Педиатрия

#фойдали

🔔Витамин ва Минералларнинг ичилиш вақти!!!

✅ВИТАМИН Д- эрталаб нонуштадан кейин ёки нонушта вақти.
✅ВИТАМИН А- кечки овқатдан кейин ичилади, агар котта доза ичсангиз албатта Витамин С ёкт Coq10 қўшинг бу билан организмда окисления бўлишини олдини оласиз.
✅ВИТАМИН Е- кундузи овқат вақти ёки овқатдан кейин, агар котта доза ичсангиз албатта Витамин С ёкт Coq10 қўшинг бу билан организмда окисления бўлишини олдини оласиз.
✅ВИТАМИН К ва К2- эрталаб нонушта вақти ёғли маҳсулот билан бирга.
✅ВИТАМИН С- куннинг биринчи ярмида овқатдан кейин. Кечқурун ичилса уйқуни қочириши мумкун.
Катта инсон бир вақтда 500 мг Витамин С дан ортиғини сингдира олмайди шу сабаб кун давомида 500 мг дан бир неча бор ичиш тавсия этилади.
✅В ГУРУҲИ ВИТАМИНЛАРИ (В1, В2, В6, В3, В12, В5, В7)- эрталаб нонушта вақти ёки кейин.
✅В8 ИНОЗИТОЛ- кун давомида ёки овқат вақтида.
✅РАВА (Витамин В10, Н1, ПАБК парааминобензойная кислота)- куннинг биринчи ярмида овқат вақтида.
✅В13 ОРОТОВАЯ КИСЛОТА- кун давомида овқатдан 1 соат олдин ёки 4 соат кейин.
✅В11 КАРНИТИН- эрталаб овқат орасида.
✅ПАНГАМОВАЯ КИСЛОТА ВИТАМИН В15- эрталаб овқат вақтида.
✅ВИТАМИН В16- эрталаб овқат вақтида.
✅ PQQ ВИТАМИН В14- кун давомида овқатдан олдин ёки кейин.
✅КОЭНЗИМ Q10- куннинг биринчи ярмида , овқат вақтида.
✅ЦИНК- куннинг биринчи ярмида, овқат вақтида ёки кейин бу билан кўнгил айнишини олдини оласиз.
✅ СЕЛЕН- эрталаб нонушта билан бирга.
✅ ЙОД- нонуштадан кейин ёки нонуштадан олдин. 12:00 гача ичиш тавсия этилади.
✅МАГНИЙ- формасига қараб вақти ўзгаради. Масалан тинчлантирувчи магнийларни (глицинат, цитрат , таурат ухлашдан 30 дақиқа аввал ) , Магний Малатни эрталаб ичилади сабаби энергия беради. Магнийли ванна(эпсом тузили), магнийли ёғ ёки спрейларни ухлашдан аввал суртилади.
✅ОМЕГА-3, ОМЕГА-6- куннинг биринчи ярмида овқат вақти ёки кейин. Кечки овқатдан сўнг ичиш хам мумкун.
✅КАЛИЙ- овқат вақтида.
✅ТЕМИР- эрталаб овқат вақтида ёки дарҳол овқатдан кейин ичиш керак.
✅КАЛЬЦИЙ- кечаси ичиш тавсия этилади.

© Doctor Ganiyev

➕ PEDIATRIYA_24

🔔Омон бўлсин ота онам!!!

Кунлар ўтар гох шодликда гох ташвишда,
Турфа рангга ўранган бу фоний дунё.
Дуо қилиб яшагайман ёзу қишда,
Омон бўлсин отажоним, онажоним.

Омон бўлсин менга шудир катта давлат,
Улар борки мунаввардир кенг жаҳоним.
Борликлари бериб турар менга рағбат,
Омон бўлсин отажоним, онажоним.

Кўз очгунча мана ёшим қирқдан ошди,
Соч оқарди, мадор кетди, юрак шошди,
Безовтаман, алағдаман, уйқум қочди.
Омон бўлсин отажоним, онажоним.

Сочидаги оқ толалар кўп ярашган,
Юзида ажин ўрин излаб хўп талашган,
Олисларга кўзи ўтмас, кўз қамашар,
Омон бўлсин отажоним, онажоним.

Дерман Раббим умрим олиб унга бергин,
Узолмаган қарзларим кўп шу армоним,
Шуни уйлаб келар менинг кўп ёмоним,
Омон бўлсин отажоним, онажоним.

Армоним шул қарзларим кўп ўзолмаган,
Қўл ушлашиб бирга жахон кезолмаган.
Шуни уйлаб кўз ёшларим тиёлмасман,
Омон бўлсин отажоним, онажоним.

Отабек Юсуф ўтинчим шу шу тилагим,
Дуоларга очилгайдир қўл, билагим,
Гуллар экиб пояндоз қил ул йўлагин,
Омон бўлсин отажоним, онажоним.

Истагим шу фарзандларим туйин кўрсин,
Истагим шул набирамнинг бўйин кўрсин.
Армон билмай, дард не билмай даврон сурсин,
Омон бўлсин отажоним, онажоним.

© Отабек Юсуф

➕ PEDIATRIYA_24

#Билиб_олинг

🔔ЧАКАЛОК НЕЧА ЁШГА УТИБ ЮРИШНИ БОШЛАШИ КЕРАК!!!

⭕️50% болалар 1 ёшга келиб юриб кетади. Лекин юриш даври нормада 9 ойдан 16 ойгача чўзилиб кетиши мумкин. 

💠Юриш - бола организмидаги 3 та омилга боғлиқ:

🔘мушак кучи
🔘мувозанат сақлаш
🔘характер

⭕️Одатда боланинг характери унинг юриб кетишида асосий ролни ўйнайди.

✅Юмшоқ характерга эга бўлган босиқ болалар юриш, эмаклаш каби жисмоний ўзгаришларда аста-секинлик билан ўтадилар. Эмаклашни яхши билган болалар юришга уринмайдилар, чунки ўз мақсадига эмаклаб тез етиш мумкин деб тасаввур қилишади.

🚫Кеч юришни бошлаган болалар одатда бир жойда ўтириб майда буюмларни томоша қилиб, уларни қўллари билан ўрганиб ўтиришдан лаззат оладилар. Кеч юрган бола биринчи эмаклайди, кейин ушлаб туриб юради, кейин тура олади, ундан кейин эса мустақил қадам ташлашни бошлайди. Лекин кеч юрган болалар одатда жуда яхши, мувозанатни сақлаб юрадилар.

🚫Вақтли юришни бошлаган бола, аксинча, импульсив, бир жойда ўтримайдиган, инжиқ бола бўлиши мумкин. Одатда вақтли юрган болалар бошқа жисмоний ўзгаришларни ҳам тез уддалашни истаб ҳамма нарсани қилиб кўришга ҳаракат қилиб ота-онасини кўп овора қилишади.

✅ВАЗН.....

🚫Боланинг эрта ёки кеч юришига унинг вазни ҳам таъсир кўрсатиши мумкин. Яъни, озғин болалар оғир болалардан кўра тезроқ юради.

⭕️Боланинг юрган вақти унинг интеллекти, жисмоний ривожланиши, келажакдаги ютуқлари қандай бўлишини асло кўрсатмайди. Боланинг қачон ва қандай юргани унинг характери сингари бошқалардан ўзгача бўлади холос.

© Doctor Ganiyev

➕ PEDIATRIYA_24

#фойдали

🔔БОЛАЛАРДА «малочница»!!!

🔠Болалардаги малочнитсани яни тилни оқ караш билан қопланишини сабаби оғиз бўшлиғида Cандида деб номланувчи ачитқи замбуруғларининг кўпайишидир. Улар инсон организмига тушгандан сўнг бир умр бирга яшайди. Фақат кўпайиш учун қулай муҳит бўлгандагина кўпайиб кетади.
Болажонларда тилда, яноқлар ички деворида, танглайда, милкларда ва ҳатти томог шиллиқ пардасида ҳам кўпайиб кетиши мумкин. Шунинг учун дастлабки белгилар сезилгандаёқ тиббий чораларни кўриш керак.

🔠1.РОМАШКА ДАМЛАМАСИ.
200мл қайнаган сувга 2ош қошиқ (2пакетик) ромашка солиб илигунча қолдирилади. Ҳосил бўлган дамлама орқали болажонни оғиз бўшилиги обработка қилинади. Шприц ёрдамида томоқ ювилса ҳам инфекцияланиш олдини олади.

🔠2. НИСТАТИН ЭРИТМАСИ
100мл қайнаб илиган сувга 1дона нистатин таблеткаси майдалаб солиниб эритилади. Ҳосил бўлган эритма орқали болажонни оғиз бўшлиғи секинлик билан артилади. Антисептик хусусиятга эга бу восита айнан cандида ривожланишига чек қўяди.

🔠3.МEТИЛИН КЎКИ ЭРИТМАСИ
Дорихоналардан метилин кўкининг 1%эритмасини топишингиз мумкин. Ҳамёнбоп нархларда. Лекин жуда самарали восита. Уй шароитида тайёрлаш тавсия этилмайди.

🔠3.НОН СОДАСИ ЭРИТМАСИ.
200мл қайнаган сувга 0,5чой қошиқ нон содасидан солиб, илиқ ҳолида фойдаланиш ҳам уй шароитида малочнитсага қарши яхши усул ҳисобланади.

⚠️Бу усуллардан ташқари болажонингизни албатта шифокор кўригидан ўтқазинг. Замбуруғлар миқдорининг ошиб кетиши салбий ҳолатларга олиб келиши мумкин.

© Doctor Ganiyev

➕ PEDIATRIYA_24

#фойдали

🔔Кўкракни тўғри тутиш ҳақида!!!

 ✅Эмизётганда болага кўкракни тўғри тутиш нима учун керак? Кўкракни тўғри тутиш шунчалар зарурми?
 
🟢Кўкрак сути билан эмизиш самарадорлиги айнан кўкракни болага тўғри тутишга бўғлиқ.

👍Агар сиз эмизиш даврида
➖сут камлиги
➖бола тўймаслиги
➖чақалоғингизда тез тез қорин дам бўлиши
➖чақалоқнинг кам вазн йиғиши
➖Кўкрак учларини қийилиши
каби муамолар қийнаётган бўлса буларга кўкракни тўғри тутмаслигингиз сабаб бўлиши мумкин.

✔️Айниқса туғруқдан кейин сут келишни бошлаган маҳал кўкраклар сутга тўлиб кетади. Дилбандингизни эмизсангиз ҳам кўкрагингиз бўшамаганини сезасиз. Болангиз эса тўймасдан яна эмизишингизни сўраб еғлайди. Бунга сабаб эса кўкракни болага тўғри тутолмаётганингизда бўлиши мумкин.

➡️Болага кўкракни тўғри тутиш кўкракка сут келишини таъминлайди.
➡️Нотоғри тутилган кўкракдан бола сут билан бирга ҳавони ҳам ютади натижада қанча парҳез қилманг болани қорни дам бўлаверади.
➡️Болани тўйиб эмолмаслиги ҳам шундан.
➡️Сут билан кирган ҳаво ҳисобига бола етарлича сут эма олмайди. Натижада кам вазн йиғади.

✅Кўкракни тўғри тутишни ўрганамиз. 
✔️Энг биринчи ўзингиз ва болажонингизга қулай ҳолатни топиб жойлашиб олинг. Биринчи уч ойликда эмизиш 20-40минутгача вақтингизни олади. Шунинҳ учун қулай жойлашиб олишингиз керак бўлади
✔️Кичкинтойингиз гавдаси тўлиғича сизга ўгирилган бўлиши керак
✔️Кўкрак олаётганда болангизни оғзи катта очилганига аҳамият беринг
✔️Кўкрак учини чақалоғингиз тепа лабига олиб борсангиз у ўғзини катта очади
✔️Болангиз фақат кўкрак учларини эмас балки унинг ареоласини ҳам олиши керак
✔️Болангизни пастки лаби ташқарига қайрилиб туриши лозим
✔️Бурни ва ияги кўкрагингизга тегиб туриши керак. Фақат кўкрагингиз нафас олишга, ва иякларининг қимирлай олишига ҳалқит бермаслиги керак. Бола эмаётган вақтда ияклари актив ҳаракатда бўлишини ёдда тутинг
✔️Тўғри тутилган кўкракдан эмаётган болада ҳеч қандай чўпиллаган, чиққилаган овозлар чиқмайди. Фақат ютинётгани эштилади ҳалос
✔️Ва ниҳоят оҳиргиси кўкрагингизни тўғри тутсангиз кўкрагингизда ҳеч қандай оғриқларни сезмаслигингиз керак.
Кўкраклар учларини қийилиб яра бўлиб кетиши ҳам кўкракни нотўғри тутишдан бўлади. Бола кўкракни ареолаларини тутиб сутни шу ареолалар орқали  тили ва танглайни ёрдамида сиқиб чиқаради. Кўкрак учлари эса орқа танглайда туради. Нотоғри тутилган кўкракда эса бола ареолаларни эмас балки бевосита кўкракни учини танглайи ва тили билан сиқади. Ана шунда кўкрак учлари ёрилиши кузатилади. 

© Doctor Ganiyev

➕ PEDIATRIYA_24

🔔Масжидида янграсин ўғлим овози,
Шайхларни йиғлатсин булбул навоси,
Расулим даврини эслатса зори,
Набий саййидига болам ўхшасин.

Онаси бўлайин шундай умматни,
Роббимдан сўрайман қори дилбандни,
Муҳаммаддек  амин Аҳмад фарзандни, 
Амирал мўминга ўғлим ўхшасин.

Хулқи Қуръон бўлсин ва Суннатга ҳос, 
Мўмин дилбанд  бўлсин Набийимга мос.
Ҳаётда орзуйим биргина ҳолос.
Фарзандим ўхшасин Расулуллоҳга.

✨ ✨ 🌷🍃🤲🍃🌹🍃🤲🍃🌷

© Doctor Ganiyev

➕ PEDIATRIYA_24

#Сақлаб_қўйинг

🔔Болаларда нормал ҳаёт учун зарур бўлган витаминлар ва уларнинг миқдори организмнинг ўсиши, ривожланиши ва соғлом ишлашини таъминлаш учун муҳимдир. Қуйида болалар учун зарур бўлган витаминлар, уларнинг вазифалари ва энг яхши манбалари ҳақида аниқ маълумотлар берилган.

✅Витамин А (Ретинол)
Вазифаси: Витамин А кўз соғлигини сақлаш, иммун тизимини мустаҳкамлаш ва терининг соғлом бўлишини таъминлашда иштирок этади. Шунингдек, ҳужайра ўсиши ва дифференсациясига ёрдам беради.

☑️Кунлик нормаси:

1-3 ёш: 400 мсг (микрограмм)

4-8 ёш: 500 мсг

Манбалари:

☑️Ҳайвонот манбалари: жигар, сут, тухум, балиқ ёғи.

☑️Ўсимлик манбалари: сабзи, қовоқ, яшил баргли сабзавотлар (масалан, брокколи, помидор, қизил карам.

✅Витамин С (Аскорбин кислотаси)
Вазифаси: Витамин С иммун тизимини қўллаб-қувватлайди, темирни сўрилишини яхшилайди, коллаген ҳосил бўлишига ёрдам беради.

☑️Кунлик нормаси:

1-3 ёш: 15 мг

4-8 ёш: 25 мг

☑️Манбалари:апельсин, лимон, киви, қулупнай.

Яшил баргли сабзавотлар: брокколи, исмалоқ,помидор, қалампиркартошка.

✅Витамин Д (Калсиферол)
Вазифаси: Витамин Д суякларнинг мустаҳкамлиги учун зарур, чунки у кальций ва фосфорни сўрилишига ёрдам беради. Шунингдек, иммун тизимининг нормал ишлашига таъсир қилади.

☑️Кунлик нормаси:

1-3 ёш: 600 ИУ (Халқаро бирлик)

4-8 ёш: 600 ИУ

☑️Манбалари:

Қуёш нуридан: витамин Д табиий равишда терида қуёш нурлари билан синтезланади.

Ҳайвонот манбалари: балиқ ёғи, тухум, сут, балиқ (масалан, лосось, скумбрия, оркинос).

✅Витамин E (Токоферол)
Вазифаси: Антиоксидант сифатида ҳужайраларни оксидланишдан ҳимоя қилади. У иммун тизими, тери ва кўз соғлиги учун ҳам фойдали.

☑️Кунлик нормаси:

1-3 ёш: 6 мг

4-8 ёш: 7 мг

☑️Манбалари:Ёнгоқлар (масалан, бадам, ), кунгабоқар уруғлари, майда мойлар (зайтун мойи), яшил баргли сабзавотлар.

✅Витамин Б1 (Тиамин)
Вазифаси: У карбонгидратларнинг энергияга айланишини қўллаб-қувватлайди ва асаб тизими учун муҳимдир.

☑️Кунлик нормаси:

1-3 ёш: 0.5 мг

4-8 ёш: 0.6 мг

☑️Манбалари:Бутун донли маҳсулотлар (масалан, ёрма, нон), гуруч, ловия, гўшт, тухум.

✅Витамин Б2 (Рибофлавин)
Вазифаси: Энергияни ишлаб чиқариш ва ўсиш жараёнларида иштирок этади. Ҳужайралар регенерацияси учун зарур.

☑️Кунлик нормаси:

1-3 ёш: 0.5 мг

4-8 ёш: 0.6 мг

☑️Манбалари:Сут, пишлоқ, тухум, гўшт, яшил баргли сабзавотлар (брокколи), ёрма.

✅Витамин Б3 (Никотинамид, Ниатсин)
Вазифаси: Энергия ишлаб чиқаришда иштирок этади ва асаб тизими фаолиятини яхшилайди.

☑️Кунлик нормаси:

1-3 ёш: 6 мг

4-8 ёш: 8 мг

☑️Манбалари:Гўшт, балиқ, товуқ, ёнғоқлар, дуккаклилар, дон маҳсулотлари.

✅Витамин Б6 (Пиридоксин)
Вазифаси: Протеинларнинг сўрилиши ва метаболизми, мия ва асаб тизими функциялари учун муҳим.

☑️Кунлик нормаси:

1-3 ёш: 0.5 мг

4-8 ёш: 0.6 мг

☑️Манбалари:Гўшт, балиқ, картошка, банан, ёнғоқлар.

✅Витамин Б9 (Фолий кислотаси)
Вазифаси: Ҳужайра бўлинишида ва ҳужайра яратилишида муҳим роль ўйнайди. Болаларда ўсиш ва ривожланиш учун жуда зарур.

☑️Кунлик нормаси:

1-3 ёш: 150 мсг

4-8 ёш: 200 мсг

☑️Манбалари:Яшил баргли сабзавотлар, нўхат, дуккаклилар, апельсин, авокадо.

✅Витамин К (Филокинон)
Вазифаси: Қоннинг тўкилишини олдини олишда ва суяк соғлиги учун зарур.

☑️Кунлик нормаси:

1-3 ёш: 30 мсг

4-8 ёш: 55 мсг

☑️Манбалари:Яшил баргли сабзавотлар (исмалоқ, брокколи), карнаб, карам.

✅Болалар учун витаминларнинг тўғри ва етарли миқдорда олинганлиги уларнинг соғлом ўсиши ва ривожланишини таъминлайди. Одатда, болаларга табиий ва турли хил овқатлар орқали зарур витаминлар етарлича таъминланади. Улар учун сабзавотлар, мевалар, сут маҳсулотлари, гўшт, балиқ ва ёнғоқларни киритиш жуда муҳимдир. Агар болада витамин етишмовчилиги мавжуд бўлса, шифокор тавсиясига асосан қўшимчалар (витаминлар)ни олиш мумкин.

© Doctor Ganiyev

➕ PEDIATRIYA_24

#Билиб_олинг

🔔Аъзо ва тизимларнинг тузилиш ва функционал шаклланишини эътиборга олган ҳолда постнатал онтогенез куйидаги даврларга булинади:


🕹чақалоклик даври-1 кундан 40 кунгча ;
🕹гудаклик даври-40 кундан 1 ёшгача;
🕹дастлабки болалик даври-1 ёшдан 3 ёшгача;
🕹бирламчи болалик даври-4 ёшдан 7 ёшгача;
🕹иккиламчи болалик даври-
💎угил болаларда-8 ёшдан 12 ёшгача
💎Киз болаларда-8 ёшдан 11 ёшгача;
🕹усмирлик даври:
💎угил болаларда-13 ёшдан 16 ёшгача
💎Киз болаларда-12 ёшдан 15 ёшгача;
🕹навкиронлик даври:
💎угил болаларда-17 ёшдан 21 ёшгача;
💎Киз болаларда-16 ёшдан 20 ёшгача;
🕹I етуклик даври:
💎эркакларда-22 ёшдан 35 ёшгача;
💎аёлларда-21 ёшдан 35 ёшгача
🕹II етуклик даври:
💎эркакларда-36 ёшдан 60 ёшгача;
💎аёлларда-36 ёшдан 55 ёшгача:
🕹кексалик даври:
💎эркакларда-61 ёшдан 74 ёшгача,
💎аёлларда-56 ёшдан 74 ёшгача;
🕹Кариялик даври-75 ёшдан 90 ёшгача;
🕹Ута кариялик даври-90 ва ундан юкори ёш.

© Doctor Ganiyev

➕ PEDIATRIYA_24

#эслатма

☑️Болани сўрғичдан ажратишда эътибор берилиши зарур бўлган 10 та жиҳат!!!

✅Биринчидан, шошиш мумкин эмас. Болани сўрғичдан чиқишига яхшилик, меҳр ва эркалаш билан эришиш лозим.

✅Иккинчидан, сўрғич билан ухлаш одати бўлган болаларга унинг ўрнини босувчи восита топиш керак. Масалан, юмшоқ айиқча, ёқимли мусиқа, онанинг қўллари ва ҳоказо.

✅Учинчидан, бола гапга тушунадиган ёшда бўлса, унга сўрғич ҳақида эртак айтиб беринг. Сўрғични пари олиб кетиб ўрнига ажойиб совға олиб келишини тушунтиринг. Сўрғични бола билан бирга бир жойга бекитиб қўйиб ўрнига бола учун ёқимли совға солиб қўйинг. Бола сўрғични излаб совға топади.

✅Тўртинчидан, болани зериктириб қўйманг. Кўпинча зериккан бола сўрғич сўришни қумсайди.

✅Бешинчидан, бола сўрғичсиз йиғлаб ухлолмай қаттиқ қийналаётган бўлса, сўрғичдан ажратиш муддатини 1-2 ҳафтага суринг.

✅Олтинчидан, бола сўрғични қумсаб сўраётган бўлса, уни чалғитинг, у билан ўйин-кулгу қилинг.

✅Еттинчидан, сўрғичдан ажратиш ўйинларини ўйлаб топинг.
Масалан, бир деворга болани бўйи етадиган жойда сўрғични маҳкам ўрнатиб-қоқиб қўйинг. Бола сўрғични қумсаганда ўша девор ёнига бориб сўради. Узоқ вақт деворни олдида туришга зерикиб сиз жалб қилаётган ўйинлар томон шошади ва сўрғичдан ўзи аста бош торта бошлайди.

✅Саккизинчидан, сўрғичга дори, гаримдори, саримсоқ пиёзи каби ачичиқ нарсалар суриб болага сўрдирманг. Бу унинг психикасига салбий таъсир кўрсатади.

✅Тўққизинчидан, "сўрғич сўрасан", деб болани уялтирманг. Бу унинг жисмоний ва руҳий эҳтиёжи, эркалиги эмас.

✅Ўнинчидан, сўрғичдан ажратаётганизда бола соғлом ва яхши ҳолатда бўлиши лозим. Яъни, бирон жисмоний ривожланиш босқичидан ўтаётган (юришни, эмаклашни бошлаётган ва бошқалар) касал ёки эмишдан ажратилаётган болани қўшимча стресс қилиб сўрғичдан ажратиш мумкин эмас

➕ PEDIATRIYA_24