илон Маскдан ташқари Марк Сукерберг (Мета), Жеф Безос (Амазон), Сем Алтман (Open AI), ҳамда ТикТок раҳбари Шоу Тси Чу ташриф буюриши кутилмоқда.

Кимнинг ҳисобига зиёфат? Инаугурация билан боғлиқ расмий тадбирлар АҚШ бюджети томонидан молиялаштирилади, норасмий зиёфат ва қабуллар учун эса ҳомийлар (юқоридаги миллиардерлар) маблағ ажратган. Трамп бу тадбирлар учун тахминан 200 миллион доллар йиғди, бу тўрт йил аввал Байденга қараганда уч баравар кўп. Инаугурация тадбирларига IТ-компаниялар ҳамда Форд, GМ, Goldman Sachs, Johnson & Johnson, Делта, McDonald's каби йирик бизнес бажонидил ҳисса қўшишди. Баъзи тадбиркорлар учун бу Трамп ва унинг жамоаси аъзолари билан муносабатларни йўлга қўйиш ва инаугурация зиёфатларида улар билан мулоқот қилиш имконияти сифатида кўрилмоқда. Трамп вакиллари ОАВ билан суҳбатда бу ихтиёрий-мажбурий хайрияларни Трампдан кечирим сўраш усули деб аташган.

Биринчи куннинг 100 та фармони. Трамп ва унинг жамоаси аъзолари президент инаугурациядан сўнг унинг сайловолди ваъдаларини амалга оширадиган 100 га яқин фармонни имзолаши ҳақида эълон қилишди. Фармонларнинг аниқ мазмуни ҳозирча номаълум, аммо бошқа нарсалар қаторида Трампдан қуйидагилар кутилмоқда:

- АҚШда, шу жумладан, Аляскада нефт қазиб олишни осонлаштириш;
- Ноқонуний муҳожирларни депортация қилиш ва туғилганлик бўйича фуқаролик ҳуқуқини бекор қилиш (лекин бу ҳуқуқ Конституцияда белгиланган, шунинг учун бу борада ҳали жанглар бўлади);
- Мексика билан чегарада фавқулодда ҳолат эълон қилиш;
- АҚШ Демократик партияси ва Байден маъмурияти тарғиб қилган DEI (тенглик, инклюзивлик ва турфалик сиёсатидан қисман воз кечиш, ҳусусан Қуролли Кучлар сафида;
- Электромобилларга дотацияларни бекор қилиш;
- Тўрт йил олдин Капитолийга уюштирилган ҳужумдан кейин ҳукм қилинган кўплаб Трамп тарафдорларини афв этиш (Трамп уларни "гаровга олинганлар" деб атайди; эҳтимол, полицияга ҳужум қилганлар афв этилмайди).
- Трамп, шунингдек, Жон Кеннеди, Роберт Кеннеди ва Мартин Льютер Кингнинг ўлдирилиши ҳақидаги ҳужжатларни ошкор қилишга ваъда берган.

Эълон қилинган кўплаб фармонлар Трамп ижро ҳокимияти ваколатларидан максимал даражада фойдаланиб, ҳокимиятнинг бошқа тармоқларини - қонун чиқарувчи ва суд органларини четга суриб қўйишга ҳаракати деб ҳисобланмоқда.

Инаугурацияни қаерда кўриш мумкин? Маросимнинг расмий саҳифаси бу ерда.

@platformauzb