Kelajakning asl muvaffaqiyatli farzandlari – seminaridan qaydlar
Bolaning miyasi kvadrilon (15 ta no’l) jarayonda ishlaydi. Har bir farzdand bir galaktika, va Alloh oldida shu mas’uliyatni javobi bor.
1.Birinchi o’rinda “kontakt”, ya’ni teginish, birgalikni bola uchun yaratib berish. Farzand tug’ilishi bilan bu o’ta muhim ehtiyoj hisoblanadi. Ayniqsa ona bilan bog’liqlikni o’rnatish kerak. Kontakt uchun hozir vas hu yerda bo’lish shart. Qalb qalbga teginishi, qalbiy bog’lanish. Bola bilan vaqt o’tkazib lekin onaning miyyasida boshqa hayollar aylansa, kontakt to’laqonli hosil bo’lmaydi. Reallikda bo’lmaslik, jarayondan zavq ololmaslikga olib keladi. Bola siz bilan ilk davrlarida o’ta bog’langan bo’ladi. Har bir ichki kechinmalaringizni sezadi.
Inson umrini ohirigacha kontakt xohlaydi.
Agar bu kontakt yaxshi o’rnatilmagan bo’lsa, ya’ni bolaning ilk 2 yilligida, bolada o’zgarishlar bo’ladi. Katta bo’lganida o’zini hech kimga keraksizdek his qiladi yoko yo’qdek his qiladi.
Bola tug’ilishida unga xavsizlik kerak.
Ko’p kasalliklar simpatik (asabiy) onalardan tug’ilgan bolalarda kuzatiladi.
Biror bir yoqimsiz emotsiyani bolaga ko’rsatmoqchi bo’lmasangiz, uni konteynerlashingiz mumkin. U emotsiyani vaqtincha konteynerlab, bola bilan vaqt o’tkazayotganda, u emotsiya haqida o’ylamaslik. Yolg’iz qolganda konteynerni ochib tahlil qilish, emotsiyani yashab o’tish kerak.
Verbalizatsiya – gapirib berish. Ovoz chiqarib, emotsiyhalarga izn berish. Agar emotsiyalaringizni inkor qilsangiz, hech qaysi emotsiyani his qila olmaydigan bo’lib qolasiz.
Boshqalarni emotsiyasini ham konteynerlashni o’rganing, ularni emotsiyalari bilan qorishib ketmang.
Bolaga yaxshi shaxs ekanligini aytish. Apriori. Bunga birinchi o’rinda ona ishonishi kerak. Siz bolangizga ishonmasangiz, bola shuni tasdiqlashga harakat qiladi. Bolangiz begunoh, pok bo’lib tug’iladi.
Siz yaxshi onasiz.
Nima bo’lsa, emizurish, keyinchalik tobelikga olib keladi. (ko’p ovqat yeyish, sjirinlik, narkotik)
Bernshteyn teoriyasi eng quyi pog’onasida, chaqaloq bilan o’rnatilgan kontakt eng m,uhum pog’ona hisoblanadi. Agar kontakt yaxshi o’rnatilmagan bo’lsa, osanka va muvozanatni ushlash bilan muammolar bo’ladi.
Bollani ko’zini yumib turg’izib ko’rish orqali tekshirsa bo’ladi.
Bola bilan muloqot qilganda uni bo’yi baravar tizzalab yoki cho’kkalab, ko’z-ko’zga tushgan holda gaplashish.
2. Bog’liqlik
Yoqimsiz narsani tuhsuntirish, mani dilim og’ridi. Urish esa uni qo’rquvini rivojlantiradi. Eng yaqin ishongan insoni bolaga qo’l ko’tarsa, boshqalarga ishonchi yo’qoladi.
Insonlarga biror kishiga tobe, qaram bo’lishlik ko’p holatlarda bog’liqlik hisi o’rnatilmaganidan kelib chiqadi. (oilaviy janjal, xo’rlovchi insonlardan keta olmaslik, ularsiz hayotini tasavvur qila olmaslik, yashay olmayman deyishlik.)
Qochuvchi pozitsiyasi esa munosabat qurishdan qochuvchi, boshqalarga ishonmaslik. Stabillik bo’lmasligi.
O’z hissiyotlaringizni bolaga ochiq bildiring.
Bolani ko’zgusi bo’lmaslik.
Emotsional intelekti 6-7 yoshdagi bolalarda qanday bo’lishi kerak.
- Ko’zga qarashi, eshitishi va tushunishi
- Frustratsiyani ko’tara olishi (muvvaffaqiaytsizlikni)
- Xohishlarini kuta bilish
- Nutqi ravon bo’lishi
- Birovniki va o’zining narsalarini ajrata olish
- Emotsiyasini tinch holatda bildirish
- Kechirimli bo’lish
O’zini nima his qilayotganini anglamaslik, emotsional intelekti pas ekanligini bildiradi.
Emotsional intelektni rivojlantirish uchun kitob o’qib qahramonlarni emotsiyalarini tahlil qilish kerak.
Eng yaqin lahzalarini his qilganini eslash, bog’liqlikni bilish.
Bolani emotsiyasidan qochish kerak emas. “Bor, tashqariga chiqib yiglab, o’zini bosvol”, deb emas, balki unga suyanadigan, dardini ayta oladigan ustun bo’lib berishingiz kerak.
Bola emotsiya bildirganda, uni chegara bilan bildirish, haddidan oshishiga yo’l qo’ymaslik.
