Kitoblar olami

Fikr va tuyg‘ular chuqur va to‘lib-toshib tursa odamni quturtirmaydi: azoblanuvchi va rohatlanuvchi qalb hamisha o‘zini tiyib turadi va xuddi shunday bo‘lishi kerakligiga ishonadi; u agar momaqaldiroq bo‘lib turmasa, quyoshning muttasil jaziramasida qurib ketishini biladi: o‘zi bilan ovora bo‘ladi, o‘z g‘amini yeydi; xuddi yosh bolani erkalatganday o‘zini o‘zi erkalaydi, o‘zini o‘zi jazolaydi. Inson o‘zini ana shunday yuksak darajada tushunganidagina tangri adolatining qadriga yeta oladi.

Agar u meni yomon ko’rib qolgan bo’lsa, bu yomon ko’rishi ham o’ziga xos edi: u sabr bilan yomon ko’rardi.

Aniq bir malakaga diqqatni jamlash orqali o‘sha malakaga daxldor miya hujayralarini qayta va qayta ishlatasiz. Miyaning tegishli qismi to‘xtovsiz ishlashi oligodendrositlar deb ataladigan hujayralarni o‘sha qismdagi neyronlarni mielin qatlamlari bilan o‘rashiga turtki beradi, bu esa mahoratingizni yanada kuchaytiradi. Chalg‘imasdan, bajarilajak ishga e’tibor qaratish zarurligining sababi shundaki, bu miyaning tegishli qismi ko‘proq ishlashiga olib keladi vamielinlashishni tezlashtiradi. Bundan farqli o‘laroq, agar diqqat sust holatda (deylik "Facebook"ni ochib qo‘yib) yangi va murakkab mahoratni (masalan, SQL ma’lumotlar bazasini boshqarish) o‘rganmoqchi bo‘lsangiz, miyangizning turli qismlari bir vaqtda tartibsiz ishlay boshlaydi, kuchaytirish lozim bo‘lgan neyronlar guruhi zo‘riqib ishlamaydi.

Hech narsani yuragingga yaqin olma. Yaqin olsang, oʻsha narsani asrab qolmoqchi boʻlasan. Bu dunyoda hech narsani mangu asrab boʻlmaydi.

Millat o‘zining xorlikda ekanligini anglamaguncha najot haqida zinhor o‘ylamagay. Qadim sharafimiz, qadim buyukligimiz o‘z-o‘zidan qaytadi deb xayol qilma. Bu xayol, bir xomtama, xolos. Qadim qudratimiz ortida bobolarimizning ming chaqirimlik yo‘llari bor. Otlarning kishnashlari, qilichlarning jarangi, qonlar to‘lib oqqan daryolar bor. Biz bu qudratni g‘aflatimiz sababli yo‘qotdik. Uni bir kunda yo‘qotmadik, juda sekin yo‘qotdik. Buyuk davlatimiz o‘zimizga sezdirmasdan nurab, yer bilan yakson bo‘lib yiqildi. Uni yana asliday tiklamoq uchun ajdodlar bosib o‘tgan yo‘lni xuddi ular kabi bosib o‘tmoq lozim. Bobolarimiz azim qudratga erishib, oliy davlatni qurish uchun naqadar mashaqqat chekkan bo‘lsalar, xuddi o‘sha mashaqqatlar kutib turibdi.

Bir asrdan ko‘proq muddat zindondan chiqarilmagan avlod zindonsiz yashay olmaydi. Ular quldirlar. Tutqunlik uzoq davom etgani sayin qalbda erkka bo‘lgan tashnalik so‘nadi, hurriyat istagi o‘ladi, ozodlik degan so‘z lug‘atdan chiqib ketadi. Bu inson bolasi uchun, nafaqat, bir inson uchun, balki Yer yuzidagi Odamzod uchun eng Ulkan fojiadir. Bu fojia oldida urushlar baxt, qon to‘kishlar jannatdir.

​​​​«Siyosiy tafakkurni bostirish, odatda, bolalikdan boshlanadi. Masalan, besh yashar qizaloq onasining nosamimiyligini sezib qolishi mumkin. Ona doim muhabbat haqida gapiradi, aslida, o‘zi o‘ta sovuq va egoist; yoki yana ham keskin hodisa - doimo o‘zining yuksak axloqiy fazilatlarini ta’kidlaydi, biroq o‘zi begona erkak bilan «sirli» aloqada.
Qiz haqiqat va adolatga oid his-tuyg‘ularini haqoratlovchi bu jarlik (uzilish), ikkiyuzlamachilikni sezadi. Biroq u onasiga qaram, u hech qanday tanqidiy fikr aytolmaydi. Qiz yumshoq xarakterli otasiga umid bog‘lolmaydi, shu boisdan ham u o‘zining tanqidiy mulohazalarini bostirishga majbur.
Qiz yaqin orada onasining nosamimiyligi va xiyonatini sezmay qoladi, tanqidiy fikrlash qobiliyatini yo‘qotadi, chunki buning umidsiz va xavfli ekanligi ayon bo‘ldi. Shu bilan birga, qiz tafakkur andazasini o‘zlashtirib oladi. Bu esa unga onasi samimiy va dilbar inson, ota-onalarining nikohi baxtli nikoh ekanligiga o‘zini ishontirishga imkon beradi. U ana shu fikrni o‘z fikri sifatida qabul qiladi.

​​Qizlarning muammosi shundaki, agar yigit ularga yoqsa, u qanchalik iflos bo‘lmasin, farqi yo‘q, ular yigitda shunchaki kemtiklik kompleksi bor-da, deb qo‘yishadi. Agar yigit ularga yoqmasa, uning qanchalik ajoyib, qanchalik kamsuqum ekanligi ahamiyatsiz, baribir uni manman deyishadi. Hattoki, aqlli qizlar ham shunday.

​​Dastlab kommunistlar keldi, kommunist bo‘lmaganim uchun tilimni tiydim.
Keyin sotsialistlar keldi, sotsialist bo‘lmaganim uchun og‘zimni yopdim.
So‘ngra tred-yunionlar kelishdi, ularning vakili bo‘lmaganim uchun bir so‘z aytolmadim.
Ularning o‘rnini yahudiylar egallashdi, yahudiy bo‘lmaganim uchun sukut saqladim.
Keyin katoliklar tashrif buyurdi, bu vaqtga kelib, soqov bo‘lgandim...

Odamlar gapira boshlamasa, hech narsa o‘zgarmaydi.