Tushun, va qanday tushunishingni tushun. Gapir, va qanday gapirishing haqida gapir.
Og’zaki va yozma nutqni qanday tushuna olishimiz, va uni o’zimiz qanday chiqarishimizni o’rganadigan fanni psixolingvistika deb ataymiz. Bugungi postda aynan shu fanning tarixi, va hayotimizdagi ahamiyati haqida yozaman. Yaxshiroq joylashib oling.
Fan sifatida paydo bo’lganiga hali bir asr bo'lmay turib, psixolingvistika sohasi dunyo miqyosida katta o’sishga erishdi.
Duolingo, Google Translate, Samsung Galaxy S24.
Yangi til o’rganmoqchi bo’lsangiz hayolingizga birinchi keladigan dastur qaysi? Duolingo-mi? Boshqa tildagi matnni o’zbek tiliga tarjima qilmoqchi bo’lganingizda-chi? Google tarjimon-mi? Ushbu mashhur ikki nomni nima bog’lab turadi? — Psixolingvistika ilmi. Va bu ilm biz o’ylaganimizdan ko’ra ancha muhimroq va hayotimizning har jabhasiga chuqur singishga ulgurdi. Shunchaki qanday tilni qabul qilishimiz, tushunishimiz, va chiqarishimizni o’rganish orqali, psixolingvistika fani hayotimizga juda katta o’zgarishlar olib keldi. U hissa qo’shgan texnologiyalar shu darajada rivojlandiki, bugungi kunda Samsung Galaxy S24 telefoni foydalanuvchilari chet tilida gapiruvchi inson bilan bemalol o’z ona tillarida gaplasha oladilar.
https://www.youtube.com/watch?v=111pLJf7cFE
Biz ilm-fan va texnologiya bo’yicha jahon miqyosida ancha orqadamiz. Bizni faqat ilm qutqaradi. Ilm o’rganing.
@Miyashunos_Jamshidbek
Og’zaki va yozma nutqni qanday tushuna olishimiz, va uni o’zimiz qanday chiqarishimizni o’rganadigan fanni psixolingvistika deb ataymiz. Bugungi postda aynan shu fanning tarixi, va hayotimizdagi ahamiyati haqida yozaman. Yaxshiroq joylashib oling.
Fan sifatida paydo bo’lganiga hali bir asr bo'lmay turib, psixolingvistika sohasi dunyo miqyosida katta o’sishga erishdi.
1951: AQSHdagi Cornell University’da bo’lib o’tgan konferensiyada psixolog va tilshunos olimlar birlashib miya va til o’rtasidagi bog’liqlikni o’rganishga kirishishdi va psixolingvistika fani tug’ildi.
1960: Miyamiz bir vaqtning o’zida juda cheklangan ma’lumotnigina qabul qila oladi degan xulosaga kelindi, va bu tilni tushunishga katta hissa qo’shdi.
1974: Olimlar miyaning turli qismlari so’zlashishda ishtirok etishini aniqlashdi.
1980: Biz gapiradigan til fikrlashimizga ham ta’sir o’tkazishi aniqlandi, va til bilan fikrlashning bog’liqligi o’rtasida izlanishlar boshlandi.
1995: Miyani skanerlash uskunalari rivojlanishi natijasida miyani to’g’ridan-to’g’ri so’zlashish davomida kuzatish imkoni paydo bo’ldi.
2001: Tadqiqotchilar bittadan ortiq til bilish turli mental qobiliyatlarga foydali ekanligini aniqlashdi.
2010-hozirgi kungacha: Psixolingvistikadagi tadqiqotlar turli til texnologiyalari, jumladan tabiiy tilni qayta ishlash (Natural Language Processing) va ovozli yordamchilarning (Google Assistant, Siri) rivojiga hissa qo’shdi va tilshunoslikning miyaga bog’liqligini o’rganib kelishda davom etadi.
Duolingo, Google Translate, Samsung Galaxy S24.
Yangi til o’rganmoqchi bo’lsangiz hayolingizga birinchi keladigan dastur qaysi? Duolingo-mi? Boshqa tildagi matnni o’zbek tiliga tarjima qilmoqchi bo’lganingizda-chi? Google tarjimon-mi? Ushbu mashhur ikki nomni nima bog’lab turadi? — Psixolingvistika ilmi. Va bu ilm biz o’ylaganimizdan ko’ra ancha muhimroq va hayotimizning har jabhasiga chuqur singishga ulgurdi. Shunchaki qanday tilni qabul qilishimiz, tushunishimiz, va chiqarishimizni o’rganish orqali, psixolingvistika fani hayotimizga juda katta o’zgarishlar olib keldi. U hissa qo’shgan texnologiyalar shu darajada rivojlandiki, bugungi kunda Samsung Galaxy S24 telefoni foydalanuvchilari chet tilida gapiruvchi inson bilan bemalol o’z ona tillarida gaplasha oladilar.
https://www.youtube.com/watch?v=111pLJf7cFE
Biz ilm-fan va texnologiya bo’yicha jahon miqyosida ancha orqadamiz. Bizni faqat ilm qutqaradi. Ilm o’rganing.
@Miyashunos_Jamshidbek