CEEN

@ceen_news

Channel's geo and language: Uzbekistan, Uzbek

Category: Nature

Iqlim o'zgarishi, ekologiya va atrof-muhit muhofazasi:
- Jahon miqyosidagi ilmiy tadqiqotlar va kashfiyotlar;
- Ajoyib va ayanchli faktlar;
- Qiziqarli tadbirlar;
- Shaxsiy fikrlar!
@AlisherXudoyberdiyev

Related channels | Similar channels

Channel's geo and language

Uzbekistan, Uzbek

CEEN

20 Feb, 21:09

🔥🔥🔥🔥

NASA: 2024YR4 asteroidi Yerga urilish ehtimoli yana oshdi – 3,1%

NASA hisob-kitoblariga ko‘ra, 2024 YR4 asteroidi 2032-yilda Yerga urilish ehtimoli 3,1% yetdi. Avvalgi hisob-kitoblarga ko‘ra, bu ehtimollik 2,4% teng edi.

Fevral oyining 7-kunida NASA 2024 YR4 asteroidi yetti yil ichida Yerga urilish ehtimolini 1,2% dan 2,3% ga oshirdi. Keyin bu ko‘rsatkich 2,6% ga yetdi va hozirgi so‘nggi ma’lumotlarga ko‘ra, 3,1% ga chiqdi. Bu ko‘rsatkich NASA'ning Yerga yaqin obyektlar tadqiqot markazi (CNEOS) saytida keltirilgan.

2024 YR4 asteroidi taxminan 54 metr (177 fut) diametrga ega bo‘lib, bu Pisa minorasi balandligiga tengdir. Garchi u insoniyat sivilizatsiyasiga tahdid soluvchi darajada katta bo‘lmasa ham, yirik shaharga urilsa, uni butunlay yo‘q qilish imkoniyatiga ega. Asteroid Yerga urilgan taqdirda 8 megaton energiya ajratishi kutilmoqda. Bu esa Xirosima shahrini vayron qilgan atom bombasidan 500 baravar kuchliroq portlashga tengdir.

Yaxshi xabar shundaki, hali ham 96,9% ehtimol bilan asteroid Yerga umuman urilmaydi. Olimlar uning traektoriyasi haqida ko‘proq ma’lumot to‘plagan sari, ehtimol bu xavf 0% gacha kamayishi mumkin. Bundan tashqari, 0,3% ehtimollik bilan YR4 asteroidining Oyga urilish ehtimoli ham mavjud.

Olimlar asteroid va kometalar xavfini baholash uchun Torino shkalasi deb nomlangan o‘lchovni qo‘llashadi. YR4 Torino shkalasi bo‘yicha 10 dan 3 ballga ega, bu esa mahalliy darajada jiddiy talafot yetkazish qobiliyatiga ega ekanligini ko‘rsatadi. Shuningdek, u 1% zarba ehtimoli chegarasidan o‘tgan, ya’ni Yergacha yetib kelish xavfi mavjud bo‘lgan obyekt hisoblanadi.

NASAning sayyoraviy mudofaa blogiga ko'ra, YR4 hozirda Yerga to'g'ri kelishi ehtimoli 1% dan ortiq bo'lgan yagona yirik asteroiddir. NASA ma'lumotlariga ko'ra, agar YR4 Yer bilan to'qnashsa, u Tinch okeanining sharqiy qismi, Janubiy Amerikaning shimoli, Atlantika okeani, Afrika, Arab dengizi va Janubiy Osiyo bo'ylab cho'zilgan "xavf yo'lagi" bo'ylab qayoqqadir urilib ketishi mumkin.

🔥🔥🔥🔥

59 0 1 3 1

CEEN

20 Feb, 15:07

Forward from: Uzb_Meteo

Пойтахт ҳавосини яхшилаш бўйича кечиктириб бўлмас чора—тадбирлар.

Пойтахт хокимлигида икки кундан буён пойтахт ҳавоси ифлосланиши олдини олишга қаратилган бош прокуротура штабида қатнашяпман.

Унда қурилиш ва энергетика вазирлиги ҳузуридаги институтлар, санитария-эпидемологик осойишталик маркази, экология институти, гидрометорология илмий тадқиқот институти, транспорт институти, таълим йўналиши, ФВВ ҳузиридаги институт илмий ходимлари томонидан кечиктириб бўлмас ҳукумат қарор лойиҳаси ишлаб чиқилмоқда.

Хуллас, илмий ёндашувлар асосида пойтахт ҳавоси ифлосланиши олдини олиш, пойтахтда микроиқлимни яратиш, экологик вазиятни яхшилаш, сув объектларини кўпайтириш, пойтахтда кислород билан боғлиқ вазиятни барқарорлаштириш, транспорт секторида яшил тамоилларга куч бериш масалаларига боғлиқ 50 га яқин таклифлар ишлаб чиқилмоқда.

Келгусида қарор ижросини ҳар чоракнинг бир кунида айнан шу таркиб билан масъул тузилмалардан талаб қилиб олиш бўйича ҳам давра суҳбати ташкиллаштириш келишиб олинди.

Умидлар бор...

105 0 1 7

CEEN

20 Feb, 07:16

Osiyo Taraqqiyot Banki (OTB) Oʻzbekistonda suv sektorini modernizatsiya qilishga 125 mln $ ajratadi

Manba

🔥🔥🔥🔥

Climate-Smart Water Management Improvement Project

The project aims to improve water security, reduce climate vulnerability, and increase access to safe and reliable water supply in Uzbekistan by improving the operational efficiency of its water supply and sanitation (WSS) utilities.

203 0 0

CEEN

19 Feb, 18:31

Xitoy DeepSeek texnologiyasini meteorologik bashoratlarni yaxshilash uchun qo‘llashni o‘rganmoqda

Xitoy meteorologiya xizmati ob-havo prognozlarining aniqligini oshirish va kuzatuv sifatini yaxshilash maqsadida DeepSeek texnologiyasining qo‘llanish imkoniyatlarini o‘rganmoqda. Ushbu masala Xitoy Meteorologik Boshqarmasi vakillari ishtirok etgan uchrashuvda muhokama qilindi. Unda agentlikning bosh muhandisi Pan Tszinzyun ham qatnashib, DeepSeek texnologiyasini rivojlantirish va qo‘llash, shuningdek, sun’iy intellekt asosidagi meteorologik modelni doimiy takomillashtirish bilan bog‘liq masalalar muhokama qilindi.

Xitoy meteorologiya sohasida AQShning Milliy okean va atmosfera tadqiqotlari boshqarmasi (NOAA) hamda Yevropa O‘rta muddatli ob-havo bashoratlari markazi (ECMWF) kabi yetakchi meteorologik tashkilotlar bilan texnologik rivojlanish bo‘yicha oraliqni qisqartirishga intilmoqda. Sun’iy intellektning meteorologiya sohasiga integratsiyasi hukumat tomonidan ushbu yo‘nalishda muhim qadam sifatida ko‘rilmoqda. Bu esa Davlat Kengashi, Fan va texnologiyalar vazirligi hamda CMA kabi asosiy tashkilotlar tomonidan e’lon qilingan ob-havo sektori rivojlanishining rasmiy uzoq muddatli rejalari bilan hamohangdir.

🔥🔥🔥🔥

Китай изучает применение технологии DeepSeek для улучшения метеопрогнозов

Метеорологическая служба Китая рассматривает внедрение технологии DeepSeek для повышения точности прогнозов и качества наблюдений за погодой. Узнайте о планах по интеграции искусственного интеллекта в метеорологическую модель

299 0 2 6

CEEN

19 Feb, 07:42

00:32

Video is unavailable for watching

Show in Telegram

369 0 3 5 2

CEEN

19 Feb, 06:24

Olmaota ham eski mashinalardan foydalanish cheklanishi mumkin

Bu taklif shahar jamoat kengashining atmosfera havosi sifatini yaxshilash masalasiga bag‘ishlangan yig‘ilishida bildirildi.

2024-yilgi tadqiqot natijalariga ko‘ra, Olmaotada havoni ifloslantiruvchi asosiy manba avtomobil transporti bo‘lib, u barcha chiqindilarning 60% ini tashkil qiladi. Yiliga 189 ming tonna ifloslantiruvchi moddalarning 112 ming tonnasi avtomobillar, 52 ming tonnasi sanoat korxonalari, qolgani esa xususiy uylar va kichik biznes korxonalariga toʻgʻri keladi.

Ma'lum qilinishicha, Olmaotada ifloslantiruvchi moddalar darajasi ruxsat etilgan me'yorlardan o'rtacha 4,8 baravarga oshib ketgan.

Yig‘ilish yakunlari bo‘yicha shaharda havo sifatini yaxshilash maqsadida quyidagi choralar taklif etildi:

➖Euro 0–4 ekologik toifadagi avtomobillarning harakatlanishini cheklash orqali past chiqindili hududlarni yaratish;
➖Avtomobil toifasiga qarab ekologik toza hududlarga kirish uchun to‘lov joriy etish;
➖Qattiq yoqilg‘ida ishlaydigan jamoat ovqatlanish muassasalarida suv filtrlari o‘rnatish bo‘yicha talablarni kuchaytirish;
➖Xususiy sektorda gazlashtirish jarayonini yakunlash hamda 86 ta jamoat hamda 12 316 ta xususiy hammomni gazga o‘tkazish;
➖Avtotransport texnik ko‘rik punktlari ustidan nazoratni kuchaytirish.

Shuningdek, III va IV toifadagi sanoat obyektlari uchun qo‘shimcha ekologik talablar joriy etish taklif qilindi.

🔥🔥🔥🔥

Ограничить езду на старых автомобилях предложили в Алматы

В Алматы могут ограничить езду на старых автомобилях. Такое предложение прозвучало на заседании общественного совета города, посвященном вопросу улучшения качества атмосферного воздуха, передает Tengrinews.kz.

281 0 5

CEEN

18 Feb, 16:47

Oʻzgidromet Toshkent shahridagi atmosfera havosining ifloslanishi haqida rasmiy ma’lumot berdi

Atmosfera havosining ifloslanishi monitoringi 26 ta shaharda 89 ta kuzatuv punktlarida olib boriladi, ulardan 23 tasi zamonaviy “Horiba” avtomatik stansiyalari (Yaponiya-Germaniya). Kuzatuv punktlari aholi soni, maydoni va relefini hisobga olgan holda O‘zbekiston shaharlarida joylashgan.

Kuzatish statsionar postlarda kuniga 3 marta quyidagi ko‘rsatkichlar bo‘yicha amalga oshiriladi: chang, oltingugurt dioksidi, azot dioksidi, azot oksidi, karbon monoksit, fenol, ftor vodorod, ammiak, formaldegid, og‘ir metallar.

Toshkent shahrida 23 ta statsionar postda atmosfera havosi sifati monitoringi olib boriladi, shundan 10 tasi gazoanalitik-o‘lchash uskunalari ishlab chiqarish bo‘yicha jahonda yetakchi bo‘lgan va O‘zbekiston o‘lchov vositalari reestriga kiritilgan “Horiba” (Yaponiya, Germaniya) kompaniyasi tomonidan ishlab chiqarilgan gaz analizatorlari bilan jihozlangan avtomatik stansiyalardir.

Ma’lumot uchun: havoning ifloslanish darajasi quyidagicha tasniflanadi — Atmosfera ifloslanishi indeksi (AII), 5 dan kam bo‘lsa - past darajadagi, AII 5 dan 7 gacha - ortiq, AII 7 dan 14 gacha - bo‘lsa yuqori, 14 va undan yuqori - AII juda yuqori darajadagi.

2024-yil uchun Toshkent bo‘yicha AII 7,31 ni tashkil etdi, bu havo ifloslanishining yuqori darajasiga to‘g‘ri keladi.

Batafsil

🔥🔥🔥🔥

304 1 2 1

CEEN

18 Feb, 15:15

Ertagi kartoshka qachon ekiladi?

Telegramdagi "Tomchi" kanali mutaxassislari tomonidan ertagi kartoshkani qachon ekish haqida ilk tavsiyalar berildi, unga koʻra:

🥔 Kartoshkani ekish uchun mutlaqo maqbul muddatlar:
🔹Toshkent, Samarqand viloyatlari va Farg‘ona vodiysida: 25-fevral – 10-mart;
🔹Surxondaryo va Qashqadaryo viloyatida: 15-fevral – 1-mart;
🔹Qoraqalpog‘iston Respublikasi va Xorazm viloyatida: 10–20-mart.

Agar ekish muddati 10 kunga kechiksa, hosil 10–12% kamayishi mumkin.

🥔 Tavsiya etilagan navlar

Ertapishar navlar:
🔹Sante, Nevskiy, Rozara, Latona, Agave, Granola, Zarafshon, Red skarlet.

O‘rta ertapishar navlar:
🔹Alvara, Arinda, Beluga, Viktoriya, Draga, Kondor, Karlena, Marfona, Fabula, Ramona.

Agar aniq nav tanlanmasa va o‘rta kechki kartoshka ekib yuborilsa, oq tuganak ildizlar kech paydo bo‘ladi, yozda esa o‘simlikning o‘sishi to‘xtab qoladi.

Battafsil...

🔥🔥🔥🔥

310 1 5 8

CEEN

18 Feb, 10:10

Toronto aeroportidagi hodisaga ob-havo sabab bo‘lgan bo‘lishi mumkin

Delta Air Lines aviakompaniyasiga tegishli samolyot bortida 80 nafar yo‘lovchi va ekipaj a’zolari bilan 17-fevral, dushanba kuni Toronto Pirsan xalqaro aeroportiga qo‘nish vaqtida ag‘darilib ketdi. Bu vaqtda qattiq shamol va qor bo‘roni kuzatilgan edi.

Aviakompaniya bayonotida aytilishicha, samolyot Endeavour Air aviakompaniyasining 4819-reysini Minneapolis/Sent-Paul shahridan amalga oshirgan. Endeavour Air – Delta aviakompaniyasining sho‘ba korxonasi bo‘lib, Minneapolisda joylashgan.

Dastlabki ma’lumotlarga ko‘ra, halok bo‘lganlar yo‘q, biroq bir nechta yo‘lovchilar (18 ta) jarohat olib, mahalliy kasalxonalarga yetkazilgan. Ularning kamida biri bola bo‘lib, uning ahvoli og‘ir deb baholanmoqda.

Hozircha samolyotning ag‘darilib ketishiga nima sabab bo‘lgani aniq emas. Delta bergan ma’lumotlarga ko‘ra, hodisa sharqiy vaqt bilan soat 15:30 da (Toshkent vaqti bilan 01:30, seshanbada) sodir bo‘lgan.
AQSh Federal aviatsiya boshqarmasi (FAA) AQShdan Torontoga uchib chiqadigan barcha reyslarni vaqtincha to‘xtatganini e’lon qildi. Turli ijtimoiy tarmoqlarda e’lon qilingan foto va videolarda ag‘darilgan samolyot hamda uning atrofida yurgan odamlarni ko‘rish mumkin.

Weather.com meteorologlari ma’lumotlariga ko‘ra, Torontoda vaqt-vaqti bilan kuchli qor yog‘gan, shamol tezligi Ontario provinsiyasida sekundiga 17-22 metrga yetgan.
Bunga qadar aeroport ma’muriyati qor tozalash ishlari davom etayotganini ma’lum qilgan edi.

Bu hodisa AQShda oxirgi bir oy ichida sodir bo‘lgan to‘rtinchi yirik aviatsiya hodisasi bo‘ldi. 29-yanvar kuni mamlakat poytaxti yaqinida tijoriy yo‘lovchi samolyoti va harbiy vertolyot to‘qnashishi natijasida 67 kishi halok bo‘lgan. Oradan ikki kun o‘tib, Filadelfiyada tibbiy transport samolyoti halokatga uchrab, 7 kishi vafot etgan. Shuningdek, Alyaskada sodir bo‘lgan aviahalokatda 10 kishi hayotdan ko‘z yumgan.

Mazkur hodisaning aniq sabablari AQSh Federal aviatsiya boshqarmasi tomonidan olib boriladigan tergov yakunida aniqlanadi.

🔥🔥🔥🔥

210 0 0

CEEN

18 Feb, 08:42

🛬🌫️ Olmaotadagi quyuq tuman sabab ikkita samolyot Toshkentga yo‘naltirildi

Olmaotadagi quyuq tuman sabab "Loong Air"ning Xanchjou—Olmaota reysi Toshkentga yo‘naltirildi.

Shuningdek, "Azimut"ning Mineralne Vodi—Olmaota qatnovi ham 08:11 da poytaxt aeroportiga qo‘ndi, deb xabar berdi UzAirports.

🔥🔥🔥🔥

246 0 0 2

CEEN

18 Feb, 08:33

#ekologiya #ekomadaniyat
Buyuk Britaniyalik bola 2500 dona shirinlik qutilarini axlatxonadan qutqardi

Teddi atigi 6 yoshda, lekin uning ekologik ongiga havas qilsa arziydi. U Gempshirning Netli qishlog‘ida yashaydi va o‘tgan yili u shirinliklar uchun plastik qutini qayta ishlashga topshirmoqchi bo‘lganda muammoga duch keldi. Gap shundaki, Gempshirda bunday konteynerlarni uy yonidagi chiqindi yig‘ish orqali qayta ishlashga qabul qilishmaydi. Shu bois, Teddi ularni o‘zi yig‘ib, qayta ishlashga topshirishga qaror qildi.

2024-yil davomida u 358 dona quti to‘pladi, shundan so‘ng maktabdagi boshqa ota-onalar ham tashabbusga qo‘shilishdi. Yana, u onasi bilan mahalliy korxonalarga plakatlar ilib chiqdi, bobosi esa axlatxona ishchilaridan bunday qutilarni saqlab qo‘yishni so‘radi.

Natijada, butun qishloq birgalikda juda katta miqdordagi chiqindilarni yig‘ishga muvaffaq bo‘ldi va ular qayta ishlashga yuboriladi. Agar olti yoshli Teddining ongliligi bo‘lmaganida, bu konteynerlarning barchasi axlatxonaga tushib ketgan bo‘lardi.

🔥🔥🔥🔥

326 1 4 7

CEEN

17 Feb, 22:29

🔥🔥🔥🔥

➡️ Dunyo okeanlarining 85,7 foizi 2024-yil davomida dengiz yuzasi haroratining yuqori anomaliyasini qayd etgan 🌡

➡️ Dunyo okeanining 25% i 2024-yilda 1993-yildan beri eng issiq yilni qayd etdi.

🔥🔥🔥🔥

302 0 2

CEEN

17 Feb, 18:20

01:06

Video is unavailable for watching

Show in Telegram

🔥🔥🔥🔥
Olimlar sayyorani global isishdan qutqarish uchun 1620 ta yadro bombasini portlatish taklifini bildirishmoqda

Portlashni amalga oshirish uchun insoniyat shu paytgacha portlaganidan minglab marta kuchliroq zaryad kerak bo’ladi. Ular 81 gigatonna (Hiroshimadan 3000 marta kuchli) quvvatga ega yadroviy qurilmani okean tubida portlatishmoqchi. Bu bazalt jinslarini maydalashi kerak, shundan so’ng ular karbonat angidrid bilan reaksiyaga kirishib, global isishni yuzlab yillarga kechiktiradi.

Olimlar hatto bombalar uchun joyni ham tanlab bo’lishdi — Hind okean markazidagi Kergelen platosi. U yerda bazaltning ulkan konlari mavjud, 6-8 km chuqurlikdagi portlash esa 800 atmosfera bosimini yaratadi, shunda yadroviy portlash tasodifan Antarktidani yo’q qilib yubormaydi.

Olimlarning fikricha, bombalar deyarli 4 trillion tonna bazaltni maydalashi mumkin. Bu so’nggi 30 yil ichidagi CO2 chiqindilarini to’liq yutib yuborish uchun yetarli bo’ladi va natijada haroratni -1.5 °C gacha pasaytirishi mumkin.

Loyiha 10 milliard dollarga baholanmoqda.

🔥🔥🔥🔥

433 4 8 3 3

CEEN

17 Feb, 16:19

01:07

Video is unavailable for watching

Show in Telegram

Jorjiya va Kentukkida halokatli yomg‘ir yog‘di

Amerika Qo‘shma Shtatlarining Jorjiya va Kentukki shtatlarida kuchli yomg‘ir natijasida kamida to‘qqiz kishi halok bo‘ldi.

Kentukkida tabiiy ofat sakkiz kishining, Jorjiyada esa bir kishining umriga zomin bo‘ldi. Oxirgi bir kecha-kunduz ichida favqulodda xizmatlar 1 mingdan ortiq kishini qutqarishga muvaffaq bo‘ldi.

Kentukki gubernatori Endi Beshir kuchli yomg‘irlarni shtat so‘nggi o‘n yillikda duch kelgan «eng jiddiy ob-havo hodisalari»dan biri deya atagan.

Kentukkida suv sathi bir necha joyda rekord darajaga yetgan, mahalliy hokimiyat 300 dan ziyod joyda yo‘llarni yopishga majbur bo‘lgan. PowerOutage monitoring resursi ma’lumotlariga ko‘ra, shtatda qariyb 30 ming iste’molchi elektr ta’minotisiz qolgan.

🔥🔥🔥🔥

372 0 3

CEEN

16 Feb, 22:59

Havo ifloslanishini kamaytirish maqsadida dunyoda nima ishlar qilinayotganligi haqida yangiliklarni davom ettiraylikmi? Oʻzbekiston ham boʻladi...

Poll

Ha, albatta
Yoʻq, kerak emas

22 votes

348 0 0 5 3

CEEN

16 Feb, 22:25

Keyingi 10 kunlikda respublikamizda quruq ob-havo kuzatilishi mumkin

Batafsil

Prognoz rasmiy ahamiyatga ega emas!

Iqlimshunos kundaligi 🌏

ECMWF ob-havo modelining Toshkent shahri uchun taqddim etayotgan 10 kunlik meteogrammasiga ko'ra, kelgusi hafta ancha quruq bo'ladi. Harorat hafta davomida ancha iliq, ayniqsa Payshanba, Juma, Shanba kunlari harorat isib +15 C gacha chiqishi mumkin ekan. Ammo, kelgusi hafta boshlarida harorat ...

356 0 0 2

CEEN

16 Feb, 21:27

00:18

Video is unavailable for watching

Show in Telegram

Dengizli choʻl - Lençois Maranhenses

Braziliyada joylashgan ushbu suv havzalari oppoq qumli choʻl boʻylab juda koʻp. Jahongashta insonlar uchun rejalariga kiritib qoʻyish uchun arzirli joy, chamamda. Tabiat goʻzal va lol qoldirishda davom etadi.

🔥🔥🔥🔥

307 0 2

CEEN

16 Feb, 13:40

Ijtimoiy tarmoqlarda Qozogʻistonda qor qalinligi 6-7 metrga yetgani haqida tasdiqlanmagan videolar tarqalmoqda. Lekin, bu haqiqatdan yiroq hodisa hisoblanadi. Hattoki eng koʻp qor yogʻadigan hududlarda ham bunchalik qalinlikdagi qor yogʻishi kuzatilmagan.

Maʼlumot oʻrnida, eng yuqori tasdiqlangan 24 soatlik qor yogʻishi rekordi 1927-yilda Yaponiyaning Ibuki togʻida kuzatilgan bo‘lib, 230 sm (2,3 metr) ga yetgan. Shuningdek, 2015-yilda Italiyadagi Capracotta shahrida 18 soatda 256 sm (2,56 metr) qor yogʻgani qayd etilgan.

🔥🔥🔥🔥