Ҳуқуқ олами | Huquq olami

Алимент учун чет элга чиқишга қўйилган тақиқни олиб ташлаш тартиби: муҳим 6 та қоида

Каналга обуна бўлиш 👉 https://t.me/huquq_olami

Ҳуқуқбузарлик учун қандай жазо берилади?
7 та жавобгарлик тури

Кўпчилик ҳуқуқбузарликни жиноят билан адаштиради. Масалан, ҳуқуқбузарлик учун қамоқ тайинланиши ваҳимага солиши мумкин. Аммо маъмурий қамоқ жиноятдаги озодликдан маҳрум этиш жазосидан фарқ қилади. Бунда максимал муддат 30 сутка ҳисобланиб, ҳуқуқбузар судланган ҳисобланмайди.

1. Жарима

Айримлар ҳуқуқбузарлик содир этилганда тўланадиган жарима пули жабрланувчига берилади, деб ўйлайди. Аслида эса жарима маъмурий ҳуқуқбузарлик содир этишда айбдор шахсдан давлат ҳисобига пул ундириш ҳисобланади. Бунда суд жабрланувчига унга етказилган моддий зарарни ундириб бериши мумкин. Шундан сўнг, жабрланувчи маънавий зарар ундириш учун фуқаролик ишлари бўйича судига мурожаат қилиши керак.

Энг кўп миқдордаги жарима БҲМнинг 450 бараваригача бўлиши мумкин.

Жариманинг суммаси тегишли орган ёки суд қарори чиққан пайтдаги эмас, балки ҳуқуқбузарлик содир этилган пайтдаги БҲМ суммасидан келиб чиқиб белгиланади.

2. Ҳақини тўлаш шарти билан олиб қўйиш

Маъмурий ҳуқуқбузарликни содир этиш қуроли ҳисобланган ёки бевосита шундай нарса бўлган ашёни ҳақини тўлаш шарти билан олиб қўйиш шу ашёни мажбурий тарзда тортиб олиб, уни кейинчалик сотиб юбориш ҳамда сотишдан тушган пулни ашёнинг собиқ эгасига тортиб олинган ашёни сотиш харажатларини чегириб ташлаган ҳолда топширишдан иборатдир.

Яъни ҳуқуқбузарлик содир этилган нарса олиб қўйилади ва унинг ўрнига пули берилиши мумкин.

Аммо ўқотар ов қуролини, пневматик ов қуролини ҳамда унинг ўқ-дориларини ҳақини тўлаш шарти билан олиб қўйиш асосий тирикчилик манбаи овчилик бўлган шахсларга нисбатан қўлланилиши мумкин эмас.

3. Мусодара қилиш

Маъмурий ҳуқуқбузарликни содир этиш қуроли бўлган ашёни ёки маъмурий ҳуқуқбузарликнинг бевосита ашёсини мусодара қилиш мазкур ашёни ҳақ тўламасдан мажбурий тарзда давлат мулкига ўтказишдан иборат бўлиб, ушбу чора жиноят ишлари бўйича туман (шаҳар) суди томонидан қўлланилади.

Шунингдек, ҳуқуқбузарнинг шахсий мулки бўлмаган ашё мусодара қилиниши мумкин эмас, муомаладан чиқарилган ашёлар бундан мустасно. Масалан, сизга тегишли буюмни бошқа шахс сўраб турди ва ушбу буюм билан (орқали) ҳуқуқбузарлик содир этган бўлса ҳамда сиз ушбу буюмни ҳуқуқбузарлик учун олганлигидан хабарингиз бўлмаса, ушбу буюм сизга қайтарилади, яъни мусодара қилинмайди.

Ҳамма ҳуқуқбузарлик қуроли ёки воситаларини ҳам мусодара қилиш мумкин эмас. Масалан, ўқотар ов қуролини, пневматик ов қуролини ҳамда унинг ўқ-дориларини, бошқа ов қуролларини мусодара қилиш асосий тирикчилик манбаи овчилик бўлган шахсларга нисбатан қўлланилиши мумкин эмас.

4. Махсус ҳуқуқдан маҳрум қилиш

Бунда маъмурий жазо чорасини кўплаб автотранспорт ҳайдовчилари билиши аниқ. Чунки асосан ҳайдовчилар автотранспортни алкоголли ичимликни истеъмол қилган ҳолда бошқариш учун қандай жазо борлигини билишади. Бундай ҳаракат учун ҳайдовчи муайян муддатга транспорт воситаларини бошқариш ҳуқуқидан айрилади. Айрим ҳайдовчилар учун маъмурий жазолар ичида энг оғири ҳам шу жазодир.

Муайян шахсни унга берилган махсус ҳуқуқдан (транспорт воситаларини бошқариш ҳуқуқидан, ов қилиш ҳуқуқидан) маҳрум қилиш чораси жиноят ишлари бўйича туман (шаҳар) суди томонидан 3 йилгача муддатга қўлланилади. Бундай ҳуқуқдан маҳрум қилиш муддати 15 кундан кам бўлмаслиги керак.

Шу билан бирга, ногиронлиги сабабли транспорт воситаларидан фойдаланадиган шахсларга нисбатан транспорт воситаларини бошқариш ҳуқуқидан маҳрум қилиш чораси қўлланилиши мумкин эмас, қонунчиликда белгиланган айрим ҳолатлар бундан мустасно.

Шунингдек, асосий тирикчилик манбаи овчилик бўлган шахсларга нисбатан ҳам ов қилиш ҳуқуқидан маҳрум этиш чораси қўлланилмайди.

5. Жамоат ишларига мажбурий жалб этиш

Ҳақ тўланадиган жамоат ишларига мажбурий равишда жалб этиш ҳуқуқбузарни ижтимоий фойдали жамоат ишларини бажаришга мажбурий равишда жалб этишдан иборат бўлиб, у судлар томонидан 8 соатдан 240 соатгача бўлган муддатга тайинланади. Агар ҳуқуқбузар ўқиётган бўлса, жамоат ишлари ўқишдан бўш вақтда бажарилади.

Ушбу жазо тури алимент тўлашдан бўйин товлаб юрганлар учун қўлланилиши мумкин.

Аукциондан ютиб олинган мулкка эгалик ҳуқуқини расмийлаштириш

Суд ҳужжатлари ва бошқа органлар ҳужжатларини ижро этиш бўйича аукцион ғолиби номига расмийлаштирилган баённома электрон алмашинув тизими орқали кадастр, банк, нотариал идоралар ва мажбурий ижро бўлимларига юборилади ҳамда ушбу баённомага асосан ютиб олинган мол-мулкка эгалик қилиш ҳуқуқи автоматик равишда расмийлаштирилади.


Каналга обуна бўлиш 👉 https://t.me/huquq_olami

Телефон рақам шахсга доир маълумотми? Facebook, Instagramдаги маълумотлар очиқ бўлса, улардан фойдаланса бўладими?

1. Телефон рақам шахсга доир маълумотга кирадими?

Ҳа, телефон рақам шахсга доир маълумот ҳисобланади.

Шахсга доир маълумотлар – муайян шахсга тааллуқли бўлган ёки уни идентификация қилиш имконини берадиган, электрон тарзда, қоғозда ва (ёки) бошқа моддий жисмда қайд этилган ахборот.

Шунга кўра, шахсга доир маълумотлар қаторига шахснинг исм-фамилияси, паспорти (ID) ва бошқа шахсий ҳужжатларидаги қайдлар, туғилган санаси ва жойи, e-mail манзили, телефон рақами, яшаш, ўқиш ва ишлаш жойлари, оилавий, ижтимоий ва мулкий ҳолати, қаерда таълим олгани, қайси касб эгаси эканлиги, даромади қанчалиги, физиологик ва биологик хусусиятлари каби маълумотлар киради.

2. Шахсга доир маълумотлардан қандай ҳолларда фойдаланиш мумкин?

Шахсга доир маълумотларга қуйидаги ҳолатларда ишлов бериш мумкин:

Ишлов бериш деганда маълумотларни йиғиш, тизимлаштириш, сақлаш, ўзгартириш, тўлдириш, улардан фойдаланиш, бериш, тарқатиш, узатиш, эгасизлантириш ва йўқ қилиш тушунилади

маълумот эгасининг розилиги бўлганида, масалан Bringo, Yandex ва бошқалардан фойдаланганда;

маълумот эгаси шартномага киришганда, Edu.uz портали орқали ўқишга ҳужжат топширганда;

давлат органлари ёки бошқа суъбектларнинг қонунчиликда белгиланган мажбуриятларини бажариш учун, масалан, сайловчилар рўйхатини шакллантириш, доимий рўйхатга олиш, паспорт ёки ID бериш;

маълумот эгасининг ёки бошқа шахснинг ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилиш учун, масалан суд жараёнларида, қарзни ундириш масалалари, “Uzimei”дан рўйхатдан ўтказиш ва ҳ.з;

маълумот эгасининг ёки бошқа шахснинг ҳуқуқларини амалга ошириш учун, масалан ejarima.uz порталида маълумотлардан фойдаланиш;

шахсга доир маълумотларга уларни мажбурий равишда эгасизлантириш шарти билан статистик ёки бошқа тадқиқот мақсадларида ишлов берилганда, масалан, Статистика агентлиги томонидан маълумотларга ишлов бериш;

маълумотлар ҳамма фойдаланиши мумкин бўлган манбалардан олинган бўлса, масалан ижтимой тармоқлардаги, расмий веб-сайтлардаги маълумотлар.

3. Шахсга доир маълумотлардан бошқа мақсадларда фойдаланиш мумкинми?

Йўқ, мумкин эмас. Шахсга доир маълумотлардан фойдаланиш уларни йиғаётганда айтилган мақсадларга мувофиқ бўлиши керак, масалан давлат хизмати кўрсатиш жараёнида бошқа шахс маълумотларини билиб олиб унинг номидан кредит олиш ёки бошқа бир ҳаракат қилиш мумкин эмас.

Шахсга доир маълумотлар бошқа учинчи шахсга бериш маълумот эгаси хоҳишига кўра амалга оширилади, агар маълумотлар бошқа шахсга берилганда, маълумот эгаси 3 кунда ёзма хабардор қилиниши керак.

Қуйидаги ҳолларда маълумот эгаси хабардор қилинмайди: давлат органлари ваколатларини амалга ошираётганда; маълумотлар тарихий, статистик, социологик ёки илмий мақсадларда берилганда; шахсга доир маълумотлар ҳамма фойдаланиши мумкин бўлган манбалардан йиғилганда.

4. Шахсга доир маълумотларни эгасининг розилигисиз тарқатиш мумкинми?

Маълумот эгасининг розилигисиз ҳамда қонуний асос бўлмаганида шахсга доир маълумотларни ошкор этиш ва тарқатиш мумкин эмас.

Эркин фойдаланилиши мумкин бўлган ёки махфийликка риоя этишга доир талаблар татбиқ этилмайдиган маълумотлар ҳамма фойдаланиши мумкин бўлган маълумотлар ҳисобланади.

Аҳолини ахборот билан таъминлаш учун шахсга доир маълумотларнинг ҳамма фойдаланиши мумкин бўлган манбалари (шу жумладан биографик маълумотномалар, телефон, манзил китоблари, ҳамма фойдаланиши мумкин бўлган электрон ахборот ресурслари) яратилиши мумкин.

Масалан, давлат ва хусусий ташкилотлар сайтларига жойлаштирилган ходимлар, раҳбарларга оид маълумотлар. Бундан ташқари, ижтимоий тармоқларга шахс ўзи жойлаган маълумотлар.

5. Шахсга доир маълумотларни тарқатганлик учун қандай жавобгарлик бор?

Шахсга доир маълумотлар тўғрисидаги қонунчиликни бузиш фуқароларга БҲМнинг 7 баравари, мансабдор шахсларга эса – 50 баравари миқдорида маъмурий жарима солишга сабаб бўлади.

Каналга обуна бўлиш 👉 https://t.me/huquq_olami

Одамлар давлат органларидан нималарни сўраши мумкин? Очиқлик бўйича муҳим 6 қоида

Жамоатчилик давлат органларидан қандай маълумотларни талаб қилишга ҳақли? Давлат органлари йил якунлари бўйича ҳисоботни қачон бериши керак? Мансабдорларнинг хизмат сафарларига оид маълумотлар ҳам очиқланадими?

Очиқлик, шаффофлик – бу турли қинғир йўллар билан мақсадга эришишга барҳам бериш, қора схемаларни амалга ошириш имкониятларини йўққа чиқариш деганидир. Шаффоф тизимда коррупцияга ўрин бўлмайди. Образли айтадиган бўлсак, коррупция – қоронғуликда яшайдиган қонхўр мавжудот кабидир, шаффофлик ва ёруғликда у ўлади. Жамоатчилик эса очиқликнинг энг кучли назоратчиси. Хўш, жамоатчилик нималарни талаб қилиши мумкин?

1. Фуқаролар давлат органи фаолиятига оид маълумот билан танишиш ҳуқуқига эга.

Фуқаролар, оммавий ахборот воситалари, жамоатчилик фаоллари ва бошқалар давлат ҳокимияти ва бошқаруви органларининг фаолияти тўғрисидаги ахборот билан танишиши мумкин, давлат органлари ва ташкилотлари эса уларнинг мазкур ҳуқуқларини таъминлаши керак.

Давлат ҳокимияти ва бошқаруви органларининг фаолияти тўғрисидаги ахборот ҳисобланадиган маълумотларнинг рўйхати Қонун билан аниқ белгиланган. Уларнинг орасида ишлаб чиқилган қонунчилик ҳужжатлари, лойиҳалар, бўш иш ўринлари, очиқ ҳайъат мажлислари режалари ва ҳоказолар мавжуд.

2. Давлат органлари ОАВ сўровига 7 кунда жавоб бериши керак.

Давлат органлари ва ташкилотлари ўз фаолиятига оид маълумотларни бир қанча усуллар билан кенг жамоатчиликка етказади: ахборотни эълон қилиш, веб-сайтга жойлаш, ҳамма кириши мумкин бўлган хоналарга ва жойларга жойлаштириш, сўровларга жавоб бериш ва ҳ.з.

Фуқаролар, оммавий ахборот воситалари, жамоатчилик фаоллари ва бошқалар ўзларига керакли маълумотларни давлат органига сўров юбориш орқали олиши мумкин.

Бу сўров оғзаки, ёзма ёки электрон бўлиши мумкин. Мазкур сўров 15 кунда кўриб чиқилади, ОАВнинг сўрови эса 7 кунда кўриб чиқилади.

3. Мансабдорларнинг хизмат сафарларига оид маълумотлар очиқланиши керак.

Қонунчиликда юқоридагиларга кўшимча тарзда барча давлат органлари, шу жумладан Ҳисоб палатаси, Марказий банк, суд ва прокуратура органлари, шунингдек, устав фондида давлат улуши 50 фоиз ва ундан ортиқ бўлган ташкилотлар (давлат органлари ва ташкилотлари) томонидан очиқланадиган маълумотларнинг аниқ рўйхати тасдиқланган.

Мазкур рўхатга 40 турдаги маълумотлар киритилган бўлиб (тўлиқ рўйхат бу ерда), уларнинг орасида давлат харидларидан тортиб мансабдорларнинг хизмат сафаригача бўлган ахборотлар мавжуд.

Рўйхатда маълумотларни жойлаш манзили ва масъуллар батафсил кўрсатиб ўтилган. Асосий манзиллар Очиқ маълумотлар портали ҳамда давлат органларининг расмий веб-сайтлари ҳисобланади.

4. Йил якунлари бўйича ҳисобот бериш ташаббус эмас, талаб.

Барча давлат органлари ва ташкилотлари ҳар йили 1 мартгача ўз фаолиятига оид ҳисоботни расмий веб-сайтларига жойлаштириб, 10 мартгача уни кенг жамоатчилик иштирокида муҳокама қилиш жойи ва вақти ҳақида хабар бериши керак.

1 апрелгача эса ҳисоботни КЕНГ ЖАМОАТЧИЛИК ИШТИРОКИДА муҳокама қилиш учун матбуот анжуманларини ўтказиши шарт.

5. Коррупцияга қарши курашиш агентлиги очиқликни таъминлашга масъул.

Агентлик давлат органлари ва ташкилотларининг очиқликка оид қонунчилик ҳужжатларида кўрсатилган талабларни мунтазам равишда бузаётган айбдор мансабдор шахсларни жавобгарликка тортиш бўйича Президент Администрацияси ва Вазирлар Маҳкамасига таклифлар киритиб боради.

6. Очиқликни таъминламаган мансабдорлар жавобгарликка тортилади.

Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 2157-моддасида очиқлик тўғрисидаги қонунчиликни бузганлик учун жавобгарлик белгиланган.Унга кўра давлат ҳокимияти ва бошқаруви органлари фаолиятининг очиқлиги тўғрисидаги қонунчиликни бузиш мансабдор шахсларга БҲМнинг 3 бараваридан 5 бараваригача миқдорда жарима солишга сабаб бўлади. Мазкур ҳуқуқбузарлик маъмурий жазо чораси қўлланилганидан кейин бир йил давомида такрор содир этилган бўлса, мансабдор шахсларга БҲМнинг 5 бараваридан 10 бараваригача жарима солишга сабаб бўлади.

Каналга обуна бўлиш 👉 https://t.me/huquq_olami