✿𝙱𝚒𝚝𝚒𝚔𝚕𝚊𝚛✿

Ozgina vaqtingizni ayamay, soʻrovnomada qatnashing. Kitob yutib olishingiz mumkin. 🫰

https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSc7fCSIWy-yo1dt2efwtN5tBfJAx1enwNQkr0BoArNfZxh4fg/viewform?usp=dialog

Mengayam ilmiy kitoblardan boshingizni koʻtarib, badiiy kitoblar ham oʻqib turing, deyishyapti.

2025-yil hisobidan bitta qissa oʻqidim, istasangiz ojiz va shafqatsiz fikrlarimni bildiraman. Qissa: "Qanotsiz qushlar" Xoliyor Safarov.

@Mirahmedovas_blog

Ilk assotsiatsiya

Olma deganda xayolingizga keladigan ilk bogʻlanish, ya'ni uning rangi qizil,sariq yoki koʻk boʻlishi, ta'mi shirin yoki nordonligi, hajmi katta yoki kichikligi kelgani singari boshqa narsalarda ham: kitoblar, yozuvchilar, umuman, shaxs-narsalar haqida ham shunday bogʻlanish, miyamizda assotsiatsiya jarayoni boʻladi.

Biror kitobni ilk bor oʻqiganingizdagi hislar, yillar oʻtgach, uni eslaganingizda ham aynan oʻsha hislarni xayolingizdan oʻtkazdiradi. Istaysizmi yoki yoʻq, oʻsha ilk hissiyot siz uchun oʻzgacha ma'no kasb etadi.

Biror yozuvchining uslubi har bir asarlarida turfa xil boʻlishi tabiiy. Yoshi va dunyoqarashi kattaygani sari turli uslublarini uning asarlarida koʻrishimiz mumkin. Biroq (!) siz bir asarini oʻqib, uslubiga kirisholmagan boʻlsangiz, keyinchalik ushbu assotsiatsiya bilan xotirangizda qolib ketadi. Menimcha, tushuntira oldim.

Gap kitob yoki yozuvchi haqida emas. Men atrofimdagi yoki oʻzimga aloqador biror voqealarni kitob yoki yozuvchiga bogʻlab, ramzlashtirishni afzal bilaman. "Siyosiy boʻgʻiqlik" bor joyda simvolizm rivoj topadi, deyilgandi bir kitobda.

Shunaqa payt har bir yozuvchining ijodini biografik metod orqali tahlil qilish qanchalar salmoqli oʻrin tutishini his etaman. Men ham, siz ham, ular ham oʻzining holatidan kelib chiqib nimadirlarni qoralaydi. Bu "ilhomlanish" deyiladi. Shunday ekan, dardni oʻz tanasida his qilmay turib, unga tavsif berish sun'iylkni keltirib chiqaradi.

#betolerant
@Mirahmedovas_blog

Uydagi kitob javonim mendan boshqa yana bir insonga: buvamga (shevada, buvi) ham kerak. Koʻproq oʻzbek adabiyotidagi badiiy asarlar va diniy -ommabop kitoblar qiziqtiradi. Albatta, kirill yozuvida boʻlishi kerak.

Eslayman, avvallari gazeta va jurnallar oʻqirdi. Keyin-keyin men kitob oʻqish va yigʻishni boshladim. Ehtimol, biror badiiy asarni oʻqib, Amerika kashf qilmas, biroq boʻsh vaqtni bekor sarf qilgandan afzalroq, menimcha.

Oxirgi marta uyga borganimda, gazeta olib kelmaganimga, javonimda kirill yozuvidagi oʻqilmagan kitob qolmaganini aytgandi. Gazeta olish esimdan chiqqandi, rosti. Keyin javonimni bir-bir koʻzdan kechirdim, oʻzbek yozuvchilarining tanlangan asarlar ruknida chiqqan seriyali kitoblariga koʻzim tushdi. Shularni tavsiya qilib qaytgandim.

Bugun gapning orasida men aytgan kitoblarni oʻqiyotganini aytdi. "Togʻay Murodingni oʻqidim, keyin Shukur Xolmirzayev deganiga oʻtib ketdim. Bunisi undan qiziqroq ekan," –dedi. Keyin ichimda, Togʻay Murod uslubiga tushunishi qiyin boʻlgandir, soʻz takrorlari zeriktirgandir yoki shevasiga tushunolmagandir, deb oʻyladim..

#his
@Mirahmedovas_blog

Bundan-da yomonlari hali oldinda boʻlishi mumkin. Oxirigacha sharmanda boʻl. Yoki aksincha.

Adabiy turlar haqida gap ketganda ulardan birini ikkinchisidan ustun qoʻyishga intilish nomaqbul hodisadir. Har bir adabiy tur oʻziga xos ustun jihatlarga egaki, bu narsa ularning har birida dunyoni anglash va anglatish imkoniyatlari turlicha ekanligj bilan izohlanadi. Ba'zan "falon shoir oʻzining falon ruboiysida katta romanda ham aytish qiyin boʻlgan gapni ayta olgan" qabilidagi maqtovlar eshitiladiki, bu xil qarash oʻta joʻn va ilmiylikdan butkul yiroqdir. Badiiy adabiyot haqida, badiiy asar haqida bu tarzda fikrlash diletantlik¹dan boshqa narsa emas.

(c) professor Dilmurod Quronov

¹Diletantlik – bu biror soha yoki faoliyatga professional darajada emas, balki qiziqish yoki vaqtinchalik shug‘ullanish sifatida yondashishni anglatadi. Diletant, odatda, o‘sha soha bo‘yicha chuqur bilim yoki tajribaga ega bo‘lmaydi, lekin unga qiziqadi va undan zavq oladi. Bu so‘z ko‘pincha salbiy ma’noda ishlatilib, biror ishni bilmasdan, yuzaki yoki havaskorona bajarishni nazarda tutadi. Shu bilan birga, ba’zan u odamning keng qiziqish doirasiga ega ekanligini ham ifodalashi mumkin.

#mulohaza
@Mirahmedovas_blog

Alqamoq = olqishlamoq demakdir. Mavzudan chetlashmay, professor Shomirza Turdimov ustozning "Olqishlar afsonami yoki haqiqat?" suhbatiga link qoldiraman.

@Mirahmedovas_blog

Siz bir yozuvchiga, uslubingizda falon (katta) yozuvchining uslubini koʻrdim. Siz yozdingizmi yoki falonchimikin, degan oʻy ham oʻtdi, mazmunida "alqasangiz" yozuvchini tahqirlagan boʻlasiz.

@Mirahmedovas_blog

Mohiyatga o'zgacha ko'z bilan qaray olish va fikrlar xilma-xilligini yaratishda kitob oʻqiydiganlarni kuzatish muhim. Quyida siz uchun shunday bloglarni yig'dik:

#tavsiya
Havolani bosing!

Eng muhimi, har qanday holatning yaxshi tarafini koʻra olish. Ayni bir yomon xotira sabab butun boshli bir yil chiqitga chiqishi achinarli.

Koʻplar qatori kecha menam rasm/videoli sarhisob qildim (boshqa kanalda). Eslashga, quvonishga, yashashga arzigulik koʻp ishlar oʻtibdi. Eng koʻp sinalganim sogʻlik tomonlama boʻlibdi. Hamd.

Oʻzim tahsil olgan maktab-internatda salkam 4 oy mobaynida 9-10-sinflarga dars oʻtdim. Boʻyi boʻyimdan baland, oʻzining dunyosiga ega qorakoʻzlar meni tinglashdi. Shu vaqtlarni haligacha yuzimda tabassum bilan eslayman. Ajablanarlisi, sinfdoshlarimning uka/singillariga dars berganim boʻldi. Vaqt shu qadar tez oʻtganini bildirdi. Chindan ham, birgina "ustoz" deb murojaat qilishganida hamma charchoqlaringiz ariydi:) Ularning nazdida qanchalik ustozlikni epladim, bilmadim, ammo hayotda bir saboqni berib oʻtgusi inson ham bizga ustoz aslida. Bir ustozim aytganidek, "men orqali fanimga qiziqishsa, men uchun baxt shu".

Juda kam kitob oʻqidim, biroq buni ham normal holat deya qabulladim. Oʻzimni tergash va ayblashdan naf yoʻq. Oʻzimcha tayinli "asoslar" ga egaman. Aksariyat insonlar butun yil davomida sotib olgan kitoblarini ham sarhisob qilisharkan. Men bunga avval e'tibor bermasdim. Bu safar oʻylab qarasam, oʻqiganimdan sotib olganlarim koʻp boʻlar ekan.

Yilning soʻnggi 4 oyi Toshkentda oʻtdi. Ayta olamanki, har narsaga, har voqelikka, har joyga, har kimsaga koʻp kutuv qoʻymaslikni oʻrgatdi. Just accept it.

Shuningdek, kashf qilgan insonlarim ham koʻp boʻldi. 🫶

Sizlarda nima gap? Qanday xulosalar oldingiz? Bu yerga yozishingiz mumkin.

#xulosalar
– @Mirahmedovas_blog