⚡️
Қонуннинг битта моддасида иккита пробел ва битта коллизияТурна🦩 билан тулкининг 🦊дўстлиги ҳақидаги эртакни эшитганмисиз❔
Мана шу эртакнинг ҳаётийлигини битта модда мисолида келтириб ўтаман.
Маълумки, Ўзбекистон Республикаси ЖПКнинг 416-моддасига кўра, ишни судда кўриш вақтида судланувчининг айбини оғирлаштирадиган янги айблов ёки қўшимча эпизодлар аниқланса, прокурорнинг, жабрланувчининг, судланувчининг, ҳимоячининг, қонуний вакилининг илтимосномасига кўра қўшимча процессуал ҳаракатлар ўтказиш ҳақида суд ажрим чиқариши мумкин.
🧠Муаммо тушунарли бўлиши учун ўзимнинг амалиётимда бўлган ҳолатдан мисол келтираман. Судья сифатида Ўзбекистон Республикаси ЖКнинг 276-моддаси 1-қисми билан айбланган шахснинг ишини кўраётган вақтимда, у муқаддам айнан шу турдаги иши учун судланганлиги маълум бўлиб қолди. Суд терговига қадар унинг судланганлиги ҳақида ишда маълумот йўқ эди. Унинг қилмишини оғирроқ жиноят сифатида ЖКнинг 276-моддаси 2-қисми “б” банди билан квалификация қилиш зарурияти туғилди.
1️⃣
-муаммо: судья сифатида менда ишни қўшимча процессуал ҳаракатлар ўтказиш учун ўз ташаббусим билан ажрим чиқаришга қонун ваколат бермаган. Ишда жабрланувчи йўқ. Прокурор ва судланувчи эса ишни қўшимча терговга қайтишини хоҳлашмайди.
Энди, шу ишда прокурорни илтимоснома киритишга (ноқонуний бўлса ҳам амалиётда шунақа қилинмоқда) кўндирдим ва қўшимча процессуал ҳаракатлар ўтказиш учун ажримни юбордим ҳам дейлик.
Аммо, ушбу 416-модданинг 10-қисмида: “
Суднинг ажрими белгиланган муддатда ижро этилмаган ёки дастлабки айбловни ўзгартириш ёки тўлдириш учун далилларни аниқлаш имконияти мавжуд бўлмаган тақдирда, суд жиноят ишида мавжуд бўлган далиллар асосида суд муҳокамасини давом эттиради.”-деб, қонун судьянинг қўлига “наручник” солиб қўйган.
2️⃣-
муаммо: агар терговчи судьянинг ажримига бир ой ичида жавоб бермаса ёки ажримда кўрсатилгандек, ЖКнинг 276-моддаси 2-қисми “б” банди билан айбловни тўлдириб бермаса, суд ЖКнинг 276-моддаси 1-қисми билан ноқонуний ҳукм ўқишга мажбур. Судьяда бошқа вариант йўқ.
Давом этамиз. Энди адвокатлик амалиётимдан мисол. Эътибор берган бўлсангиз, ЖПКнинг 416-моддасида судланувчига янги айблов бўйича илтимоснома киритиш ҳуқуқига эга шахслар доирасига фуқаровий даъвогар ва унинг вакили қўшилмаган.
Бир жиноят ишида фирибгарлик жиноятидан зарар кўрган шахснинг ҳуқуқини ҳимоя қилаётиб, судланувчига янги эпизод бўйича қўшимча процессуал ҳаракатларни ўтказиш юзасидан ЖПКнинг 416-моддаси тартибида судга илтимоснома киритдим. Илтимосномамда ЖПКнинг 57-моддаси 3-қисмидаги: “
Фуқаровий даъвогар деб эътироф этилган шахс айни вақтда жабрланувчининг барча ҳуқуқларидан фойдаланади ва унинг мажбуриятларини бажаради.”-деган қоидани ҳам эслатиб ўтдим.
3️⃣
-муаммо: Судья:
“Сиз фуқаровий даъвогарнинг вакилисиз, ЖПКнинг 416-моддаси бўйича бунга ҳуқуқингиз йўқ”-деб, илтимосномани рад этди. Яъни, 57-модданинг 416-моддага кучи етмади.
Буларни турна ва тулкига нима алоқаси бор дейсизми❓Турна биринчи ва иккинчи муаммоли ҳолатда бу судья, учинчи муаммоли ҳолатда эса адвокат. Турна дўсти тулкининг уйига меҳмонга борганда унинг олдига илтифот билан суюқ овқат қўяди-ю, фақат овқат тарелкада бўлади. Турна шўрлик узун тумшуқлари билан
“тақ-тақ” этиб, чўқилаб овқатни ичолмайди. Ана ўша тарелка 416-моддага ўхшайди. Қонун бор, аммо уни қўллашнинг иложи йўқ.
Шу қонун лойиҳасини тайёрлаган шахсларнинг юзига қараб:
“Чем думали?”-дегим келади.
Таклиф: ҳурматли қонунтопар ва қонунчиқарарлар Ўзбекистон Республикаси ЖПКнинг 416-моддасини тўлиқ қайта кўриб чиқинглар. Президент қонунни оптималлаштиринг деганида, уни бузиб ташланглар демаган. Агар нима демоқчи бўлганимни тушунмаган бўлсангиз, турнанинг уйига меҳмонга бориб, кўзадан овқат еган тулкининг ҳолига тушганда биларсиз.
*пробел-бўшлик
*коллизия-қарама қаршилик
Адвокат Э.Тожибоев@liticom_liticom
