Ixtiyor Esanov | Rasmiy kanal

“Faqat o‘z yurtingiz va xalqingizni sevish bilan cheklanib qolmang, balki butun insoniyatni sevishni o‘rganing.” – Abdu’l-Baho.

Biz yashayotgan dunyo ko‘pincha bizni guruhlarga ajratadi: millat, din, madaniyat bo‘yicha. Bu farqlar go‘yoki yengib bo‘lmasdek tuyuladi, lekin unutmang, biz hammamiz yagona butun bir borliqning bir qismlarimiz.

Albert Eynshteyn bir marta shunday degan edi:
“Insoniyat omon qolishni istasa, yangi tafakkur shaklini yaratishi kerak.”

U shuningdek, milliy yoki boshqa belgilar bo‘yicha bo‘linish rivojlanishga olib kelmasligini, aksincha, uni to‘xtatishini ta’kidlagan. Yagonalik – bu o‘z ildizlaridan voz kechish emas, balki boshqalarning ildizlariga hurmat ko‘rsatishni o‘rganishdir.

Yomon xalq degan narsa yo‘q. Har bir xalqda o‘z qahramonlari va xatolarga yo‘l qo‘yganlari, donishmandlari va adashganlari bor. Bir millatning rahbarlari qilgan harakatlar asosida butun millatni hukm qilish – inson qalbining boyligini ko‘rish imkoniyatidan mahrum bo‘lishdir.

Bizning sayyoramiz nizolar va nafrat uchun juda kichik. Buning o‘rniga har bir insonda do‘stni, har bir millatda hamkorni, har bir dinda esa donishmandlik manbasini qidiring.

Dunyomiz qanday bo‘lishiga biz javobgarmiz.
Va bu javobgarlik oddiy qadamlardan boshlansin: hurmat, ochiqlik va butun insoniyatga bo‘lgan muhabbatdan.

Жексон-Вэник тузатиши (қонунга ўзгартириш киритиш, инглизчада Jackson–Vanik amendment ) — Aмерика Қўшма Штатлари Савдо Қонунчилигига 1974 йилда киритилган ўзгартириш.Бу ўзгартириш эмиграцияга қарши ноқонуний курашаётган, шунингдек бошқа инсон ҳуқуқларини поймол қилаётган мамлакатлар билан савдо-сотиқ ишларида чекловлар киритишни назарда тутган .Бу қонун лоихаси конгрессменлар Генри Жексон ва Чарлз Вэник томонидан таклиф қилинган. Ўзгартириш матни муаллифларидан бири, эҳтимол Ричард Пеар хам бўлган . Тузатиш ўз фуқароларининг чет элга кўчиб кетиш ҳуқуқларини, шунингдек, бошқа инсон ҳуқуқларини бузадиган ёки жиддий чеклайдиган мамлакатларга энг мақбул миллий савдо, давлат кредитлари ва кредит кафолатларини тақдим этишни тақиқлайди. Тузатиш, шунингдек, АҚШга бозор иқтисодиётига амал қилмайдиган давлатлардан олиб кириладиган товарлар учун камситувчи тарифлар ва йиғимларни қўллашни хам назарда тутади.
Расмий равишда, бу қоида СССР тарқалиб кетгач, 1991 йилдан эмиграция чекловлари туфайли жорий қилинган ва у бошқа мамлакатлар — Хитой, Ветнам ва Албанияга ҳам тегишли бўлган. Эмиграция чекловлари бекор қилингандан кейин 1989 йили , ўзгартириш кучда бўлиши давом этаверган , лекин бир мораторий собиқ СССР мамлакатларининг айримларига нисбатан ўзгартириш ҳар йили давом этиб келаверган.Масалан 2006 йилда тузатиш Украинага нисбатан, 2012 йилда — Россияга нисбатан (Магницкий Қонуни қабул қилиниши билан бир вақтда) ва Молдовага нисбатан хам бекор қилинди. Ҳозирги вақтда тузатиш бир қатор мамлакатларга, шу жумладан Озарбайжон, Белорусия, Қозоғистон, Тожикистон, Туркманистон ва Ўзбекистонга нисбатан амал қилишда давом этмоқда.Мана энди бу мараторий Ўзбекистонга нисбатан хам бекор қилиниши мумкин.

Советларнинг машхур кинолентаси "Баҳорнинг ўн етти лаҳзаси" (1973) совет разведкачи Штирлиц ҳақидаги ажойиб филъмни катта экранларга олиб чиққан эди , лекин эҳтимол,кўпчилик Юлиан Семёновнинг сценарийси асосида Семёновнинг ўзи ёзган шу номли романи (1969)ни ўқимагани аниқ . Китобда фильмга киритилмаган ва киритилиши мумкин бўлмаган жойлар бор, чунки коммунизм қурувчиларига бундай нарсаларни кўриш ман этилган эди.

"Гиммлер бирдан фюрерга энг яқин одам — Гессга қарши операцияни қандай бошлаганини эслаб қолди. Ҳақиқат шундаки, ўша пайтда Гиммлер бир лаҳза ўлим ёқасига келиб қолганди: Гитлер парадоксал қарорларни қабул қиладиган инсон эди. Гиммлер одамларидан Гесснинг ҳожатхонадаги ҳаракатлари тасвирга туширилган киноплёнкани олди — у мастурбация(онанизм,қўли билан жинсий шахватини қондириш) билан шуғулланар эди. Гиммлер дарҳол ўша плёнкани олиб Гитлернинг олдига борди ва уни экранда кўрсатди. Фюрер жуда қаттиқ ғазабланди. Фюрер тун бўлишига қарамай, Геринг ва Геббельсни чақиришни, Гессни эса қабулхонага олиб келишни буюрди. Геринг биринчи бўлиб келди —унинг юзи жуда оқариб кетган эди. Гиммлер рейхсмаршал нега бу қадар қўрқиб кетганини яхши биларди: у Вена балеринаси билан жуда оловли роман(севги алоқаларини) юритаётган эди. Гитлер ўз дўстларига "Гесснинг шу ифлослиги"ни кўрсатишни таклиф қилди. Геринг буни кўриб хохолаб кулиб юборди.
Гитлер унга бақирди:
— Сиз мана шундай бефарқ инсон бўла олмайсиз!
У Гессни кабинетга таклиф қилди, унга яқинлашиб:
— Сен ифлос, сассиқ аблахсан! Сен онанизм билан шуғулланасан! — деб бақирди.
Гиммлер ҳам, Геринг ҳам Геббельс хам партиянинг иккинчи кишиси бўлган улкан инсоннинг қулашини кўраётганларини тушунар эдилар.
— Ҳа, — деди Гесс ҳамманинг кутганидан фарқли равишда жуда хотиржам холда — Ҳа менинг , фюрерим ! Мен бундан тонмайман ! Мен нега буни қиламан биласизми ? Нега мен актрисалар билан ётмайман? — У Геббельсга қарамади хам , аммо у ўз ўрнида титрарди (чех актрисаси Лида Баарова билан бўлган можаро яқинлашиб келаётган эди). — Нега мен Венадан тунда қайтмайман, балет кўрсатувларига бормайман? Чунки мен партия учун яшайман! Партия ва сен, Адольф, мен учун битта нарса! Менда шахсий ҳаёт учун вақт умуман йўқ! Мен ёлғиз яшайман!
Гитлер жунбушга келди,у хотиржам турган Гессга яқинлашди, уни ноқулай тарзда қучоқлаб олди ва елкасидан силкади. Гесс жанговар майдонда ғалаба қозонганди.

Шундай қилиб, Совет Иттифоқида нафақат жинсий алоқа, балки онанизм ҳам йўқ эди."😃

"Одамларнинг бошини рақамлар билан тўлдириб ташланг,то безиб кетгунларича уларни осон хазм қилинувчи,бегуноҳ фактлар билан тўлдиринг.Буни хеч қандай аҳамияти йўқ, лекин уларга ўзларини жуда билимли ҳис қилиш имконини беринг. Улар ҳатто фикрлаётгандай ва олдинга интилгандай туюлади, гарчи аслида жойида тўхтаб турган бўлса ҳам. Одамлар бахтиёр бўлишади, чунки уларнинг бошлари фактлар билан тўлган, ва бу фактлар ўзгармас нарсадир. Лекин уларга фалсафа ёки социология каби "силиқ" нодир мавзуларни берманг. Худо сақласин, агар улар хулоса қилишни ёки умумлаштиришни бошлашса нима бўлади .

— Имкон қадар уларга кўпроқ спорт, ўйинлар, кўнгилочар нарсаларни беринг —хар қандай одам ҳар доим анашу гуруҳда бўлсин, шунда унга фикрлашга ҳожат қолмайди. Яна ва яна янги спорт турларини ташкил қилинг, спортни гиперташкил қилинг! Расмли китоблар кўпроқ бўлсин. Фильмлар кўпроқ бўлсин. Аммо ақл учун озуқа борган сари камайиб борсин. Натижада, қониқмаслик пайдо бўлади. Бирор беқарорлик. Йўллар одамларга тўлиб кетади, ҳамма қаергадир шошади, қайси томонга боришининг фарқи йўқ. Ёқилғи изласин қочоқлар. Шаҳарлар туристлар лагерига айланади, одамлар — ўзбошимча кўчманчиларга, улар тоғ шамоллари ёки денгиз соҳилларидаги тўлқинлар каби хаотик тарзда то у ёққа, то бу ёққа тортилган ҳолда ҳаракатланади. Бугун у шу хонада тунар, кеча сиз, ундан аввал эса мен тунаганимидай .

Одамлар бирин-кетин сокин юввош ҳайвонларга айланади, кейин улар ўзгаларнинг хоҳишини оғишмай бажаради..."

© Рэй Брэдбери «Фаренгейт бўйича 451° даража» 1953 йил.

📸 Сурат муаллифи: MDCarchives. CC BY-SA