Bundan kelib chiqadiki, qonunchilikka koʼra toʼlovga qobiliyatsizlik toʼgʼrisidagi ishlarni koʼrib chiqish faqat iqtisodiy sudlarga taalluqli boʼlganligi tufayli, sud bunday ishlarni koʼrib chiqib hal qilishda iqtisodiy protsessual kodeksi bilan parallel ravishda toʼlovga qobiliyatsizlik toʼgʼrisidagi qonunini ham birgalikda qoʼllaydi.
Bu esa, toʼlovga qobiliyatsizlik toʼgʼrisidagi ishlarning oʼziga xos jihatlari boʼlib koʼrinadi.
Аriza bilan sudga murojaat qilgan ishda ishtirok etuvchi shaxslar qarzdor va kreditor toʼlovga qobiliyatsizlik toʼgʼrisida ish qoʼzgʼatish haqidagi arizada qarzdorning toʼlov qobiliyatini tiklashga yoxud tugatishga doir ish yuritish tartib-taomillarini qoʼllash zarurligini koʼrsatishi mumkin. Qayd etilganidek, “Toʼlovga qobiliyatsizlik toʼgʼrisida”gi Qonunning 5-moddasining birinchi qismida nazarda tutilgan alomatlar mavjud boʼlganda qarzdor toʼlovga qobiliyatsizlik toʼgʼrisida ish qoʼzgʼatish haqidagi ariza bilan sudga murojaat etishga haqli.
Shuningdek, qarzdor yuridik shaxs oʼz muassislarining (ishtirokchilarining) yoki mol-mulki egasining qarori yoxud mol-mulkining egasi tomonidan vakil qilingan organning qarori asosida qarzdorga nisbatan toʼlovga qobiliyatsizlik toʼgʼrisida ish qoʼzgʼatish haqidagi ariza bilan sudga murojaat etadi.
“Toʼlovga qobiliyatsizlik toʼgʼrisida”gi Qonunida shunday holatlarda, yaʼni qarzdor yuridik shaxsning rahbari, qarzdor jismoniy shaxs yoki yakka tartibdagi tadbirkor qarzdorga nisbatan toʼlovga qobiliyatsizlik toʼgʼrisida ish qoʼzgʼatish haqida ariza bilan sudga murojaat etishi shartligi belgilangan.
Bular quyidagi holatlardan iborat:
bir yoki bir nechta kreditorlarning talablarini qanoatlantirish qarzdorning boshqa kreditorlar oldidagi pul majburiyatlarini va soliqlar hamda yigʼimlar boʼyicha oʼz majburiyatlarini toʼliq hajmda bajarishini imkonsiz qilib qoʼyishga olib keladigan boʼlsa;
qarzdorning taʼsis hujjatlariga muvofiq qarzdorni tugatish toʼgʼrisida qaror qabul qilishga vakolatli boʼlgan organ tomonidan qarzdorni tugatish toʼgʼrisida ariza bilan sudga murojaat etish haqida qaror qabul qilingan boʼlsa;
qarzdor unitar korxona mol-mulkining egasi vakolat bergan organ tomonidan qarzdorning arizasi bilan sudga murojaat etish toʼgʼrisida qaror qabul qilingan boʼlsa;
qarzdorning mol-mulkiga qaratilgan undiruv qarzdorning xoʼjalik faoliyatini imkonsiz qilib qoʼyishi yoki boshqa kreditorlar talablari qanoatlantirilmasligiga olib kelishi mumkin boʼlsa.
Аgar yuridik shaxs tugatilayotganda kreditorlarning talablarini toʼliq hajmda qanoatlantirish imkonsizligi aniqlangan boʼlsa, tugatish komissiyasi yoki tugatuvchi sudga qarzdorga nisbatan toʼlovga qobiliyatsizlik toʼgʼrisida ish qoʼzgʼatish haqida ariza bilan murojaat etishi shart.
Qarzdorning, tugatish komissiyasining yoki tugatuvchining arizasi bir yoki bir nechta kreditorlarning talablarini qanoatlantirish qarzdorning boshqa kreditorlar oldidagi pul majburiyatlarini va soliqlar hamda yigʼimlar boʼyicha oʼz majburiyatlarini toʼliq hajmda bajarishini imkonsiz qilib qoʼyishga olib keladigan va qarzdorning taʼsis hujjatlariga muvofiq qarzdorni tugatish toʼgʼrisida qaror qabul qilishga vakolatli boʼlgan organ tomonidan qarzdorni tugatish toʼgʼrisida ariza bilan sudga murojaat etish haqida qaror qabul qilingan holatlar yuzaga kelgan paytdan eʼtiboran bir oydan kechiktirmay sudga yuborilishi kerak.
Bundan tashqari toʼlovga qobiliyatsizlik alomatlari aniqlangan taqdirda davlat soliq xizmati organlari, davlat statistika organlari vakolatli davlat organiga ustav fondida (ustav kapitalida) davlat ulushi boʼlgan korxonalar haqidagi maʼlumotlarni taqdim etishi, shuningdek vakolatli davlat organining soʼroviga koʼra korxonalarning iqtisodiy qodirligi toʼgʼrisidagi boshqa maʼlumotlarni taqdim etishi shart.
Shuningdek, qarzdorning rahbari, tugatish komissiyasi aʼzolari yoki tugatuvchi tomonidan sudga qarzdorga nisbatan toʼlovga qobiliyatsizlik toʼgʼrisida ish qoʼzgʼatish haqida ariza taqdim etilmaganligi tufayli qarzdorning yuzaga kelgan pul majburiyatlari va soliqlar hamda yigʼimlar boʼyicha majburiyatlari qarzdor
