G'iyosiddin Yusuf | blog

Ota-onalar e’tiborsizligining 10 oqibati

Bugungi ota-onalar o’zlarini faqat bolalarni oziq-ovqat va kiyim-kechak bilan ta’minlash, ularni doktor yoki istirohat bog'iga borish xarajatlarini qoplash uchun mas'ul deb biladi. Ularga samimiy suhbatlar, oilaviy kechki ovqatlar va his-tuyg’ularni ochiq ifodalash unut bo'lmoqda. Psixolog Jonis Vebbning fikricha, ota-onalar e’tiboridan mahrum bo’lgan bolalar qanday qarashlarni shakllantiradi?

Agar kattalar bolalarning his-tuyg’ulari va ehtiyojlariga e’tibor bermasa, ularda ba'zi salbiy tushunchalar shakllanadi. Quyida shulardan 10 tasi keltirilgan:

1. Haddan tashqari quvnoq yoki juda g’amgin bo’lish yomon. Bolalikda his-tuyg’ularimizni boshdan kechirdik, lekin kattalar bizga bu tuyg’ularni qanday tushunish va boshqarishni o’rgatish o’rniga, o’zimizni tutib turishni maslahat berishdi.

2. His-tuyg’ularni namoyish qilish – zaiflik belgisidir. Bolalikdagi beg'ubor his-tuyg'ularimizga kattalardan munosib javob ko’rmasak, ularni oshkor qilishga uyala boshlaymiz.

3. Mening ehtiyoj va xohishlarim ahamiyatsiz. Ota-onalar bolalarning istaklariga e’tibor bermaganida ular o’z istaklarini o’zlari uchun ham ahamiyatsiz deb bila boshlashadi.

4. Muammolar haqida gapirish – odamlarni bezovta qilishdir. Bolalar ota-onalaridan yordam olmasa, katta bo'lganlarida dardini ichga yutish odati paydo bo'ladi.

5. Faqat zaiflar yig’laydi. Bolalarning yig’isini e’tiborsiz qoldirish ular katta bo'lganda ko'z yoshlarini yashirishlariga sabab bo'ladi.

6. Odamlar his-tuyg’ularni qoralashadi. His-tuyg’ulari uchun jazolangan bola ularni yashiradigan bo'ladi.

7. G’azab yomon tuyg’u va undan qochish kerak. Bolalarga g’azabni boshqarishni o’rgatish o’rniga, jazolash natijasida, ular g’azabni butunlay qoralashadi. Vaholanki, o'rinli g'azab darkor.

8. Boshqalarga ishonish – hafsalani pir qiladi. Bolaligida yordam ko'rmagan bolalar katta bo'lganda boshqalardan yordam so’rashdan qo’rqishadi.

9. Mening so’zlarim hech kimga qiziq emas. Ota-onalarning e’tiborsizligi bola nutqini befoyda deb qabul qilishga olib keladi.

10. Men dunyoda yolg’izman. Doimiy e’tiborsizlik natijasida bolalar o’zlarini yolg’iz his qila boshlaydilar.

Ota-onalar uchun bu qarashlarning qanchalik zararli ekanligini anglash muhimdir. Farzandlariga vaqt ajratish va ularning his-tuyg’ularini tushunishga harakat qilish bolalarning sog’lom shaxsiyat shakllanishi uchun asosiy omil hisoblanadi.

#tarbiya #tarjima

@GiyosiddinYusuf

Oxirgi kitobimni bir oyda yozib bo'ldim, alhamdulillah. Lekin shuni Muhammad Akbarga bersam, ikki oy imloviy xatolarini tekshiradi-da! 🙄

#Tabassum

@GiyosiddinYusuf

Yig’layotgan bolani tinchlantirish

Bola uchun yig’lash — bu muloqot qilish usuli, ammo uning tabiiyligiga qaramay, yig’layotgan bolani tinchlantirishga harakat qilish zarar qilmaydi.

Ota-onalarda tabiiy ravishda savol tug’iladi: “Bolani qanday tinchlantirish mumkin?” Ba’zan bu mushkul tuyulsa-da, sabablarini tushunish sizga yig’layotgan chaqaloqni tinchlantirishni o’rganishga yordam beradi. Unutmang: siz hammasini to’g’ri qilyapsiz.

Yig’lash — nimadir noto’g’ri ekanini aytishning yo’li. Bolani tinchlantirishni o’rganishda muhim jihat — uning bezovtaligiga nima sabab bo’lganini aniqlashdir. Bolangiz quyidagi holatlarda yig’lashi mumkin:
1. Och bo’lsa;
2. Qorin dam bo’lishi yoki kekirish bezovta qilsa;
3. Taglikni almashtirish kerak bo’lsa;
4. Shunchaki bir joyda zeriksa;
5. Uxlamoqchi bo’lsa.

Bolani o’rash
Sizga go’dakni o’rash uni qo’zg’almaydigan qilib qo’yishdek tuyulishi mumkin. Ammo yig’layotgan va bezovta bolaga bu ona qornidagi holatni eslatadi. Bolani qanchalik qattiq o’rash mumkin? U qo’l-oyoqlarini erkin qimirlata olmasligi uchun yetarlicha qattiq o’rash kerak.

Massaj qiling
Sizning yumshoq, mehrli teginishingiz chaqaloqni tinchlantirish yoki ichakdagi og’riqlarni yengillashtirishda mo’jiza yaratishi mumkin. Ko’pgina bolalar jismoniy aloqani yoqtirishadi. Tadqiqotlar shuni ko’rsatadiki, massaj qilingan bolalar kamroq yig’laydi va yaxshiroq uxlaydi.

Shunchaki bolani yechintiring va oyoqlari, qo’llari, orqasi, ko’kragi va yuziga sekin, mahkam, ammo muloyim harakatlar bilan massaj qiling. Agar bolada gaz yig’ilishi kuzatilsa, qorinini soat yo’nalishi bo’yicha silashingiz yoki uning oyoqlarini “velosiped” mashqidek harakatlantirishingiz mumkin. Bu qorin bo’shlig’idagi bosimni kamaytiradi.

#parvarish #tarjima

@GiyosiddinYusuf

Ayolini qadrlaydigan, unga suyanch bo'ladigan, farzand tarbiyasida ishtirok etadigan erkaklar qanday ham yaxshi! Bunday kishilar shunchaki tug'ilmaydi, ularni tarbiyalash kerak!

#tarbiya

@GiyosiddinYusuf

Kichkina bolalar uxlamaydi, ular shunchaki zaryad olish uchun yotadi! 😃

#tarjima

@GiyosiddinYusuf

O'rganishning eng yaxshi usuli o'rgatishdir.

#ilm

@GiyosiddinYusuf

Tengqurlari bilan o‘ynasin

Bolangiz o‘zi tengi bolalar bilan ko‘proq muloqot qilishiga imkon bering. Ko‘chaga chiqib qo‘shni bolalar bilan o‘ynasin yoki biror to‘garak, sportga bering. Faqat atrofida yaxshi bolalar bo‘lishiga e’tibor qiling. Yoshligidan yaxshilarga yondashib ulg‘aysin.
Bola o‘z tengqurlari bilan birga bo‘lishi dunyoqarashi kengayishi, aqliy rivojlanishiga sabab bo‘ladi. Ota-onasi bilan tengqurlari bilan gaplashgandek gaplashmaydi-ku...

📚Gʻiyosiddin Yusufning «Tarbiya-chi?» kitobidan #iqtibos

Kitobni xarid qilish

Yanada ko'proq iqtiboslar

Ustozlarning hurmati oiladan boshlanadi!

Farzandingizning ustozini hurmat qilishingiz shart! Chunki:

▪️ ustoz siz bermagan bilimni bermoqda;
▪️ farzandingizga o'rnak bo'lishingiz kerak. U ustozini hurmat qilsa, ilmidan manfaat ola oladi. Ixlos qilinmagan kishining gapi ham shubhali tuyuladi;
▪️ har qanday ustoz ilmning hurmatidan hurmat qilinaveradi. U ustoz farzandingizga dars bermaganda ham hurmat qilishingiz kerak edi, dars bergani sababli yanada haqli bo'ladi.

#ustoz #tarbiya

@GiyosiddinYusuf

Har bir bolaga alohida e’tibor

Bolalar bir oilada o‘sib, bir xil tarbiya ko‘rishsa-da, ularning xarakteri, qiziqishlari va ehtiyojlari bir-biridan farq qiladi. Shuning uchun har bir bolaga alohida e’tibor qaratish ota-onaning muhim vazifasidir.

Farzandingiz bilan muntazam muloqot qiling, ularning hissiyotlarini tushunishga harakat qiling va o‘ziga xos qobiliyatlarini qo‘llab-quvvatlang. Ularning har birini boshqa birov bilan solishtirish o‘rniga, o‘z imkoniyatlariga qarab rag‘batlantirishga intiling.

Bu nafaqat ularning o‘ziga bo‘lgan ishonchini oshiradi, balki oilada iliq va mustahkam munosabatlarning shakllanishiga yordam beradi. Unutmang, har bir bola o‘z dunyosiga ega va u alohida e’tiborga loyiq!

#tarbiya

@GiyosiddinYusuf

Odamlar bilan munosabatlarimizni yaxshilash yo'llaridan biri ularning farzandiga e'tibor qilishimizdir. O'rtog'ingizga farzandlarini maqtab qo'ying yoki ularning ismini aytib hol so'rab ko'ring, qanchalar xursand bo'ladi. Sizga boshqacha qaraydi, bolalarim uning uchun ahamiyatli ekan deb quvonadi.

Chunki inson farzandini o'zidan ko'ra ko'proq yaxshi ko'radi. Uni yaxshi ko'rganlarni ham yaxshi ko'radi. Mabodo aksi bo'lsa, uning ham munosabati teskarisiga o'zgaradi: farzandini yomon ko'rgan kishini xushlamaydi, uni yoqtirmagan kishini yoqtirmaydi va hokazo.

Bu barcha ota-onalarda bor tuyg'ular deb o'ylayman. Buning uchun din, millat, irq bilan farqlanilmaydi. Hatto insonlardan boshqa mavjudotlar ham farzandini boshqalardan himoya qiladi.

#tarbiya

@GiyosiddinYusuf

To'rt yil oldin shu kunda Muhammad Amin ismli yigit feysbukda ko'rishaylik degan ma'noda post yozgan ekan, shu postga layk bosib o'tib ketgan edim, izohda kaminani belgilab, "Kelasizmi, G'iyosiddin aka?" — dedi. Taklifni qabul qildim.

Ali O'zbekning "Adana kebab" nomli kafesida ko'rishdik — 4 kishi bo'ldik, xolos. Ularning orasida Muhammad Ali Eshonqulov ham bor edi.

U kishi borishini aytmasdan, post va izohlarni o'qib borgan ekan. Ancha suhbatlashdik, Muhammad Ali ancha gapirdi. Shunday ko'rishib turishni taklif qildi. Ikki haftada bir marta ko'rishishga zo'rg'a rozilik berdim, vaqtim kamligini aytdim.

U vaqtlar Muhammad Ali hali mediada mashhur emas edi. Shu uchrashuvimizdan keyin men u kishini "Kitob. Tavsiya va tahlil" ko'rsatuvimizga taklif qildim. "Million dollarlik xatolar" kitobi haqidagi suhbatimiz yaxshi qabul qilindi.

Undan keyin Muhammad Alini "Osmondagi bolalar" ko'rsatuviga taklif qilishdi. Ana shundan keyin bu kishini uncha-munchaga tutib bo'lmay qoldi. Hozir o'tirib suhbatlashish u yoqda tursin, telefonni ham ko'tarmaydilar, shaxsiydagi xabarlarga ham javob bermaydilar. )

#Xotira #hazilnamo

@GiyosiddinYusuf

Farzandga onasini hurmat qilishni o’rgatish

Ota o’z ayolini hurmat qilsa, bolalar onasiga bo’lgan munosabatni aynan undan o’rganadi. Chunki farzandlar otaning onaga ko’rsatgan mehr-muhabbati, ehtiromi va samimiyatini ko’rib ulg’ayadi.

Shu bilan birga, ota ham, ona ham o'z onalariga yaxshi munosabatda bo'lish bilan o’rnak bo’lsagina, bolalar ham onasini e’zozlashni o’z hayotlariga singdiradi. Haqiqiy tarbiya so’z bilan emas, amal bilan bo'ladi.

#tarbiya

@GiyosiddinYusuf

Vaqt juda tez o'tadi: "Sevaman, sog'indim" SMSlari tezda "Kasha, pampers"ga aylanadi!

#Tabassum

@GiyosiddinYusuf