Kodirov live

Yaxshi savol berish haqida…, 2-qism

“Bir insonga uni beradigan javoblaridan ko’ra uning savollariga qarab baho berish kerak” - Voltaire

Savol so’rashda nimalarga e’tibor berish kerak? Yaxshi savol berish uchun nima qilish kerak? Bugungi post mana shu haqida.

Bu mavzuni menga “Norvegiyada o’qish va yashash” mavzusida beriladigan savollar misolida ko’rib chiqamiz. Vaziyatingizga moslashtirib olaverasiz qolganini 😊

Savol berishda mana shunga yaqinroq holda savollarimizni shakllantirsak o’zimizga foydaliroq bo’ladi degan fikrdaman.

Norvegiyada o’qish bu Googledan javob topish mumkin bo’lgan savol bo’lsada, tushunishga oson bo’lishi uchun misol tariqasida olamiz.

1. Savolda aniqlik muhim.

Aniq savol aniq javob olish imkonini beradi. “Men Norvegiyada magistratura qilmoqchiman. Nima qilay?” Bu ancha keng qamrovi keng savol. O’rniga “Men Oslo universitetida iqtisod bo’yicha 2025-yili magistratura qilmoqchiman. Men uchun eng birinchi qadam nima?” mana shu savol bo’lsa aniqroq javob olish mumkin.


2. Savolingizni bir necha aniq detallarga bo’lib bering.

Javob berishni osonlashtiradi. Misol “Norvegiyada yashash harajatlari uchun; uyga, transportga, ovqatga, kiyim kabilarga o’rtacha talaba hayoti uchun minimum va maksimum qancha ketadi?”


3. “Siz nima qilgan bo’lar edingiz…?” mazmunidagi savol odatda yaxshi natija beradi. Bunda javob beruvchidagi mas’uliyatni faqat o’zida qoladi, erkinroq va aniqroq javob olasiz. Misol “Men ishimni tashlab Norvegiyaga o’qishga ketishimni tavsiya etasizmi?” degan savol javob beruvchiga katta mas’uliyat yuklaydi va umumiy, mavhum javob olasiz. Men ketgin desamu, ertaga siz bu qarordan afsus qilsangiz men nima qilaman degan mas’uliyati bo’ladi menda. Shuning uchun yo javob berishdan qochishim mumkin, yoki umumiy javob berishim mumkin. Undan ko’ra “Siz Uzbda yaxshi to’laydigan ishingiz bo’lganida ham, Norvegiyada magistraturaga o’qishga ketgan bo’larmidingiz?” deya savol berish ma’qulroq. Bu savolda eng markaziy punkt nega Uzbdagi ishni tashlab ketgan bo’lar edim degan qismiga aniqroq javob olish imkoni bor.


4. Savol berayotganda misollar bilan bering.

Misol uchun mana bunday “Osloda o’qiyotgan yoki o’qigan ko’p o’zbeklar bor. Ular bilan siz aloqadasiz, qanday xatolar eng ko’p takrorlanganligiga guvoh bo’lgansiz?” Bu savol menga kamida 3-4 ta talaba bo’lib kelgan odamda uchragan umumiy xatolarni aytib berish imkonini beradi.


5. Savolda qarama-qarshilik so’ralishi ham yaxshi.

Misol uchun “Norvegiyada 10 yilga yaqin yashayapsiz. Eng katta plyus va minuslari nimadan iborat?”


6. Qiziquvchanlik bilan savol so’rash. Misol uchun “Norvegiya haqida o’zbek jamiyatida keng tarqalgan noto’g’ri fikrlar qaysilar deb o’ylaysiz?”


7. Savolni so’ragandan so’ng, to’xtab insonni eshitish va nima deyayotganiga sinchkovlik bilan e’tibor berish juda muhim.

Juda ko’pchilik qiladigan xato javobga e’tibor bermaydi, uning savoliga javob berilayotgan vaqtda o’zini keyingi savolini yoki o’zi keyin nima deb gapirishini o’ylab turadi. Savol beruvchi sifatida fikr bildirish shart emas. Ammo tinglash juda-juda muhim.



8. Javob beruvchining qadriyatlariga mosroq savol berish.

Misol “Norvegiyada musulmonlar bormi?” degandan ko’ra “Biz hayit kunlari dam olamiz, Norvegiyada hayit bayrami kuni ishlashga to’g’ri kelsa nima qilinadi?” savoli kengroq ma’lumot olish imkonini beradi. Shunda javob beruvchi qanchalik taqvodor yoki ateist bo’lsin diniy bayramlar uchun qonuniy dam olish kuni belgilanishini aytadi. Na six kuyadi, na kabob shunda.


Bek Olimjon
07.04.24
Norvegiya

Yangi tanishlaring – sening ichki dunyongni tushunadiganlardan emas hali. Bu esa insonni stress, vatan sog’inchi va hatto depressiyaga olib keladi.
Men tashidan kuchli ko’rinib, ich-ichidan “demon” kurashayotgan talabalarni ko’rganman. Bu kurash ularni ezadi, charchatadi va bir kun kelib ular o’zlarini yo’qotib qo’yishadi. Bu kurashda, uka, o’zingni yo’qotmaslikning o’zi g’alaba.

Xulosa
Hayot chet elda har doim faqat kurash va qiyinchiliklardan iborat emas. Sen yo'qotasan, lekin yana topasan. Har bir yo'qotilgan narsa o'rniga yangi imkoniyatlar keladi(boshqa safar gapirib beraman). Bu yerdagi hayot – bu o'ziga xos qimor, va uning yakunida qanday mukofot seni kutayotganini oldindan bilib bo'lmaydi.
Chet elda o’qish bu - odamlar aytadigan “komfort zonada chiqish”, yoki “xaos”ga kirshdir. Yutquzish ham mumkin bo’lgan bu vaqtda faqat kurash olib borishing, odamlarga ochilishing seni qutqarishi mumkin

Ehtimol, sen bugun yo'qotgan narsalaring uchun afsusdadirsan, lekin balki shu yo'qotish seni hayotingdagi eng katta yutuqqa olib kelar. Hayotning siri shunda: oldinga qanday qadam tashlamasang ham, har doim nimadir senga saboq beradi. Bu saboqlar ba’zida achchiq, ba’zida esa ajibdir.

Twitterdan olindi

Xorijdagi talabadan salom

Intro
Uka, bilasanmi, chet elda o’qish haqida hamma gapiradi. Bu ko’pchilikning orzusi, tungi osmondagi eng yorqin yulduzi. Lekin bu orzu boshqa orzular kabi ortiqcha kutilma, ortiqcha romantizatsiyalarga to’la. Haqiqat esa qayerdadir uzoqroqda
Men ham, atrofimdagi boshqa talabalar ham bu yo’lda qanday kurash olib borilganini ko’rib, boshdan kechirdim. Bu gaplarni biron kimni rahmini keltirish yoki taskin olish uchun emas, sening "urushdan qaytgan samolyotlar"ga qarabgina olgan xulosalaringni to’g’irlab olishing uchun yozyabman. Axir, qaytmaganlar ham bor – bu yo’lning past-balandliklarida o’qqa tutilib parchalinib temiri chirishni boshlagan samalyotlar

Moliyaviy Qiyinchiliklar
Moliyaviy mustaqillik deganda bizda ko’pincha shaxd bilan aytiladigan "o’zim eplayapman" iborasi tilga keladi. Lekin tan olish kerakki, bunday erkinlik katta yuk. Agar ota-onang seni moliyaviy qo’llab-quvvatlamasa yoki stipendiya olmasang, seni Hercules ning 12 mashaqqatli vazifasi kutib turibdi. Tasavvur qil: o’qish pulini to’lash kerak, yashash uchun har oy ijara va xarajatlar... Va birdan o’zingni omborlarda(gruzchik), yoki ovqat yetkazib berish xizmatida(dastavshik) ko’rib qolasan. Ushbu ishlarning ayrimlari esa nafaqa jismoniy juda og’ir, qolaversa noqonuniyligi sababli seni immigratsiya nazorati ushlab qolsa, katta muammolarga duch kelasan. Deportatsiya, yoki kamida palon sum jarima. Unaqa bo’lmagan taqdirda ham uzoq soatlar davomida og’ir ishlash talab qilinadi, va bu juda charchatadi. Ba’zan, ta’til paytlarida talabalar hatto qurilish maydonchalarida ishlashga majbur bo’lishadi. Buning hammasi o’qishni shunchaki davom ettirish uchun.

Atrofimda o’nlab talabalar bo’lgan, ularning ko’zlari juda ham umidlarga to’la, yorqin kelajakni orzu qilib kelishgan edi. Lekin shu moliyaviy qiyinchiliklar tufayli ularning ko’zlaridagi bu uchqun so’ngan. Hatto ba’zilari universitetni tashlab ketishga majbur bo’lishdi.

Ijtimoiy Izolyatsiya
Chet elga kelgan odam ko’pincha yangi hayot boshlashni orzu qiladi, yangi tuyg’ularni ta’mini totgisi keladi. Lekin bu yerda birinchi bo’lib his qiladigan narsang – yolg’izlik. Uyda oila va do’stlarning borligini bilib yashagan bo’lsang, bu yerda bunday tuyg’ular yetishmaydi. “Ko’zdan yiroq, qalbdan yiroq” degan gaplarni ko’pincha real keyslar bilan ko’rasan. 1-2yilda eski tanishlaringni ko’pi bilan aloqang uziladi, lekin bu muddatda sen yashayotgan joyingda bunchalik ko’p va yaqin do’stlar topishga ulgurmagan bo’lasan. Ayni o’sha davrda seni xorij qabul qilmagani lekin endi qaytib ham bo’lmasligini qanaqadir ong ostida tushunasan

Madaniyatlarning to’qnashuvi – bu shunchaki kitoblardan o’qib qoladigan termin emas tanangda his qilishni boshlaysan. Odamlar orasida turib ham o’zingni yolg’iz va ko’rinmas his qilishing mumkin. Men ko’p talabalarni ko’rganman – do’stlar orttirishga urinadi, lekin bir shishadan qilingan devor ularni yakkalab qo’yadi. ular ko’pincha o’zlarining yolg’izliklarini ichga yutishga majbur bo’ladilar. Ba’zilar hech nima o’xshamayotganlari uchun ham ixtiyoriy o’zlarini izolyatsion g’orlariga qamalib olishadi

Akademik Muammolar
Chet elda o’qish hayolga kelganda, ta’lim tizimini mukammal tasavvur qilasan. Lekin zerikarli leksiyalar, tuturiqsiz kursdoshlar va professorlar senga hayotning qora qismi haqida dars berishadi. Bu yerda sen boshqa tizimga tushasan: boshqa standartlar, boshqa talablar, va ba’zida sening tayyorliging yetarli emasdek tuyuladi.
Darslarda o’rganishga bo’lgan ishtiyoqni emas kechasi 12 soat ishlaganlikdagi charchoqni ko’rasan, darsni o’rtasida uxlab qolgan talabalar va ularni tushunishga harakat qilyotgan o’qituvchi portretini tasssavvur qil. Shu paytda "Men bunga munosib emasmanmi?" yoki “ Balki bu menga emasdir” degan ichki savol paydo bo’ladi.

Ruhiy va Emotsional Qiyinchiliklar
Va nihoyat, ruhiy kurash. Odamning eng og’ir dushmani – o’zi. Begona joyda bu ichingdagi maraz dushman yanada qudratli bo’ladi. Uyda har qanday muammoda ota-onang bilan maslahatlashgan bo’lsang, bu yerda sen yolg’izsan.

Yaxshi savol berish haqida... 1-qism

Savol berish bu bilim olish kafolati. Shakllantirish muhim bo’lgan ko’nikmalardan biri.

O’zim ustozlar, muvaffaqiyatli insonlar davrasida yaxshi savollar berishni o’rganish jarayonidaman.


Qanday savollar bermaslik yaxshiroq? Qanday savollar berish kerak? Yaxshi savol qanday bo’ladi? Nimalarga e’tibor berish kerak? Post mana shular haqida



Qachon savol so'ramaslik va qanday savollarni so’ramaslik kerak?

1. Javobini googledan topish mumkin bo'lgan umumiy savollar. Misol uchun “Norvegiyada yashash qimmatmi?”, “Norvegiyada o’qish tekinmi?” Tilni bilmaysizmi, tarjimondan foydalaning.

2. Savolni avval o’zidan so’rash. Biz odatda savollarimizga javobni allaqachon bilamiz. Biz javob qidiryapmizmi yoki javob beruvchi tomondan tasdiq yoki bahona qidiryapmizmi, buni aniqlab olishimiz zarur. Misol “25 yoshda ingliz tili o’rgansa bo’ladimi?”. Javob bu yerda aniq.

3. O’ta keng savollarni bermaslik shart. Misol “qaysi sohani tavsiya etasiz?”, “kelajakda qaysi sohalar rivojlanadi?”, “men qaysi sohani tanlay?”. Bu uchun sizni yetarlicha tanimaydi javob beruvchi.

4. Mavhum bo’lgan savollarni bermaslik. Misol “Sizningcha baxtli bo’lish siri nimada?”

5. Ko’p so’raladigan savollar. Misol mendan ko'p so'raladigan savol “Norvegiyada shifokor bo’lish uchun nima qilish kerak?”. Katta ehtimol bilan bunga allaqachon javob berilgan. Izlash kerak!

6. Javobi na sizga, na boshqalarga foydasi bo’lgan savollar. Misol “Oyligiz qancha?”

7. Javobi aniq “ha” yoki aniq “yo’q” bo’lgan savollar. Misol “Yugurishni tavsiya etasizmi?”, “Treydingni tavsiya etasizmi?”

8. Savol berishda o’zini reklama qilish yoki aqlli ekanligini ko’rsatish. Nobody cares. Savol reklama bo’lishi kerak emas.

9. Savolni javob olish uchun emas, o’ziga e’tibor qaratish yoki boshqalarda sizga nisbatan g'amxo'rlik uyg'otish uchun so’rash. Nobody cares.

10. Kimnidir oilasi haqida savol so’rashda juda ehtiyot bo’lish. Ayniqsa turmush o’rto’gi haqida.

11. O’zingiz haqingizda savollar? Misol “Nega meni hamma yomon ko’radi?”. How on earth can someone answer this question?

12. Siyosatshunos yoki teolog bo’lmagan odamdan siyosat va din haqida so’ramaslikni tavsiya etaman. O'zi aslida siyosat borasida savol-jaovbga vaqt sarflash ma'qul emas.

13. Bir vaqtda bir nechta savol so’rash. Javob beruvchi odam sekretar emaski yozib olgani.

14. Uzun matn yoki nutqli savol bermaslik kerak. Detallarni imkon qadar qisqa tasvirlab, bir qator gapdan iborat savol bo’lishi

15. Kimnidir taqvosi, e’tiqodi yoki gunohlari haqida shaxsiy savol berish. Bu 6-punktga ham to’g’ri keladi. Misol “Siz nasha chekkanmisiz, aroq ichganmisiz, namoz o'qiysizmi va hok”. Bunga javoblar hattoki onalardan berkitiladi.


Mana shularni o'zi ham yaxshigina filtr vazifasini bajaradi. Shularni qo'llasak savollarimiz sifati ancha yaxshilanadi. Yaxshi savol bera olish bu ham o'rganish kerak bo'lgan muhim ko'nikma. Vaqt va mehnat talab etadi. Sekinlik bilan natijaga erishiladi.


Bek Olimjon
07.04.2023
Norvegiya

Bitkoin narxi 100 000$ ga chiqdi.

2017 yilda 6k$ga 2ta olib qo’yganingizda, hozir 200k pulingiz bo’lardi.

Yoki bo’lmasdi. Balki 90% investorlarga o’xshab 10k$ga chiqqanda sotib yuborardingiz.

2017-yilda blog boshlab, to’xtatmaganingizda - sohangizda eng kuchli blog bo’lardingiz.

2017-yilda bitta sohani ushlab, kuniga 20 daqiqa o’rganganingizda - top 1% mutaxassis bo’lardingiz.

2017-yilda kichkina xobbi biznes boshlab, haftasiga bitta mijoz qo’shganingizda - o’rta biznes darajasiga chiqardingiz.

Oxirgi uchta holatning hammasida 200kni bir yilda topib qo’yardingiz.

Orzu qilishni to’xtating. Ishni bosing.