Kimyo Olimpiada || Xoshimjonov Muso

Silikat kislota (H₂SiO₃)

Kimyoviy xususiyatlari va asosiy ma'lumotlar:
Silikat kislota – kimyoviy formulasi H₂SiO₃ bo‘lgan zaif kislota bo‘lib, suvda juda kam eriydi va faqat kolloid shaklda mavjud. U ortosilikat kislota sifatida ham tanilgan va suvli eritmada siliciy kislorod bilan bog‘langan turli xil polimerlarni hosil qiladi. Silikat kislota qum, loy va tog‘ jinslari tarkibidagi siliciy birikmalarining asosiy shakllaridan biridir.

Tabiatda uchrashi va ahamiyati:
Silikat kislota tabiatda keng tarqalgan bo‘lib, asosan:

Tog‘ jinslari va minerallar tarkibida uchraydi.
Yer osti suvlarida va dengiz planktonining skeletida mavjud.
O‘simliklar tomonidan so‘rilib, ular o‘sishida va mustahkamligida muhim rol o‘ynaydi.
Fizik xossalari va tashqi ko‘rinishi:
Rangi: Rangsiz yoki oqsimon, kolloid shaklda uchraydi.
Erish xususiyati: Suvda deyarli erimaydi, lekin gidroksidi eritmalar bilan reaksiyaga kirishadi.
Tuz hosil qilish: Silikat kislota gidroksidlar bilan ta’sirlashganda turli xil silikat tuzlari hosil qiladi, masalan, natriy silikat yoki kaliy silikat.
Qo‘llanilish sohalari:
Sanoatda:
Shisha ishlab chiqarishda: Silikat kislota va uning hosilalari shisha va keramika sanoatida asosiy xom ashyo hisoblanadi.
Tsement va beton ishlab chiqarishda: Silikatlar tsementning asosiy tarkibiy qismi bo‘lib, qurilish materiallarini mustahkamlashda muhim rol o‘ynaydi.
Kimyoviy tadqiqotlarda:
Kolloid silikatlar adsorbent sifatida ishlatiladi, ya’ni zararli moddalarni o‘ziga singdiradi.
Kosmetika va tibbiyotda:
Silikat kislota turli kosmetik vositalar tarkibiga kiritiladi, chunki u terini yumshatish va tozalash xususiyatiga ega.
Tibbiyotda yaralarni davolashda antiseptik vosita sifatida qo‘llaniladi.
O‘simlikshunoslikda:
Silikat kislota o‘simliklar uchun zarur bo‘lgan siliciy manbai hisoblanadi. U o‘simliklarning zararkunandalarga va stressga chidamliligini oshiradi.

Karbonat kislota (H₂CO₃)

Kimyoviy xususiyatlari va asosiy ma'lumotlar:
Karbonat kislota – kimyoviy formulasi H₂CO₃ bo‘lgan zaif, beqaror kislota bo‘lib, u suv va karbonat angidrid (CO₂) o‘zaro reaksiyasi natijasida hosil bo‘ladi:

CO₂ + H₂O ⇌ H₂CO₃

Bu kislota suvdagi karbonat va bikarbonat ionlarining (CO₃²⁻ va HCO₃⁻) manbai hisoblanadi va muvozanatli eritmalarda mavjud bo‘ladi. Karbonat kislotasi suvda tez parchalanadi, bu uning beqarorligini ko‘rsatadi:

H₂CO₃ ⇌ H₂O + CO₂

Tabiatda uchrashi va ahamiyati:
Karbonat kislotasi tabiatda keng tarqalgan va karbonat angidridning suv bilan o‘zaro ta’siri natijasida hosil bo‘ladi. U:

Yomg‘ir suvining tarkibida mavjud bo‘lib, toshlar va minerallarni eritib, yer osti suvlarining kimyoviy tarkibiga ta’sir qiladi.
Okean va dengiz suvining muhim qismi hisoblanadi, chunki dengiz hayvonlari va o‘simliklari hayotida muhim rol o‘ynaydi.
Fizik xossalari va tashqi ko‘rinishi:
Karbonat kislota sof holda saqlanmaydi, faqat eritmada mavjud bo‘ladi.
U beqaror bo‘lgani uchun doimiy ravishda karbonat angidrid gazini ajratib chiqaradi.
Qo‘llanilish sohalari:
Biologiyada:
Karbonat kislota inson organizmida muhim rol o‘ynaydi. U qonning pH darajasini tartibga solishda asosiy vosita hisoblanadi.
O‘pka orqali karbonat angidrid gazini chiqarib yuborishda ishtirok etadi.

Kimyo sanoatida:
Soda ishlab chiqarishda karbonat kislotaning hosilalari keng qo‘llaniladi.
Gazli ichimliklarda:
Karbonat angidridni suvga qo‘shib, karbonat kislota hosil qilish orqali gazli ichimliklar ishlab chiqariladi. Bu jarayon ichimlikka o‘ziga xos yoqimli nordon ta’m beradi.
Geologiyada:
Karbonat kislota karstli jarayonlarni hosil qilishda muhim ahamiyatga ega. U toshlarning kimyoviy eroziyasini kuchaytiradi va g‘orlarni shakllantiradi.

Kimyoviy bilimlaringizni oshirish uchun sahifamizni kuzatishda davom eting! 🔬

@kimyoBM

Borat kislota (H₃BO₃)

Kimyoviy xususiyatlari va asosiy ma'lumotlar:
Borat kislota – kimyoviy formulasi H₃BO₃ bo‘lgan zaif kislota. U suvda yaxshi eriydi va amfoter xususiyatga ega, ya’ni kislota sifatida ham, asos sifatida ham o‘zini tutishi mumkin. Suvdagi eritmasida borat ioni (BO₃³⁻) hosil qilib, gidroksid ionlari bilan reaksiyaga kirishadi. Borat kislotasi gidroksidi eritmalar bilan o‘zaro ta’sirlashganda turli xil boratlar, masalan, natriy tetraborat (Na₂B₄O₇) hosil qiladi.

Tabiatda uchrashi va olinishi:
Borat kislotasi tabiiy holda bor minerallaridan, masalan, kernit va boraks tarkibida uchraydi. Uni olish uchun bor minerallari suvli eritmalar bilan ishlov beriladi va keyin kislota ajratib olinadi. Borat kislotasi shuningdek, vulqon hududlarida ham uchraydi, chunki u yer ostidan chiqqan bug‘ va gazlardan hosil bo‘ladi.

Tashqi ko‘rinishi va fizik xossalari:
Rangi va tuzilishi: Borat kislota oq kristallar yoki chang shaklida bo‘ladi.
Eruvchanligi: Suvda yaxshi eriydi va eritmada yengil kislotali ta’sir ko‘rsatadi.
Eriyganda xulq-atvori: Qizdirilganda borat kislota dehidratlanib, bor oksid (B₂O₃) hosil qiladi, bu esa o‘z navbatida shisha ishlab chiqarishda muhim rol o‘ynaydi.

Qo‘llanilish sohalari:
Tibbiyotda:
Yarani antiseptik sifatida ishlov berish.
Ko‘z yuvish eritmalarining tarkibiy qismi sifatida ishlatiladi.
Kimyo sanoatida:
Borosilikat shisha va keramika ishlab chiqarishda qo‘llaniladi.
Emal va oynani mustahkamlashda ishlatiladi.
Bog‘dorchilikda:
Bor elementi yetishmovchiligini to‘ldirish uchun o‘g‘it sifatida qo‘llaniladi. O‘simliklarda bor yetishmovchiligi hosildorlikka salbiy ta’sir ko‘rsatadi.
Maishiy kimyoda:
Kir yuvish vositalarining tarkibida uchraydi, chunki u mikroblarni yo‘q qiladi va dog‘larni chiqarishga yordam beradi.
Olovni o‘chirishda:
Yong‘inga qarshi aralashmalar tarkibiga kiradi. Qizdirilganda olov ta’sirini pasaytiruvchi birikmalar hosil qiladi.
Qiziqarli faktlar:
Yuqori haroratga chidamli shisha: Borat kislotasi tarkibidagi bor elementining xususiyatlari sabab, u bilan ishlab chiqarilgan shisha yuqori haroratga chidamli va kimyoviy barqaror bo‘ladi.
Minerallar dunyosida: Bor minerallari tarkibida borat kislotasining mavjudligi uni yer yuzidagi muhim elementlardan biriga aylantiradi.
Kosmetika: Krem va kukunlarning tarkibiga kiritiladi, chunki u terini yumshatadi va mikroblarni yo‘q qiladi.
Diqqat!
Borat kislotasi nisbatan xavfsiz bo‘lsa-da, uni ichish yoki ortiqcha miqdorda teriga surish zararli bo‘lishi mumkin. Shuning uchun uni ishlatishda ehtiyotkorlik talab etiladi.

Kimyoviy bilimlaringizni oshirish uchun bizni kuzatishda davom eting! 🔬

@kimyoBM

#OLIMPIADA_KIMYO 🔥🔥🔥
#online

Umumiy kimyodan Olimpiada savollari: mavzulashtirilgan pdf xolatda test va yozma ishlar bor. Testlarning kaliti bor yozma ish savollarini yechimi ham bor. Jami narxi 200 ming so'm

Testlardagi mavzular ketmaketligida Videomaruzalar bor (o'zim tayyorlaganman), Bundan tashqari testlarning video yechimlari ham bor.
bularni narxi ham jami 200 ming so'm

Agar ikkovini 400 mingga sotib olsangiz Attestatsiya kanalimni bonusga qo'shib beraman.

Video maruzadan namuna

Video yechim(skrin qlingan)dan namuna

Testlar(skrin qlingan)dan namuna

Murojaat uchun @muso5992