IMRS Research

🟥 Изменение продовольственных цен в супермаркетах города Ташкента в декабре 2024 года

Эксперты Института макроэкономических и региональных исследований при Кабинете Министров Республики Узбекистан (ИМРИ) в декабре 2024 года провели очередной мониторинг цен на продовольственную продукцию по 21 позиции в крупнейших сетях супермаркетов г. Ташкента.

✅ Результаты мониторинга показали, что по 10 позициям минимальные цены снизились в сравнении с предыдущим месяцем*.

▶️ Так, снижение цен на свёклу столовую составило 21,8%, лимоны – 16,7%, морковь красную – 14,4%, гречку – 10,7%, сахар – 2,8%, рис – 2,8%, молоко – 2,8%, бананы – 2,0%, говядину (филе) – 1,7%, пшеничную муку – 0,6%.

❇️ По 10 позициям минимальные цены выросли. Лидером роста цен является капуста белокочанная. При этом цена на капусту белокочанную в Ташкенте является самой низкой среди столиц Центральноазиатских стран. Так, в Душанбе цена на данную продукцию выше в 2 раза, Астане – в 1,7 раза, Бишкеке – в 1,2 раза.

▶️ Также значительно выросли цены на огурцы. Но в сравнении с показателем соответствующего периода прошлого года цены на огурцы ниже на 4,3%.

✳️ По 1 позиции (маргарин) минимальная цена осталась без изменений.

*анализ выполнен по данным мониторинга, проведенного 7 ноября и 12 декабря.

🌐 | Facebook | X | Instagram | LinkedIn

🟥 2024-yil dekabr oyida Toshkent shahridagi supermarketlarda oziq-ovqat mahsulotlari narxining o‘zgarishi

O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Makroiqtisodiy va hududiy tadqiqotlar instituti (MHTI) mutaxassislari 2024-yilning dekabr oyida Toshkent shahridagi yirik supermarketlarda 21 nomdagi oziq-ovqat mahsulotlari narxining o‘zgarishini ko‘rib chiqdi.

✅ Monitoring natijalari 10 nomdagi mahsulot bo‘yicha minimal narxlar o‘tgan oydagiga nisbatan pasayganligini ko‘rsatdi*.

▶️ Shunday qilib, lavlagining minimal narxi 21,8 foiz, limonniki 16,7 foiz, qizil sabziniki 14,4 foiz, grechkaniki 10,7 foiz, shakarniki 2,8 foiz, guruchniki 2,8 foiz, sutniki 2,8 foiz, bananniki 2,0 foiz, mol go‘shtiniki 1,7 foiz, bug‘doy uniniki 0,6 foiz pasaygan.

❇️ 10 nomdagi mahsulot bo‘yicha minimal narxlar oshgan. Narxining oshishi bo‘yicha oqbosh karam yetakchi bo‘ldi. Shu bilan birga, Toshkentda oqbosh karamning narxi Markaziy Osiyo mamlakatlari poytaxtlari orasida eng past. Shunday qilib, Dushanbeda bu mahsulotning narxi 2 baravar, Ostonada 1,7 baravar, Bishkekda 1,2 baravar yuqori.

▶️ Bodring narxi ham sezilarli darajada oshdi. Ammo o‘tgan yilning shu davridagiga nisbatan bodring narxi 4,3 foiz arzon.

✳️ 1 nomdagi (margarin) mahsulotning eng past narxi o‘zgarishsiz qolgan.

*tahlil 7-noyabr va 12-dekabr kunlari o‘tkazilgan monitoring maʼlumotlari asosida qilindi.

🌐 | Facebook | X | Instagram | LinkedIn

🟥 Lafz milliy qadriyat sifatida

Makroiqtisodiy va hududiy tadqiqotlar instituti (MHTI) mutaxassislari milliy qadriyatlarimizdan biri bo‘lgan lafz va yalpi ichki mahsulotning o'sishi o'rtasida qanday bog'liqlik borligini ekonometrik yondashuv asosida tahlil qildi.

Har bir inson hayotida lafz shubhasiz muhim ahamiyatga ega. Chunki u boshqalarning sizga bo‘lgan ishonchini oshiradigan, mustahkamlaydigan fazilatdir. Til bilan berilgan va’da insonning subutli yoki subutsiz ekanini belgilaydi. Agar u lafzida tursa, demak, unga tevarak atrofdagilarning ishonchi ortib boraveradi, aksincha bo‘lsa, ishonchi yo‘qoladi. Shu bois ham xalqimiz lafzi halollikni qadriyat sifatida ko‘radi.

Dunyo tajribasiga e’tibor qiladigan bo‘lsak, ko'plab taniqli firma va kompaniyalar lafzga mas'uliyat bilan yondashgani uchun ham muvaffaqiyatga erishgan, deb bemalol aytish mumkin.

Ijtimoiy omillarning iqtisodiy o‘sishga ta’siri bir necha o‘n yillar davomida iqtisodchilar tomonidan olib borilgan tadqiqotlar mavzusi bo‘lib kelgan. Agar jamiyatda har bir fuqaro o‘z so‘ziga sodiq bo‘lsa, bu nafaqat ular o‘rtasidagi ishonchning oshishi, balki tadbirkorlik muhitining yaxshilanishi va iqtisodiy o‘sishning ta’minlanishiga olib keladi.

Norvegiya ijtimoiy tadqiqotlar instituti professori Vollebekning fikriga ko‘ra, shaxslarning bir-biriga bo‘lgan ishonch darajasi va iqtisodiy o‘sish dinamikasi o‘rtasida ijobiy bog‘liqlik mavjud. Masalan, jamiyatda ishonch darajasi qancha yuqori bo‘lsa, aholi jon boshiga daromad ko‘rsatkichi shuncha yaxshi bo‘ladi.

Ushbu tahlilda ishonch ta’siri va YaIM o‘rtasidagi bog‘liqlikni aniqlash maqsadida 2000-2019 yillar oralig‘ida Markaziy Osiyo (Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Tojikiston, Turkmaniston, O‘zbekiston) va Kavkaz mintaqalaridagi mamlakatlar (Armaniston, Ozarbayjon, Gruziya), shuningdek, Mo‘g‘iliston uchun ma’lumotlardan foydalanildi.

Metodologiya. Ishonch darajasi ko‘rsatkichining YaIMga ta’sirini baholash o‘zgarmas effektli modeldan foydalanildi. Bunda qonun ustuvorligi indeksi (RoL) lafz uchun proksi o‘zgaruvchi, shuningdek, yalpi kapitalni shakllantirish (Capital), savdo ochiqligi (Trade) va to‘g‘ridan to‘g‘ri xorijiy investitsiyalar (FDI) kabi omillar shartli o‘zgaruvchilar sifatida qo‘llanildi.

Bu yerda qonun ustuvorligi, shartnomalarni bajarilishi, kelishuvlarni kuchga ega bo'lishi zamirida lafz qadriyati ustuvor bo'lganidan kelib chiqadi degan faraz yotibdi. Chunku bular hammasi o'zaro ishonchga asoslangan kelishuvning bir hosilalari.

Natijalar. Model natijalariga ko‘ra, tahlil qilinayotgan davlatlarda qonun ustuvorligining 0,01 bandga oshishi YaIMni deyarli 0,7 foizga o’sishiga olib keladi. Modelning ishonchlilik testlari natijalariga ko’ra (6-jadvalga qarang) panellar o‘zaro bog‘liq, geteroskedastik va vaqt kesimida o‘zaro bog‘liqligi aniqlandi va shu sababdan hisob-kitoblar Driskoll-Krey standart xatoliklaridan foydalanilgan holda amalga oshirildi (5-jadvalning o‘ng ustuni).

Amaliyotda qo‘llash uchun:
Umuman: Qanday ishga qo‘l urmang, halol bo‘ling hamda so‘zingizning ustidan chiqing. Agar va’da bersangiz, qanday noqulay
vaziyat yuzaga kelsa ham uni bajaring. Agar va’dangizni bajarishga halaqit beradigan qandaydir kutilmagan holat yuzaga kelsa, bu haqida ochiq-oydin gaplashib oling.
Ishda/universitetda/maktabda: Va’dangizni o‘z vaqtida bajarishga harakat qiling, plagiatdan qoching va ilmiy izlanishlaringizda
rostgo‘y bo‘ling. Hamkasblar yoki sinfdoshlar bilan munosabatlarda rostgo‘y bo‘ling va fikringizni ochiq-oydin bildiring.

✅ To'liq hisobotni (9.2 MB, 46 bet) bu yerda yuklab olishingiz mumkin.