YAQIN

HASSOS QALB SOHIBI

Shuhrat Qayumov rahimahulloh Jasur Hamroyevga bergan intervyuni tingladim.
Juda qiziq narsalar o‘rgandim.

San’atkorlar orasida bir dona ham do‘sti yo‘q ekan. Og‘ayni, tanish,o‘rtoqlar bor lekin do‘stim yo‘q , bordi keldi qilmayman dedi.
Onasiga mehribon bo‘lgan ekan. Kasal bo‘lganda o‘zi qaragan, ovqatigacha yedirib qo‘ygan ekan.

Bir zaif va sog‘ligi uchun qattiq zarba bergan tomoni bu o‘ta hassos va ta’sirchan ekan. Yomon gapni ko‘tarolmas ekan. O‘zidan ko‘ra bolalariga ta’sir qilishidan cho‘chigan ekan.
O‘zi haqida yomon mish-mish gapni bittasi borib qizining oilasiga aytganda buni eshitib qattiq siqilgan va kasal bo‘lib qolgan ekan.
O‘zimcha o‘yladim. Inson birovlarning gap-so‘ziga parvo qilmaslikni o‘rganish kerak ekan. Imkon bo‘lsa maxsus treyninglardan o‘tish kerak. Bo‘lmasa ich-etini yeb qo‘yadi.

Shuhrat akada shu zaif tomon bo‘lgan ekanda. Ommaga aralashib yuradigan mashhur inson bo‘lish barobarida , turli mish-mishlarga ta’sirchanlik bu olovga doim moy sepib turishga o‘xshaydi.
Alloh rahmat qilsin.

Mana bu gaplari taʼsir qildi:

---- Bir ayolni baxtli qilolmasam nima qilib yuribman erkak degan nomni ko‘tarib?
Ayollar o‘zini shunday baxtli his qilsinki, ayol bo‘lib tug‘ilganiga shukronalar keltirsin. Ey Robbim meni erkak emas ayol qilib yaratganinga shukr, erkaklarga juda qiyin ekan, desin.
Ayolimdan so‘rab turaman,ayt yana senga nima kerak, baxtdan yorilib ketishing uchun yana nima qilay, deyman.
Ramazon payti edi. Tungi ikkilarda uyga keldim. Qarasam xotinim shirin uxlab yotibdi. Mayli bezovta qilmay deb oshxonaga kirdimda saharlik qila boshladim. Yarim soatlardan keyin xotinim chiqib xavotirlanib dadasi nima qilyapsiz deb so‘radi. Boring uxlayvering ,bugun saharlikni men tayyorlayman dedim.
Insholloh Alloh umr bersa hech bo‘lmasa beshta yetim qiz boqib olib, ularni chiroyli tarbiyalab yaxshi joylarga uzatmoqchiman. Mehrga to‘ysin,baxtli bo‘lsin deyman. Dunyodagi hamma ayollar baxtli bo‘lsin deyman.

SHUHRAT QAYUMOV rahimahulloh

Abu Maryam qaydlaridan

https://t.me/YaqinOzbek

O‘zbek erkaklari ota-onasini va oila a’zolarini taniyman deb o‘ylaydi ammo ularning asl shaxsiyatini va tabiatini uylangandan keyin kashf qila boshlaydi. Ba’zilarning oila a’zolari o‘sha bolaligidan beri tanigan holida qoladi. Boshqalar esa narigi yuzi ham borligini ko‘rib larzaga tushadi, arosatda qolib ruhiy iztirob chekadi. Uyga kelin tushishi oiladagi kuch-qudrat dinamikasini o‘zgartiradi, endi ezish mumkin bo‘lgan o‘zidan zaifroq begona kiradi, unga bor zahrini sochish, barcha muammolarga uni aybdor qilish mumkin.

Ota-onalar bolasiga faqat yaxshilikni istaydi degan da’vo hamma zamon va makonda har bir shaxs uchun birdek mos kelmaydi.

Ma’rifatsizlik va jaholat sababli bolasiga va nabiralariga yomonlikni ravo ko‘rib qo‘yayotgan, nafs va shayton vasvasalariga hay berolmay zulm qilib qo‘yadiganlar ham bor. Shuning uchun biz kattalar nima desa shu deb bo‘ysunishga emas shariat va aql tarozusiga solib ko‘rishga buyurilganmiz. Chunki biz endi norasida go‘dak emas balki o‘zi uchun mas’ul bo‘lgan, allaqachon voyaga yetgan, ongli insonlarmiz. Ota-ona ajrash degani uchungina ajrashib ketish shariatga to‘g‘ri kelmaydi. Erkaklar o‘z oilasi uchun mas’uliyatni ololmasligi, o‘z oilasini o‘z oila a’zolarining zug‘umidan himoya qilolmasligi natijasida tishini tishiga qo‘yib yashayotgan yoki chidolmay ajrashib ketayotganlarni ko‘rib qattiq achinamiz. Oila sakinat va xotirjamlik manbai bo‘lishi lozim, aks holda oiladan ko‘zlangan asl maqsadga teskari bo‘ladi va mohiyatini yo‘qotadi, natijada qiz-ayollar oila qurishdan bezillaydi.

✍Abu Maryam

https://t.me/YaqinOzbek

O‘zbek yigitlarga qiyin. Chunki o‘zi har qancha yaxshi bo‘lmasin ota-onasiga gapi o‘tmaydi, bu mening oilam, o‘zimga qo‘yavering deyolmaydi. Ota-onasi xotinini g‘ajib tashlashini jim tomosha qiladi. Ha o‘zbek yigiti bo‘lish osonmas. O‘zbek yigiti va uning xotini ota-onasining o‘zgaruvchan kayfiyatiga qaram. Dehqonlarning hosili ob-havoga qaram bo‘lganidek, bir oilaning tinch yashab ketishi o‘zbek yigitining ota-onasi qanday chiqishiga qaram, bu ham lotereyaga o‘xshaydi. Nikoh lotereyasida yutqazib qo‘yganlar afsuski ko‘p. Ayniqsa, ba’zi hoji ona va hoji dada atalmishlar mustabidlikda ancha kuchliroq emish. Alloh isloh qilsin.

————

Ishxonadagi ayollarga muloyim ohangda " Nozimaxon ,Nigoraxon" deb gapirib o‘z xotiniga qo‘rs va jerkib muomala qiladigan erkaklarni va begona erkaklarga jilmayib erkalangan ohangda gapirib eriga esa sovuq va befarq muomalada bo‘ladigan ayollarni tushunmayman.

✍Abu Maryam , 24/09/2023

https://t.me/YaqinOzbek

Ba’zi ayollarga havas qilaman. Ularning mustaqil fikri bor, kim nima desa o‘shanga ergashib ketavermaydi. Ular e’tiqodiga va qadriyatlariga mustahkam turadi. Muslima sifatida iffatini saqlaydi, shubhali ishlardan ehtiyot bo‘ladi, vafodorlik va sadoqat bo‘yicha gap bo‘lishi mumkin emas. Ular doim ilm oladi, nafsini tuzatishga , yomon illatlardan qutulishga harakat qiladi. Ular ishlab yoki biznes qilib o‘zi pul topsa ham g‘ururga berilmaydi,o‘zidan ketmaydi. Ular ota-onasidan xabar olib turadi, ularga og‘irligi tushmaydi balki yordami tegadi. Ular yaxshi insonlar bilan bo‘lishga harakat qiladi, dardi g‘ami faqat kiyim-kechak, yeb-ichish, gap-gashtak va to‘y-marosim bo‘lganlardan uzoq yuradi. Ular moddiy qodir bo‘lsa ham oddiy yashaydi, maqtanchoqlik va manmanlikni yomon ko‘radi, ko‘z-ko‘z qilmaydi. Ular ko‘p tinglab kam gapiradi ammo ilm masalasida soatlab gapirishi mumkin. Ular muammo haqida nolib o‘tirmasdan bor energiyasini o‘sha muammoni yechishga sarflaydi. Ular o‘z atrofidagilar uchun foydali va kerakli insonlar. Ular bilan o‘zingizni xotirjam his qilasiz, ularga ishonasiz. Alloh barchamizni shunday boʻlishiga muvaffaq qilsin.

https://t.me/YaqinOzbek

Audio kitoblar yangilik emas, ular insonchalik qadimiy. Ming yillar oldin, hali Islom kelmasidan oldin johiliyat davrida Arabistonda odamlar minglab bayt she’rlarni va hikoyalarni yoddan bilar, karvonda ketayotganda yoki tosh tegirmonni aylantirayotganda o‘zini va atrofidagilarni ovutish uchun og‘zaki aytardi. Karvonni boshlab yuradigan sarbon she’rlar aytib ketardi.

Adabiyotshunos olim Qozoqboy Yo‘ldoshev o‘zining bolaligi haqida shunday deydi:
— Ota-onamiz erta vafot etib biz yetim qoldik,ammam asrab oldi, pochcham dalada brigadir edi. Kuz oylarida kunduzi paxta terib kechasi yana ko‘ragini uyga olib kelardik, mahalladagilar biznikida yarim tungacha ko‘rak chuvardi. Men o‘qishni biladigan birinchi sinf bolasi edim, Alpomish, Go‘ro‘g‘li kabi dostonlarni kitobdan o‘qib berardim, kattalar eshitib ko‘rak chuvardi. Shunday qilib dostonlar yod bo‘lib ketdi, xalq og‘zaki ijodini sevib qoldim,mana hozirgacha shu sohada ilmiy ish qilaman, tirikchiligim kitob o‘qish, kitob yozish va dars berish bo‘ldi.

Amerikalik buyuk olim Noam Xomskiy shunday deydi:
— 19chi asrdagi Amerikalik oddiy hunarmandlar hozirgi oliy ma’lumotlilardan ham ko‘proq o‘qir edi, jiddiy kitoblar o‘qardi. Masalan bir temirchi qurbi yetsa o‘qishni biladigan bir bolani yollardi, u kitob o‘qib berib turar, temirchi esa ishini qilgan holda bolani tinglardi.

Ko‘rib turganingizdek, kitob o‘qish va bilim olish aynan qog‘oz kitobning o‘zini o‘qish bilan bo‘lishi shartmas, u audio kitoblar yoki kimdir og‘zaki aytib berishi orqali ham bo‘lishi mumkin.

Imom Buxoriy va Termiziylar o‘n minglab hadislarni og‘zaki eshitib keyin o‘shani qog‘ozga tushirgan va bizga meros qoldirgan.

Beruniy Hindiston asarida Hind olimlari ilmni faqat og‘zaki berishini, qog‘ozga yozmasligini aytgan edi. Yozish ommalashuvidan oldin hamma narsa og‘izdan og‘izga, quloqdan quloqqa o‘tgan, shu tarzda avloddan-avlodga ko‘chgan. Shuning uchun qadimgi momolarimiz kitob o‘qishni bilmasa ham lekin hayotiy bilimlari biznikidan yaxshiroq bo‘lgan.

Demak, hali savodi chiqmagan bolangizga hikoyalar aytib bering, kitoblar oʻqib bering, inshaalloh katta foydasi boʻladi. Oʻzingiz ham imkon boʻlganda yaxshi narsalarni tinglab yuring, albatta qogʻoz kitob oʻqish shartmas.

https://t.me/YaqinOzbek

Bir paytlar inglizchadagi bir jumlani ham tushunmasding . Hozir esa turli soha va mavzulardagi uzun darslarni va suhbatlarni eshitsang ham to‘liq tushunasan. Doimiy o‘qiyverish va tinglayverish, ma’noni anglashga to‘sqinlik qilgan so‘znigina lug‘atdan qarab davom etish, kontekstga qarab ma’nosini tushunishga urunish shunday natija berarkan. Bir oyda yoki bir yilda yoki besh yilda bo‘lgani yo‘q, to‘xtamasdan davom etish kerak. Dastlab inglizcha radiolarni eshitarding, tushunmasang ham eshitaverarding, inglizchada yangiliklarni o‘qarding, ko‘zing va qulog‘ing o‘rganardi, keyin soatlab darslar tinglashga o‘tding, qalin kitoblarni lugʻatsiz oʻqiy boshlading. Mana hozir so‘z boyliging oshib murakkab mavzularni ham bemalol tushunaverasan. Sen uchun so‘zlarning va iboralarning turli ko‘rinishda har xil kontekstlarda o‘zgacha ma’nolarda ishlatilishi qiziq, ma’nodagi nozik farqlarga e’tibor berasan. Til o‘rganish birdaniga bo‘lib qolmaydi, sekin-asta natija beradi. Mukammallikdan voz kechish kerak, gapirishdan uyalmaslik kerak, Amerikalik yoki ingliz kabi talaffuz qilish shartmas va kerak ham emas, o‘zbekcha talaffuz qilavering, o‘zlari tushunib oladi, o‘zingizni majburliamang, muhimi muloqot qilishni, o‘qib va tinglab tushunishni o‘rganing, shunisi muhim va shunisi kerak .Chet tilidagi materialni ona tilingdagidek bemalol tushunish o‘zgacha zavq beradi, xuddi ikkita odamdeksan.

https://t.me/YaqinOzbek

Birni koʻrib fikr qil, birni koʻrib shukr qil. Dunyo ishlarida doim oʻzimizdan quyidagilarga qarash bizni shukr qilishga undaydi. Mana shunday muhtoj oilalarga Alloh najot bersin. Ayoldek nozik xilqat bunday ogʻir ishlarni qilishga majbur boʻlishi achinarli. Alloh ahvolimizni isloh qilsin.
———
Jurnalistikani kuchi shundaki ba’zida birgina savol bilan katta bir fojia ochiqlanishi mumkin. Ba’zida minglab yuraklar ko‘tarolmaydigan dardni ochuvchi, ijtimoiy vaziyatni ochiqlovchi savol oddiygina “Bolalaringizga nima ovqatlar pishirib berasiz?”, ko‘rinishida bo‘lishi ham mumkin ekan.

Samarqanddagi qishloqlardan birida yashab kelayotgan ayolga oddiygina shu savolni berganimizda u javob qilolmay bo‘g‘ziga alam tiqildi. Ko‘ziga yosh keldi. Undagi vaziyatni so‘z bilan tasvirlash qiyin. Savol oddiy, ammo bo‘g‘izga tiqilib qolgan javob ortida uzoq qishloqlardagi oilalarning, o‘sib kelayotgan bolalarning ijtimoiy ahvoli va himoyasi qandayligini ochib beruvchi javob bor edi.

“Nima ovqat yeyapsizlar”, degan savolimiz kambag‘allikka qarshi kurash vazirligi, tuman, viloyat hokimliklari, mahalla yettiliklar qanday ishlayotganini fosh qilib qo‘ygandek.

✍Anora Sodiqova

https://youtu.be/lyCwmzCQl1M?feature=shared

https://t.me/YaqinOzbek

Yaxshi tadqiqot qilingan , yaxshi ishlangan hujjatli filmni ko‘rish xuddi yaxshi kitob o‘qishdek foyda beradi, tafakkur uchun ko‘p ma’lumotlar olasiz, ibratlanasiz.

Britaniyalik ikki serfarzand oila haqidagi videoni ko‘rib hayratlandim, insonning sabr toqati naqadar kengligi, faqat uni mashq qilish orqali kuchaytirishimiz kerakligini angladim.

Ikki oila bittasi ingliz Sullivanlar oilasi, ikkinchisi esa Pokistonlik Salimlar oilasi. Ikkovida ham 11tadan bola bor. Ikkovi ham 4 yotoqxonali uyda yashaydi.

Ingliz erkak duradgorlik qiladi, xotini uyda homeschooling  qiladi.

Pokistonlik oilada esa ota 10 yildan beri hech qayerda ishlamaydi, davlatdan nafaqa olib yashaydi. Ammo erkakda 7ta diplom bor ekan, bir nechta bakalavr ,magistratura va PhD. Shunga qaramay o‘ziga mos ish chiqmas ekan.


Ingliz oila nihoyatda tartibli ekan. Er xotin juda bosiq. Ayol shuncha bola ko‘rishiga qaramay xuddi 2-3ta bola ko‘rganga o‘xshaydi, koʻrinishi baquvvat, umuman bola ko‘rish mashaqqati sezilmaydi yuzidan. Yana koʻraveraman deyapti,12chi bolasiga homilador. Uy torlik qilmaydimi deb so‘rasa yo‘q yurak keng bo‘lsa joy topiladi, biz uyga qarab bola ko‘rmaymiz, bola ko‘rib unga keyin joy topamiz deyapti.

Ingliz ayolning gaplarini fikrlab katta saboq olish mumkin. U aytyapti: biz uchun qandaydir brend kiyim, qimmat moshina yoki dang‘illama uy muhim emas. Bolalarga o‘rgatadigan eng muhim saboq — sen hammaga o‘xshashing shartmas, jamiyat to‘g‘ri deb uqdirayotgan narsaga ergashishing shartmas, mayli rahmat o‘zimniki yaxshiroq deyishni o‘rgan.

Pokistonlik musulmon oiladagi bolalar ham juda sog‘lom muhitda katta bo‘lmoqda. Ota nihoyatda mehribon ekan. Yana bola ko‘rishni istayman desa rafiqasi yo‘q bo‘ldi endi, katta qizimiz Maryam turmushga chiqib senga nabira tug‘ib beradi desa, eri — yo‘q men o‘zim bola ko‘rishni istayman,men chaqaloqlarni sevaman — deyapti.

Bu filmni ko‘rib Britaniya davlati va jamiyati haqida ko‘p narsa o‘rganish mumkin. Ha, Britaniyada doktor va hamshiralar uchtadan keyin endi bola ko‘rmang, siz uchun xavfli deb qo‘rqitmaydi soppa sog‘ ayollarni, shaxsiy ixtiyoringiz, mana shunday risklari bor deb ma’lumot beradi, har qanday sog‘lom ayol uchun ham tug‘ish oson ish emas. Ingliz ayol 8ta homilasini yoʻqotgan, 5 marta keserova yo‘li bilan tuqqan ekan, har bir homiladorlik va har bitta tug‘ish o‘ziga xos, tug‘ish azoblaridan ko‘ra u beradigan ruhiy qoniqish kuchliroq deyapti. Akusherkaning muomalasiga ham qoyil qoldim, nihoyatda hurmat bilan xuddi oddiy narsadek yondoshmoqda.

Ingliz tilini biladiganlar ko‘rib ibrat olishingiz mumkin. Youtubeda moslamasiga kirib oʻzbekcha subtitr bilan koʻrish mumkin, sunʼiy ong tarjima qilib beradi. Mana bular 11ta bola bilan ham nolimay yashamoqda. Alloh barchamizga sabr toqat bersin.

https://youtu.be/iG4p456JYZM?feature=shared

https://t.me/YaqinOzbek

Dunyoda inson qilgan ishni inson qiloladi,inson o‘rgangan ilmni yoki hunarni inson o‘rganoladi. Men o‘rganolmayman deb jur’atsizlik qilmang, noumid bo‘lmang. Aql-xushingiz joyida bo‘lsa inshaalloh albatta o‘rganolasiz.

Hamma ishda tartib - intizom va qunt bo‘lishi kerak. Hozirgi paytda diqqatni jamlash nihoyatda qiyin ish bo‘lib qoldi. Biror ishni qilolmasligimiz yoki biror narsani o‘rganolmasligimiz sababi aqlimiz zaifligidan emas balki unga diqqatimizni berolmasligimizdan, qunt qilolmaslikdan bo‘ladi ko‘pincha.

Eynshteyn kabi olimlardagi ustunlik ular aqlan kuchli bo‘lganida emas balki diqqatini uzoq payt shiddat bilan jamlay olishida ekan. Eynshteyn biografiyasini o‘qib hayron qolgandim. Uyida ilmiy ish bilan mashg‘ul bo‘lsa bolasi yig‘lasa ham oyog‘iga tirmashsa ham diqqati bo‘linmas ekan, shu darajada diqqatini bir nuqtaga qarata olarkan.

Islom ulamolari ham shunday, chalg‘imay ilm olgani uchun ilmida baraka bo‘lgan.

O‘zingiz sinab ko‘ring, uyda ish qilayotganda telfonga qarab chalg‘ib qilsangiz ishingiz unumli bo‘lmaydi. Umuman telfonga qaramay astoydil qilsangiz tezda qilib bitirasiz.

Amerikalik yozuvchi Uolter Ayzekson  tarixda iz qoldirgan odamlarning biografiyasini yozgan. Franklin, Eynshteyn, Stiv Jobz, Kissinjer va yaqinda Elon Mask biografiyasini chop qildi. Elon Mask haqida ham shunday deyapti: U bir vazifadan ikkinchisiga tez o‘tadi, har bir vazifaga qattiq diqqatini qaratadi. Bir kunda turli masala bo‘yicha bir qancha muhim qarorlar qiladi, bir paytda bitta ishga diqqatini jamlaydi, shuning uchun ko‘p narsaga ulguradi.

Kunimiz unumli bo‘lishi uchun reja qilishimiz va har bir vazifani bajarayotganda imkon boricha diqqatimizni jamlashimiz kerak ana shunda ish unumli bo‘ladi inshaalloh.


https://t.me/YaqinOzbek