Advokat G’aniyev

ЖК 243-моддасини энди барча тергов органлари тергов қилиши мумкин

Мулк (пул маблағлари ёки бошқа мол-мулк) жиноий фаолият натижасида топилган бўлса, уни ўтказиш, мулкка айлантириш ёхуд алмаштириш йўли билан унинг келиб чиқишига қонуний тус бериш — жиноий фаолиятдан олинган даромадларни легаллаштириш ҳисобланади (ЖК 243-моддаси).

Ушбу жиноятга доир ишлар бўйича дастлабки тергов ички ишлар органларининг терговчилари томонидан амалга оширилиши лозимлиги, амалиётда эса бу моддани асосан прокуратура ва ДХХ терговчилари қўллашаётганлиги, бу билан ЖПК талаблари бузилаётганлиги, жиноят ишларини тергов органлари ўртасида тақсимлашга оид 345-моддани ЖПКдан чиқариб юборса ҳам бўлавериши ҳақида мана бу постимизда тўхталган эдик.

2025 йил 26 февраль кунги қонун билан ЖПКнинг 345-моддаси 7-қисмига ўзгартириш киритилиб, ЖКнинг 243-моддасида назарда тутилган жиноят тўғрисидаги ишлар бўйича дастлабки терговнинг иш қўзғатган дастлабки тергов органи томонидан амалга оширилиши белгиланди.

Масалан, “Шаффоф” бренди асосичларига нисбатан ДХХ терговчиси томонидан 2022 йил 22 март куни ЖКнинг 184-моддаси 3-қисми, 243-моддаси билан жиноят иши қўзғатилган ва ўша пайтда ЖКнинг 184-моддаси 3-қисми тергови прокуратурага, 243-модда ички ишлар терговига тегишли бўлганига қарамай, дастлабки тергов ДХХ терговчилари томонидан олиб борилган ва терговда тўпланган далиллар асосида айблов ҳукми ўқилган.

Ҳолбуки, ЖКнинг 184-моддаси 3-қисми ёки 243-моддасида назарда тутилган жиноятларга доир ишларни ДХХ терговчиларига бериш учун ЖПКнинг 345-моддаси 11-қисмида назарда тутилган 5 та жиддий важ мавжуд бўлиши керак эди (масалан, агар жиноят ишининг тергови тегишли бўлган органнинг раҳбари ёки раҳбарнинг яқин қариндоши иш юзасидан жабрланувчи, гумон қилинувчи ёхуд айбланувчи, фуқаровий даъвогар ёки фуқаровий жавобгар деб топилган бўлса ва б.).

Мана эндигина жиноят ишини қўзғатган 4 та дастлабки тергов органининг ҳар бири ЖКнинг 243-моддасида кўрсатилган жиноятга оид ишни тергов қилиши мумкин бўлмоқда.

Бизда жиноят-процессуал жараёнлар жуда қизиқ: қонун ҳали ваколат ва рухсат бермасдан туриб иш юритамиз, кейин эса қонунийлаштирамиз.

Каналга уланиш
Advokat G’aniyev

Моддий зарар қопланганлиги қамоқни бекор қилиш учун асос бўлади

Ҳимоямиздаги И.О. ва А.Қ.лар ЖКнинг 168-моддаси 4-қисми “а” банди (жуда кўп миқдордаги фирибгарлик) билан гумонланиб, 2025 йил 18 февраль куни процессуал тартибда ушланишди.

Тергов органи ва уни назорат қилувчи прокурор қамоққа олиш тарзидаги эҳтиёт чорани қўллашни сўраб судга илтимоснома беришини яхши билганлигимиз сабабли мижозимизнинг яқинларига моддий зарарни қоплашни тавсия қилдик.

Моддий зарар қамоққа олиш ҳақидаги илтимоснома кўрилгунига қадар қопланиб, жабрланувчининг шу ҳақдаги тилхати 1-босқич судига тақдим қилинган бўлсада, суд уни инобатга олмади ва 2025 йил 20 февраль кунги ажрим билан қамоққа олиш эҳтиёт чораси қўлланилди.

Ёпиқ тарзда кўрилган суд мажлисига терговчини жалб қилиш ва уни зарар қопланганлиги хусусида сўроқ қилиш ҳақидаги ҳимоянинг илтимосномаси қаноатлантирилмади.

Ўз навбатида жабрланувчининг тилхатини қабул қилиб олишни тергов органи ҳам рад этди.

1-босқич суди ажримларига нисбатан берилган апелляция шикоятлари вилоят суди жиноят ишлари бўйича судлов ҳайъати судьялари томонидан якка тартибда кўриб чиқилиб, терговчи томонидан жабрланувчининг моддий зарар қопланганлиги юзасидан қўшимча тарзда сўроқ қилиниши ва ушбу сўроқ натижалари бўйича терговчининг ўзи эса апелляция суди мажлисида сўроқ қилиниши таъминланди (қамоқ масаласи кўрилаётганда жабрланувчини судда сўроқ қилиш имконияти йўқ).

Моддий зарар қопланганлиги тасдиқлангач эса, 1-босқич судининг И.О. ва А.Қ.ларни қамоққа олиш ҳақидаги ажримлари бекор қилинди.

Каналга уланиш
Advokat G’aniyev

Жиноят қонунчилигидаги бир бўшлиқ ҳақида...

Жиноят қонунчилигидаги шартли ҳукм ёки синов муддати ҳақида эшитгансиз.

Яъни, суд озодликдан маҳрум қилиш, ахлоқ тузатиш ишлари жазоларини тайинлаш вақтида айбдор тайинланган жазони ўтамасдан туриб ҳам унинг хулқини назорат қилиш орқали тузатиш мумкин, деган қатъий фикрга келса, шартли ҳукм қўллаши мумкин.

Масалан, суд ЖКнинг 266-моддаси 2-қисмида кўрсатилган жиноятни (одам ўлимига сабаб бўлган йўл транспорт ҳодисасини) содир этган шахсга нисбатан 3 йил муддатга озодликдан маҳрум қилиш жазоси тайинлаган бўлсада, марҳумнинг яқинларининг даъвоси йўқлигини, ҳодиса эҳтиётсизлик орқасида юз берганини эътиборга олиб, ушбу жазони шартли деб ҳисоблаши ва 2 йил синов муддати белгилаши мумкин.

ЖПКнинг 541-моддаси 3-қисмида озодликдан маҳрум этишга шартли равишда ҳукм қилинганда синов муддатини қисқартириш ҳақидаги масала шу маҳкумнинг истиқомат жойидаги жиноят ишлари бўйича туман (шаҳар) суди судьяси томонидан ҳал қилинади деб белгиланган.

Лекин қонунчиликда синов муддати унинг қанчаси ўтганидан сўнг қисқартирилиши, уни қисқартириш ҳақидаги масалани кўриб чиқиш учун ИИБ пробация бўлинмасдан қандай ҳужжатлар олиниши, синов муддатини қисқартириш ҳақидаги илтимосномани қайси асосларга кўра қаноатлантириш ёки рад этиш кераклиги кўрсатилмаган (Пленум қарорларида ҳам бу борада бирор тушунтириш берилмаган).

Қонунчилик ташаббуси ҳуқуқига эга бўлган органлар ушбу бўшлиқни тўлдириш хусусида ўйлаб кўрсалар мақсадга мувофиқ бўлар эди.

Каналга уланиш
Advokat G’aniyev

Ипотека кредитлари учун субсидия олишга аризалар қабули 3 мартдан бошланади

Ипотека кредитлари бўйича субсидиялар тўлашнинг тасдиқланган мақсадли кўрсаткичлари доирасида аризаларни 3 март куни соат 09:00дан бошлаб жўнатиш мумкин.

Аризаларни Давлат хизматлари марказлари ёки Ягона портал (my.gov.uz) орқали топшириш мумкин. Бунда ариза берувчи хоҳиши билан унинг даромадлари ҳисоб-китобига яқин қариндошларининг ҳам даромадлари киритилиши мумкин.

Шунингдек, аризачи ёки унинг турмуш ўртоғининг (шу жумладан, кафил сифатида келтирган яқин қариндошлари) ўртача даромади қуйидагича бўлиши керак:

⁃ Қорақалпоғистон Республикаси ва вилоятларда — меҳнатга ҳақ тўлашнинг энг кам миқдорининг 2,7 бараваридан 8 бараваригача (ҳозирда 3,11 млн — 9,24 млн сўм);

⁃ Тошкент шаҳрида — меҳнатга ҳақ тўлашнинг энг кам миқдорининг 2,7−9,2 баравари (ҳозирда 3,11 млн сўм — 10,62 млн сўм).

Каналга уланиш
Advokat G’aniyev

Праваси лишат бўлганлар диққатига!!!

МЖтКнинг 135-моддаси 3-қисмида транспорт воситаларини бошқариш ҳуқуқидан маҳрум этилган шахсларнинг бундай воситаларни бошқарганлиги учун БҲМнинг 10 баравари миқдорида (3 млн. 750 минг сўм) жарима назарда тутилган эди.

2025 йил 20 февраль кунги қонун билан ушбу ҳуқуқбузарлик учун жазо сезиларли кучайтирилиб, жарима миқдори БҲМнинг 50 баравари (18 млн. 750 минг сўм) этиб белгиланди.

Шунингдек, ЖКга янги 261-2(прим2)-модда киритилиб, транспорт воситаларини бошқариш ҳуқуқидан маҳрум этилган шахснинг транспорт воситасини бошқариши, шундай қилмиш учун маъмурий жазо қўлланилгандан кейин содир этилган бўлса, жиноят деб топиладиган бўлди.

Ушбу жиноят учун эса БҲМнинг 50 бараваридан 100 бараваригача (18 млн. 750 минг сўмдан 37,5 млн. сўмгача) жарима ёки 2 йилгача ахлоқ тузатиш ишлари жазоси ёхуд 2 йилдан 3 йилгача озодликдан маҳрум қилиш жазолари қўлланилиши мумкин.

Каналга уланиш
Advokat G’aniyev

Автомобилда жуда катта тезликда ҳаракатланиш учун жазо кучайтирилди. Амалда тезликни 20 км.гача, 20 км.дан 40 км.гача, 40 км.дан ортиқ катталикда ошириб юборганлик учун табақаланган жарималар белгиланган эди.

Эндиликда транспорт воситалари ҳайдовчиларининг белгиланган ҳаракат тезлигини соатига 60 километрдан ортиқ катталикда ошириб юбориши БҲМнинг 15 баравари (5 млн 625 минг сўм) миқдорида жарима солишга сабаб бўлади.

Ва ниҳоят: ҳуқуқ-тартибот ходимлари видеоларини обрўсизлантириш мақсадида бузиб тарқатишни тақиқловчи қонун кучга кирди

1 йилдан ортиқ давом этган муҳокамаю мунозаралардан сўнг 2025 йил 21 февраль кунги қонун билан МЖтКга янги 195-2(прим2)-модда киритилди.

Унга кўра, ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар ходимларининг жамоат хавфсизлигини таъминлаш бўйича хизмат вазифаларини бажараётган пайтда олинган фото ва видеотасвирини уларнинг обрўсизлантирилишига олиб келадиган тарзда бузиб тарқатганлик, шу жумладан интернет жаҳон ахборот тармоғида тарқатганлик учун БҲМнинг 20 бараваридан 50 бараваригача (7,5 млн. сўмдан 18 млн. 750 минг сўмгача) жарима ёки 10 суткагача маъмурий қамоқ жазолари назарда тутилди.

Каналга уланиш
Advokat G’aniyev

01 (транспорт воситаларини мастлик ҳолатида бошқарганлик) учун маъмурий жавобгарлик кучайтирилди

Транспорт воситаларини мастлик ҳолатида бошқарганлик учун МЖтКнинг 131-моддаси 1-қисмида транспорт воситасини бошқариш ҳуқуқидан 1 йил 6 ойдан 3 йилгача муддатга маҳрум қилиб, БҲМнинг 25 баравари миқдорида (9 млн. 375 минг сўм) маъмурий жарима назарда тутилган эди.

2025 йил 21 февраль кунги қонун билан МЖтКнинг 131-моддаси 1-қисми санкцияси кучайтирилиб, ушбу ҳуқуқбузарлик учун транспорт воситасини бошқариш ҳуқуқидан 3 йил муддатга маҳрум қилиб, БҲМнинг 40 баравари миқдорида (15 млн. сўм) маъмурий жарима қўлланилиши белгиланди.

Каналга уланиш
Advokat G’aniyev

Йўл-транспорт ҳодисаси учун жиноий жавобгарлик кучайтирилди

Йўл-транспорт ҳодисаси айбдори, яъни транспорт воситасини бошқарувчи шахс томонидан транспорт воситалари ҳаракати ёки улардан фойдаланиш хавфсизлиги қоидаларини бузиш баданга ўртача оғир ёки оғир шикаст етказилишига сабаб бўлса, ЖКнинг 266-моддаси 1-қисмида назарда тутилган жиноий жавобгарлик келиб чиқади.

Мазкур модданинг санкциясида БҲМинг 50 бараваригача жарима ёки 360 соатгача мажбурий жамоат ишлари ёхуд 3 йилгача ахлоқ тузатиш ишлари жазолари назарда тутилган эди.

2025 йил 21 февраль кунги қонун билан ЖКнинг 266-моддаси 1-қисми санкцияси кучайтирилди: эндиликда ушбу жиноят учун БҲМинг 50 бараваригача жарима ёки 3 йилгача озодликни чеклаш ёхуд 3 йилгача озодликдан маҳрум қилиш жазолари тайинланиши мумкин.

ЖКнинг 266-моддаси 1-қисми санкциясининг бундай тарзда оғирлаштирилиши – аввало транспорт воситалари ҳаракати ёки улардан фойдаланиш хавфсизлиги қоидаларига қатъий риоя этилишига, агар ЙТҲ юз берган бўлса, айбдор шахсларнинг жабрланувчи билан ярашишга (айбга иқрорлик билдиришга, етказилган зарарни бартараф этишга) астойдил ҳаракат қилишларига сабаб бўлади деб ўйлаймиз.

Каналга уланиш
Advokat G’aniyev

Фарзандини ноқонуний диний таълим олишга жалб этганлик учун маъмурий жавобгарлик белгиланди

Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексга киритилган қўшимчага кўра, ота-оналар ёки уларнинг ўрнини босувчи шахслар томонидан ўз боласини қонунга хилоф равишда диний таълим олишга жалб этиш БҲМнинг 5 баравари(1.875.000 сўм)дан 10 баравари(3.750.000 сўм)гача миқдорда жарима солишга сабаб бўлиши белгиланди.

Шунингдек, мазкур ҳуқуқбузарлик маъмурий жазо чораси қўлланилганидан кейин бир йил давомида такрор содир этилса БҲМнинг 10 баравари(3.750.000 сўм)дан 15 баравари(5.625.000 сўм)гача миқдорда жарима солишга ёки 15 суткагача муддатга маъмурий қамоққа олишга сабаб бўлиши белгиланди.

Асос: 2025 йил 20 февраль кунги ЎРҚ-1035-сонли қонун

Advokat G‘aniyev

Жарима баллари 12 баллдан ошса ҳайдовчи транспорт воситасини бошқариш ҳуқуқидан маҳрум қилинади

Юқоридаги Қонун билан Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексига киритилган қўшимчаларга кўра, қуйидагилар учун маъмурий жавобгарлик белгиланди:

Йўл ҳаракати қоидабузарликлари бўйича ҳисобланадиган жарима баллари белгиланган миқдордан ошганлиги учун маъмурий жазо қўлланилиши;

Бунда:

- Белгиланган ҳуқуқбузарликлар содир этилганлиги учун транспорт воситасининг ҳайдовчисига нисбатан мазкур ҳуқуқбузарликларда назарда тутилган асосий жазо билан бирга жарима баллари ҳисобланади. Бунда содир этилган ҳар бир ҳуқуқбузарлик учун ҳисобланадиган жарима балининг энг юқори миқдори 2 баллдан ошмаслиги керак.

- Жарима баллари белгиланган ҳуқуқбузарликлардан бири биринчи марта содир этилган кундан эътиборан бир йил давомида ҳисоблаб борилади. Ушбу модданинг биринчи қисмида назарда тутилган ҳуқуқбузарликлар учун ҳисобланган жарима баллари бир йил ўтгач транспорт воситасининг ҳайдовчисидан автоматлаштирилган тарзда ечилади.

- Ҳисобланган жарима баллари бир йил давомида 12 баллдан ошган ҳолларда, охирги содир этилган ҳуқуқбузарлик учун белгиланган тартибда қўшимча жазо тариқасида ҳайдовчи транспорт воситаларини бошқариш ҳуқуқидан маҳрум қилинади. Бундай ҳуқуқдан маҳрум қилиш муддати 6 ойдан кам бўлмаслиги белгиланди.

Сиқилган табиий газда, суюлтирилган нефть газида ёки дизель ва газсимон ёқилғи аралашмасида ишлайдиган транспорт воситаларидан фойдаланишда хавфсизлик қоидаларини бузганлик учун;

Транспорт воситасида одам ташиш қоидаларини бузганлик учун;

Транспорт воситаларини қувиб ўтиш қоидаларини бузганлик учун;

Йўл безорилиги учун;

Ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар ходимларининг фото- ва (ёки) видеотасвирини уларнинг обрўсизлантирилишига олиб келадиган тарзда бузиб тарқатганлик учун.

Каналга уланиш
Advokat G’aniyev

“Йўл ҳаракати хавфсизлиги тизими такомиллаштирилиши муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг Жиноят, Жиноят-процессуал кодексларига ҳамда Ўзбекистон Республикасининг Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексига қўшимча ва ўзгартиришлар киритиш ҳақида”ги Қонун (ЎРҚ-1033-сон, 20.02.2025 й.) қабул қилинди

Жиноят кодексига киритилган қўшимчаларга кўра, қуйидагилар учун жиноий жавобгарлик белгиланди:

- Автомототранспорт воситаларининг ва улар тиркамаларининг (ярим тиркамаларининг) давлат рақам белгиларини ёки идентификация рақамларини қонунга хилоф равишда тайёрлаганлик, ўтказганлик ёки улардан фойдаланганлик, шунингдек уларни қалбакилаштирганлик учун;

- Автомототранспорт воситалари, шаҳар электр транспорти воситалари ҳайдовчиларини ва тракторчи-машинистларни тайёрлаш ҳамда қайта тайёрлаш, шунингдек имтиҳонлар ўтказиш ва гувоҳномалар бериш тартибини бузганлик учун;

- Транспорт воситасини мастлик ҳолатида бошқарганлик ёки текширувдан ўтишдан бўйин товлаганлик учун;

- Транспорт воситаларини бошқариш ҳуқуқидан маҳрум этилган шахснинг транспорт воситасини бошқарганлик учун;

- Сиқилган табиий газда, суюлтирилган нефть газида ёки дизель ва газсимон ёқилғи аралашмасида ишлайдиган транспорт воситаларидан фойдаланишда хавфсизлик қоидаларини бузганлик учун.

Каналга уланиш
Advokat G’aniyev

Адвокатлик фаолиятимиздан...

1-босқич судида ҳимоямдаги Х.А.ни ЖКнинг 168-моддаси 4-қисми “а” банди (жуда кўп миқдордаги фирибгарлик) билан айблаш ҳақидаги жиноят иши мазмунан кўриб чиқилмоқда.

2025 йил 31 январь кунги суд мажлисида судлов ҳайъати томонидан илтимосномамиз қаноатлантирилиб, суд тергови давомида аудио ёзувдан фойдаланишга рухсат берилган эди.

7 февраль кунги суд муҳокамасида эса жабрланувчи Э.М.нинг ишни ёпиқ суд мажлисида кўришни сўраб берган илтимосномаси қаноатлантирилиб, аудио ёзувдан фойдаланиш тўхтатилди.

Шунақа бўлиши ҳам мумкин экан.

Чунки, ЖПКнинг 19-моддаси 6-қисмида, ёпиқ суд мажлисида видеоконференцалоқа тизимидан фойдаланишга йўл қўйилмайди, бундай мажлисни аудио ва видеоёзувга олиш эса амалга оширилмайди деб белгиланган.

Ишни ёпиқ суд мажлисида кўрилиши бизга яна бир ноқулайликни келтириб чиқармоқда: эндиликда ҳар бир суд мажлисига келишга мажбурмиз. Яъни, судда видеоконференцалоқа тизимидан фойдаланган ҳолда қатнаша олмаймиз.

Каналга уланиш
Advokat G’aniyev