Sarvar Zaynutdinov | Sales blog

"Taka bo‘lsin, sut bersin" degan qarash va uning oqibatlari

Ko‘pchilik tadbirkorlar sotuvchini ishga qabul qilishda aynan shu qarashni qo‘llaydi: "Taka bo‘lsin, sut bersin." Ya’ni, qanday sotuvchi bo‘lishidan qat’i nazar, mahsulotni sotsa, bo‘ldi. Lekin bu yondashuv uzoq muddatda ko‘plab muammolarni keltirib chiqaradi.

📊 Statistika nima deydi?

1. To‘g‘ri tanlanmagan sotuvchi tufayli kompaniya yiliga o‘rtacha 50-70% daromad yo‘qotadi.

2. Sotuvchini aniq mezonlarsiz ishga olgan kompaniyalarda xodimlarning 30-40% o‘z o‘rnini 6 oy ichida tark etadi.

3. To‘g‘ri yondashuv asosida tanlangan sotuvchi esa kompaniya daromadini birinchi yilidayoq 20-30% ga oshiradi.

"Taka bo‘lsin, sut bersin" tamoyili qayerda noto‘g‘ri?

1. Jarayonni nazorat qilishning imkonsizligi: Bunday yondashuvda sotuvchi kompaniyaning maqsadlariga emas, faqat o‘z uslubiga tayanadi. Natijada, mijozlar bilan noto‘g‘ri muloqot yoki tizimga zid sotuv strategiyalari paydo bo‘ladi.

2. Nomzodlarni chuqur o‘rganmaslik: Ko‘p rahbarlar sotuvchini faqat o‘tmishdagi tajribasiga qarab ishga oladi. Lekin uning xarakteri va kompaniya madaniyatiga mos kelishini tekshirishmaydi.

3. Jamoa uchun zarar: To‘g‘ri tanlanmagan sotuvchi jamoada ishonchsizlik va mojarolarni keltirib chiqaradi. Chunki uning natijalari yoki yondashuvi boshqa xodimlarga salbiy ta’sir qilishi mumkin.

Nima qilish kerak?

1. Ishga olishdan oldin aniq mezonlar qo‘ying: Sizga qanaqa sotuvchi kerak? Uning qobiliyatlari, tajribasi va xarakteri qanday bo‘lishi kerak? Ushbu savollarga javob bersangiz, noto‘g‘ri tanlov ehtimoli kamayadi.

2. Amaliy sinov o‘tkazing: Ishga qabul qilishdan oldin sotuvchi nomzodiga haqiqiy savdo vazifasi qo‘ying. Bu uning muloqot qobiliyatini va mijoz bilan ishlashda samaradorligini tekshirishga yordam beradi.

3. Probatsion davr kiriting: Sotuvchini qabul qilgandan so‘ng, 1-3 oy davomida uning ko‘rsatkichlarini kuzating. Agar natija kutilgandek bo‘lmasa, vaqtida chora ko‘ring.

🎯 Xulosa:
"Taka bo‘lsin, sut bersin" yondashuvi bugungi biznesda o‘zini oqlamaydi. Sotuvchi kompaniyaning eng muhim vakili, uning yuzidir. To‘g‘ri tanlangan sotuvchi nafaqat daromad keltiradi, balki jamoa madaniyatini mustahkamlaydi va kompaniyaning o‘sishiga turtki bo‘ladi. Shuning uchun sotuvchini ishga olishga tizimli yondashish har doim ustunlik keltiradi.

@Savdo_bolimi

Siz ovchisiz. Har kuni ovga chiqsangiz, aniq bir kichkina quyonni tutib kelasiz. Oilangiz usha kunni go‘sht bilan o‘tkazadi.

Ammo agar kiyik tutish uchun ovga chiqsangiz, bu qiyinroq bo‘ladi. Lekin kiyikni ushlasangiz, uning go‘shti bir hafta oilangizni boqadi, va siz bir hafta davomida go‘sht haqida o‘ylamaysiz.

Endi tasavvur qiling, siz filni ovlagani chiqmoqchisiz. Bu juda qiyin, ko‘p vaqt va kuch talab qiladi. Ammo ovlangan fil go‘shti oilangizni olti oy davomida boqadi va bu vaqt ichida go‘sht masalasini eslamasangiz ham bo‘ladi.

Savol: Siz qaysi hayvonni ovlashni tanlagan bo‘lardingiz?

Javobingizni komentariyada yozib qoldiring!

@Savdo_bulimi

Siz qaysi Arxetipsiz 0-1 yoki 1-9?

Qaysi biri kuchli va qachon mos keladi?

Insonning ishdagi uslubi va natijaga erishish yondashuvi 0-1 va 1-9 arxetiplari orqali ko‘rsatib beriladi. Bu ikki arxetip bir-biridan butunlay farq qiladi, lekin har biri o‘z vazifasi uchun muhim. Keling, ularni tahlil qilib, qachon, qaysi biri kuchli ekanligini aniqlaymiz.


0-1 Arxetip: Innovatorlar va Yaratuvchilar

0-1 arxetip – bu bozorni o‘zgartiradigan va yangi narsalarni boshlashni yaxshi ko‘radigan odamlar.

Xususiyatlari:

🔹 Tez fikrlash va qaror qabul qilish.

0-1 odamlar katta risk qilishdan qo‘rqmaydi va bozorni silkitadigan g‘oyalarni o‘ylab topadi.


🔹 Innovatsiya va kreativlik.

Ular yangi mahsulotlar, xizmatlar yoki tizimlarni yaratishda juda kuchli.


🔹 Natijaga tez erishishni yaxshi ko‘rishadi.

Ular jarayonlar bilan emas, natijalar bilan qiziqishadi.


🔹 Uzoq muddatli rejim yoki monoton ishlarga toqat qila olmaydi.

Bir xil jarayonlarni boshqarish yoki davom ettirish ularga qiyin bo‘ladi.

0-1 Kuchli tomonlari:

✅ Yangi loyihalarni tezda ishga tushiradi.
✅ Bozorda innovatsiyalarni olib keladi.
✅ Kreativ va ijodiy yondashadi.
✅ Tavakkal qilib, tez natija ko‘rsatadi.

0-1 Zaif tomonlari:

❌ Barqarorlik va uzoq muddatli rejim ularga mos emas.
❌ Ular boshlagan loyihani oxirigacha yetkazmasligi mumkin.
❌ Tez zerikadi va yangi narsalar qidirishga moyil.

1-9 Arxetip: Tizimchilar va Barqaror Yaratuvchilar

1-9 arxetip – bu barqaror tizimlarni yaratib, ularni uzoq muddat davomida boshqaradigan odamlar.

Xususiyatlari:

🔹 Tartibli va intizomli yondashuv.

Ular jarayonlarni mukammallashtirish va natijalarni bir xil ushlab turishni yaxshi ko‘rishadi.


🔹 Barqarorlik va uzoq muddatli rejalar.

Ular har bir loyihani bosqichma-bosqich rivojlantiradi.


🔹 Operatsion jarayonlarni boshqarish.

1-9 odamlar tizimni optimallashtirish va uzluksiz ishlashini ta’minlashga qaratilgan.

1-9 Kuchli tomonlari:

✅ Tizimli va intizomli ishlaydi.
✅ Loyihalarni oxirigacha yetkazadi.
✅ Barqarorlikni ta’minlaydi va jarayonlarni doimiy boshqaradi.
✅ Uzoq muddatli rivojlanishga moslashadi.

1-9 Zaif tomonlari:

❌ Innovatsiya va kreativlikka kamroq moyil.
❌ Tez qaror qabul qilishda sust bo‘lishi mumkin.
❌ Yangi g‘oyalarni amalga oshirishdan oldin ortiqcha tahlilga berilib ketishi mumkin.

0-1 va 1-9 Solishtirish

Statistika: Kim qayerda samaraliroq?

0-1 Arxetip uchun ideal vaziyatlar:

Startaplar va yangi bizneslar:
✅ 80% startap asoschilari – 0-1 odamlar.
✅ Ular innovatsiyalarni olib kelishda va bozorda g‘olib bo‘lishda kuchli.

Yangi bozorlarni ochish:
✅ Tez qaror qabul qilish va yangi strategiyalar ishlab chiqishda samarali.

Ijodiy va kreativ lavozimlar:
✅ Reklama, marketing strategiyalari va mahsulot yaratishda 0-1 odamlar kuchli.


1-9 Arxetip uchun ideal vaziyatlar:

Barqaror biznes boshqaruvi:
✅ Korxonalarning 70% uzoq muddatli muvaffaqiyati 1-9 odamlar tufayli saqlanib qoladi.

Operatsion jarayonlarni boshqarish:
✅ Sotuv bo‘limlari, call-centerlar va ishlab chiqarish jarayonlari 1-9 odamlar tomonidan samarali boshqariladi.

Katta kompaniyalarni boshqarish:
✅ Microsoft, Amazon kabi kompaniyalarni barqaror boshqaruvga ega rahbarlar yuritadi.

Xulosa: Qachon qaysi biri kerak?

0-1 kerak bo‘ladi, agar:

✅ Yangi loyiha boshlash yoki yangi bozorni egallash kerak bo‘lsa.
✅ Innovatsion mahsulot yoki xizmat yaratish kerak bo‘lsa.
✅ Katta risk bilan ishlashga tayyor bo‘lsangiz.

1-9 kerak bo‘ladi, agar:

✅ Tizimni barqaror ishlashini ta’minlash kerak bo‘lsa.
✅ Uzoq muddatli rivojlanish va strategiyani amalga oshirish kerak bo‘lsa.
✅ Jarayonlarni optimallashtirish va nazorat qilish kerak bo‘lsa.

Siz uchun asosiy savol: Kim bo‘lishni xohlaysiz?

Agar sin tez harakat qilib, yangi narsalarni yaratishni yoqtirsangiz – siz 0-1siz
Agar sin barqarorlikka va davomiy rivojlanishga qaratilgan bo‘lsangiz – siz 1-9 siz.

🚀 Har bir arxetip o‘z joyida kuchli! Muhimi, o‘zingni va jamoangdagi odamlarni to‘g‘ri yo‘naltirish.

Mijozlar = Insonlar
Auditoriya = Insonlar
Boshliqlar = Insonlar
Hamkasblar = Insonlar
Tanish-bilish = Insonlar

Har qanday biznes yoki karyera, sifatli mahsulot yoki kuchli ko’nikmani o’zi bilangina qurilmaydi.

Jarayonda, siz har doim, insonlarga duch kelasiz. To’g’ri muloqot qilish va muomala - sizning eng kuchli qurolingiz bo’ladi. Shuning uchun:

1. Kuchli insonlar bilan aloqalar o’rnating. O’zingiz ham shu aloqaga arziguli inson bo’ling.

2. Notanish insonlar bilan gaplashish ko’nikmangizni rivojlantiring.

Insonlar sizni hayotingizni o’zgartiradi. Tezda!

@bekzod_raximjonov