“CHOLLAR – MENING DO‘STLARIM” O‘tgan haftada betakror san’atkor, o‘zbek dublyajining oltin ovoz sohibi, O‘zbekiston xalq artisti To‘lqin Tojiyev ham chin dunyoga ketdilar. Bilasizmi, so‘nggi 15-20 yil ichida rahmatlini kaminadan boshqa jurnalist zoti intervyu olishga ko‘ndirolmagan. Ochig‘i, bu ish mengayam oson ko‘chmagan. Lekin oxir-oqibat ko‘ndirib, shunday keyin bir muddat o‘ta qalinlashib ham ketganmiz...
O‘zi, yoshi ulug‘, tabarruk yozuvchi va san’atkorlarimiz to‘g‘risida ul-bul narsa yozib, ularning suhbatiga quloq tutish – sohada qalam tebratib yurgan yillarimdagi eng yoqimli yumushim. O‘tkir Hoshimov, Farhod Musajonov, Tohir Malik, ustozim Erkin A’zam, Shuhrat Abbosov, Melis Abzalov, Obid Yunusov, To‘ti Yusupova, Rixsi Ibrohimova, Turg‘un Azizov, Erkin Komilov... Eh-he, ro‘yxat uzun. Shu bois, avvallari hazillashib, “Fillar – mening do‘stlarim” filmiga taqlidan, “Chollar – mening do‘stlarim” deb yurardim (ular ham o‘sha damlardagi kamina mushtdek tirmizakni yaqin olib, ko‘ngil yorganlari – ulug‘ baxt).
Fikrimcha, san’atning “nonini yeyaverib” suyagi qotgan ulug‘larimiz – san’at haqidagi tushunchasi – “To‘ytepadan nariga o‘tmagan” “jurnalist”larni unchalik xushlashmaydi. O‘z ijodini bilmaganini-ku, umuman yaqiniga yo‘latmaydi va to‘g‘ri qiladi. Rahmatli Oybarchin Bakirovaning yoniga borib, “Kinoteatrdagi (?) faoliyatingiz qachondan boshlangan?” deb uyalmay savolga tutgan singilchamizni – aktrisa oldiga solib quvlaganini ham to‘g‘ri tushunganman.
To‘lqin Tojiyev ham shunaqa – hamsuhbatga nisbatan talabi juda baland san’atkor edi. Adashmasam, 2009 yilda, boshqa bir ulug‘ san’atkorimiz, O‘zbekiston xalq artisti Obid Yunusovning 75 yilligi munosabati ko‘rsatuv tayyorlayotganda, To‘lqin akadan intervyu olishga to‘g‘ri kelgan. Tayinki, boshda yo‘q deganlar. Keyin bor mahoratu san’atni ishga solib, u desalar, bu deb, oraga Obid akaning o‘zini ham solib, ko‘ndirganman.
“Man juda achchiq gapiraman, shu gaplarimni kesmasangiz, boraman”, degandilar. Kesmayman, deb va’da berdim. Va’damda turdim. Maqtanish emas-u, anchagina shov-shuv bo‘lgandi o‘sha ko‘rsatuv. Undagi uncha-muncha gaplarga “ilon po‘st tashlardi-da” o‘ziyam...
Shundan keyin, falakning gardishi bilan, gazetaga ishga borganimdayam, To‘lqin akadan intervyu olish uchun, “U san’atkorni faqat siz ko‘ndira olasiz”, deb meni ro‘para qilishgan. Rosti, gap-gapga mos tushib qolgandi shekilli. Faqat bir sharti bor edi: kun yo tunning istalgan paytida qo‘ng‘iroq qilib, aytgan gaplarining qaysidir joyiga qayta-qayta o‘zgartirish kiritishidan og‘rinmasangiz, telefonda soatlab ma’qullab turish, ora-orada u kishiga yoqadigan luqma tashlashni eplasangiz, marra sizniki.
O‘sha daf’a ham nima degan bo‘lsalar, “nishxo‘rdga chiqarmay” hammasini yozib chiqishga, boz ustiga jurnalning yaltiroq muqovasiga suvratlarini ham chop etishga va’da berib, bajardim. Endi u gaplar ham odatdagidek, o‘z repertuarlarida, “qandu asal” emasdi. Hatto muqovada turgan suvrat ostidagi sarlavhayam kechagidek yodimda:
“ENG ZO‘R OVOZ – ESHAKDA, FAQAT ISHLATOLMAYDI”.
Bunaqa original gap faqat o‘sha betakror san’atkorimizdan chiqishi mumkin edi. Sarlavhani shunday nomlaganimiz uchun xafa bo‘lish qayog‘da, qaytanga azbaroyi quvonganlaridan, O‘zbekiston xalq yozuvchisi, rahmatli Farhod Musajonov ikkalamizga uch kishilik quling o‘rgilsin ziyofat qilib berganlar.
Bu gapga – u kishining fe’lini, serchiqimlikni ko‘pam yoqtirmaydigan tabiatini bilganlarning birovi ishonib, birovi ishonmasligi mumkin. Shunaqa, To‘lqin Tojiyevni nafaqat intervyuga, balki shaxsan o‘zlarini – o‘sha intervyuni “yuvishgayam” ko‘ndirgan yagona jurnalist men bo‘lsam kerak.
Darvoqe, boshrog‘da tilga olingan “Shaxslar va taqdirlar” ko‘rsatuvidan – To‘lqin Tojiyev fikr bildirgan parchani hukmingizga havola qilayapman. To‘g‘ri tushunishingizni istardimki, bu bilan, hargiz 15 yil oldin kechgan gaplarni qayta qo‘zg‘ash niyati yo‘q. Shunchaki o‘xshashi yo‘q san’atkorlarimizni bir xotirlagim keldi. Ishoning, ular bilan birga – o‘zbek san’atining buyuk bir “epoxa”si qaytmas bo‘lib ketib borayapti...
✍🏼Komiljon Shamsiddinov
@katta_ariq
