🟢 MINDON "SIRLI" MASJIDI

​​ҲАЖ ВА УМРАДАГИ ЖАРИМАЛАРНИ КЕЙИНРОҚ ТЎЛАШ МУМКИНМИ?
#Ҳаж_умра

❓1536-CАВОЛ: Умра ва ҳажда хато қилиб, жарима тўлайдиган бўлиб қолса-ю, тўлашга маблағи бўлмаса, уйга қайтгандан кейин тўлаб қўйса бўладими?

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Умра ва ҳажда хатолар туфайли зиммага тушган жарималарни шу заҳотиёқ тўлаш шарт қилинмаган. Кейинроқ тўласа ҳам бўлади. Аммо жарима жонлиқ сўйиш бўлса, унинг пули бирор ишончли одамни вакил қилиб, у орқали Маккага юборилади ва жинояти учун қўй сўйдирилади. Агар жинояти садақа тўлайдиган жиноят тури бўлса, ўз юртида адо этиши мумкин (“Фатҳи бобил иноя” китоби). Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.

YouTube | Instagram | Facebook |Ummalife

🔗 Улашинг: @diniysavollar

​​НОТЎҒРИ САВДОДА ТОВАРНИ СОТУВЧИГА ҚАЙТАРИШ
#савдо

❓1535-CАВОЛ: Мен бир танишимга бир йилдан кейин янги Дамас автомашинаси олиб бериш шарти билан миниб юрган Дамас машинамни бердим. Кейин билсак, бу келишувимиз тўғри бўлмаган экан. Савдони бузиб, машинамни қайтиб олишим керак экан. Танишим эса Дамасни ўша вақтдаёқ 7500 га сотиб юборган. Шу боис ўзини қайтариб бера олмайди. Аммо ҳозирги кунда ўша ҳолатдаги Дамас бозорда 5500 бўляпти. Биз қандай йўл тутайлик. Агар пулини олсам, 7500 ни оламанми ёки 5500 ни олайми?

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Бу тузилган савдо келишуви ҳақиқатда нотўғри тузилган ҳамда буни фосид (шаръий қоидаларга зид) савдо дейилади. Фосид савдонинг ҳукми эса, икки томон савдони бузиб, олган нарсаларини дарҳол ўз эгаларига қайтаришдир. Агар харидор сотиб олган товарини сотиб юборган ёки бошқа шаклда йўқотган бўлса, қийматини тўлайди. Қийматини тўлашда товарни қабул қилиб олган кундаги қиймати эътиборга олинади. Шунга кўра саволдаги ҳолатда агар Дамаснинг бозор қиймати биринчи харидор қабул қилиб олган кунда 7500 бўлса, шу қийматни олади. Аммо анашу кундаги дамаснинг ҳақиқий қиймати 7500 юқори ёки кам бўлса, нарх-наводан хабардор кишилар иштирокида ҳақиқий қиймати белгиланади ва шу қийматни олади. Бу масалани ўзаро розилик билан маълум бир суммага келишиш ёки ўрнига бошқа бир товар бериш орқали ҳал қилса ҳам бўлади (“Раддул муҳтор”, “Жавҳаратун наййира” китоблари).

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.

YouTube | Instagram | Facebook |Ummalife

🔗 Улашинг: @diniysavollar

ПАЙҒАМБАРИМИЗ АЛАЙҲИССАЛОМ ЖАБРОИЛ АЛАЙҲИССАЛОМНИ АСЛ ҲОЛИДА КЎРГАНМИЛАР?
#сийрат

❓1534-CАВОЛ: Пайғамбаримиз алайҳиссалом Жаброил алайҳиссаломни асл суратида кўрганмилар?

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Ҳа кўрганлар. Расули акрам соллаллоҳу алайҳи васаллам Жаброил алайҳиссаломни асл суратларида икки марта кўрганлар. Имом Бухорий раҳимаҳуллоҳ Оиша розияллоҳу анҳо онамиздан ривоят қилган узун ҳадисда бундай деганлар:
“Лекин у зот Жаброил алайҳиссаломни икки марта ўз суратида кўрганлар”. Кўплаб уламолар икки мартанинг бир мартаси Расулуллоҳ ерда, Жаброил алайҳиссалом уфқда бўлган ҳолатда, иккинчиси Исро ва меърож кечаси Расулуллоҳ осмонга кўтарилганларида Сидратул мунтаҳо олдида Жаброил алайҳиссаломни кўрганлар, дейишган (“Умдатул қорий” китоби). Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.

YouTube | Instagram | Facebook |Ummalife

🔗 Улашинг: @diniysavollar

​​ТАҚСИТ САВДОСИ
#савдо

❓1532-CАВОЛ: Ҳозирги кунда “тақсит савдоси” ҳақида кўп эшитиб қоляпмиз. У қандай савдо?

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. “Тақсит” савдоси деб савдо молини харидорга дарҳол топшириб, баҳосини бўлиб тўлашга келишган ҳолда насия қилиб сотишга айтилади. Бунда масалан бир киши машинани 10 ойга, ҳар ойда 1000 дан, жами 10 000 га келишган ҳолда сотиб олади.
Бу савдода сотувчи харидорга турли таклифларни киритганда, масалан, “3 ойга нархи 8000 бўлади, 6 ойга 9000 бўлади, 10 ойга 10 000 бўлади” деганда икки томон ҳам муддат ва нархни аниқ қилиб олишлари керак бўлади.
Агар харидор ваъда қилган тўловларини тўлай олмаса, қарзга устама қўшиш мумкин эмас, гарчи уни олдиндан шарт қилинган бўлса ҳам.
Ўзига тўқ (имконияти бор) харидор адо қилиши керак бўлган қарзни вақти келганда тўламаслиги шаръан ножоиздир. Бу сотувчига зулм қилиш, яъни катта гуноҳ бўлади.
Тақсит савдосида сотувчи харидорнинг қарзи муқобилида гаров талаб қилиш ҳаққига эга. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.

YouTube | Instagram | Facebook |Ummalife

🔗 Улашинг: @diniysavollar

​​ҚИЁМАТ КУНИНИНГ ЭГАСИ

الإمام الماتريدي رحمه الله استدل بقوله عز وجل: ﴿مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ﴾ على قدم صفات التكوين وجواز تسمية الرب بأسماء لم يظهر أثرها:

قال الشيخ رحمه الله:
«ولذلك قلنا نحن: هو خالق لم يزل، ورحيم لم يزل، وجواد لم يزل، وسميع لم يزل - وإن كان ما عليه وقع ذلك لم يكن - وكذلك نقول: هو رب كل شيء، وإله كل شيء في الأزل - وإن كانت الأَشياء حادثة - كما قال: ﴿مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ﴾ وإن كان اليومُ بعدُ غير حادثٍ. وباللَّه التوفيق».

Имом Мотуридий роҳимаҳуллоҳ Аллоҳ азза ва жалланинг «У қиёмат кунининг подшоҳи, эгаси» (Фотиҳа сураси 4-оят) сўзидан «Таквин» - яратиш сифатининг қадим экани ва асари зоҳир бўлмаган, яъни ҳали рўй бермаган нарсаларга Роббни нисбатини бериш жоиз эканига далил оладилар:

Шайх роҳимаҳуллоҳ айтадилар:
«Шу боис ҳам биз айтамиз: У Зот азалдан Холиқдир, азалдан Роҳиймдир, азалдан Жаваад - яхшилик қилувчидир, азалдан Самийъ - эшитувчидир, гарчи бу сифатлар воқеъликда содир бўлмаганида ҳам. (Яъни, Аллоҳ таоло махлуқотларини яратишдан олдин ҳам Холиқ эди. Уларга яхшилик қилишидан олдин ҳам Жаваад эди. Уларнинг сўзларини яратишдан олдин ҳам Самийъ эди).

Шунингдек, У Зот азалдан барча нарсаларнинг Робби ва барча нарсаларнинг Илоҳи, деб айтамиз. Гарчи, бу нарсалар пайдо бўлувчи бўлса ҳам. Чунки, Аллоҳ таоло «У қиёмат кунининг эгаси», деб марҳамат қилди. Ҳали ҳанузгача ўша кун (қиёмат куни) рўй бергани йўқ. Тавфиқ Аллоҳдандир!».

✍️ Имом Мотуридий роҳимаҳуллоҳ

📖 «Таъвилоту Аҳли сунна» асаридан

Улашинг: @AhliSunnaValJamoaUz