Biologiya||Milliy sertifikat, Olimpiada, BMBA (sobiq DTM)

EYNSHTEYN MASALASI
Shartlar:
1.5ta turli rangli uy bor.
2.Har bir uyda bittadan turli millatga mansub odam yashaydi. Bular - nemis, ingliz, shved, daniyalik va norvegiyalik.
3.Ularning har biri turli hil ichimlik iste'mol qiladilar, turli markali tamaki chekadilar va turli hil hayvon boqadilar.
4.Eslatma: ularning hech qaysinisi boshqasi ichadigan ichimlikni ichmaydi, boshqasi chekadigan tamakini chekmaydi va boshqasi ushlaydigan hayvonni ushlamaydi.

Berilgan ma'lumotlar:
1.Ingliz qizil uyda yashaydi.
2.Shved kuchuk boqadi.
3.Daniyalik choy ichadi.
4.Yashil uy oq uyning chap tomonida joylashgan.
5.Yashil uyning egasi kofe ichadi.
6."Pall-Mall" tamakisini chekuvchi qush boqadi.
7.O'rtada joylashgan uyning egasi sut ichadi.
8.Sariq uyning egasi "Dunhill" markali tamaki chekadi.
9.Norvegiyalik birinchi uyda turadi.
10."Marlboro" tamakisini chekuvchi mushuk boqiladigan uyning yonidagi uyda yashaydi.
11.Ot boquvchi "Dunhill" markali tamaki chekuvchi uyining yonidagi uyda yashaydi.
12."Winfield" markali tamaki chekuvchi pivo iste'mol qiladi.
13.Norvegiyalik havorang uyning yonidagi uyda yashaydi.
14.Nemis "Rothmans" markali tamaki chekadi.
15."Marlboro" markali tamaki chekuvchining uyi suv iste'mol qiladigan odam uyining yonida joylashgan.

42. Drozofila meva pashshasida tanasini sertukligi kamtukligi ustidan, xartumini uzun bo’lishi kalta bo’lishi ustidan dominantlik qilib bitta gomologik xromasomada chala birikkan xolda nasildan nasilga o’tadi. Krosingover erkak va urg’ochi organizmlarda birday kuzatilib genlar orasidagi masofa 20 m ga teng. Tana rangini kulrang bo’lishi qora bo’lishi ustidan, qanotini normal bo’lishi kalta bo’lishi ustidan dominantlik qilib bitta gomologik xromasomada chala birikkan xolda nasldan nasilga o’tadi genlar sorasidagi masofa 17 m ga teng bo’lib krosingover faqat urg’ochi organizmlarda amalga oshadi. Tetrageterozigota dominant genlardan faqat qanotlari normal bo’lishini ota tarafdan, qolganlarini ona tarafdan olgan urg’ochi drozofila meva pashshasi digeterozigota kalta qanot, kam tukli erkak drozofila meva pashshasi bilan chatishtirilganda xosil bo’lgan avlodning necha % ni qora tana, kalta qanot, kam tukli, uzun xartumli pashshalar tashkil etadi?

41. Sebarga o’simligi hujayrasida chala parchalangan glukoza (x) miqdori to’liq parchalandan glukoza (y) miqdoridan 4 molekulaga farq qiladi . Ma’lum vaqtdan so’ng xloroplastda hosil bo’lgan glukozaning ma’lum qismi sitoplazmada chala va ma’lum bir qismi esa to’liq dissimilatsiya jarayoni uchun sarf bo’ldi. Shundan so’ng chala va to’liq parchalangan glukozalar miqdori dastlabki parchalangan glukozalarga nisbatan 2,5 marta ortdi. Shundan kelib chiqqan holda: Xloroplastda hosil bo’lgan glukoza miqdorining chala parchalangan qismi va to’liq parchalangan qismi farqini aniqlang
(a) , xloroplastlarda mitoxondriyaga nisbatan necha marta ko’p ATF sintezlanadi (b) ?

43. Uzunligi mos ravishda 1:1,5:2,25:1,75 bo’lgan 4 ta DNKda jami nukleotidlar soni 2600 ta. To’rtinchi DNKda 200 ta adenin, birinchi DNKda jami 20% timin mavjud. Ushbu ma’lumotlar asosida:

42. Qimmatbaxo mo’yna beruvchi norkalarda jun rangining irsiylanishi bir genning bir necha allellari tomonidan boshqariladi. norkalarda mo'ynaning jigarrang (yovvoyi tip), platina (kumushsimon - havorang) va oq rangi uchraydi. norkalarda da mo'yna rangining turlarini rivojlantiruvchi gen allellari P harfi bilan belgilangan. P-jigarrang, p- platina, ph -oq rangni yuzaga chiqaradi. Genlarning o’zaro ta’sir darajasi quydagicha:
P> p > ph Dunay daryosi qirg’oqlarida yashovchi maxalli axoli tomonidan mo’yna olish maqsadida ko’paytiriladigan norka populyatsiyasida P genining uchrash extimoli 70% ga, noyob rangni yuzaga chiqaruvchi p gening uchrash extimoli 10% ga teng bo’lsa. Yuqoridagi ma’lumotlardan foydalanib quydagilarni aniqlang.

41. Drozofila meva pashshasining I-juft gomologik xromasomasida uch juft chala birikkan genning joylashish tartibi quydagicha:

W_8M_Y_4M_B.

Nazariy va amaliy qo’sh krosingover % lari teng. Interferensiya kuzatilmagan bo’lsa. Barcha dominant genlarini bir tarafdan olgan trigeterozigota urg’ochi drozofila va trigomozigota retsessiv genotipli erkak drozofila tahliliy chatishtirilishi natijasida 10000 ta avlod xosil bo’lsa.
Yuqoridagi ma’lumotlardan foydalanib quydagilarni aniqlang.