FENOMEN 🌐

​​Balisong

Balisong (Kapalak pichogʻi)- pichoqning dastasi bilan bog'langan, ikkita kesimli uzunlamasi yarmi tomonidan hosil qilingan tutqichda buklangan holatda yashiringan pichoq. Tutqichning yarmi ochilganda, ular pichoqqa nisbatan qarama-qarshi yo'nalishda 180 daraja aylanadilar, pichoqni ochib, birlashib, dastani hosil qiladilar.

Balisong inertial ochilish uchun mo'ljallangan. Tajribali odam pichoqni ushlab turgan bir qo'li bilan pichoqni ochishi mumkin. Biroq tajribasizlarga ehtiyotkorlik tasviya qoʻlni kesib olish ehtimoli katta

Pichoq kapalak qanotlarining aylanish harakatiga o'xshash ochilish paytida tutqichlarning harakatlanish traektoriyasining o'xshashligi tufayli o'zining nomini olgan.

Tarixi — Balisonglar ikkinchi jahon urushidan keyin amerikalik harbiy xizmatchilar Filippindan ekzotik pichoqlarni olib kelishganida keng ommalashdi. Balisong dizaynining kelib chiqishi haqida ikkita asosiy nazariya mavjud:

Birinchi versiyaga ko'ra, pichoqni filippinlik baliqchilar ixtiro qilgan. Baliqchi uchun pichoq ish uchun eng muhim vositalardan biridir. Balisong dizayni baliqchilarga bir qo'lida pichoq bilan bir qoʻlida shturvalni erkin va oson boshqarish imkoniyatini beradi . XX asr boshida batangas provinsiyasining Balisong kichik shahridan bo'lgan temirchi perfecto de Leon baliqchilarning qurolini takomillashtiradi va uni shunday ajoyib pichoqqa aylantirdi. Ma'lum bo'lishicha, pichoq o'z nomini ishlab chiqarilgan joydan olgan, ammo qoida tariqasida u faqat Osiyo mamlakatlarida qo'llaniladi.

Ikkinchi versiyaga ko'ra, balisong Yevropada taxminan XVII asrda paydo bo'lgan. 1710-yilda fransuz tilidagi "Le Perret" kitobi chop etilgan bo'lib, unda kapalak pichog'ining eskizi tasvirlangan va XIX asr oxirida nemis firmasi Bentgen va Zabin Solingen (Böntgen & Sabin (B&S) Solingen) balisonglarni sotish bilan shug'ullangan.

FENOMEN 🌐

​​Meduza Gorgona

Meduza soʻzi qadimgi yunon tilidan olingan boʻlib “himoyachi, xoʻjayin” degan maʼnoni bildiradi- uchta Gorgon opa-singillarining eng mashhuri, yuzi ayolniki va sochi oʻrniga ilon. Uning nigohi odamni toshga aylantiradi. U Persey tomonidan oʻldirilgan. Bu haqida Gomer Odisseyda eslatib oʻtadi.

Gorgon va Kitoning qizi boshqa versiyaga koʻra Foki va Kitoning qizi. Gorgonalar ichida yagona oʻlgani.

Afsonaning keyingi versiyasi, Ovid tomonidan “Metamorfozlar”da ilgari surilgan, Meduza chiroyli sochli goʻzal qiz edi. Poseydon qushga aylanib bir maʼbadni izlab yuradi. Meduza Poseydonning taʼqibidan himoya izlashga shoshilgan ma'badni zo'rlaydi. Maʻbadni tahqirlagani uchun xudolar Meduzadan gʻazablanib, Afinaga uni jazolashni buyurdilar. Afina sochlarini ilonga aylantiradi va yuzini shunchalik dahshatli qiladiki, unga qarashning oʻzi ham koʻrgan odamni toshga aylantiradi.

Afina Asklepiyga Gorgon Meduza tomirlaridan oqayotgan qonni berdi. Chap tomondan oqayotgan qon oʻlimga olib keladi va oʻng tomondan esa davo qoni oqqan, uni Asklepiy odamlarni qutqarish uchun ishlatgan.

Boshqa versiyaga koʻra, Meduza Gaia tomonidan tugʻilgan Gigantomachy davrida Afina tomonidan oʻldirilgan. Evhemerusning soʻzlariga koʻra, Afina uni oʻldirgan

Ratsionalistik talqinga koʻra, u qirol Forkning qizi boʻlgan va Tritonidlar koʻlida xalq ustidan hukmronlik qilgan, liviyaliklarni urushga olib kelgan, ammo tunda xoinlik bilan oʻldirilgan. Karfagenlik yozuvchi Prokl uni Liviya choʻlidan kelgan yovvoyi ayol deb ataydi. Boshqa talqinga koʻra, u hetero edi, Perseyga oshiq boʻlib, yoshligi va boyligini sarflagan

Quyidagi kartina Rubens tomonidan 1618-yilda chizilgan hamda "Meduza boshi" deya nomlanadi

FENOMEN 🌐

​​Muloqot usuli sifatida, qushlarni oʻrgatish sanʼati forslar kabi qadimgi hisoblanadi. Rimliklar 2 ming yil oldin oʻz harbiylariga yordam berish uchun kaptar xabarchilaridan foydalanishgan. Frontinusning aytishicha, Yuliy Tsezar Galliyani zabt etishda kaptarlardan xabarchi sifatida foydalangan. Yunonlar Olimpiya o'yinlarida gʻolib boʻlganlarning nomlarini shu yoʻl bilan oʻzlarining turli shaharlariga yetkazishgan.

Genri Teonge (taxminan 1620–1690) oʻz kundaligida Levantdagi Iskenderun va Halab oʻrtasidagi savdogarlar tomonidan foydalaniladigan oddiy kabutar pochta xizmatini tasvirlaydi. Moʻgʻullar xabarchi kabutarlardan ham foydalanganlar.

Telegrafdan oldin bu aloqa usuli birja brokerlari va moliyachilar tomonidan keng qoʻllangan. Gollandiya hukumati XIX asrning boshlarida Yava va Sumatrada fuqarolik va harbiy tizimni oʻrnatdi. 1851-yilda Germaniyada tugʻilgan Pol Julius Reuter London shahrida ofis ochdi va u London va Parij oʻrtasida birja kotirovkalarini yangi Kaledan Doverga kabel orqali uzatdi. Avvalroq kabutarlardan Axen va Bryussel oʻrtasida birja narxlarini aytish uchun foydalanishgan, bu xizmat telegraf aloqasidagi boʻshliq yopilgunga qadar bir yil davomida ishlagan.

FENOMEN 🌐