Magic Biology (by Ozod Murodovich)


Channel's geo and language: Uzbekistan, Uzbek
Category: Education


Biologiya fanlari magistri, biolog-ornitolog Ozod Murodovichning, asosan, Biologiya fanidan tayyorlanuvchi abituriyentlar uchun mo'ljallangan kanali.
Videolar @MurodovichVideos kanalida.
Shaxsiy blog👉 @murodovichs_blog

Related channels  |  Similar channels

Channel's geo and language
Uzbekistan, Uzbek
Category
Education
Statistics
Posts filter


Paskal Uchburchagi va Kumulyativ Polimeriya: Oddiy Matematikadan Genetik Tahlilgacha

📌Biologiyani o'rganishni davom etamiz📖 ruknidan BOMBA post!

Bugun o'ta qiziq va dolzarb mavzuga to'xtalayapmiz!


Genetikada kumulyativ polimeriya — ko‘p genli belgilar (masalan, inson bo‘yi yoki teri rangi) irsiylanishini ifodalaydi. Bunday belgilar bir nechta genlar ta’sirida shakllanadi va har bir gen kichik miqdorda o‘z hissasini qo‘shadi. Bu hodisalarda fenotiplar nisbatlarini aniqlashda Paskal uchburchagi juda qulay matematik vosita hisoblanadi.

Paskal Uchburchagi Nima va Nega Muhim?

Paskal uchburchagi — matematik qatorlar asosida tuziladigan geometrik jadval. Har bir qator oldingi qatorning qiymatlarini qo‘shish orqali hosil bo‘ladi. Quyida uning bir necha qatorlari keltirilgan:

1
1 1
1 2 1
1 3 3 1
1 4 6 4 1
1 5 10 10 5 1

Bu qatorlarning har biri dominant allellar soniga qarab fenotiplarning nisbati sifatida genetik tahlilda ishlatiladi. Faqat to‘liq gen allellari (2, 4, 6 va hokazo) bo‘lgan hollarda Paskal uchburchagidan foydalaniladi.

Genetikada Kumulyativ Polimeriyaning Amaliy Misollari:

1. 1 Juft Allelli Gen (A va a)
Bu holatda ikkita gen belgiga ta’sir qiladi, Paskal uchburchagining 3-qatori ishlatiladi:
1:2:1
0 ta dominant allel : 1 ta (1).
1 ta dominant allel : 2 ta (2).
2 ta dominant allel : 1 ta (1).
Fenotiplar nisbati:
1:2:1

2. 2 Juft Allelli Gen
Bu holatda 2 juft allelli gen belgiga ta’sir qiladi. Paskal uchburchagining 5-qatori ishlatiladi:
1 4 6 4 1
0 ta dominant allel : 1 ta (1).
1 ta dominant allel : 4 ta (4).
2 ta dominant allel: 6 ta (6).
3 ta dominant allel: 4 ta (4).
4 ta dominant allel : 1 ta (1).
Fenotiplar nisbati:
1:4:6:4:1

3. 3 Juft Allelli Gen.
3 juft allelli genlar belgiga ta’sir qilganda, Paskal uchburchagining 7-qatori ishlatiladi:
1 6 15 20 15 6 1
0 ta dominant allel: 1 ta (1).
1 ta dominant allel: 6 ta (6).
2 ta dominant allel: 15 ta (15).
3 ta dominant allel: 20 ta (20).
4 ta dominant allel: 15 ta (15).
5 ta dominant allel: 6 ta (6).
6 ta dominant allel: 1 ta (1).
Fenotiplar nisbati:
1:6:15:20:15:6:1

Siz shu ma'lumotlardan foydalanib 4 juft noallel gen ishtirok etadigan polimeriyani mustaqil hisoblang!

Genetikada Paskal Uchburchagining Ahamiyati

1. Ko‘p genli belgilarni tahlil qilish: Kumulyativ polimeriya yordamida belgilar qanday taqsimlanishini tushunish osonlashadi.
2. Nazariy model: Eksperiment natijalarini oldindan prognoz qilish uchun ishlatiladi.
3. Genetik xilma-xillikni tushuntirish: Har bir dominant allel umumiy fenotipga qanday ta’sir qilishini ko‘rsatadi.

Siz nima deb o‘ylaysiz? Paskal uchburchagining genetikadagi ahamiyatini siz qanday tasavvur qilasiz? O‘z fikrlaringizni qoldiring! 😊

📌 #Genetika #Biologiya #PaskalUchburchagi

Ushbu postni Ozod Murodovich
@Magic_Biology kanali uchun maxsus tayyorladi.
Ko'chirganda kanal linki bilan oling.


📌Biologiyani o'rganishni davom etamiz📖

Bugun Mastadontlar haqida gaplashamiz
✔️

Mastodontlar – qadimgi gigantlar!

Mastodontlar yer yuzida yashagan eng yirik fillar qatoriga kiruvchi qadimgi jonivorlardan biri edi. Ular taxminan 27 million yil avval paydo bo‘lib, so‘nggi vakillari taxminan 10 ming yil oldin yo‘q bo‘lib ketgan. Mastodontlar asosan Shimoliy va Markaziy Amerikada yashagan.

🔍 Qanday farqlanishadi?
Mastodontlar ko‘pincha mamontlar bilan aralashtiriladi, ammo ularning o‘ziga xos xususiyatlari bor:

Tishlari: Mastodontlarning tishlari mamontlar va zamonaviy fillarga qaraganda boshqa shaklda edi. Ular maydalovchi yuzalar bilan qoplangan bo‘lib, asosan barg, novda va yumshoq o‘simliklarni chaynashga moslashgan.
Hajmi: Ularning uzunligi taxminan 3–4 metr, og‘irligi esa 5–6 tonnaga yetgan.
Tanasining tuzilishi: Mastodontlarning jasadi mamontlarnikiga qaraganda ixchamroq va kaltaroq edi.

🌍 Yo‘qolish sabablari:
Mastodontlarning yo‘qolishiga asosiy sabab sifatida iqlim o‘zgarishi va ovchilik ko‘rsatiladi. Muzlik davri tugagach, ularning yashash muhiti kamaydi, insonlar esa ularni ovlab, yashash hududlariga xavf tug‘dirdi.

📜 Qiziqarli faktlar:

Mastodontlar ilk bor 18-asrda kashf etilgan va ularning suyaklari dastlab afsonaviy maxluqlar qoldig‘i deb hisoblangan.
Ularning nomi yunoncha "mastos" (ko‘krak) va "odons" (tish) so‘zlaridan kelib chiqqan bo‘lib, bu tishlarining shakli bilan bog‘liq.
💡 Mastodontlar haqida bilib, ularning tabiiy tarixdagi o‘rni va insoniyat bilan bog‘liq hikoyalaridan ilhomlaning!


📌Biologiyani o'rganishni davom etamiz📖

Bugungi mavzumiz EKSPRESSIVLIK

Genetikada EKSPRESSIVLIK nima?

Ekspressivlik: Genetik xususiyatlarning ifodalanishi!

Ekspressivlik – bu genlarning fenotipda qanday darajada ifodalanishini ko'rsatadigan genetik tushuncha. Oddiy qilib aytganda, u bir xil genotipga ega organizmlarda belgining qanchalik "kuchli" yoki "yumshoq" ifodalanishini anglatadi. Ekspressivlik bir xilda bo‘lmasligi mumkin, chunki uni atrof-muhit omillari va boshqa genlarning ta’siri boshqaradi.

Ekspressivlikning sababchi omillari
1. Genetik muhit: Boshqa genlar ma'lum genning ifodalanish darajasiga ta'sir qilishi mumkin.
2. Atrof-muhit: Xun, iqlim yoki tashqi omillar belgining kuchliligini o‘zgartirishi mumkin.
3. Epigenetika: DNK modifikatsiyasi ekspressivlikni pasaytirishi yoki oshirishi mumkin.

Ekspressivlik va penetrantlikni adashtirmaslik uchun ular o'rtasidagi farqni sodda tilda eslab qoling:
Penetrantlik - Belgining genotipga ega barcha organizmlarda namoyon bo‘lish ehtimoli.
Ekspressivlik - Belgining ifodalanish darajasi, ya'ni kuchliligi yoki zaifligi.

Masalan, polidaktiliya (qo‘shimcha barmoq) mutatsiyasiga ega bo‘lgan odamlarning barchasida bu belgining namoyon bo‘lishi – penetrantlik, qo‘shimcha barmoqning uzunligi yoki shaklidagi farq esa – ekspressivlikdir.

Xulosa
Ekspressivlik genetik belgilarning ko‘rinishidagi xilma-xillikni tushuntiradi. Bu tushuncha nafaqat genetik tadqiqotlarda, balki kasalliklarni tahlil qilishda ham muhim ahamiyatga ega.

Bu maqolachani misol bilan tugatamiz:
Tasavvur qiling, A gen mutatsiyasi bo'lib, u ko'z rangining yashil bo'lishiga sabab bo'ladi. Ushbu gen barcha tashuvchilarda yashil ko'z rangini beradi, ammo quyidagicha farqlar bo‘lishi mumkin. Rasmda jadvalda ko'rsatamiz.


E'lon:
      ⚡Abituriyentlar diqqatiga !⚡
Maroqand o'quv markaziga barcha ta'lim yo'nalishlarida tushadigan majburiy matematika kursiga taklif qilamiz:
Kurs davomiyligi 2 oy  majburiyda tushishi mumkin bo'lgan barcha mavzular 0 dan boshlab geometriya gacha sifatli o'tib beriladi.
Quyidagi vaqtlarga guruxlar ochilmoqda
1) Dushanba , Chorshanba, Juma
1-guruh: 08:00🕗
2-guruh: 11:00 🕚
3-guruh: 15:00🕒
4-guruh: 17:00🕓
2) Seshanba, Payshanba, Shanba
1-guruh: 12:00🕛
2-guruh: 16:00🕒
Marhamat o'zingizga ma'qul bo'lgan vaqtdagi guruhingizga yoziling🔖
Manzil:Dagbetski chorraha Ipak yo'li Banki (eski Umar bank) ro'parasida "Maroqand"o'quv markazi
Tel: +998915510196
      +998917019272


Bugungi abetdan keyingi guruh uchun dars 14:00 da boshlanadi.
Barchaga yetkazinglar.


📌Biologiyani o'rganishni davom etamiz📖

Bugungi mavzumiz PENENTRANTLIK

Genetikada Penentrantlik Nima?

Penentrantlik — bu genetik atama bo‘lib, ma’lum bir genning organizmda namoyon bo‘lish ehtimoli yoki darajasini anglatadi. Penentrantlik 100% bo‘lsa, demak, bu genni tashuvchi barcha individlarda ushbu genning fenotipik ifodasi ko‘rinadi. Aksincha, agar penentrantlik qisman bo‘lsa, gen mavjud bo‘lsa-da, ba’zi individlarda fenotipik belgilar kuzatilmasligi mumkin.

To‘liq va qisman penentrantlik
To‘liq penentrantlik – gen mavjud bo‘lsa, u har doim fenotipik ravishda namoyon bo‘ladi.
Masalan, Huntington kasalligi.
Qisman penentrantlik – gen mavjud bo‘lsa-da, u ba’zi individlarda ifodalanmaydi.
Masalan, polidaktiliya genetik kasalligi.

Birinchi grafik: 100% penentrantlikni ifodalaydi. Bunda barcha individlarda fenotipik belgi kuzatiladi.
Ikkinchi grafik: 70% penentrantlikka ega. Bunda genni tashuvchilarning 70 foizida fenotipik belgi kuzatiladi, qolgan 30 foizda esa kuzatilmaydi.
Penentrantlikka ta’sir qiluvchi omillar:

Atrof-muhit: Tashqi muhit sharoitlari genning fenotipik ifodasiga ta’sir qilishi mumkin.
Modifikator genlar: Boshqa genlar asosiy genning ifodasini kuchaytirishi yoki susaytirishi mumkin.
Organizmning yoshi: Ba’zi belgilar faqat muayyan yoshda namoyon bo‘lishi mumkin.
Masalaning amaliy ahamiyati: Penentrantlik tushunchasi tibbiyotda va seleksiyada juda muhim. Masalan:

Tibbiyotda: Kasallikning xavfini baholashda.
Seleksiyada: Foydali belgilarni tanlashda.


😴 Siz hamon uyg‘onmadingizmi?

Har kuni bir xil hayot. Ertalab uyg‘onasiz, rejasiz kunlar, natijasiz harakatlar,dangasalik va Kun tartibiga amal qilolmay ,o'zingizga nisbatan ishonch tushib qolganmi ?
Qachon o‘zgarasiz?

🔔 Wake Pill – bu uyg‘onish vaqti!
1 oyda sizni intellektual, jismoniy, mental va moliyaviy jihatdan o‘zgartiruvchi intensiv tizim.
🌪️ Qoidalar oddiy:

Dangasalikka joy yo‘q.
Har bir harakatingiz nazoratda.
Diskomfort orqali o‘sish sari.

O‘zingizdan qo‘rqmang. Biz qulaylik zonasidan chiqaramiz.
❌ Ijtimoiy tarmoqlarda vaqt sarflash yo‘q!
✔️ Hayot nazorati va haqiqiy natija!

🎟️ Joylar cheklangan.
📩 Ro‘yxatdan o‘tish: @wakepill_everest
Telegram kanal: https://t.me/wakepill_Uzbekistan


Sizlarga ajoyib tavsiyam bor, tibbiyot sohasiga kirganlar uchun manfaatli kanal ochildi.
Yaqin birodarlarimiz ajoyib loyiha boshlashibdi, tibbiyot uchun fundamental fanlardan ajoyib video darslar va konspektlar tashlab boriladi. Obuna boʻlib qoʻysangiz afsuslanmaysiz. Agar foydali deb bilsangiz Do'stlaringizga ham ulashing.

Tg kanal
https://t.me/Med_Aura_team

Youtube kanal
https://youtube.com/@med_aura_team?si=hTPu5ozJHYncYMpK


#Ovozli_chat

2025-yil 6-yanvar kuni kimyo va biologiya fanlaridan milliy sertifikat imtihonlari bo‘yicha o‘tkazilgan ovozli chatning yozib olingan shakli e'tiboringizga havola etilmoqda.

✔️ Agentlikning rasmiy sahifalari:
Telegram | Facebook | Instagram | YouTube


Kanalimizning 2024-yildagi umumiy statistikasi!


🌲🏡❄️
Kanalimizni qadrdon foydalanuvchilari. Barchangizni kirib kelayotgan yangi 2025-yil bilan tabriklayman.
🚩
Bu yil sizga omad , baxt va muvaffaqiyat olib kelsin. O'tgan yilni sarhisob qilganda hammada albatta muvaffaqiyat kunlari ko'p. Bu 2025-yilda ham yana davom etishiga tilakdoshman.
🔥🪟
Har doim rivojlanish va o'sishdan to'xtamang. Kelgusi yilgi abituriyentlarga ham omadlar tilaymiz.
👍
Barchalariga talabalik baxti nasib qilsin. Eng muhimi ota - onangizni asrang va xizmatlarini qiling doim. Kitob bilan oshna bo'ling. Zero eng beminnat ustoz va o'rgatuvchi bu - kitobdir
🤭

🚗2️⃣🔠2️⃣5️⃣🔴


😅Siz kutgan eng sara kanallar bir joyda⬆️




Forward from: BIOLOGIYA | Qurbonali Erkayev
Video is unavailable for watching
Show in Telegram
Milliy sertifikat imtihoni uchun ro’yxatdan o’tish jarayoni.

✈️@Qurbonali_Erkayev

➡️Yaqinlarga ham ulashamiz


Bugun Milliy Sertifikat imtihonlariga ariza topshirishning oxirgi kuni.
Ulgurib qolinglar.


Video is unavailable for watching
Show in Telegram
Trend😎
Rahmat hammaga)


Video is unavailable for watching
Show in Telegram
2️⃣0️⃣2️⃣4️⃣
🔽🔽🔽🔽
2️⃣0️⃣2️⃣5️⃣


❗️Baholash mezoni bo‘yicha qisqacha.

1-40 gacha bo‘lgan savollarga 100 daqiqa vaqt beriladi va RASH modeli bo‘yicha baholanadi. Maksimal ball 75

41-42-43-savollar

41-savol uchun umumiy 30 ball
42-savol uchun umumiy 35 ball
43-savol uchun umumiy 10 ball

Yuqoridagi ballar savolni tog‘ri ishlash usulingiz va to‘g‘ri javob uchun beriladi.

Yani har bir savolga to‘liq yechim qilish kerak.
3 ta savol uchun umumiy vaqt 80 minut ( 1 soat, 20 minut)

Endi umumiy ball test va yozma ballari qo‘shilib 2 ga bo‘linadi ya'ni o'rtachasi chiqariladi.

Misol:
Siz 40 talik testdan aytaylik 75 balldan 65 ball oldiz.

Yozmadagi 75 ball dan 55 ball oldiz

Test 65 ball + Yozma 55 ball =120 ball

120÷2=60 bal umumiy o'rtacha ball bo'lishi kutilmoqda.


Biologiya_yopiq-ochiq.pdf
194.5Kb
Biologiya_Yozma-ish.pdf
32.8Kb
BMBA tomonidan taqdim etilgan namunaviy savollar (Milliy sertifikat uchun)✔️


📌Biologiyani o'rganishni davom etamiz📖

🦨🦨🦨
Biogeografik viloyatlar mavzusida Neoarktik biogeografik viloyatida uchraydigan SKUNS nomli mavjudot haqida gap ketgan. Yuqoridagi multfilmdagi chap tomondagi mavjudot aynan skuns hisoblanadi.

Yaqin-yaqingacha yirtqichlar turkumining suvsarsimonlar oilasiga mansub bo’lgan ushbu hayvonlar so’nggi o’tkizilgan molekulyar tadqiqotlardan so’ng alohida skunslar oilasi (Mephitidae) sifatida ajralib chiqdi.


Umumiy ma’lumotlar

Skunslarni tashqi qiyofasidan, ya’ni qora fondagi bir necha qator oq hoshiyalardan osongina ajratib olish mumkin. Bunday oq hoshiyalar skunsning boshidan orqasi bo’ylab dumigacha yetadi. Oq hoshiyalar dushmanni ogohlantiruvchi belgi hisoblanadi. Skunslarning o’ziga xos xususiyatlaridan biri bu badbo’y hid chiqaruvchi anal bezlarining bo’lishidir. Ushbu himoya vositasidan dushmandan himoyalanish vaqtida foydalanadilar. Eng kichik vakili dog’li skuns (Spilogale putoriu) bo’lib, og’irligi 200 g dan 1 kg gacha boradi; eng yirik vakili cho’chqaburun skunslar (Conepatus) ularning og’irligi 4,5 kg gacha boradi.

Hayot tarzi

Skunslar turli xil landshaftlarda hayot kechiradi. Jumladan ularni o’rmonzorlarda, o’tloqzorlarda, agrotsenoz va tog’lik mintaqalarda uchratish mumkin. Qalin o’rmonlar va botqoqliklardan uzoqroq yurishga harakat qiladi. Asosan tunda faol hayot kechiradi. Odatda o’ziga yerda uya qaziydi, ba’zan boshqa hayvonlarning uyasini egallab ham oladi. Ayrim vakillari (Spilogale) esa bemalol daraxtlarda o’rmalab yuradi.
Skunslar hammaxo’r yirtqichlar bo’lib, odatda o’simlik mahsulotlari, chuvalchanglar, hasharotlar va boshqa umurtqasizlar, mayda umurtqalilardan – ilonlar, qushlar va ularning tuxumlari, kemiruvchilar bilan oziqlanadi. Qishda to’da holida – bitta erkak va bir nechta urg’ochi (12 tagacha) skunslar uyalarida qishlashadi, qolgan vaqtlarda yakka hayot kechiradi. Boshqa yirtqichlardan farqli ravishda o’z hududi chegarasini belgilab olmaydi. oziqlanish maydoni erkak skunslarda 20 km. kv. gacha, urg’ochilarida esa 2-4 km. kv. gacha bo’ladi.
Skunslarning hid bilish va eshitish organlari yaxshi rivojlangan, lekin ko’rish xususiyati past bo’lib, 3 metr uzoqlikdagi predmetni farqlay olmaydi.


Ekosistemadagi o’rni

Hammaxo’r skunslarning ozuqa ratsionidagi o’simlik va hayvonlarning tur soni ancha keng. Lekin o’zlari badbo’y hidlari tufayli kam holatlarda o’ljaga aylanishadi. Asosan mayda yoshli skunslarda koyot, tulki, puma, kanada yovvoyi mushugi, bo’rsiqlar va hidni sutemizuvchilar kabi yaxshi ajrata olmaydigan yirtqich qushlar tashlanib turadi. Shu bilan birga skunslar bir qancha parazitlar va kasalliklarning tashuvchilari hisoblanadi. Gistoplazmoz ham asosan skunslar orqali tarqaladi. Skunslar ba’zida quturish kasalligi bilan ham og’rib turadi.
Skunslarning asosiy dushmanlari bu odamlar bo’lib, odatda ular uning badbo’yligi tufayli yoki uy parrandalarini yeb ketgani tufayli qirib yuborishadi. Amerikaning ayrim joylarida uni xonaki hayvon sifatida ham saqlashadi, faqatgina avval uning anal bezlari olib tashlanadi.

20 last posts shown.