Ilm olish, ammo unga amal qilmasliklarining bir nechta sabablari bo‘lishi mumkin. Ushbu masala ijtimoiy, shaxsiy va madaniy omillarni o‘z ichiga oladi. Keling, ba'zi sabablarni va ularning yechimlarini ko'rib chiqamiz:
Sabablari
1. Iymonning zaifligi:
Ilm olish imonning mustahkamligini talab qiladi, ammo ko‘pincha ilm bilan imon o‘rtasidagi bog‘liqlik unutilib, faqatgina nazariy bilim orttirishga urg‘u beriladi.
2. Dunyo ta’siri:
Bugungi kunda dunyoviy manfaatlar, moddiy boylik va karyera ilmga amal qilishdan ustun qo‘yiladi. Bu esa dinga beparvolikka olib keladi.
3. Bilimni noto‘g‘ri tushunish:
Ilmni o‘zlashtirganda uni faqat boshqalarga o‘rgatish yoki bahslarda g‘alaba qilish uchun ishlatish ham amal qilishdan uzoqlashtiradi.
4. Atrof-muhitning ta’siri:
Amal qilish uchun sog‘lom muhit bo‘lmasligi, odamlarning taqvodan uzoq hayot tarzi ham amal qilishni qiyinlashtiradi.
5. Nafs va shaytonning vasvasasi:
Nafsni tarbiyalash va shaytonning vasvasalariga qarshi kurashish yo‘qligi amal qilishga to‘sqinlik qiladi.
Yechimlari
1. Imonni mustahkamlash:
Ilm olishni faqatgina ma’lumot yig‘ish emas, balki Allohni yaxshiroq tanish va sevish yo‘lidagi amal deb tushunish kerak. Bu uchun Qur’on o‘qish va tafakkur qilishni kuchaytirish zarur.
2. Ilmni amal bilan birlashtirish:
Har bir o‘rganilgan bilimga kichik bo‘lsa ham amal qilish odatini shakllantirish lozim. Masalan, hadis o‘rganilsa, uni hayotga tatbiq etish ustida o‘ylash.
3. Atrofni yaxshi insonlar bilan to‘ldirish:
Do‘stlar va jamoatning roli katta. Taqvodor do‘stlar va ilmli ustozlar bilan muloqot qilish amalni kuchaytiradi.
4. Nafsni tarbiyalash:
Nafsi mutmainna sari intilishga e’tibor berish, nafsga qarshi kurashish va irodani mustahkamlashda yordam beruvchi ibodatlar (namoz, ro‘za)ga ahamiyat qaratish kerak.
5. Islomiy tarbiya va muhit yaratish:
Oilaviy va jamiyat miqyosida ilmni nafaqat bilish, balki unga amal qilishni rag‘batlantiradigan tizimlar va odatlar joriy etilishi lozim.
6. Amaliy ta’limga urg‘u berish:
Masjidlar, ilmiy markazlar va o‘quv dasturlari orqali amal qilishni o‘rgatuvchi seminarlar va darslar tashkil qilish.
