Nodizayn

2024-yil uchun tuzgan rejalaringiz amalga oshmadimi?

Chunki siz noto’g’ri rejalar tuzgansiz. Hozir men sizga 2025-yilda muvaffaqiyatga erishish sirlarini o’rgataman, deb navbatdagi murojaatini boshlabdi, treningchi Eshmat...

—

Faqat 8% odam yangi yilda rejalashtirgan ishlarini amalga oshira oladi

Scranton universiteti tadqiqotlariga ko‘ra, yangi yil boshida maqsad qo‘yadigan odamlarning atigi 8% yil oxiriga qadar ularni amalga oshirishga erishar ekan. Qolgan 92% esa rejalarini bajarolmaydi. Aksariyat hollarda, yanvar oyidan keyin ko‘pchilik o‘z maqsadlarini unutib yuboradi yoki motivatsiya yetishmasligidan qiyinchiliklarga duch keladi.

Shuni yodda tutish kerakki, motivatsiya – vaqtinchalik kuch, lekin uzoq muddatli muvaffaqiyatni faqat intizom va har kuni tashlangan kichik qadamlar ta’minlaydi. Reja qilish muhim, lekin uni izchil va oddiy odatlar bilan amalga oshirish undan ham muhimroq. Katta natijalarga erishish uchun kichik, lekin uzluksiz harakat qilish yetarli.

Biz yillar davomida shakllantirgan odatlarimizni bir zumda reja tuzib o‘zgartirish qiyin, ayniqsa real hayotdagi imkoniyatlarimizni hisobga olmasdan katta rejalarga sho‘ng‘ib ketsak. O‘zgarish asta-sekinlik bilan va kichik, foydali odatlarni (habits) shakllantirish orqali amalga oshadi.

Reja tuzmang, qanday bo’lsangiz shundayligingizcha qoling demoqchi emasman.

Menga yordam bergan uslub — “Atomic Habits” kitobidagi maslahatlarni hayotga tatbiq qilish. Unda “har kuni atigi 1% yaxshiroq bo‘ling” degan tamoyilga asoslangan oddiy, lekin kuchli usullar keltirilgan. Bu kichik o‘zgarishlar vaqt o‘tishi bilan hayotni yaxshilashga yordam beradi.

Muhimi, natija emas – jarayon!

Bizning odatlarimiz, kunlik harakatlarimiz va kichik qadamlarimiz uzoq muddatda hayotimizni shakllantiradi. Shuning uchun asosiy maqsad biror natijaga yetishish emas, o‘sha natijaga yetaklovchi odamga aylanishdir. Mana, hayotiy misollar:

- Sportda maqsad marra chizig‘ini bosib o‘tish emas, yuguruvchi bo‘lish. Har kuni yoki kun ora ozgina yugurish, kun kelib marafon tugatishga olib boradi. Ammo natija emas, yugurish jarayoni hayotingizni o‘zgartiradi.

- Bilim olish: Maqsad universitetni tugatish emas, o‘quvchi bo‘lish. Har kuni yangi bilimga intilishni odat qilgan odam hayotining har bir sohasida muvaffaqiyatga erishadi.

- Sog‘lom ovqatlanish: Maqsad vazn tashlash emas, sog‘lom turmush tarzini shakllantirish. Har kuni ratsionga ko'kat va sabzavotlarni qo'shib borish va foydasiz mahsulotlarni kamaytirish kabi kichik odatlar vaqt o‘tishi bilan sog‘lom tanani shakllantiradi.

Kichik odatlarni shakllantirib maqsadga erishishda yordam beradigan manbaalar:

📖 Atomic Habits
🌐 1% Better Every Day

@nodizayn

TBC Bank ilovasi interfeysida juda shubhali holatni sezib qoldim.

Ilovani ochib, profil ekraniga o'tib, "Другое" bandini ochganda,
"У вас активная заявка" matni, uning ostida esa, "Отменить заявку на кредит" tugmasi bor. Qiziq tomoni men zayavka qoldirmaganman. Hamamsidan qizig'i, arizani bekor qilgandan keyin ham bu holat shundayligicha qolmoqda.

Ilovadan video yozib joylamoqchi edim, xavfsizlik uchun bunga ruxsat berishmaydi.

TBC Bank ilovasi ishlatadiganlar, bu holatni tekshirib ko'rishlarini tavsiya qilaman.

Farkhod.com qanday qilib kredit tarixiga ta'qiq qo'yish haqida foydali yo'riqnoma bergan edi. Bu amalni bajarib qo'yish ham har xil xavflar oldini oladi.

@nodizayn

Birinchi 42Meetup a’lo darajada o’tdi. Tadbirda Azimjon va Otabekga side project yoki startup qilishda qanday xatolarga yo’l qo’ymaslik haqida berilgan savolga foydali javoblar bo‘ldi.

Ular tez ishlash kerakligi, mahsulot hali foydalanuvchilarga yetib bormagan bosqichda uzoq muddatli masalalar haqida o‘ylashdan ko‘ra, iloji boricha tezroq MVP (minimal funksional mahsulot) chiqarish va kichik iteratsiyalar orqali rivojlantirishga e’tibor qaratishni tavsiya qilishdi.

Dizayn nuqtai nazaridan men ham bir nechta fikr bildirmoqchi edim, lekin vaqt yetmagani sababli ulasholmadim. Mana mening dizayn bo‘yicha qo‘shimcha fikrlarim:

- MVP dizayni uchun ko‘p vaqt sarflamaslik: Foydalanuvchilar uchun sodda, tushunarli va qulay dizayn yaratish. Dizayn mukammal bo‘lishi shart emas, kichik xatolarga ruxsat beriladi.

- Hali mavjud bo‘lmagan mahsulot uchun brend yaratmaslik: Mahsulot validatsiya qilinmaguncha logo, brend to‘plami yoki reklama materiallariga vaqt sarflashni kechiktiring. Men bir side project/startup ustida ishlaganimda, mahsulot MVP dizayni tayyor bo'lgach, brend yaratishga qattiq fokus qilishim so'ralgan, logo yaratish, har xil to'plamlar va reklamalar, lekin u jamoani tark etganman. Sababi, bor kuchni MVP mahsulotga sarflamasdan, dizaynga sarflash noto'g'ri.

- “Less is more” tamoyiliga amal qilish: Kerak bo‘lmagan funksiyalarni qo‘shib mahsulotni murakkablashtirishdan saqlanish.

- Jamoaning moslashuvchanligi va tezkorligi: MVP jarayonida o‘zgarishlarga tez moslashishi va kerakli o‘zgarishlarni amalga oshira olishi kerak.

- “Done is better than perfect”: Ishni mukammallikka intilmasdan yakunlash muhim. Muhimi, natija ko‘rsatish va foydalanuvchilar muammosini hal qilishdir.

@nodizayn

Yil boshida 42.uz platformasiga user research jarayonida yordam bergan edim. Muammolarni aniqlash maqsadida so‘rovnoma va intervyular o‘tkazdik.

Tadqiqotda kurs sotib olganlarning juda kam qismi uni muvaffaqiyatli yakunlaganini aniqladik, va buning sabablarni bilish muhim edi.

Tadqiqot natijasida quyidagi asosiy xulosalarga keldik:
- Odamlar kurs yoki muallif haqida ma’lumotga ega bo‘lishi bilanoq tezda kursni sotib olishadi.
- Kurs sotib olingach, ko‘pincha birinchi 3-5 kun davomida faol bo‘lishadi.
- Birinchi haftadan so‘ng ko‘pchilik kursga qaytmaydi.
- Kursda o‘quvchini progress qilishga undaydigan mexanizmlar (masalan, nudging yoki rewarding) mavjud emas.
- Kurs asosan nazariyaga asoslanganligi sababli, passiv o‘qitish zerikarli bo‘lib qolmoqda.

Tadqiqotda faqat kursda natija ko'rsatmagan o‘quvchilarni emas, balki kursni tamomlagan yoki tamomlash arafasida turgan ishtirokchilarni ham jalb qilishni maqsad qildik.

Intervyularning birida Milliy Universitet yoki TATUda 20 yil davomida dars bergan professor bilan suhbatlashdim. Ular Express Backend kursidagi 34 darsdan 30 tasini muvaffaqiyatli tamomlagan ekanlar.

Ularning kursga qiziqishlari yosh avlod qanday metodikalardan foydalanayotganini ko‘rish va o‘rganish istagi bilan bog‘liq bo‘lgan.

Professorning fikr-mulohazalari:
- Kurslarni elementary, beginner, pre-intermediate, intermediate, advanced kabi darajalarga ajratish kerak. Ana shunda, o‘quvchilarga tushunish osonlashadi. Bosqichma-bosqich o‘rgatish yanada samarali bo‘ladi.

- Kurslarni passivdan aktivga o‘tkazish. Masalan, Intuit saytida har bir darsdan keyin bilimni test orqali tekshirishadi. Joriy kurslar passiv holatda, bilimlar amaliy tekshirilmaydi. Natijada o‘rganilgan ma’lumotlar tez unutiladi.

- O‘zbekistonda online universitetlarni rivojlantirish zarur, chunki an’anaviy tizim orqali yetarlicha dasturchi tayyorlanmayapti.

- Sun’iy intellekt yordamida yangi o‘qitish usullarini joriy qilish kerak.

Intervyularni dam olish kunlari o‘tkazganim sababli, suhbatimiz 20 daqiqadan ko'p davom etdi.

Shu kabi intervyular orqali qiziqarli va foydali ma’lumotlar hamda yangi g‘oyalar olinadi.

@nodizayn

Attention span — bu ishlayotganimizda yoki bilim olayotganimizda, chalg’imasdan qancha vaqt e’tiborimizni saqlashimizni bildiradi.

Masalan, kichik yoshdagi bolalarda bu muddat qisqa bo’ladi.
Mashina o‘ynayotgan bola birdan kitobga qiziqib, rasmlarini varaqlashi mumkin yoki tezda boshqa o'yinga o'tib ketishi mumkin. Bolalar odatda yangi narsalarga qiziqadilar, lekin bu qiziqish tez so‘nishi mumkin, chunki ularning diqqat muddatlari hali to‘liq shakllanmagan.

Kattalar o‘rtacha 20 daqiqa davomida bir faoliyatga diqqatni qarata olarkan, agar bu faoliyat qiziqarli yoki dolzarb bo‘lsa, bu muddat 40-50 daqiqagacha yetishi mumkin ekan.

Ijtimoiy tarmoqlar va Telegram kabi servislarning salbiy tomoni — diqqat muddatiga (“attention span”) ta’sir qila olishi.

Telegramda kerakli xabarni tekshirish uchun kirganimizda, osonlik bilan chalg’ib qolish mumkin. Shu sababli, men har doim ham Telegram guruhlarga qo‘shilavermayman va guruhlarga qo‘shishni cheklab qo‘yganman, ayniqsa faqat yangiliklar yoki videolarni “forward” qiladigan guruhlarga.

Tasavvur qiling, har bir “krug” uchun alohida guruh bor: sinfdoshlar, kursdoshlar, ishdagi hamkasblar, qarindoshlar, ulfatlar va hokazo.

Ularning har biriga kuniga 5-10 daqiqa ajratib, vaqtni tez yo'qotish mumkin. Albatta, har kimning o‘z tanlovi bor va bu tanlovga hurmat bilan qarash kerak.

@nodizayn

Ro’yxatdan o'tish uchun, uzun forma to'ldirish talab qilinmaydi 😃

Elena Verna shaxsiy brend yaratish haqida yaxshi post yozdi va uning asosiy xulosalari quyidagicha:

- Shaxsiy brend o‘zingizni rivojlantirish va yaxshi natijalar yaratish orqali tabiiy paydo bo‘ladi. Avval sifatli ish qilishga e’tibor qaratish kerak, brend esa foydali ish va muvaffaqiyat ortidan shakllanadi.

- Ko‘p “influencer”lar shaxsiy brend orqali tez muvaffaqiyatga erishish mumkinligini targ‘ib qilishadi, lekin bunday yondashuv noto‘g‘ri. Haqiqiy obro‘ va ishonch faqat o‘z mehnatingiz va natijalaringiz orqali keladi, ijtimoiy tarmoq yoki algoritmlar orqali emas.

- Shaxsiy brendga urg'u bergandan ko‘ra, haqiqiy bilim va tajribani boshqalar bilan ulashishning foydasi ko'p. Bu yondashuv boshqalarga ham foyda beradi.

- Shaxsiy brend uchun harakat qilishdan ko‘ra, avval yaxshi natijalarga erishishga va undan keyin bilimlarni ulashishga intilish kerak.

P.S.: Bugungi kunda shaxsiy brend uchun kontent yaratish yoki post yozish trendga chiqdi, algoritmlar o'ylab topildi. Ayniqsa sun'iy intellekt yordamida bu kabi jarayonlarni amalga oshirish oson bo'ib qoldi.

Har doim birovni kuzatishdan oldin yoki biror kitob o'qishdan oldin, oddiy savollar berib, muallif kimligini filtrlab olish vaqtni zoye ketmaslikka yordam beradi.

👉 You don't need to build a personal brand - Elena Verna

@nodizayn

Tutorial Hell iborasi dasturlash yoki dizaynni o’rganishda faqat tutoriallarga o’rganib qolish, haqiqiy loyihalarda o’z bilim va ko’nikmalarni sinay olmaslikni anglatadi. Bu o’rganish jarayonida tutoriallarga haddan tashqari bog’lanib qolishga olib keladi.

O’zim uchun AI Hell yoki ChatGPT Hell iborasini o’ylab topdim. Ya’ni, so’nggi paytlarda har bir amalni ChatGPT yordamida bajarishga odatlanib qolganman.

Bu, albatta, ba’zi jihatlari bilan foydali. Ishda ingliz tilida yozma yoki og’zaki muloqot qilganim uchun har bir yozgan matnni ChatGPT yordamida tekshirishga o’rganib qolganman.

Uzunroq email yozishda bunday yondashuv foyda beradi, lekin oddiy chat orqali muloqot qilishda ham, matnim professional yozildimi yoki yo’qmi, deb ikkilanib ChatGPT’dan foydalanish miyani ishlatmaslikka va ChatGPT Hell holatiga olib keladi.

Shuning uchun, oxirgi ikki haftadan beri yozma muloqotlarda ChatGPT’dan foydalanishni to’xtatib qo’ydim. AI chiqishidan oldin ham shunday qilganmam.

@nodizayn

Avvalroq Oybek Kholikov ishlari bilan bo'lishgandim. Oybek Janubiy Koreyada bir nechta kompaniyalarga UI/UX dizayner vazifasida ishga topshirdi va nihoyat TEAM SKY kopmpaniyasiga stajirovkaga qabul qilindi.

Bungacha bir nechta intervyu jarayonlaridan o‘tdi va har bir intervyudan keyin natijalarni tahlil qilib, yo‘nalish ko‘rsatishga harakat qildim.

Shu bilan, so‘nggi bir yil ichida men mentorlik qilgan dizaynerlardan 4 nafari o‘ziga mos ish topishga muvaffaq bo‘ldi.

Men mentor sifatida hech qachon dizaynerlarga bu sohada ishlash orqali falon ming dollar daromad qilishini yoki kursimdan keyin aniq bir summada oylik maosh topishini va’da bermayman. Hatto to‘g‘ridan-to‘g‘ri so‘rashganida ham, bu jarayon ularning o‘z mehnati va harakatlariga bog‘liq ekanini ochiq tushuntiraman.

Mening eng katta yutug'im – ularning o‘z natijalariga erishayotgani.

@nodizayn

Menga dizayn industriyadagi jarayonlar, sohadagi o'zgarishlar va ishga qabul qilish jarayonlari qiziq. Yaqinda Tom Scott bilan bo'lgan suhbatda, hozir qanday dizaynerlarga talab ko'p deb so'raganimda, u quyidagilarni aytib o'tdi:

- Kod yoza oladigan dizaynerlar
- Kichik startap yoki kompaniyada yakka tartibda ishlaydigan dizaynerlar (solo)

Tom Scott asosan Buyuk Britaniya va Yevropa bozorida dizaynerlar topishda yordam beradi. Uning aytishicha, u asosan 1% eng yaxshi dizaynerlar bilan ishlaydi.

Keling yuqorida keltirilgan ikki toifa dizaynerlarni tahlil qilamiz:

Kod yoza oladigan dizaynerlar (designer who can code)
Bunday dizaynerlar tayyorlagan dizayn yechimini frontendga o'gira oladigan (HTML, CSS, JavaScript yordamida) yoki kamida shu jarayonda oddiyroq amallarni bajara oladigan dizaynerdir.

Bunday dizaynerning asosiy afzalliklari:
- Texnologiyalarni tushunish, dizayn jarayonida texnologik cheklovlar va imkoniyatlarni hisobga ola bilishi.
- Prototip tayyorlash, ayniqsa yangi va kichik startap muhitida, tezkor prototiplarni yaratishda katta yordam beradi.
- Ish jarayonini tezlashtirish, g'oyalarni amalda realizatsiya qilish jarayonini soddalashtiradi.

Yakka tartibdagi dizaynerlar (solo)
Kompaniya yoki jamoada yolg'iz dizayner sifatida ishlashning o'ziga xos sabablari bor. Bunday dizaynerlarning afzalligi shundaki, ular ko'p qirrali bo'lib, biznes ehtiyojlarini yaxshiroq tushunadi va kamroq resurs bilan katta natijalar ko'rsatadi.
Ammo bunday dizaynerlarning duch keladigan asosiy muammolari:

- Mentorlarning yetishmasligi: Komandada boshqa dizaynerlar yo'qligi sababli, ular ko'pincha o'zlarini yolg'iz his qilishadi va rivojlanish uchun mentor qidirishadi.

- O'sish imkoniyatlari cheklangandek tuyulishi: Yakka tartibda ishlashda dizaynerlar bo’lmagani uchun jamoaviy hamkorlik va tajriba almashish imkoniyatlari kamroq bo'lishi mumkin.

Ikkala holatda ham dizaynerlar biznesni to'g'ri tushunib, kamroq xarajat va kuch bilan ko'proq natijaga erishishga yordam beradi. Ayniqsa o'tgan 2 yil davomida IT sohasidagi massiv ishdan bo'shatishlardan keyin kompaniyalar iloji boricha kamroq odamlar bilan ko'proq natijaga erishishga urinmoqda.

Shaxsiy tajribam
2010-yillarda men ham dasturchi va web dizayner bo'laman deb, HTML va CSS ni o'rganib, o'zim chizgan saytlarni verstka qilib ko'rgandim. Lekin o‘sha davrda bunday ko‘nikmalarga talab past bo‘lgani uchun bunga fokus qilmadim.

Keyinchalik, adashmasam, 2018-yillarda Farhodjon aka orqali Notion kompaniyasida faoliyat olib borgan Sergey Surganovdan, Notionda kodlashni biladigan dizaynerlarga talab borligini eshitganman.

Hozir tez-tez tarmoqlarda dizayner kod yoza olish-olmasligi haqidagi bahslarga ko'zim tushadi.
Dizayner kod yozishi kerak degan talab yo'q, lekin agar dizaynerda bu ko'nikma bo'lsa, bu juda katta foyda beradi.

@nodizayn