Samira Latipova - Growth

"Samira opa, maslahatingiz kerak"

O‘tgan hafta davomida uchta iste’dodli startup asoschilar menga murojaat qilishdi. Uchovi ham startuplarini o‘sishiga yordam beradigan "maslahatli uchrashuv"ga taklif qilishdi.

Odatda, bunday takliflarni xushmuomalalik bilan rad etaman.

Birinchidan, shundog’am moliyaviy qiyinchilikda bo‘lgan startapchilardan pul so‘rashdan uyalaman, bepul ishlashni esa istamayman. Bo’sh vaqtimni oilamga va o’zimga sarflashni istayman.

Ikkinchidan, o‘zimni startuplar bo‘yicha mutaxassis deb hisoblamayman. Ayrim mavzularda bilimim bo‘lishi mumkin, lekin hali unicorn startup yaratmaganman.

Uchinchidan, maslahat berish juda oson, ammo javobgarlikni o‘z zimmaga olish qiyin. Birorta ham muvaffaqiyatli startup yaratmay turib, asoschilarga o‘ngga-chapga maslahat beradigan odamlarni ko‘rib, yaxshi ma’noda, hayron qolaman.

Menimcha, bu borada iste’dod va bir oz surbet (наглый) bo‘lish ham kerak. Afsuski, menda bu xislatlar yo’q.

Shuning uchun bir soatlik zoom qo‘ng‘iroq/uchrashuv men uchun oddiy suhbat emas. Men u suhbatga rossa tayyorgarlik ko‘raman, mavzuni chuqur o‘rganaman va menga ishongan asoschi oldida o‘zimni «должен»dek his qilaman.

Bu kabi yondashuv bilan yashash oson emas. Ammo tushkunlikka tushmasdan, navbatdagi startupim ustida ishlayapman. Kim biladi, balki muvaffaqiyatli loyiha bo’lar.

Mobodo bo‘lmasa, yondashuvimni psiholog bilan “проработка” qilib, o’zimni adviser deb e’lon qilaman. Axir, yomon tajriba ham tajriba)))

@latipovasamira

Google ads - ChatGPT ads

Yaqinda bir qiz menga murojaat qildi, marketing sohasida konsultatsiya kerak deb.

Men haqimda qayerdan bilib olganini so‘radim. Javobi meni hayratda qoldirdi..

ChatGPT’dan O‘zbekistonda marketing sohasida maslahat bera oladigan ayollarni nomini so‘ragan ekan va AI unga meni taklif qilibdi)))

Qanday qilib ChatGPT aynan meni taklif qilganligi haqida uncha tushunmadim, lekin endi ChatGPT’ni ham marketing kanali sifatida ishlatsa bo‘lar ekan degan fikr keldi🤔

PS: boshqa tanishimga yo’naltirdim, marketing sohasida konsultatsiya bermayman

PS2: ChatGPT-dan so’rasam, tan olmadi. “Sen haqingda hech kimga ma’lumot bermaganman ” dedi.

@latipovasamira

Research qilinmasa bironta P-dan foyda yo’q deb o’ylayman.

Odamlarda pul bo’lmasa (bozor yo’q) va ularda muammo bo’lmasa (PMF) - barchasi befoyda.

@latipovasamira

Sifatli ta'lim bepul bo’lishi mumkinmi?

Ha. Fundamental bilimlarni quyidagi saytlarda olishingiz mumkin:

Nufuzli Universitetlar:

• Harvard universiteti
• MIT OpenCourseWare
• Stanford universiteti
• Kaliforniya universiteti, Berkeley
• Oksford universiteti
• Cambridge universiteti

Platformalar:

• edX
• Coursera
• Khan Academy
• OpenLearn
• FutureLearn
• Udemy
• LinkedIn Learning

1. Ingliz tilini bilmasangiz, mana plan

2. Agar sizni darajangiz yuqoriroq bo’lsa va kerakli kurs topa olmasangiz (yuqorida ko’proq basic kurslar), shundagina pullik kursga to’lov qiling.

@latipovasamira

Pul - overrated

Esingizda bo‘lsa, kanalda turmush o‘rtog‘im bilan oddiygina hayot kechirishimiz haqida yozgandim. (Masalan, u jamoat transportida yuradi, men esa Sparkda).

Shundan keyin ko‘pchilik komment va shaxsiy xabarlarda menga tasalli berishga tushdi. To‘g‘risi, bu menga sal g‘alati tuyuldi)))

Chunki MENGA BUNDAY O‘RTAHOL YASHASH TARZI MUTLAQO OK! 😅

Va bu men uchun “komfort zonasida qolib ketish” emas. Men o‘z ustimda doim ishlayman, yangi narsalarni tinimsiz o‘rganaman va sevimli ishim orqali pul topaman.

Ammo katta pul ortidan quvish — bu men uchun emasligini tushunib yetganman. Men uchun muhim bo‘lmagan narsalarga vaqt va kuch sarflashni to‘xtatganman.

Baxt haqidagi tushuncham o‘zgargan. Masalan, sayohatlar, yaqinlarim va do‘stlarim bilan samimiy uchrashuvlar, qizimning quvonchli kulgisi va kichik, lekin qulay uy — men uchun haqiqiy baxt shular.

Men bu post bilan “pul muhim emas” demoqchi emasman. Albatta, pul qulaylik va erkinlik beradi. Lekin, afsuski, pul hamma muammoni hal qilmaydi. Shuning uchun uni overrated deb hisoblayman.

Katta pul ortidan quvish ba’zan bizni butunlay bepul va chinakam qadrli bo‘lgan hayotiy quvonchlardan mahrum qilishi mumkin. Shunday xulosaga keldim.

@latipovasamira

Chala produkt (MVP) zapuski haqida [MONIFI keysi]

Xabaringiz bo’lmasa: sal kam 2 hafta oldin @monifi_bot (mualliflar va OAVlar uchun kontentni monetizatsiya qilish uchun mahsulot) birinchi versiyasini – MVP’ni ishga tushirdik.

Mahsulotni juda tez chiqarishga harakat qildik. 2 haftadan ham kam shekili. Unda faqat bitta funksional bor edi: kanaldagi obunachilarni monitoring qilish. Bo’ldi. Chiroyli interfeys, qulay to’lovlar hali yo’q.

Albatta, foydalanuvchilar juda ko‘p bug-lat topishdi. Asosan, to‘lovlar bilan bog‘liq muammolar va user flow’dagi noqulayliklar.

Startapdagi sherigim bilan birgalikda baglarni tuzatdik va mahsulotning ikkinchi iteratsiyasi ustida ishladik. Shu vaqt ichida to‘lov qilgan foydalanuvchilar (ham mualliflar, ham obunachilar) bilan gaplashib, ularning fikrini tingladik.

Bugun esa donat funksiyasini ishlab chiqib tugatdik. 1 soat oldin o‘zim test qilib ko‘rdim va endi sizlar bilan bo‘lishyapman. Iltimos, siz ham test qilib ko’ring.

Shuningdek, har qanday taklif va mulohazalaringizni shu yerda qoldirishingiz mumkin. Oldindan minnatdorman!

@latipovasamira

Yaxshi xabar bor

Bugun men hurmat qiladigan mashhur o‘quv markazning vakili bilan gaplashdim.

Nasib bo’lsa ularning auditoriyasida Customer Development bo‘yicha bepul dars o‘taman. Ilgari bu materialni faqat B2B mijozlarimga pullik taklif qilganman.

Agar sizga qiziq bo‘lsa, kelasi shanba kuniga boshqa reja tuzmay turing. Batafsil ma’lumotni kanalda e’lon qilaman!

@latipovasamira

Maqsad qo’yish haqida

Oldin negadir 1 yil ichida erishishim mumkin bo‘lgan maqsadlarni ortiqcha baholab, 3 yil ichida erisha oladigan maqsadlarimni esa kam baholab kelganman.

Masalan, bir yillik rejada uy sotib olishni bemalol maqsad qilib qo’yganman. Ammo kasbni o‘zgartirish yoki ubu startup qilish umuman xayolimga kelmagan, chunki buni real maqsad ekanligiga o’zimni ishontira olmaganman.

1 yilda hammasini tubdan o’zgartirish qiyindek tuyulgan, 3 yilga maqsad qo’yishni esa o’ylamaganman.

Bilaman, ko’pchilik yil oxirida o‘zini bir yil oldingi versiyasi bilan taqqoslaydi, lekin aslida 3 yilda ro‘y beradigan o‘zgarishlar hayratlanarliroq va sezilarliroq bo’ladi.

Aytmoqchimanki, oldingizga ambitsioz katta maqsadlar qo’yishdan qo’rqmang. Ular 1 yilga emas, balki 3-5 yilga bo’lishi mumkin. Muhimi, o’sha katta maqsad sizni bugungi harakatlaringizda ilhom berishi.

@latipovasamira

Dekabr oyining top 10ta posti:

1. Time management aslida nima uchun kerak

2. Yil yakunlarini sarhisob qilish haqida

3. Product manager va Project manager farqi

4. Hayotingizni yaxshi tarafga o’zgartiradigan bitta so’z

5. 6ta nomaqbul fikrim

6. “30-gacha ulgirish kerak”

7. G’alati odamlar haqida post

8. Junior Product Manager-lar uchun kanalimdagi foydali 10-ta post

9. Kasb tanlashdagi 5ta afsona (1-qism)

10. Kasb tanlashdagi 5ta afsona (2-qism)

@latipovasamira

Kasb tanlashdagi afsonalar (2-qism)

1. Kasbingizni aniq tanlash uchun tanaffus qilib yaxshilab o‘ylash kerak
Aslida esa, kasbingizni topish uchun turli narsalarni sinab ko‘rish, hamjamiyatlarga qo‘shilish va ko‘proq izlanish kerak. Uzoq vaqt tanaffus qilib o‘ylash ko‘pincha vaqtni bekor sarflashga olib keladi.

2. To‘g‘ri kasb tanlansa, boshidan yaxshi natija bo’ladi
Bu xato fikr. Boshlanishida har doim qiyinchilik bo‘ladi. Hamma narsaning birinchi urinishdayoq o‘xshamasligi tabiiy hol. Muhimi — sabr qilish va kasbni yaxshiroq o‘rganish uchun vaqt ajratishdir.

3. Trenddagi kasbni tanlash kerak
Bu modaga o‘xshaydi: bugun dolzarb bo‘lgan kasb ertaga o‘z ahamiyatini yo‘qotishi mumkin. Shuning uchun eng yaxshi yo‘l — o‘zingizga mos bo‘lgan, sizga zavq bag‘ishlaydigan ishni (personal style)ni topishdir.

4. To‘g‘ri kasb tanlansa, doim motivatsiya bo‘ladi
Motivatsiya tanlagan kasbingizdan emas, ko‘plab omillardan kelib chiqadi. Ba’zida hatto sevimli kasbingiz ham sizni charchatishi yoki hafsalangizni pir qilishi mumkin. Bu oddiy holat.

5. Agar ishni sevsangiz, 24/7 ishlashingiz mumkin
Biz ijtimoiy mavjudotmiz va ish bilan birga boshqa narsalarga ham vaqt ajratishni xohlaymiz. Bu noto‘g‘ri kasb tanlaganingizni anglatmaydi — bu to‘liq hayot kechirish (наполненная жизнь) istagi xolos.

@latipovasamira

Kasb tanlashdagi 5 ta afsona

1. Bir umrga bitta kasb tanlash kerak
9-sinfda bizni bitta kasb tanlashga majburlashgani esimda. O‘shanda men “Marketing” yo‘nalishini tanlagandim. U paytda bu tanlov butun hayotimga ta’sir qiladi, deb o‘ylagandim. Ammo aslida, so‘nggi 5 yil ichida 150 dan ortiq yangi kasblar paydo bo‘ldi, ularning borligini o‘sha vaqtda tasavvur ham qilmagandim. Masalan, men bolaligimda Product Manager degan kasb borligini ham bilmasdim.

2. Korporativ qullik afsonasi
Ko‘pchilik o‘z biznesini qilish baxtliroq bo‘lishga olib keladi, deb o‘ylaydi. Ammo aslida, eng ko‘p charchash va stress (burnout) aynan tadbirkorlikda uchraydi. Qayerda ishlashingizdan qat’i nazar, ish tanlash va sharoitlarni belgilashda tanlovni faqat siz qilasiz, ish beruvchi emas.

3. Avval kasb tanlash, keyin ish boshlash kerak
Aslida esa, birinchi navbatda kasbni sinab ko‘rish kerak. Ushbu sohaga qiziqqan odamlar jamiyatiga qo‘shilib, tajriba to‘plash va dastlabki qadamlarni tashlash lozim. Shundan keyingina ushbu kasbni tanlash yoki boshqa yo‘nalishga o‘tishga qaror qilsangiz bo‘ladi.

4. Qiziqish pul olib kelmaydi
Aslida esa, uzoq muddat davomida faqat o‘zingizga yoqadigan ishni qilishingiz mumkin. Har qanday ishning 80 foizi odatiy va takrorlanadigan vazifalardan (rutinadan) iborat bo‘lib, ular sizga zavq bag‘ishlashi kerak. Biror sohada uzoq vaqt ishlasangiz, o‘z sohangizda professional bo‘lasiz. Professional darajadagi mutaxassislar esa yaxshi daromad topadi.

5. Faqat IT va dasturlashda katta pul bor
IT sohasidagi eng katta daromadni muvaffaqiyatli asoschilar, investorlar va ularning yaqinlari topishadi. Dasturchilar orasida esa, faqatgina muammolarni zavq bilan hal qiladigan va kod yozishni sevganlar yaxshi maosh olishadi. O‘rtamiyona dasturchilarga esa ko‘p pul to‘lanmaydi.

PS: Agar ushbu postda 100ta 👍 bo’lsa, ikkinchi qismini ham yozaman

@latipovasamira

Junior Product Manager uchun kanalimdagi foydali 10ta post:

1. Product manager uchun 12ta bepul kurslar

2. Linkedin-da profilni to’ldirish bo’yicha checklist

3. Product manager dasturlashni bilishi kerakmi? Dasturlash asoslari haqida Harvard-ning bepul kursi

4. Product manager uchun asosiy ko’nikmalar (mindmap)

5. Prioritet qo’yish uchun kerak bo’ladigan asosiy frameworklar

6. Growth manager-ning asosiy ko’nikmalari

7. YCombinator asoschisi Paul Graham-ning 5ta blog-posti

8. Mahsulot yaratish jarayonida foydalanuvchilarni tinglash kerakmi?

9. PMlar uchun kurs va kitoblar ro’yxati

10. Mijozlarni segmentga bo’lish instrumenti (abcdx segmentatsiya)

@latipovasamira

G’alati odamlar haqida

Ba’zida shunday odamlarga duch kelaman: ular aqlli gaplar gapiradi, taniqli odamlar va kompaniyalarni tilga olishadi. Go‘yoki katta-kattakonlarni “krugida” yurishadi va ular bilan do’stlashishadi.

Ammo ishga kelganda, yo tekin yordam so’rashadi (keys uchun, albatta), yo boshqa kerakli odamlar bilan tanishtirishimni so‘rashadi. Eng qizig‘i – shunaqa odamlar aynan nima ish qilishlarini hech tushunolmayman. Bugun bir narsa, ertaga esa boshqa narsa.

Oxir-oqibat bitta xulosaga keldim: shunaqa «мутный» odamlar bilan aloqa qilish - o’zimni vaqtimni qadrlamaslik. Meni «справочник» sifatida ishlatadigan tanishlarim bilan deyarli aloqa qilmay qo’ydim.

Xulosa bitta - atrofingizdagi odamlarni yaxshilab filter qiling. Bu, albatta, o’zini oqlaydi!

@latipovasamira