Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazining makroiqtisodiy sharhidan (2023) ba’zi muhim iqtiboslar:· 2023 yilda jami
352,1 trln so‘m (
30 mlrd doll) investitsiyalar amalga oshirilgan bo‘lib, real hisobda
22,1%ga o‘sgan. Umuman olganda,
2017-2023-yillarda O‘zbekistonda investitsiyalar yiliga o‘rtacha
14,5%dan o‘sib, jami
1460,4 trln so‘mlik kapital qo‘yilmalar amalga oshirilgan.
2017-2023 yillarda YAIMning o‘rtacha o‘sishi
5,3%ni tashkil etib, mazkur o‘sishning
3,9 foiz bandi. investitsiyalar hissasiga to‘g‘ri keladi.
· Yalpi taklif tomonidan xizmatlar va sanoat asosiy drayverlar sifatida iqtisodiy o‘sishning mos ravishda
2,6 foiz bandi (f.b) va
1,5 f.bni tashkil qildi (qishloq xo‘jaligi –
0,9 f.b, qurilish –
0,4 f.b va sof soliqlar –
0,5 f.b).
· 2023 yilda konsolidatsiyalashgan byudjet daromadlari o‘sish sur’ati
12,3%ni (2022 yilda - 39,9%) tashkil qilib, nominal YAIM o‘sishidan (
19%) ortda qolgan. 2024 yilda ham nominal YAIM o‘sishi (
22,1%) byudjet daromadlari o‘sishidan (
16,8%) yuqori bo‘lishi kutilmoqda.
· 2023 yilda konsolidatsiyalashgan byudjet xarajatlari
379,2 trln so‘m yoki YAIMga nisbatan
35,6%ni tashkil qildi (
2022 yilda - 36,2%).
2023 yilda xarajatlar o‘sishi sezilarli darajada sekinlashib,
17,9%ni tashkil qildi (
2022 yilda - 31,2%). Xarajatlarning nominal YAIM o‘sishiga nisbatan sekinlashuvi oxirgi marta
2020 yilda kuzatilgan. Prognozga ko‘ra,
2024 yilda konsolidatsiyalashgan byudjet xarajatlari
12,8%ga o‘sib,
427,6 trln so‘mni (
YAIMning 32,9%) tashkil qiladi.
· 2023 yilda Markaziy bank asosiy stavkasi
15%dan 14%ga, inflyatsiya
12,2%dan 8,8%ga tushgan bo‘lsa, kreditlar bo‘yicha o‘rtacha stavka
22,2%dan 24,0%ga va depozitlar (muddati 1 yildan ortiq) bo‘yicha stavka
19,7%dan 20,5%ga ko‘tarildi. Taqqoslash uchun,
2018 yil boshida inflyatsiya
20%, Markaziy bank stavkasi
14%, kreditlar stavkasi
20,3% va depozitlar stavkasi
13%ni tashkil qilgan.
·Markaz hisob-kitoblariga ko‘ra, mamlakatimiz savdo shartlarida pasayish davom etmoqda. Ushbu ko‘rsatkich
2023 yilda 1,2%ga yomonlashgan bo‘lsa,
2018 yildan beri
12,4%ga pasaygan.
· 2024 yilda O‘zbekiston YAIM o‘sishi
5,8%ni tashkil etadi. Bunda o‘sishning asosiy drayveri sifatida iste’mol xarajatlari
5,3%ga o‘sib, YAIM o‘sishining
4,1 f.b.ni tashkil etadi. Shuningdek, investitsiyalar o‘sishi
6,5%ni tashkil etib,
432,6 trln.so‘mga (
33,2 mlrd doll) yetishi prognoz qilinmoqda. Eksport
7,8%ga (oltinsiz eksport
21,0%) o‘sib,
26,6 mlrd dollni tashkil etadi.
· Hisob-kitoblarga ko‘ra asosiy tashqi savdo hamkor mamlakatlar iqtisodiyotining
1 f.b.ga kamayishi O‘zbekistonda YAIM o‘sishining
0,4-0,6 f.b. pasayishi olib kelishi mumkin. Xitoy iqtisodining
1 f.b. sekinlashishi O‘zbekiston YAIMni
0,1-0,2 f.b.ga kamaytirishi mumkin.