YAQIN

#quranyodlash #bola_tarbiyasi

Bolalarga Qur’on yodlatish uchun tavsiyalar

1. Niyyatni to'g'ri qilish. Bolaga Qur'onni Allohning roziligi uchun o'rgatyapmizmi yoki u bilan boshqalar oldida faxrlanish uchunmi?

Bolaga oila a'zolari, qarindoshlar orasida turli yig'inlarda yodlagan suralarini aytib berishini zo'rlab so'ramaslik (Islomiy halaqalar/davralar bundan mustasno).

2. Uyda tez-tez islomiy uchrashuvlar qilib turish - haftaning juma kuni masalan. Bunda yaqinlarimiz, birodarlarimiz yoki qóshnilarning bolalari tashrif buyurishadi va bolalar islomiy mavzularda suhbat qurishadi o'rganganlarini bo'lishadi, yodlagan suralari haqida aytib berishadi.

3. Bolaga Qur'ondan vazifa berganda biz kattalar ham yonida Qur'ondan dars qilishimiz kerak. Kundalik oz vaqt bo'lsa ham, aytaylik 5-10 daqiqa, bolalar bunga guvohi bo'lgani yaxshi

4. Kun bo'yi Qur'on tinglash. Ya'ni 10-15 daqiqadan kun davomida 4-5 marta takrorlash. Masalan, kunni Qur'on bilan boshlash, bola uyg'onishi bilan nonushtagacha 10-15 daqiqa Qur'on tinglashi.

5. O'rganganlarini takrorlab turish. Bolalar juda tez va oson o'rganishadi ammo takrorlab turilmasa huddi shunday osonlik bilan eslaridan chiqaradilar. Metod: masalan 5 ta sura yodlagan bólsa hammasini birdan emas, har namozdan keyin bittadan takrorlash.

6. Bolaga konfetlar, o'yinchoqlar yoki qandaydir mukofot evaziga Qur'on yodlashini so'ramaslik.( Bola miyyasining ilk rivojlanish davrida miyyada synopsis jarayoni kechadi yani juda kòp bog'lar hosil boladi. Bu dastlab kuzatish orqali boshlanadi. Masalan, bola hattoki chaqaloq bo'lsa ham otasining yoki onasining telefonda biror narsani kórib yoki telefondan zavqlanayotganini kórsa unda telefon+ zavq bog'lami hosil bo'ladi ya'ni kuzatuv davomida bola miyyasida telefon zavq beruvchi narsa degan synopsis hosil bo'ladi. Huddi shu jarayonni Qur'onga muhabbat bilan, kitob o'qish va shu kabi jarayonlar bilan solishtirsak bo'ladi.

Ko'proq bolani og'zaki rag'batlantirish kerak. Masalan, sen Qur'onni yodlasang Alloh seni ko'proq yaxshi kóradi, sendan rozi bo'ladi. Yoki Qur'onni qancha ko'p yodlasang jannatdagi darajang shuncha yuqori bo'ladi; Qur'on seni shafoat qilish uchun oraga kiradi, sen va do'zah o'rtasida to'siq bo'ladi. Qur'on jannatda ham o'qiladi vhk

(Matnni Bintu Abdujalil singlimiz www.raising-scholars.com blogidagi maqoladan tarjima qilibdi , Alloh rozi bo'lsin 🤲)

Iroda Ahmed
@YaqinOzbek

Misol uchun, farzandlarimiz o‘zini xuddi biz qilgandek tutishlariga toqat qila olmaymiz va ularga: “Bas qilsangchi shuni!  Falonchidek bo‘lsang o‘lasanmi!? ” deymiz. Ta’sirchan, uyatchan, odamoviroq  va introvert bo‘lganim uchun uydagilarim doim meni malomat qilishardi, shuning uchun o‘zimni aybdor his qilardim . Xuddi shu his-tuyg‘ularni ichimga majburan yutishni to‘xtatgach  va o‘zimni o‘zim borimcha to‘laqonli qabul qila boshlagach, bolalarimda ham bu xususiyatlarni ko‘rish meni bezovta qilmay qo‘ydi.

Aks holda, nega undaysan, nega bundaysan deb xuddi o‘zimda o‘tgan salbiy hissiyotlar sababli ularni ham malomat qilgan bo‘lardim.

Bir so‘z bilan aytganda, o‘zingizni qanday bo‘lsangiz shundayicha qabul qilsangiz, farzandlaringizni ham ularning o‘ziga xosliklari va farqlari bilan qabul qilish osonroq bo‘ladi. Mana shu jarayon taqqoslashni to‘xtatish uchun eng muhim qadamdir. Bola tarbiyasi asosan o‘zimizni davolash bilan bog‘liq. "Ota-ona bo‘lsangiz, bu yana o‘sishingiz uchun eng katta imkoniyatdir. O‘zingizni tuzatishga yana bir bor urinib ko‘rasiz " deganda naqadar haq edi bir muallif . (Fred Rojers "Mister Rojerning mahallasi")

Iroda Ahmad

@YaqinOzbek

#bola_tarbiyasi #siblingrivalry

Bolalar nima uchun urishadi va bunday vaziyatlarda qanday yo'l tutish kerak

Javob:

Birinchidan, har bir bola o‘z xarakterini yaxlitlikda va o‘ziga xoslikda qabul qilinishini xohlaydi. Agar biz ularni boricha qabul qila olmasak va doimo kimlargadir taqqoslab gapirsak - bu ularda ichidan o'ziga ishonch va hurmatni tushirsa tashqaridan urishqoq qilib qo'yadi. Bolalar boshqacha tug‘iladi va bu farqni qabul qilishimiz kerak.  Ona uchun buni qabul qilish qanchalik qiyin bo‘lmasin;  biz ularning farqlarini qabul qilishimiz va solishtirishni to‘xtatishimiz kerak. 

Sumayya hech qachon Safiyya, Safiyya esa Ibrohim va Ibrohim esa Saida bo‘lolmaydi.  Hech bir bola har doim  yaxshi yoki yomon, mehribon yoki shafqatsiz, zerikarli yoki doimo sevuvchi emas - aksincha, bularning barchasi bir vaqtning o‘zida, ya'ni gohida unisi gohida bunisi bo‘lishi mumkin.

Ikkinchidan, miyamizda “bu yaxshi bola”, “bu muammoli bola” kabi tasavvur va farazlarni shakllantirishdan qochishimiz kerak chunki bolalar bizning hissiyotlarimizni sezadilar va shunga muvofiq harakat qiladilar.  Sizda "Siz meni doim yomon deb o‘ylaysiz... shuning uchun shundayman" deb aytadigan  bolangiz bormi?  Bilingki, fikrlaringiz/shubha gumonlaringiz voqe’likka aylanadi. Taxminlaringiz haqiqatga aylanadi.  Farzandlaringiz haqida haddan tashqari nimani tasavvur qilmang  u xoh oshkora yoki yashirin bo‘lsin,  bolangiz bilan muloqot qilayotgan bo‘lasiz.  Agar siz ularni xudbin, qo‘pol deb hisoblasangiz va siz ularga shunday munosabatda bo‘lsangiz - bu to‘g‘ridan-to‘g‘ri yoki bilvosita sizning o‘zaro munosabatlaringizda paydo bo‘ladi. Siz buni to‘g‘ridan-to‘g‘ri "Sen juda xudbinsan. Sen juda noshukrsan.Sen qo‘pol va bemehrsan" deb aytasiz yoki yuz ifodangiz, ohangingiz va umumiy fe’l-atvoringiz bu fikrlarni aks ettiradi. Bolalar bu narsalarni qanchalik ko‘p eshitsalar, shunchalik o‘shanga muvofiq harakat qila boshlaydilar va aynan shunday yo‘l tutishadi.

Demak, farzandlaringiz haqida yaxshi o‘ylang, bu sizga qanchalik qiyin bo‘lsa ham. Shubha gumonlarga berilish shaytondandir. Bolani 'bunisi yaxshi' 'bunisi muammoli' deb tamg'alamaslik kerak, Yodingizda bo‘lsin, axir ular hali go‘dak va hali uzoq yo‘lni bosib o‘tishlari kerak.

Ko'pincha biz kattalarni reaksiyalarimiz vaziyatni yanada yomonlashtiradi, shuning uchun biz bu yerda katta odamlar ekanligimizni unutmang. Shuning uchun har doim "Menga shunday qilding, endi shoshmay tur men senga ko‘rsatib qo‘yaman" emas, balki "Men bu muammoni hal qilish uchun nima qilishim kerak" degan savolni berishimiz kerak.

Uchinchidan, o‘zingizdagi bolalik davri qanday o‘tganini imkon qadar ko‘proq eslang. Har bir bolani o‘ziga xos shaxs sifatida ko‘rish muhimligini hammamiz bilsak-da, unga amal qilishimiz qiyin, chunki ko‘pchiligimiz o‘zimizni hatto o‘zimiz ham bor bo‘yimizcha qabul qilolmaymiz. O‘z bolaligingiz bilan ko‘proq aloqa o‘rnatishni boshlang. Hammamiz o‘z bolaligimiz bilan suhbat qurishimiz va bizni REAKSIYAGA undayotgan narsa aslida nimaligini aniqlashimiz kerak. Shuningdek, bolalarimizdagi turli holat va sifatlarga qanday JAVOB QAYTARISHIMIZGA aynan nima turtki berayotganini topishimiz lozim. O‘zi haqida ijobiy tasavvur bilan o‘sganlar o‘z farzandlarida ham o‘zlarining ba’zi fazilatlarini ko‘rishdan mamnun bo‘lishadi. O‘zlari haqida ijobiy tasavvur hosil qilishga qiynalib o‘sganlar, o‘sha o‘zlaridagi rad qilgan sifatlarini farzandlarida ko‘rganda ularni qabul qilishi qiyin kechadi.

Davomi 👇🏻👇🏻👇🏻

Iroda Ahmed
@YaqinOzbek