XOLID.UZ

​​МАСҲ ТОРТИШ ҲУКМИ
#таҳорат

❓1461-CАВОЛ: Маҳсига масҳ тортиш фарзми, суннатми, вожибми? Маҳси кийган одам таҳорат қилганда масҳ тортмасдан намоз ўқиса, намози дуруст бўладими?

💬 ЖАВОБ: Тўлиқ таҳорат билан маҳси кийган кишининг таҳорати синса ва у маҳсини ечмасдан янгидан таҳорат қилмоқчи бўлса, масҳ тортиши фарз бўлади. Агар масҳ тортмасдан намоз ўқиса, намози дуруст бўлмайди. Чунки маҳсига масҳ тортиш оёқни ювиш ўрнидадир. Шундай экан таҳоратда оёқ ювиш фарз эди, маҳсига масҳ тортиш ҳам фарз бўлади. Бу ҳақда "Лубоб" китобида шундай дейилади:
(وفرض ذلك) المسح (مقدار ثلاث أصابع من أصغر أصابع اليد) طولاً وعرضاً،
"Маҳсига масҳ тортишнинг фарзи қўлнинг кичик бармоқларидан учтаси миқдоридадир. Бу миқдор қўл бармоғининг бўйи ва энича бўлади (яъни намланган қўллар билан шу миқдорда чизиқ тортади)". Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.

YouTube | Instagram | Facebook |Ummalife

🔗 Улашинг: @diniysavollar

​​ЭРКАК ВА АЁЛЛАР САФЛАРИНИНГ АРАЛАШИБ КЕТИШИ ҲУКМИ
#Ҳаж_умра #намоз

❓1460-CАВОЛ: Бугунги кунда Маккадаги Масжидул-ҳаромда баъзан эркак ва аёллар намозда бир сафда ёнма-ён туришлари учрамоқда. Ушбу ҳолатда намоз бузилмайдими?

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Эркак ва аёл битта намозни ўқиётган бўлишса, улар ўртасида тўсиқ бўлмаса, имом аёлларга ҳам имомликни ният қилган бўлса, эркак ёнидаги аёлга орқага ўтишга ишора қилмаган бўлса ва ёнма-ён туриш камида бир рукн (уч тасбеҳ миқдорича) давом этса, эркакнинг намози бузилади.
Мана шу ҳолатда имом аёлларга имомликни ният қилмаган бўлса ёки эркак аёлга орқага ўтишга ишора қилганда ҳам ортга ўтмаган бўлса, аёлнинг намози бузилади.
Эркакнинг ёнида 9 ёшдан кичик қизча туриб қолса, ёки эркак ва аёл бошқа-бошқа намозларни ўқиётган бўлишса, ё улар ўртасида камида бир зироъ (46 см) баландликдаги тўсиқ бўлса, эркакнинг ҳам аёлнинг ҳам намози бузилмайди.
Бу ҳақида Ибн Нужайм роҳимаҳуллоҳ шундай зикр қилганлар:
وَإِنْ حَاذَتْهُ مُشْتَهَاةٌ فِي صَلَاةٍ مُطْلَقَةٍ مُشْتَرَكَةٍ تَحْرِيمَةً وَأَدَاءً فِي مَكَان مُتَّحِدٍ بِلَا حَائِلٍ فَسَدَتْ صَلَاتُهُ إنْ نَوَى إمَامَتَهَا
“Агар муштаҳот (9 ва ундан катта ёшдаги хотин-қиз) эркак билан такбири таҳрима ва адоси бир бўлган мутлақ намозда (яъни руку ва саждали битта намозда) бир жойда ҳеч бир тўсиқсиз ёнма-ён турса ва имом аёлга ҳам имомликни ният қилган бўлса, эркакнинг намози бузилади” (“Ал-Баҳрур роиқ” китоби).
Ушбу матндаги "мутлақ намоз"дан мурод рукуъ ва саждаси бор намозлар бўлиб, жаноза мутлақ намоз саналмайди. Чунки унда рукуъ ва сажда қилинмайди. Жаноза намозида ёнма-ён турсалар, уларнинг ҳеч бирининг намози бузилмайди.
Шунингдек, имомга иқтидо қилмай, ёлғиз намоз ўқиётган бўлсалар ҳам, эркак ва аёлнинг намози бузилмайди.
لَوْ كَانَا فِي مَكَان مُتَّحِدٍ إلَّا أَنَّ بَيْنَهُمَا أُسْطُوَانَةً لَا تَفْسُدُ صَلَاتُهُ .
هَكَذَا فِي الْكَافِي وَأَدْنَى الْحَائِلِ قَدْرُ مُؤَخَّرِ الرَّحْلِ وَغِلَظُهُ غِلَظُ الْأُصْبُعِ وَالْفُرْجَةُ تَقُومُ مَقَامَ الْحَائِلِ وَأَدْنَاهُ قَدْرُ مَا يَقُومُ فِيهِ الرَّجُلُ كَذَا فِي التَّبْيِينِ .
“Агар эркак ва аёл бир жойда турсаю, лекин ораларида устун бўлса, эркакнинг намози бузилмайди (“Кофий”). Тўсиқнинг энг кичиги эгарнинг қоши миқдорича ва қалинлиги эса бармоқ йўғонлигича бўлмоғидир. Эркак ва аёл орасида бўш жой қолса, ҳам тўсиқнинг ўрнига ўтади. Бўш жойнинг энг ози бир киши сиғадиган миқдордир (“Табйин”, “Фатовои оламгирийя” китоби).
Шунга кўра, бугунги кунда хаж ва умрага борган зиёратчи эркаклар Ҳарамдаги намозларда аёллар билан бир сафда ёнма-ён турмаслиги лозим. Аёллар сафининг орқасида туриш ҳам шу ҳукмдадир.
Ўз ўрнида аёллар ҳам эркакларнинг сафида ёки уларнинг олд томонида турмаслиги керак. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.

YouTube | Instagram | Facebook |Ummalife

🔗 Улашинг: @diniysavollar

​​СЕҲР ТАЪСИРИДА АЙТИЛГАН ТАЛОҚ
#талоқ

❓1459-CАВОЛ: Бир одам аёлига талоқ берган, кейин яқинларига ўша инсоннинг сеҳрлангани маълум бўлибди. Сеҳр қилинган кишининг талоғи ўтадими?

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Аслида талоқ тушиши учун эрнинг ақл-ҳуши жойида бўлиши шарт. Шунинг учун фуқаҳоларимиз мажнун (ақли заиф), уйқудаги ва беҳуш кишининг талоғи ўтмаслигини таъкидлашган. Худди шунингдек, сеҳр сабабидан ақли жойида бўлмаса, феъл-атвори ўзининг мувозанатидан ташқарида бўлсаю хотинини талоқ қилса, талоғи тушмайди. Агар сеҳр қилинган кишининг ақл-ҳуши жойида бўлиб, ўзининг ҳатти-ҳаракатларини онгли равишда бажараётган бўлса, унинг талоғи тушади.
Замондош ҳанафий уламолар сеҳр қилинган кишининг тасарруфи (талоқ, савдо каби ишлари) ҳақида шундай деганлар:
إن فقد عقله فهو غير مكلّف، وإلّا فيكون مكلّفاً
“Агар сеҳр қилинган киши ақл-ҳушини йўқотган бўлса, мукаллаф эмас (яъни талоғи ўтмайди). Аксинча - ақли жойида бўлса, мукаллаф саналади (яъни қилган ишларига жавобгар бўлади)” (Арийжуз зуҳр” китоби).
Демак, саволда сўралган ҳолатда кишининг талоғи тушиши ақли жойида ёки жойида эмаслигига боғлиқ бўлади. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.

YouTube | Instagram | Facebook |Ummalife

🔗 Улашинг: @diniysavollar