Navoiyshunoslik


Channel's geo and language: Uzbekistan, Uzbek
Category: Edutainment


Assalom-u alaykum, azizlar! Ushbu o‘zanda Siz hazrat Navoiyning shoh baytlari, ularning talqinlaridan bahramand bo‘lishingiz, shoir ijodiga oid tadqiqotlar, qiziqarli manbalar, ma'lumotlar bilan tanishishingiz mumkin!
https://t.me/Avaznazarov

Related channels  |  Similar channels

Channel's geo and language
Uzbekistan, Uzbek
Category
Edutainment
Statistics
Posts filter


#Ğazal_tahlili_dars

“G‘aroyibu-s-sig‘ar”dagi 19-g‘azal
Kimki ko‘rsa mushki nob ul sunbuli serob aro,
Bir qaro tufrog‘ degaykim tushti mushki nob aro.

Qoshing ichra rishtayi jonimg‘a chirmang‘an ko‘ngul,
Ankabutedurki, aylabdur vatan mehrob aro.

Ul quyoshdin ayru ashkim yomg‘urining barqidur,
O‘t tutashqan rishta yanglig‘ jismi pech-u tob aro.

Ul labi unnobgun ko‘nglumga ekkan tuxmi mehr,
Ko‘nglum ichra yoshurundur donadek unnob aro.

Uyqu saydi qasdig‘a otqan toshingdindur nishon,
Ko‘z qarosi demagil bu diydayi bexob aro.

Charxi doyir bahridin el tutmasun sohil umid,
Kim qutulmas har kishikim, tushti bu girdob aro.

Gar Navoiy yodini qilmoq habib imkon emas,
Basdurur mazkur ham bo‘lsa gahe ahbob aro.

Vazn:
Fo-i-lo-tun / fo-i-lo-tun / fo-i-lo-tun / fo-i-lun /
– V – – / – V – – / – V – – / – V – /
Ramali musammani mahzuf

O‘qilishi:
Kim-ki-ko‘r-sa: / mush-ki-no-b ul / sun-bu-li:-se: / ro-b a-ro, /
Bir-qa-ro-tuf / rog‘-de-gay-kim / tush-ti-mush-ki: / no-b a-ro. /

G'azalning dars jarayonidagi tahlili audio yozuvi. Tahlil qiluvchi PhD, dotsent Odiljon Avaznazarov.

Kanalga ulanish:

https://t.me/navoiyshunoslik_rasmiy


#Ğazal_tahlili_dars

Yuqorida "G'aroyibu-s-sig'ar"dagi 19-g'azal tahlilini baytma-bayt ko'rib o'tdik. Ushbu audiofaylda mazkur g'azal hamda devondagi 4-qit'aning dars jarayonidagi tahlilini tinglashingiz mumkin.

©️Odiljon Avaznazarov, PhD, dotsent

Kanalga a'zo bo‘lish:

https://t.me/navoiyshunoslik_rasmiy


#Ğazal_tahlili_dars

Tahlil:
7. Gar Navoiy yodini qilmoq habib imkon emas,
Basdurur mazkur ham bo‘lsa gahe ahbob aro.

Lug‘at:
Mazkur – zikr etilgan, aytilgan,
Ahbob – do‘stlar.

Nasriy bayon:
Agar habibimning Navoiyni eslashga imkoni bo‘lmasa, Navoiy uchun gohida habibim do‘stlarining davrasida ismi zikr qilinishi kifoyadir.

Badiiy san’atlar:
Ishtiqoq – habib, ahbob;
Tanosib – yod qilmoq, mazkur bo‘lmoq.

Kanalga a'zo bo‘lish:

https://t.me/navoiyshunoslik_rasmiy






#Ğazal_tahlili_dars

Tahlil:
6. Charxi doyir bahridin el tutmasun sohil umid,
Kim qutulmas har kishikim, tushti bu girdob aro.

Lug‘at:
Doyir – aylanuvchi.

Nasriy bayon:
El aylanuvchi falak dengizidan sohilga chiqib najot topmoqni umid qilmasin. Chunki bu girdob aro tushgan har kishining qutulmoq imkoni yo‘qdir.

Badiiy san’atlar:
Kalomi jome’ – nasihat;
Mazhabi kalomiy – “Kim” vositasida chiroyli dalil keltirish (2-misra);
Tanosib – el, har kishi / bahr, girdob.

Kanalga a'zo bo‘lish:

https://t.me/navoiyshunoslik_rasmiy


#Ğazal_tahlili_dars

Tahlil:
5. Uyqu saydi qasdig‘a otqan toshingdindur nishon,
Ko‘z qarosi demagil bu diydayi bexob aro.

Lug‘at:
Bexob – uyqusiz, uyg‘oq,
Diyda – ko‘z.

Nasriy bayon:
Uyqusiz qolgan ko‘zim gavharini ko‘z qorachig‘i dema, balki u uyqu saydini ovlash uchun otgan toshingdan bir nishondir.

Badiiy san’atlar:
Tanosib – ko‘z qarosi, diyda;
Husni ta’lil – ko‘z gavhari qorachiq emas, ma’shuq otgan tosh deb yolg‘on asos keltirilmoqda.

Kanalga a'zo bo‘lish:

https://t.me/navoiyshunoslik_rasmiy




Forward from: Zamon Kitob.uz SMG+DAVR PRESS Nashriyoti
#Yangi_nashr_SOTUVDA

Odiljon Avaznazarovdan yana bir yangilik!
Navoiy timsollari so'zligi

✍️ Majozdin manga maqsud erur haqiqiy ishq,
Nedinki, ahli haqiqatqa bu tariqat erur.

🔥Tasavvuf adabiyotini, qolaversa, adabiyotdagi tasavvufiy ma'no-mohiyatni anglashni istaganlar uchun ajoyib yangilik!

📔Filologiya fanlari bo‘yicha falsafa doktori, dotsent Odiljon Avaznazarovning “Navoiy timsollari so‘zligi” kitobi nashrdan chiqdi.

📚 Majoz tariqida so‘z aytmoq haqiqat ahlining yo‘lidir. Shu sababli haqiqat ahli so‘zidagi haqiqatni anglamoq uchun majozning mohiyatiga yetmoq kerak.

Ushbu so‘zlik nafaqat hazrat Alisher Navoiy ijodi, balki mumtoz adabiyotimizning boshqa namoyandalari ijodida majoz qatiga yashiringan irfoniy-tasavvufiy ma’noni yaxshiroq anglashingizga xizmat qiladi.

Mazkur so‘zlik tasavvufiy atamalar izohlangani bilan avvalgi lug‘atlardan farqlanadi. Unda 1300 ga yaqin tasavvufiy istiloh izohlangan.

NA'MUNA 👇
https://t.me/zamon_kitob_uz

📥 Buyurtma uchun:
☎️ +998946227133
👤 @yoqubbek_zamon_kitob


Forward from: Nurboy Jabborov saboqlari
​​“АГАР ИЙД ИСТАСАНГ ҲАР ДАМ…”

Ҳазрат Алишер Навоий адабий мероси – тафаккур дарсхонаси. Буюк адиб асарлари мутолааси ўқувчини умрнинг ҳар лаҳзасини ғанимат билишга, тафаккурни мудом чархлашга ундайди. Улардан келиб чиқадиган хулоса шуки, ўтаётган ҳар бир сония камолотга хизмат қилмас экан, бундай умрга ҳайф. Бой берилган вақт – завол элчиси. Бунга рози бўлиш мукаррам зот ўлароқ улуғланган инсон учун номуносибдир. Буюк шоирнинг ҳайит мавзусига оид шеърлари ҳам ушбу фикрни тасдиқлайди.

Агар ийд истасанг ҳар дам, фано зайлини тут маҳкам –
Ки, бир дамда ики байрамға учрар солики фоний.

“Ийд” – ҳайит, байрам; “зайл” – этак маъноларини англатиши маълум. Ҳазратнинг талқинига кўра, инсон умрнинг ҳар дамини ийдга айлантириш имконига эга. Аввалги сатрда ифодаланган фикрни иккинчи мисрада фасоҳат ва балоғат жиҳатидан янада юксалтириш – улуғ шоир ғазалларининг бош хусусияти. “Ийд истасанг” деб бошланган фикрнинг “бир дамда ики байрамға учрар” тарзида давом эттирилиши бунинг исботидир. Байтдаги фикр якунига кўра, бунга эришмоқнинг асосий шарти фано этагини маҳкам тутмоқликдир.
Маълумки, ҳазрат Навоий асарларида ҳеч бир ҳодиса шунчаки таъриф-тавсиф этилмайди. Қайси бир мавзу қаламга олинмасин, муаллифнинг ҳаётий ва ижодий концепциясига бўйсундирилади. Бу концепция эса, таъбир жоиз бўлса, “фано” тушунчасида тажассум топади. Аёнки, Фоний тахаллуси ҳам ана шундан келиб чиқиб танланган. Ана шу концепция – фано фалсафаси ҳазрат Навоий асарларини занжир мисоли бир-бирига боғлаб туради. Асардан асарга ўтган сари мустаҳкамланиб, юксалиб боради ва “Лисону-т-тайр”да авж нуқтасига етиб, хулосаланади. Ҳайит мавзусига бағишланган юқоридаги байт ҳам бунинг далилидир. Байтнинг давоми ҳам ушбу фикрни тасдиқлайди:

Навоий зору музтардур, қатил айларга дархурдур,
Жамолинг ийди акбардур, қил охир ани қурбони.

Фано фалсафасидан муддао бақога эришмоқдир. Бу мақсад Ҳақ жамоли орқали ҳосил бўлади. Ҳақиқий “ийди акбар” – улуғ ҳайит, улуғ байрам илоҳий жамолга муяссарликдир. Бу йўлда жисмнинг қатл этилмоққа дархур (лойиқ), жоннинг қурбонликка сазовор бўлиши айни муддао ўлароқ талқин этилиши сабаби шунда.
Ҳазрат Навоий “Маҳбубу-л-қулуб”да ёзишича, ҳайитни ҳар бир одам ёшига муносиб тарзда кутиб олиши зарур:

Ийд оқшоми тифл илгида чапу рост ҳино,
Ё шоҳиди шўх эгнига хаззу дебо.
Шоистадурур қари бажуз далқу асо,
Кўргузса сақолиға куларлар уқало.

Ҳайит оқшомида қўлларига хино қўйиш “тифл”, яъни ёшлар юмуши. “Хаззу дебо” – ипакли матолардан кийиниш “шоҳиди шўх” – гўзал дилбарларга ярашади. Агар “далқу асо” – дарвешларга мос кийим кийиб, асо тутиши шарт бўлган қари ана шу тарзда ясанса-чи? Бундай киши ақл эгалари ичида кулгига қолиши шубҳасиздир. Ҳаёт ҳикмати ва мантиғининг поэтик ифодасидир бу мисралар.
Улуғ мутафаккир ижодида ҳайит, хусусан қурбон ҳайити мавзусига жиддий эътибор қаратилган. Хусусан, “Насойиму-л-муҳаббат”да Абубакр Мавозиний зикрида Ибн Хаббознинг Жамра яқинида бир дарвешни кўргани айтилади. Азҳо ийдида (Қурбон ҳайитида) одамлар қурбонликлари ва садақалари билан Ҳаққа яқинлашаётганини айтиб, жонидан ўзга ҳеч нарсаси йўқлигини изҳор этган дарвешнинг ажиб ҳолати зикр этилган. “Вақфия”да ҳайитнинг аввалги кунида ўнлаб қўйлар қурбонлик қилиниб, “мадраса ва хонақоҳнинг фуқаро ва масокин ва сойир суккониға улашилгани”, иккинчи кунида “йигирма ботмон эт била йигирма ботмон буғдойни ҳалим қилиб, эллик ботмон ўтмак била” тақсимлангани ҳақида ёзилган. Энг муҳими, бу асарлардаги маълумотлар ўқувчини фикрлашга ундайди; унинг ақлини чархлаб, кўнглини юмшатади, тафаккурини юксалтиради. Ҳазрат Навоий мероси тафаккур дарсхонаси сифатида барча замонларда ҳам улкан аҳамиятини сақлаб қолаверади.

Нурбой Жабборов


#Табрик

*Суратда Иброҳим алайҳиссаломнинг қурбонликлари тасвирланган.

***

Қуръондан оят:

Ҳаж сураси, 36 - оят

وَالْبُدْنَ جَعَلْنَاهَا لَكُم مِّن شَعَائِرِ اللَّهِ لَكُمْ فِيهَا خَيْرٌ فَاذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَيْهَا صَوَافَّ فَإِذَا وَجَبَتْ جُنُوبُهَا فَكُلُوا مِنْهَا وَأَطْعِمُوا الْقَانِعَ وَالْمُعْتَرَّ كَذَلِكَ سَخَّرْنَاهَا لَكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ

36. Ва туяларни сиз учун Аллоҳнинг шиорларидан қилдик. Уларда сизга яхшилик бор. Уларга олд оёқларидан бири боғлоғлиқ турган ҳолида Аллоҳнинг номини зикр қилинг. Ёнлари ерга текканида эса, бас, улардан енг, қаноатли ва тиланган камбағалларни ҳам таомлантиринг. Шундай қилиб, уларни сизга беминнат хизматкор қилиб қўйдик. Шоядки, шукр қилсангиз.

***

Ассалому алайкум, азизлар!
Улуғ ҳайит айёмингиз муборак бўлсин!


https://t.me/navoiyshunoslik_rasmiy


#Ğazal_tahlili_dars

Tahlil:
4. Ul labi unnobgun ko‘nglumga ekkan tuxmi mehr,
Ko‘nglum ichra yoshurundur donadek unnob aro.

Lug‘at:
Unnob – chilonjiyda.

Nasriy bayon:
Unnobdek qizil labli yorning ko‘nglumga ekkan muhabbat tuxmi ko‘nglim ichra unnob orasidagi donadek yashirindir.

Badiiy san’atlar:
Tashbeh – lab chilonjiydaga, oshiq ko‘nglidagi muhabbat tuxmi jiyda mevasi ichidagi danakka o‘xshatilmoqda;
Istiora – mehr tuxmi;
Ishtiqoq – unnob, unnobgun;
Takrir – ko‘ngil.

Kanalga a'zo bo‘lish:

https://t.me/navoiyshunoslik_rasmiy


#Mutolaa
"Истиқлол даври ўзбек навоийшунослиги" номли 30 жилдли тадқиқотлар жамланмасининг биринчи, иккинчи қисмларини мутолаа қилган эдик. Навоийшунослигимиз тарихида эътироф қозонган ушбу тадқиқотлар ҳазрат Навоий ижодини теранроқ англашга, ўқувчининг бу ижод намуналарига турли ракурслардан ёндашувига ёрдам беради. Жамланманинг учинчи жилди мутолаасини ҳам якунладик.

Истиқлол даври ўзбек навоийшунослиги. 30 жилдлик, 3-жилд. — Тошкент: "Tamaddun", 2021. — 344 б.

Таркиби:
1. Маллаев Н. Навоийхонлик суҳбатлари. 7—107-саҳифалар.
2. Акрамов Б. Фасоҳат мулкининг соҳибқирони. 108—284.

3. Шарипов Ш. "Лисон ут-тайр" ҳақиқати. 285—340.

https://t.me/navoiyshunoslik_rasmiy


#Ğazal_tahlili_dars

Tahlil:
3. Ul quyoshdin ayru ashkim yomg‘urining barqidur,
O‘t tutashqan rishta yanglig‘ jismi pech-u tob aro.

Lug‘at:
Barq – chaqmoq; maj. O‘t, olov.
Pech-u tob – to‘lg‘anish, iztirob. maj. Siqilish, qiynalish.

Nasriy bayon:
U quyosh kabi mahbubamdan ayrilganimda jismim o‘t tutashgan ip kabi azob ichida qoladi va ko‘z yoshim yomg‘irida chaqmoqdek ko‘rinadi.

Badiiy san’atlar:
Istiora – quyosh;
Tashbeh – ko‘z yosh yomg‘irga, jism o‘t tutashgan ipga va chaqmoqqa o‘xshatilgan.

Kanalga a'zo bo‘lish:

https://t.me/navoiyshunoslik_rasmiy


#Ğazal_tahlili_dars

Tahlil:
2. Qoshing ichra rishtayi jonimg‘a chirmang‘an ko‘ngul,
Ankabutedurki, aylabdur vatan mehrob aro.

Lug‘at:
Ankabut – o‘rgimchak,
Rishta – ip.

Nasriy bayon:
Qoshing ichra jonim rishtasig‘a chirmangan ko‘nglim mehrob aro vatan aylagan o‘rgimchak kabidir.

Badiiy san’atlar:

Tashbeh – oshiq o‘z ko‘nglini o‘rgimchakka, yor qoshini mehrobga o‘xshatmoqda;
Tamsil – 2-misra;
Tanosib – qosh, jon, ko‘ngil;
Istiora – rishtayi jon.

Kanalga a'zo bo‘lish:

https://t.me/navoiyshunoslik_rasmiy


#Ğazal_tahlili_dars

Tahlil:
1. Kimki ko‘rsa mushki nob ul sunbuli serob aro,
Bir qaro tufrog‘ degaykim tushti mushki nob aro.

Lug‘at:
Sunbul – 1. Ingichka bargli, gullari halqa-halqa, qo‘ng‘iroqsimon va xushbo‘y bir nav’ o‘simlik. 2. maj. Soch.
Mushki nob – sara mushk.

Nasriy bayon:
Kimki yorning u sunbul sochlari orasida eng sara mushkni ko‘rgudek bo‘lsa, “Bir qaro tuproq mushki nob orasiga tushibdi” deb o‘ylaydi.

Badiiy san’atlar:
Istiora – sunbul;
Tashbeh – soch mushki nobga, mushki nob qaro tuproqqa o‘xshatilgan;
Takrir – mushki nob;
Epifora – aro;
Izdivoj – qofiyadosh so‘zlarning yonma-yon yoki yaqin qo‘llanishi: nob, serob.

Kanalga a'zo bo‘lish:

https://t.me/navoiyshunoslik_rasmiy


#Ğazal_tahlili_dars

“G‘aroyibu-s-sig‘ar”dagi 19-g‘azal
Kimki ko‘rsa mushki nob ul sunbuli serob aro,
Bir qaro tufrog‘ degaykim tushti mushki nob aro.

Qoshing ichra rishtayi jonimg‘a chirmang‘an ko‘ngul,
Ankabutedurki, aylabdur vatan mehrob aro.

Ul quyoshdin ayru ashkim yomg‘urining barqidur,
O‘t tutashqan rishta yanglig‘ jismi pech-u tob aro.

Ul labi unnobgun ko‘nglumga ekkan tuxmi mehr,
Ko‘nglum ichra yoshurundur donadek unnob aro.

Uyqu saydi qasdig‘a otqan toshingdindur nishon,
Ko‘z qarosi demagil bu diydayi bexob aro.

Charxi doyir bahridin el tutmasun sohil umid,
Kim qutulmas har kishikim, tushti bu girdob aro.

Gar Navoiy yodini qilmoq habib imkon emas,
Basdurur mazkur ham bo‘lsa gahe ahbob aro.

Vazn:
Fo-i-lo-tun / fo-i-lo-tun / fo-i-lo-tun / fo-i-lun /
– V – – / – V – – / – V – – / – V – /
Ramali musammani mahzuf

O‘qilishi:
Kim-ki-ko‘r-sa: / mush-ki-no-b ul / sun-bu-li:-se: / ro-b a-ro, /
Bir-qa-ro-tuf / rog‘-de-gay-kim / tush-ti-mush-ki: / no-b a-ro. /

G'azalning dars jarayonidagi tahlili audio yozuvi. Tahlil qiluvchi PhD, dotsent Odiljon Avaznazarov.

Kanalga ulanish:

https://t.me/navoiyshunoslik_rasmiy


#Shohbayt

55.
Йиғлабон ул сарвнинг йўлиға тушсам, ноз этар,
Су била туфроғдин бош тортқан янглиғ ниҳол.
Алишер Навоий

Насрий баён:

Йиғлаб у сарвқомат ёрнинг йўлига тўкилсам, у худди ниҳол сув билан тупроқдан бош тортганидек ноз қилади!

https://t.me/navoiyshunoslik_rasmiy

2k 0 15 5 12

#Shohbayt

54.
Десанг огаҳ бўлай майдин ўзунгни ҳеч билмас қил,
Ки ғафлатдур фано таврида ўзни бир нима билмак.
Алишер Навоий

Насрий баён:
Агар майдан огоҳ бўлай десанг, ўзингни "ҳечлик" даражасига етказ. Чунки фано ҳолида ўзини бир нима билмоқ ғафлатдур.

Байт шарҳи:

Эй Навоий, агар ваҳдат майининг сирларидан огоҳ бўлай десанг, ўзлигинг — менлигингни унут, ҳечлик мақомига юксал. Чунки фано йўлида ўзлик юкидан воз кечмаслик – ғафлатдир!

https://t.me/navoiyshunoslik_rasmiy


#Shohbayt

53.
Навоий, ишқ таркин этма, қадаҳни ҳам қўймағил илигдин,
Ки даҳри мухтийда мундин ўзга эрур не қилсанг хатойи мутлақ.
Алишер Навоий

Насрий баён:

Эй Навоий, ҳеч қачон ишқдан воз кечма, қадаҳни ҳам қўлингдан қўйма. Чунки хатоликларга тўла бу дунёда шундан ўзга нима иш қилсанг, барчаси  хато бўлади!

https://t.me/navoiyshunoslik_rasmiy

2.5k 0 18 12 16
20 last posts shown.