G E O M A K O N 🪐

Yopiq testlar:

36. Azimut chizmasi.
A nuqta azimuti 285 gradus. A va B nuqta orasi 85 gradusga teng.
a) B nuqta qaysi tomonga to'g'ri keladi ?
b) B nuqtadan sharqqa burilish uchun yo'nalishni yana necha gradusga o'zgartirish kerak bo'ladi ?

Javob:
a) Shimoliy shimoli-sharq
(285 + 85 = 370, 360 dan, ya'ni shimoldan 10 gradus o'tgan)
b) 80 gradus (Sharq 90 gradus, 90 - 10 = 80)

37. Janubiy iqtisodiy rayon
..... a) Nafaqat O'zbekiston, balki xorijga ham mahsulot yetkazib berayotgan gaz koni nomi
b) Polimetall ruda koni nomi

Javob:
a) Muborak
b) Xonjiza

38. 140 sharqiy uzunlikda sana 31-dekabr, soat 12:00.
a) Qaysi uzunlikda soat 16:00 bo'ladi ?
b) Ushbu meridianda sana (kun,oy) qaysi bo'ladi ?

a) 160 gradus g'arbiy uzunlik
b) 30-dekabr

39. Diagramma. Chap tomonda haroratlar grafigi, o'ng tomonda namlik foizi ustuni.

a) Harorat ertalab 07:00 da mutlaq namlik necha bo'lgan?
b) Soat 19:00 havo namga to'yinishi uchun yana qancha suv bug'i kerak bo'ladi ?

Javob:
a) 11,9 gramm (soat 07:00 da harorat grafigi 20 gradusni namlik ustuni 70 nisbiy namlikni ko'rsatib turibdi, 20 da namga to'yingan havo mutlaq namligi 17 gramm bo'ladi: 17/100 = 0,17 × 70 = 11,9 g yoki 17/10 = 1,7 × 7 = 11,9 g)
b) 9 gramm (harorat grafigi 30 gradus, nisbiy namlik ustuni 70 ga teng. 30 da namga to'yingan havo mutlaq namligi 30 gramm bo'ladi: 30/100 = 0,3 ×70 = 21 yoki 30/10 = 3 × 7 = 21 g.
30 - 21 = 9 g.

40. Alpinistlar qarorgohidan tog' cho'qqisigacha nisbiy balandlik 1750 metr. Tog' etagidan alpinistlar qarorgohigacha havo harorati farqi 9,9 gradus.

a) Tog' etagidan tog' cho'qqisigacha nisbiy balandlikni toping.

b) Tog' etagida havo bosimi 705 mm Hg bo'lsa, tog'ning mutlaq balandligini toping.

Javob:
a) 3400 (1000/6 * 9 = 1650 metr, 1650 + 1750 = 3400)
b) 3950 (760 - 705 = 55 mm Hg,
55 × 10 = 550 metr, 3400 + 550 = 3950)

41. Platforma yuzasini daryolar keltirgan yotqiziqlar qoplagan.
a) Qaysi daryolar (ikkita nom yozing)
b) O'lkada yog'in qaysi mavsumda yog'adi ?

a) Yanszi va Xuanxe (eski 6-sinf, Sharqiy Osiyo mavzusi)
b) Yoz

42. Jadval berilgan. Mamlakat aholisi 28 mln. Tug'ilish 17 promille. O'lim 9 promille. Emigratsiya 196 000. Immigratsiya 112 000.
a) Mamlakat aholisi qanchaga ko'paygan ?
b) Migratsiya koeffitsenti necha % ekanligini aniqlang.

a) 224000 kishiga
(17-9 = 8
28 mln/1000
28 ming×9 = 224 ming)

b) -0,3 %
(112 ming - 196 ming  =-84 ming
-84 ming/28ming = -3 promille, ya'ni -0,3 %
yoki 112 ming/28 ming = 4
196 ming/28 ming = 7
4 - 7 = -3)

43. Grafikli diagramma. Yuqorida shahar aholisi
chapda tug'ilish, o'lim, emigratsiya va immigratsiya yozuvlari, pastda 2005, 2010, 2015 va 2020-yillar degan yozuv bor.
a) Qaysi yili aholining ko'payishi manfiy bo'lgan ?
b) 2020-yil Shahar aholisi
qanchaga ko'paygan.

Javoblar:
a) 2010-yil (grafikda -1 promillega o'tgan)
b) 16120 kishiga (shahar aholisi 1240000 kishi bo'lib, aholi ko'payishi 13 promille bo'lgan, 124000/1000, 1000×13 = 16120).

44. Jadval: Rim raqamida 3 ta davlatni YIM miqdori dollarda, Qishloq xo'jaligi, sanoat va xizmat ko'rsatish bo'yicha ulushi berilgan.
a) II guruhga mansub davlat ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishiga ko'ra qaysi guruhga mansub ?
b) Qaysi davlat turizmga ixtisoslashgan ?

Javob:
a) Industrial- agrar (chunki, sanoat ko'rsatkichi 400dan, qishloq xo'jaligi 300 dan oshiq, xizmat ko'rsatish 100 dan ancha kam)
b) III

45. a) Qaysi yondashuvda Tabiiy muhit jahon tarixi hamda insonlar hayot tarziga ta’sir
ko‘rsatadi deb hisoblaydilar ?
b) Ular tomonidan ko‘rsatib berilgan aynan qaysi komponent insonlar atvorining shakllanishi va davlatlarda
mavjud siyosat xususiyatlarni yuzaga kelishida sababchi bo‘lgan asosiy
omil sifatida qaralgan ?

Javob:
a) Geografik determinizm
b) Iqlim

😎 @geomakonn

21. Karib havzasiga xos javobni belgilang

Javob:
Tropik dovullar bo'lib turadi (Yil bo'yi issiq va nam bo'ladi, Gviana oqimi sababli qishi nam bo'ladi degan variantlar bor edi)

22. "Relyefi, asosan, tekislik
va kuchli parchalangan platolardan iborat. Tabiatining eng katta kamchiligi suv resurslarining taqchilligidir..."
Ushbu ta'riflar qaysi davlatga tegishli ?

Javob:
Avstraliya

24. Moslikka doir test. Eron, Qatar va Afg'oniston iqlimiga xos javobni belgilang.

Javob:
Eron - shimoli-sharqi nam subtropik sharqi va shimoli quruq subtropik
Qatar - quruq va issiq tropik
Afg'oniston  - kontinental subtropik

25. Geokologiya mos javobni belgilang (bahsli savol)

a) Is gazi, karbonat angidrid va azot (nega azot, azot dioksidi emasmi ? ) ta'sirida yildan-yilga harorat oshmoqda.....
b) Qishloq xo'jaligida ishlatilgan zararkunadalarga qarshi biologik usul (nega biologik ?) sababli tuproq yuzasi ifloslanmoqda.
c) Orol dengizi o'rnidagi sho'rxoklar ta'sirida Pomir va Tyanshan tog'laridagi muzliklar erimoqda.
d) Suvdan noto'g'ri foydalaniah tufayi ekvatorial o'rmonlar qisqarmoqda (suvdan emas, aholi, qishloq xo'jaligi maydonlari kengayishi, sanoat va transport rivoji)

26. Shahar aholisi tez o'sayotgan qit'a ?

Javob:
Osiyo (aslida, Afrika va Osiyo, lekin variantda Afrika yo'q edi, 9-sinf 11-mavzu)

27. Prezident 2022-yil dekabrida taklifidan keyin Samarqand va Namangan shaharlari Respublika bo'ysinuvidagi shahar maqomiga o'tkaziladigan bo'ldi. Bu qaysi jarayonga misol bo'ladi ? (bahsli savol)

a) Globallashuv
b) Megapolis
c) Urbanizatsiya
d) Aglomeratsiya

Balki, Prezident murojaatnomasida Namangan va Samarqand aholisi bir millionga yetgani aytilgan hisobga olinsa, shunda javob Megapolis bo'lib chiqadi.

28. Aholining takror barpo bo'lishiga mos javobni belgilang

Javob:
-  (Aholini ko'payishiga mos javob to'g'ri)

29. Yevropa xaritasi berilgan. Qaysi raqamda Shimoliy dengizi berilgan ?

Javob:
(Britaniya va Skandinaviya oralig'i)

30. Afrika xaritasi berilgan. 10 gradus shimoliy kenglik qaysi daryoni kesib o'tmagan ?

Javob:
Kongo

31. O'rta Osiyo o'lkalari xaritasi. Janubiy Qozog'iston cho'llari qaysi raqamda belgilangan ?

Javob:
(Balxash ko'li janubida)

32. Chirchiq-Ohangaron okrugi sxematik xaritasi berilgan. Yulduzcha bilan qaysi gidrografik obyekt belgilangan ?

Javob:
Ohangaron

33 - 35-savollarga A-F variantlardan mos javoblarni yozish.

33. Buyuk ko'llar hosil bo'lishiga ko'ra qaysi ko'lga kiradi ?

Javob:
Muzlik hosil qilgan

34. Balxash ko'li hosil bo'lishiga ko'ra qaysi ko'lga kiradi ?

Javob:
Tektonik yo'l bilan hosil bo'lgan

35. Porsonko'l, Moxanko'l, .... ko'llari hosil bo'lishiga ko'ra qaysi ko'lga kiradi ? (7-sinf Quyi Zarafshon mavzusi)

Javob:
Zovur-drenaj suvlari hisobiga hosil bo'lgan

😎 @geomakonn

11. Tyanshan tog'ining qaysi qismi Turon kichik o'lkasiga kiradi ?

Javob:
G'arbiy

12. O'rta Osiyoning g'arbiy va sharqiy chekka nuqtasini toping.

Javob:
Mang'ishloq yarim orolidagi Tubqarag'ay burni, Savr tog'i tizmasi etagidagi Qora Irtish vodiysi

13. Sayyohlar Ko'hitang tog'ini sharqi qismi orqali ko'tarilib, suvayirg'ichdan o'tib, tog' etagiga tushishdi. Sayyohlar kelgan davlatni toping.

Javob:
Turkmaniston

14. ".....Hamma qismida yanvarning o‘rtacha harorati 0°C dan past bo‘ladi. Qor har yili yog‘adi, lekin uzoq  turmay (5—10 kungacha) erib ketadi. Qorning qalinligi 5 sm
atrofida bo‘ladi..." Ushbu ta'rif qaysi okrugga tegishli ?

Javob:
Quyi Zarafshon

15. Qashqadaryo tabiiy geografik okrugiga tegishli javobni belgilang.

Javob:
Tog'lari gertsin tog' burmalanishinida ko'tarilgan bo'lib, kristalli slanets, mergel, ohaktosh, marmar va granit kabi jinslardan tashkil topgan. Tekislik ustini qum, gil, konglomerat kabi jinslar qoplab olgan.

16. Zarafshon iqtisodiy rayoniga mos ta'rifni belgilang.

Javob:
Elektroenergetika, rangli me-
tallurgiya, neftni qayta ishlash, kimyo va gaz-kimyo, mashi-
nasozlik, qurilish materiallari, yengil va oziq-ovqat kabi tar-
moqlari jadal rivojlanmoqda. Elektr energiya ishlab chiqarishda uchinchi o'rinda turadi.

17. Alyuminiy ko'p talab qiladigan soha qaysi?

Javob:
Aviasozlik

18. "Alyuminiy, nikel va oltin qazib olishda oldingi o'rinlarda turadi. Metallurgiya sanoatida daryolarda qurilgan GESlarning va arzon yoqilg'ining ahamiyati katta...". Ushbu ta'riflar qaysi davlatga tegishli ?

Javob:
Rossiya

19. Yuk tashish eng ko'p qaysi transport turiga to'g'ri keladi ?

Javob:
Dengiz

20. "... Jahondagi eng yirik ko‘mir eksportyorlaridan biridir. Markaziy va g‘arbiy hududlari qurg‘oqchil bo'lgani uchun dehqonchilik asosan sharq va janubida olib boriladi..."

Javob:
Janubiy Afrika

21. Indoneziyaga mos ta'rif berilgan javobni belgilang

Javob:
Sholi, tabiiy kauchuk, kofe, kakao yalpi hosili bo‘yicha, parrandalar soni, baliq ovlash bo‘yicha jahonda 3 ta davlat qatorida turadi.

😎 @geomakonn

2023-yil 21-may kuni Respublika bo'yicha Geografiya fanidan ilk marta milliy sertifikat uchun test sinovlari bo'lib o'tdi.

Savollar soni 45 ta.

35 ta ochiq, 10 ta yopiq testlar. Yopiq testlarga ikkitadan javob yozish kerak (a va b javoblar).

15 ta qiyin (3.2 ball), 15 ta o'rta (2.2 ball) va 15 ta oson (1.3 ball) darajadagi savollar.

Savollar eski darsliklar asosida tuzilgan:
5-sinf 4 ta;
6-sinf 9 ta
7-sinf 10 ta
8-sinf 8 ta (Ko'hitang bilan)
9-sinf 9 ta (Shimoliy dengiz bilan)
10-sinf 5 ta

Milliy sertifikat uchun o'tkazilgan sinovda tushgan savollar:

1. Taqdiqotchilar Pomir tog'ida Fedchenko muzligini o'rganishdi, uni uzunligi va qalinligini o'lchashdi. Ushbu kasb egalari nima deb ataladi ?

Javob:
Glatsiolog  (Geokriolog - Ko'p yillik muzloq yerlarni o'rganadi)

2. Topografik karta yuqori va pastki tomondan ....... bilan chegaralanadi.

Javob:
Parallellar (Kilometr to'ri, Meridian variantlari ham bor edi)

3. Samolyot qutb ustida, 12500 metr balandlikda uchmoqda. Samolyot uchgan balandlikni aniqlang.

Javob:
Stratosfera (Qutblarda Troposfera 8-9 kilometr)

4. Avstraliyaning 30 gradus janubi kengligi bo'yicha savannalar va siyrak o'rmonlar, tropik chalacho'l va cho'llar, savannalar va siyrak o'rmonlar, fasliy nam o'rmonlar almashinib keladi.
Bu qaysi qonuniyatga mos  ?

Javob:
Sektorlik (Azonallik, zonallik va    balandlik mintaqalanishi variantlari ham bor edi)

5. Qaysi materik sharqiy qismi Hind okeani havzasiga kiradi ?

Javob:
Afrika

6. Qaysi okean hodisasi kelib chiqishi endogen hisoblanadi ?

Javob:
Sunami

7. Planina nima?

Javob:
Karpat tog'idagi baland tog' yaylovi

8. Shimoliy Amerikaning tropik mintaqa sharqiy chekkasida qaysi tabiat zonasi shakllangan ?

Javob:
Fasliy nam o'rmonlar

9. "Materik nomidagi platformada botiqlar va yassitog'liklar bor. G'arbiy qismidagi tog'lar seysmik mintaqaga kiradi. Tog'larida vulqon yotqiziqlari uchraydi.."
Ushbi ta'rif qaysi materikka tegishli ?

Javob:
Janubiy Amerika

10. "O'lka relyefi asosan yassi tog'likdan iborat. Markaziy qismi arxey, g'arbi paleozoy, sharqiy qismi esa kaynozoy erasida ko'tarilgan..."
Yuqorida ta'rifi berilgan O'lka xaritada qaysi raqamda belgilangan ? (Testda Yevrosiyo tabiiy geografik o'lkalari xaritasi berilgan).

Javob:
VI (ya'ni Sharqiy Sibir)

😎 @geomakonn

🧩 DIQQAT!!!

Bugun soat 20:00 da GLOBUS kanalida "soat mintaqalari" mavzusi bo'yicha amaliy dars bo'lib o'tadi.

Dars bu yerda 👉🏿 @Globus_MAX
Dars bu yerda 👉🏿 @Globus_MAX

Izoh:oʻrta osiyo daryolariga qurilgan suv omborlari haqida ma'lumot

😄 DARYOLAR
SUV OMBORLARI

Ili- qopchigay
Irtish- buxtarma
Norin- toʻxtagʻul
Chirchiq- chorvoq
Ohangaron- Tuyaboʻgiz
(Toshkent)
Qoradaryo - Andijon
Sirdaryo - Qayroqqum,
Chordara
Zarafshon - Kattaqoʻrgʻon,
Quyimozor
Qashqadaryo - Chimqoʻrgʻon
Qarshi kanalida - Tallimarjon
Surxondaryo - Janubiy surxon
Amudaryo - Tuyamoʻyin
Vaxsh - Norak
Qoraqum kanali- Hovuzxon

Eng kattalari:Buxtarma,Qopchigay, Toʻxtagʻul, Tuyamoʻyin, Chordara, Qayroqqum

Kanalimiz @geomakonn 🪐

✅ OʻRTA OSIYO DARYOLARI 💧💧

12 mingga yaqin daryo bor va shundan 10 mingdan ortiq daryo tog‘larga toʻgri keladi.
Daryolari toʻyinishiga koʻra 4 guruhga boʻlinadi:

😄 1.MUZLIK VA QOR SUVLARIDAN TOʻYINADIGAN DARYOLAR:❄️

-Amudaryo
-zarafshon
-soʻx
-isfayramsoy
-chu
-ili
-lepsa
-oqsuv

😄 2. QOR VA MUZLIKLARNING ERISHIDAN TOʻYINADIGAN:🌨

-Sirdaryo
-surxondaryo
-chirchiq
-qoradaryo

😄 3.DOIMIY VA MAVSUMIY QORLARNING ERISHIDAN TOʻYINADIGAN:🌨

-Ohangaron
-Qashqadaryo

😄 4.MAVSUMIY QOR VA YOMGʻIR SUVLARIDAN TOʻYINADIGAN:🌨🌧
-murgʻob
-tajan
-atrek
-gʻuzordaryo
‐sheroboddaryo
-sarisuv
-nura
-toʻrgʻay

😎 Kanalimiz @geomakonn 🪐

GEOXRONOLOGIK JADVAL

1⃣KRIPTOZOY( yopiq, organik dunyosiz)🔒
-arxey - davr yoʻq-1 mlrd yil
-proterozoy- davr yo'q -2 mlrd yil


2⃣FANEROZOY( ochiq, organik dunyoli, 570 mln yil oldin)🔓

-paleozoy (330mln yil)

Kembriy -70 mln yil

Baykal tog burmalanishi

Ordovik-60 mln yil
Silur -30 mln yil
Devon-70 mln yil

Kaledon tog burmalanishi

Toshkoʻmir( karbon) -55 mln yil

Gersin tog burmalanishi

Perm -45 mln yil

-Mezozoy 173 mln yil

Trias -45 mln yil
Yura-58 mln yil
Boʻr-70 mln yil

Mezozoy(Kimmeriy, laramiy, Nevadiy)tog burmalanishi

-kaynozoy 67 mln yil

Paleogen 41 mln yil
Neogen 24 mln yil
Antropogen 2 mln yil

Alp tog burmalanishi

Kanalimiz @geomakonn 💫

1.Quyoshning yillik koʻrinma harakati bilan bogʻliq bo'lgan quyosh (shamsiya )taqvimi mavjud.🌝
Hijriy shamsiy yilda quyidagi oylar bor:
1.hamal- 30 kun
2.savr -31 kun
3.javzo - 31 kun
4.saraton -31 kun
5.asad-31 kun
6.subbula -30 kun
7.mezon-29 kun
8.aqrab- 29 kun
9.qavs -30 kun
10.jadiy -31 kun
11.dalv -31 kun
12. hut -31 kun

Izoh: bu taqvim paygambarimiz Muhammad alayhissalomning Makkadan Madinaga koʻchgan , yani hijr qilgan vaqtdan (milodiy 622) boshlangan shu sababli hijriy deyiladi.

2.Hijriy -qamariy (oy) taqvimi🌙
bir yil 354 kunga teng. Quyidagi oylar bor:
1.muharram -30 kun
2.safar-29 kun
3.rabbiulavval-30 kun
4.rabbiulsoniy-29 kun
5.jumodilavval-30 kun
6.jumodiloxir-29 kun
7.rajab-30 kun
8.sha'bon-29 kun
9.ramazon-30 kun
10.shavvol-29kun
11.zulqa'da-30 kun
12.zulhijja-29 kun

Kabisa yilida zulhijja 30 kun hisoblanadi.

Kanalimiz @geomakonn

O'RTA OSIYO TABIIY OʻLKASI

1. TURON KICHIK OʻLKASI🟡

-Togli tabiiy rayonlar guruhi:🟫
1.gʻarbiy Tyanshan
2. janubiy Tyanshan
3. pomir va badaxshon
4. janubiy yosh tog‘lar
‐ Tekislik tabiiy rayonlar guruhi:🟧
5. yuqori amudaryo vodiysi
6. togoldi va tog oraligi tekisliklari
7. badxiz - qorabel qirlari, tajan, murgob vodiylari
8. xorazm tekisligi (quyi amudaryo)
9. kaspiyboʻyi
10. qizilqum choʻli
11. qoraqum choʻli

2 QOZOGISTON KICHIK OʻLKASI🟢

-Togli tabiiy rayonlar guruhi:🟫
1. Qozog‘iston past tog‘lari
2. markaziy tyanshan
3. shimoliy tyanshan
4. sharqiy qozogiston tog‘lari

-Tekislik tabiiy rayonlar guruhi:🟧
5. janubiy qozogiston choʻllari
6. orolboʻyi qumli choʻllari
7. toʻrgʻay supasimon oʻlkasi
8. ustyurt platosi va mangʻishloq yarimoroli

Kanalimiz @geomakonn