TARIYXTAN SABAQLAR / ТАРИЙХТАН САБАҚЛАР /

Bugun 28-fevral 2025-yil, juma.

🎉BAYRAMLAR:🎉

🌏 Xalqaro noyob kasalliklar kuni.
🌏 Jamoat joylarida uxlash kuni.
🌏 Butunjahon “Facebook”siz kuni.
🌏 Butunjahon tikuvchilar kuni

🌀MILLIY BAYRAMLAR:🌀

🇪🇸 Ispaniya - Andalusiya kuni.
🇦🇪 BAA, 🇹🇳 Tunis, 🇪🇬 Misr, 🇩🇿 Jazoir, 🇱🇾 Liviya, 🇴🇲 Ummon - O‘qituvchilar kuni.
🇧🇯 Benin - Xalq suvereniteti kuni.
🇮🇳 Hindiston - Ilm-fan kuni.
🇫🇮 Finlandiya - Kalevala kuni.
🇪🇬 Misr - Mustaqillik kuni.
🇹🇼 Tayvan - Xotira va tinchlik kuni.
🇺🇦 Ukraina - Qurolli kuchlar aviatsiya navigatsiyasi xizmati shturmanlari kuni.

⚜VOQEALAR:⚜

🔰1066 - Angliyada Vestminster abbatligi ochildi.
🔰1732 - Sankt-Peterburgda birinchi kadetlar korpusi ochildi.
🔰1825 - Shimoliy Amerikadagi Rossiya va Angliya mulklarini chegaralash to'g'risida konvensiya tuzildi.
🔰1835 - «Kalevala» eposi nashr etildi.
🔰1854 - AQSHda Respublikachilar partiyasi tashkil topdi.
🔰1913 - Daniya fizigi Nils Bor vodorod atomining ichki tuzilish nazariyasini yaratdi. 
🔰1922 - Misr Buyuk Britaniyadan mustaqillikka erishdi.
🔰1933 - Germaniyada Reyx Prezidentining fuqarolik huquqlarini bekor qiluvchi xalq va davlatni himoya qilish to'g'risidagi farmoni e'lon qilindi.
🔰1935 - Uolles Karozers neylonni ixtiro qildi.
🔰1956 - AQShda kompyuter uchun tarmoq kabeli patentlandi.
🔰1975 - Loma shahrida Yevropa iqtisodiy hamjamiyati Afrika, Karib havzasi va Tinch okeanining 46 ta davlati (ACT mamlakatlari) bilan Iqtisodiy va savdo aloqalari to'g'risidagi birinchi Loma konvensiyasini imzoladi.
🔰1989 - O‘zbekistonda Navro‘z bayramini nishonlash to‘g‘risida qaror qabul qilindi.
🔰1991 - Fors ko’rfazidagi urush tugadi.
🔰1992 - Bosniya va Gersegovinada Serbiya Respublikasi tuzigani e’lon qilindi.
🔰1995 - Oʻzbekiston xalqaro xususiylashtirish va investitsiya banki - "Oʻzprivatbank" oʻz faoliyatini boshladi.
🔰1996 - Rossiya Yevropa Kengashiga qo’shildi.
🔰1998 - Kosovo urushi boshlandi.
🔰2010 - Vankuverdagi (Kanada) BBC Pleys stadionida Qishki Olimpiya o'yinlarining yopilish marosimi bo'lib o'tdi.
🔰2013 - Benedikt XVI taxtdan voz kechdi.

🎁 TAVALLUDLAR:🎁

🎈772 - Bo Szyuyi (846) - xitoy shoiri.
🎈1395 - Amir Temur Oltin O'rda hukmdori To'xtamishga qarshi ikkinchi yirik yurishga chiqdi.
🎈1533 - Mishel Monten (1592) - fransuz yozuvchisi, Uyg'onish davri faylasufi.
🎈1663 - Tomas Nyukomen (1729) - ingliz ixtirochisi.
🎈1683 - Rene Reaumur (1757) - fransuz tabiatshunosi, fizigi va matematigi.
🎈1690 - Aleksey Petrovich (1718) - rus taxtining vorisi, podshoh Pyotr I ning to'ng'ich o'g'li.
🎈1863 - Vernadskiy Vladimir (1945) - tabiatshunos, mineralog va kristallograf; geokimyo, biogeokimyo, radiogeologiya va biosfera asoschilaridan biri.
🎈1864 - Ftabatey Simey (Xasegava Tasunoske) (1909) - yapon yozuvchisi.
🎈1887 - Ibrohimov Gʻalimjon - (1938) - tatar yozuvchisi, olim, jamoat arbobi, zamonaviy tatar adabiyoti asoschilaridan. 
🎈1896 - Filip Hench (1965) - amerikalik revmatolog, Nobel mukofoti sohibi (1950).
🎈1901 - Laynus Poling (1994) - amerikalik ximik va kristallograf, jamoat arbobi, ikki marta Nobel mukofoti sohibi (1954, 1962).
🎈1915 - Piter Medavar (1987) - ingliz biologi, Nobel mukofoti sohibi (1960).
🎈1925 - Luis Nirenberg - amerikalik va kanadalik matematik, Abel mukofoti bilan taqdirlangan (2015).
🎈1930 - Leon Nil Kuper - amerikalik fizik, Nobel mukofoti sohibi (1972).
🎈1954 - Jan Burgeyn (2018-yil) - belgiyalik matematik.
🎈1962 - Abduqayum Yo’ldosh - o‘zbek adibi.
🎈1973 - Erik Lindros - kanadalik xokkeychi, Kanada kubogi sohibi (1991), Olimpiya chempioni (2002).
🎈1978 - Benjamin Reyx - avstriyalik tog' chang'isichi, 2006-yilgi ikki karra Olimpiya chempioni, uch karra jahon chempioni.
🎈1995 - Medison Biti - amerikalik aktrisa.
🎈1999 - Luka Donchich - sloveniyalik basketbolchi, Yevropa chempioni (2017).

👉 Telegram kanalımızǵa qosılıń hám doslarıńızǵa da tarqatıń.
👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇

T.me/Tariyxtan_sabaqlar

Bugun 27-fevral 2025-yil, payshanba.

🎉BAYRAMLAR:🎉

🇺🇳 Xalqaro nodavlat tashkilotlari kuni.
🇺🇳 Xalqaro qutb ayiqlari kuni.
🌏 Xalqaro optimistlar kuni

💠MILLIY BAYRAMLAR:💠

🇦🇺 Avstraliya - Go‘zal tug‘ilish festivali.
🇬🇪 Gruziya - Xachapuri kuni.
🇩🇴 Dominikan - Mustaqillik kuni.
🇮🇷 Eron - Islomiy tarbiya kuni.
🇷🇺 Rossiya - Maxsus operatsiya qo‘shinlari kuni.
🇻🇳 Vyetnam - Doktorlar kuni.

🔰VOQEALAR:🔰

🌀380 - Imperator Feodosiy I ning farmoniga ko‘ra xristianlik davlat dini deb e'lon qilindi.
🌀425 - Konstantinopol universiteti tashkil topdi.
🌀1472 - Hozirda ham faoliyat yuritayotgan “Minte dei Paschi di Siena” banki tashkil topdi.
🌀1598 - Zemstvo Sobori Boris Godunovni podsho etib sayladi.
🌀1617 - Stolbov kelishuvi.
🌀1712 - Bahodir Shoh vafot etdi.
🌀1813 - Rossiya va Prussiya Napoleonga qarshi Kalish Ittifoqi traktatini imzolashdi.
🌀1844 - Dominikan Respublikasi mustaqillikka erishdi.
🌀1897 - sun'iy shirin ta’m beruvchi saxarin olindi.
🌀1900 - Bavariya futbol klubi tashkil etildi.
🌀1919 - Rossiyada birinchi radioeshittirish tashkil etildi.
🌀1932 - Jeyms Chedvik neytronni kashf qildi.
🌀1933 - Berlinda Reyxstag yonib ketdi.
🌀1964 - Dunyoda birinchi suv osti sayyohlik transport vositasi suvga tushirildi.
🌀1965 - An-22 (“Antey”) transport samolyotining birinchi parvozi.
🌀1978 - Rodeziyaliklar Botsvana hududiga bostirib kirdilar.
🌀1996 - Nintendo „Pokemon“ oʻyinlari ishlab chiqarishni boshladi.
🌀1997 - “Jahon adabiyoti” jurnali tashkil etildi.
🌀1997 - Dolli qo'ylarini klonlashtirish omadli yakunlangani xabar berildi.
🌀2004 - Tokio okrug sudi “Aum Sinrikyo” sektasi rahbari Sokyo Asaharani o'limga hukm qildi.
🌀2010 - Chilida kuchli zilzila, 800 dan oshiq qurbon.
🌀2011 - Liviya Milliy o'tish kengashi tuzildi.
🌀2015 - Boris Nemsovning Moskvada o'ldirilishi.
🌀2022 - Belarus konstitutsiyasiga o'zgartirishlar qabul qilish bo'yicha referendum.
🌀2022 - Putin Rossiyaning strategik yadroviy kuchlarini "maxsus jangovar tizim" ga o'tkazishni buyurdi.

🎈TAVALLUDLAR:🎈

🎁285 - Konstantin I (337) - Rim imperatori (306-337). 
🎁1875 - Vladimir Filatov (1956) - oftalmolog, xirurg, Mehnat Qahramoni (1950).
🎁1902 - Steynbek Jon Ernst (1968) - amerikalik yozuvchi, Nobel mukofoti sohibi (1962).
🎁1910 - Vaxtang Chabukiani (1992) - balet artisti, baletmeyster, Xalq artisti (1950).
🎁1925 - Azim Rahimov (1997) - Ikkinchi jahon urushi qatnashchisi, gvardiyachi serjant, Sovet Ittifoqi qahramoni.
🎁1926 - Devid Hyunter Hyubel (2013) - amerikalik vrach, neyrofiziolog, Nobel mukofoti sohibi (1981).
🎁1930 - Joann Gignilyat Trimmiyer Vudvord - amerikalik kinoaktrisa.
🎁1932 - Elizabet Teylor (2011) - amerikalik aktrisa, uch karra “Oskar” mukofoti sohibasi.
🎁1937 - Dias Rahmatov (2013) - oʻzbek artisti, teatr va kino aktyori.
🎁1939 - Kendzo Takada - yaponiyalik modelyer va dizayner, Kendzo brendi asoschisi.
🎁1957 - Tatyana Dogileva - rus kino va teatr aktrisasi, Rossiya xalq artisti.
🎁1957 - Timoti Leonard Spall - britaniyalik aktyor va teleboshlovchi.
🎁1985 - Tiago Neves - braziliyalik futbolchi.
🎁1994 - Xou Ifan - xitoylik shaxmatchi ayol, ayollar o‘rtasida to‘rt karra jahon chempioni.
🎁1995 - Kosuke Nakamura - yaponiyalik futbolchi.

👉 Telegram kanalımızǵa qosılıń hám doslarıńızǵa da tarqatıń.
👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇

T.me/Tariyxtan_sabaqlar

​#Тарийхта_бүгин

1876 йил 20 февралда Оренбург сургунида яшаётган собиқ Қўқон хони Худоёрхон ўғли Насриддинхонга – Қўқонга мактуб йўллади. Бинобарин, бу вақтда Худоёрхон Қўқон хонлиги давлат сифатида тугатилганидан ҳам, ўғли Насриддинхоннинг январь охиридаёқ тахтдан ағдарилганидан ҳам бехабар бўлган.
Шариф Юсуповнинг “Худоёрхон ва Фурқат” асарида қайд этилишича, форс тилида ёзилган бу мактубнинг тўла матни кейинчалик 1890 йил 3 октябрда “Туркистон вилояти газети”нинг 39-сонида русча таржимаси билан биргаликда эълон қилинган. Ҳажми анча катта бўлган бу мактуб матнидан маълум бўлишича, Худоёрхондан сўнг Қўқон тахтига ўтирган Насриддинбек ўзини шу тариқа иш тутишга мажбур қилган омиллар ҳақида отасига батафсил изоҳ бериб, махсус мактуб йўллаган. Собиқ хоннинг янги хонга мактуби фарзандининг ўша изоҳларига жавоб тариқасида битилган.
Худоёрхон мактубида айтилишича, у аввал атрофдагиларнинг ғийбат ва миш-мишларига ишониб, Насриддинбекдан хафа бўлган, лекин кейинчалик ўғлидан олинган мактубдан бутун ҳақиқатни англаб, унга тўла рози-ризолик беради, Қўқон тахтига ўтирганлиги билан муборакбод этади. Собиқ хон ўзи тахтда ўтирган вақтда ғараз аҳлининг, ҳавойи нафснинг йўлидан бориб, Худо амрини, шариат йўлини адо этишига халал етганини айтади, олдинги ва кейинги барча гуноҳларидан тавба қилади.
Шариф Юсуповнинг ёзишича, Худоёрхон ўзининг тож-тахтга, бу дунё ҳою ҳавасларига хоҳиши бутунлай сўнганини, энди қолган умрини тоат-ибодат ва тавба-тазарру билан ўтказишга қатъий қарор қилганини Ҳақ Таоло ва Расулиллаҳни шафеъ келтириб айтади. Айни вақтда собиқ хон эндигина тахтга чиққан фарзандига ўзи йўл қўйган гумроҳликлардан эҳтиёт бўлишни, шаҳар ва қишлоқлардаги барча фуқароларга, хусусан уламолар билан сипоҳиларга ҳамиша меҳр-шафқатли, оқибатли бўлиш зарурлигини таъкидлайди.
Лекин Худоёрхоннинг бу мактуби ёзилган вақтда, юқорида айтилганидек, Насриддинхон руслар томонидан тахтдан ағдарилиб, отаси сингари Тошкентга олиб кетилган, Қўқон хонлигининг бутун ҳудуди Россия императори ҳукмфармолигига ўтказилгани ҳақида Петербургдан келган фармон Қўқон фуқароларига ўқиб эшиттирилган, императорнинг 19 февралдаги фармонига мувофиқ Туркистон генерал-губернаторлиги таркибида Фарғона вилоятини ташкил этиш ишлари бошлаб юборилган эди.
Шу важдан ҳам бу воқеаларнинг барчасидан бехабар собиқ Қўқон хони томонидан Оренбургдан ёзилган мактуб унинг юртига қачон етиб келганлиги ва Тошкентдан тез орада Владимир сургунига жўнатилган Насриддинхонга етган-етмаганлиги маълум эмас. Хат 1890 йил кузининг бошида Тошкентда ташкил этилиб, Фурқат, Муҳиддинхўжа каби маърифатпарварларнинг асарлари орқали маҳаллий халқ орасида кенг шуҳрат топган кўргазмада экспонат сифатида қўйилган ва “Туркистон вилояти газети”да чоп этилган пайтда эса Насриддинхон аллақачон ҳаётдан кўз юмган эди.

👉 Телеграм каналымызға қосылың ҳәм досларыңызға да тарқатың.
👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇

T.me/Tariyxtan_sabaqlar

Bugun 20-fevral 2025-yil, payshanba.

🎊BAYRAMLAR:🎊

🇺🇳 BMT - Xalqaro Ijtimoiy adolat kuni.
🌏 Xalqaro trubka shekuvchilar kuni.

🎉MILLIY BAYRAMLAR:🎉

🇦🇷 Argentina - Salta jangi kuni.
🇺🇸 AQSh - Prezidentlar kuni.
🇺🇸 AQSh - Talaba volontyorlar kuni.
🇩🇪 Germaniya - Kanaval dushanbasi.
🇨🇺 Kuba - Xalqaro Kuba sigaralari festivali.
🇵🇷 Puerto-Riko - Qahramonlar kuni.
🇺🇦 Ukraina - Osmon Yuzligi qahramonlari kuni.
🇪🇨 Venesuela - Federatsiya kuni.

🔰 VOQEALAR:🔰

🌀197 - Lugdun jangi tugadi, Klodiy Albin rim qo‘shinidan mag‘lubiyatga uchradi.
🌀395 - Vifleyemda birinchi ayollar monastiriga asos solindi.
🌀1017 - Xorazmshoh Ma‘mun ibn Ma‘mun fitna qurboni bo‘ldi.
🌀1819 - Sankt-Peterburg davlat universiteti tashkil etildi.
🌀1831 - Polshada 1830-1831 yillardagi qo'zg'olon paytida Vavr jangi tugadi.
🌀1864 - Olast jangi.
🌀1872 - Nyu Yorkda Metropoliten muzeyi ochildi.
🌀1922 - Seym Vilnyusni Polshaga qoʻshish haqida qaror qildi.
🌀1927  - “Krasny Putilovets” zavodi Leningrad uchun yangi tramvay vagonlarining birinchi partiyasini ishlab chiqardi.
🌀1940 - Sevimli "Tom and Jerry" multfilimi ilk bor dunyo yuzini ko'rdi.
🌀1942 - Bugenvilda havo jangi.
🌀1943 - Meksikadagi dehqon dalasida Parikutin vulqoni otildi.
🌀1945 - Uraldan Moskvaga Orujeynaya palata xazinasi qaytarib keltirildi.
🌀1962 - Yer atrofida uch marta aylanganib, Jon Glenn birinchi Amerika orbital kosmik parvozini amalga oshirdi.
🌀1986 - Orbitaga „Mir“ orbital stansiyasi chiqarildi.
🌀1992 - Estoniya Respublikasi Oʻzbekiston Respublikasi suverenitetini tan oldi.
🌀1992 - Oʻzbekiston va Saudiya Arabistonioʻrtasida diplomatik aloqalar oʻrnatildi.
🌀2014 - Yevromaydandagi otib o‘ldirishning boshlanishi.

🎁TAVALLUDLAR:🎁

🪭1729 - Fyodor Volkov (1763) - aktyor, teatr arbobi, rus teatri asoschisi.
🪭1844 - Lyudvig Boltsman (1906) - avstriyalik fizik, statik fizika va kinetik fizika asoschisi.
🪭1878 - Rajabov Boltaboy (1960) - O‘zbekiston xalq hofizi (1939),
tiniq va mayin ovoz sohibi.
🪭1889 - Lev Revutskiy (1977) - ukrain kompozitori, pedagog, zamonaviy ukrain musiqasi asolaridan.
🪭1904 - Chustiy (1983) - mumtoz adabiyotimiz  an’analarini davom ettirgan shoirlardan. 
🪭1918 - Hamroxon Omonova (1996) - aktrisa, Oʻzbekiston xalq artista (1981).
🪭1920 - Karl Hans Albrext (2014) - Germaniyalik milliarder, ukasi Teo Albrext bilan birga “Aldi” supermarketlar tarmogʻiga asos solgan.
🪭1920 - Yevgeniy Dragunov (1991) - sovet o‘qotar qurol konstruktori.
🪭1931 - Jon Uillard Milnor - amerikalik matematik.
🪭1932 - Suyima Gʻaniyeva (2018) - Sovet-oʻzbek adabiyotshunos olimi, Oʻzbekiston Qahramoni. 
🪭1941 - Farmonov Shokir - matematik olim, O‘zbekiston Fanlar Akademiyasi akademigi (2000). 
🪭1947 - Xolmatov Niyozali - miniaturachi rassom, O‘zbekiston Badiiy Akademiyasi akademigi (1997).
🪭1948 - Matnazar Abdulhakim
(2010) - shoir, O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan madaniyat xodimi.
🪭1951 - Gordon Braun - Buyuk Britaniyaning 74-bosh vaziri (2007-2010).
🪭1956 - Mirzo Kenjabek - Shoir, adib tarjimon, yozuvchi, Islom olimi, Naqshbandiya Shayxi
🪭1959 - Ilgizar Sobirov - Oʻzbеkiston Rеspublikasi Oliy Majlisi Senatining Raisi (2006-2015), Xorazm viloyati hokimi (2017-2018)
🪭1963 - Olim Odilov - oʻzbek musavviri. 1990-yillarning boshidan beri Vengriyada istiqomat qiladi.
🪭1988 - Robyn Rianna Fenty - barbadiyalik qoʻshiqchi, aktrisa va tadbirkor ayol.
🪭1990 - Ciro Immobile - italiyalik futbolchi, Yevropa chempioni (2020)
🪭1997  - Sturla Xolm Legreyd - norvegiyalik biatlonchi, ko'p karra jahon chempioni.

👉 Telegram kanalımızǵa qosılıń hám doslarıńızǵa da tarqatıń.
👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇

T.me/Tariyxtan_sabaqlar

Jayrona uning yonidan jilmas, o‘z jigaridek unga mehribonchiliklar qilardi. Kirini yuvadi, o‘zini yuvintiradi. Uyini yig'ishtirib, ko‘zi sal ilinishi bilan xalta ko‘tarib bozorga yuguradi.
Og‘ziga yoqadigan narsalar topib kelib, yediradi.
Tolibjon darmonga kirib o‘ziga kela boshlaganda Jayronaga qandoq qilib minnatdorchilik bildirishini bilolmay qiynalardi.
Bir kuni ikkovi balkonda choy ichib o'tirishganda Tolibjon dilidagi gapini aytdi:
— Jayrona, hech kim o‘zga yurtda dardga chalinmasin ekan.
O‘z yurtingda og'risang, yurtingni havosi ham dori bo‘ladi. Ammo musofirlikda juda g‘arib bo‘lib qolarkansan. Yaxshiyam siz bor
ekansiz. Ming rahmat. Bo'lmasam, kim biladi, nima bo'lardim.
Hech qachon yaxshiligingizni unutmayman. O‘lmasam, sizga bu yaxshiligingizni o‘n chandon ortiq qilib qaytaraman.
Jayrona kuldi. Bu yaxshilikni sizga qarzga berayotganim yo‘q, axir odammiz-ku, nahotki picha yaxshilikka ham minnat qilsak, shu tuzalib ketganingiz — qilgan yaxshiligingiz, — dedi.
— Bir gap aytsam xafa bo‘lmaysizmi?
Tolibjon, mayli, ayting, dedi.
— Tolibjon aka, siz kurashga yaramaydigan, irodasi bo‘sh odam ekansiz. Siz Lev Tolstoy nazariyasiga amal qiladigan kishilardansiz. Bilasizmi, Tolstoy zulmga qarshi bosh ko‘tarma, degan aqidani oldinga suradi. Men sizga qoyil emasman. Siz nima qilyapsiz, e-e... — Jayrona hafsalasi pir bo‘lib, qo‘l siltab qo‘ydi.
Yer yorilmadi-yu, Tolibjon yerga kirib ketmadi. Bir hisobda uning gaplari chin edi. Tolibjon taqdirga tan berib yashayotganini sezmasdi. Shu topda sezdi. Buni unga Jayrona aytdi.
— Bu yerga kelib nima ish qilyapsiz? Hozirgi qilayotgan ishingizni shu yerdagilar ham bem alol qila olishadi. Bir mamlakatdan ikkinchi mamlakatga kelib qiladigan ish emas bu.
Sizni mutaxassis sifatida yuborishgan emas. Quvg‘in qilishgan. To‘g‘rimi?
Tolibjon bosh irg‘ab uning gapini tasdiqladi.
— Ana, buni o‘zingiz ham bilasiz. Nega indamaysiz? Nega bosh ko‘tarib, haqligingizni isbot qilolmaysiz? Nega Moskvaga yozmaysiz? Nega Politbyuroga xat yubormaysiz?
Tolibjon bir xo‘rsinib oldi.
— Kimlar bilan olishganimni bilmaysiz-da, singlim. Bu ishga Brejnevning kuyovi aralashgan. Endi bu chigal ishni uzoqdan turib yechib bo‘lmaydi.
Jayrona, e-e, qo‘ying-e, deya o‘rnidan turib ketdi.

Said Ahmad. "Jimjitlik" romanidan

👉 Telegram kanalımızǵa qosılıń hám doslarıńızǵa da tarqatıń.
👇👇👇👇👇👇👇👇👇👇

T.me/Tariyxtan_sabaqlar