Қашқадарёнинг Косагар қишлоғида, рақамсиз уйда яшаган ва бирламчи эҳтиёжларини қондиришдан бошқа мақсади йўқ, оддий инсон Ғайрат Дўсовнинг майиши норозилиги инерцияси сиёсий тебранишларни вужудга келтирмоқда.
Давлат институтлари ишламас экан сиёсий жараёнларнинг сифати шу даражада тушиб кетадики ҳар қандай майиши норозилик тебраниши сиёсий кўриниш ҳосил қилаверади. Бу ходисада халқ ва сиёсат ўртасидаги муҳим институт вазифасини бажариши лозим бўлган парламент йўқ, парламент бу вазиятда нафақат муаммонинг сифатли ечимини балки маиший ходисанинг сиёсийлашиб кетмаслигини таъминлаган бўларди. Энди тасаввур қилинг майиши норозиликлар тебраниши ошиб кетса нима бўлади.
Ғайрат Дўсов ишидаги муҳим жиҳат унинг кечирим сўрамаётганлигида. Кечирим сўрамаслик сиёсий ирода ҳисобланади ва сиёсий ниятлари бўлмаган инсонни табиий сиёсийлаштиради. Кечирим сўрамаслик “овоз бермайман”, ёки “лигитим эмассан” дейиш билан баробар. “1984” асаридаги бош қаҳрамон қамоққа олиниб унинг қалбида ва кўзида давлатга нисбатан норозилик бор пайтда қатл қилинмасдан, қамоқдан чиқарилиб ҳаёти бироз изга солиниб, давлатга нисбатан розилик пайдо бўлганда қатл қилиниши сюжети бизга картинани тўлиқроқ кўришга имкон беради. Оммавий равишда кечирим сўрамайман деб гапирган инсон, энди нафақат “ҳуқуқбузар” балки спонтан пайдо бўлган муҳолиф ҳамдир.
Ғайрат Дўсов давлат ва сиёсат ҳақида ҳеч бир билим ва сиёсий мақсадларга эга бўлмасдан, аслида ҳамма инсоннинг фитратида яшириниб ётадиган ва инсон қадрини тиклашнинг қўзғалиш нуқтаси бўлган сиёсий менлигини уйғотиб юборди. Табийки уйғонган сиёсийлик, инсон қадри масаласида давлатнинг берадиган ҳеч бир жазосидан қўрқмасликка сабаб бўлади. Махатма Гандини эсланг.
Аслида, маълум бир аҳамиятли воқеалар бошида таниқли ва қобилиятли инсонлар туради ва унга оддий инсонлар эргашади. Лекин бунинг тескариси, оддий бир инсон сиёсий ирода кўрсатиши ва унинг ортидан аҳамиятли инсонлар ташаббус кўрсатиши ҳам мумкин. Айнан иккинчиси давлат учун хавфлироқ, чунки таниқли ва аҳамиятли инсонларга таъсир кўрсатиш манбалари топилиши мумкин ва бундай инсонлардаги сиёсийлик юқумли бўлмайди. Оддий инсонлардаги сиёсатдан ташқаридаги сиёсийлашув юқумли бўлади ва унинг натижаларини башорат қила олмайсиз.
Янги йил пақилдоқлари фонида эътибордан четда қолади деган таҳмин билан қабул қилинган қарор, тескари натижа берди назаримда.
@Hamid_Sodiq
