Бутпарастлик цивилизациялар устидан ғолиб келди
Ҳаёт тарихи ғамгиндир... Одам Ато ва унинг болалари ерга тушганидан кейин, вақт ўтиши билан тараққиёт бошланди, цивилизациялар шаклланди, авлодлар кетиб, янги авлодлар улар ўрнини эгаллади. Ўша қадим замонлардан бери инсонлар ўзаро ихтилофда бўлиб келган. Бир неча вақт ҳақ йўлда юрган бўлсалар, кейин бир неча вақт залолатга кетганлар. Баъзан ҳақиқат нурларини кўрган бўлсалар, баъзан ботилнинг қоронғулиги уларни ўраб олган.
Агар инсоният тарихини – Аллоҳга бўлган иймон ва Унинг ҳузурига қайтадиган кунга тайёргарлик нуқтаи назаридан ўргансак, дунёни худди маст одамга ўхшашини кўрамиз: ақли ҳушига келишидан кўра мастлиги кўпроқ бўлган, ёки юқумли касалликка чалинган одам каби, оғриқ азобида онгини йўқотган ва худди ҳушсиз ҳолда гапираётганга ўхшайди.
Инсонлар ўзлари ва дунёси билан қилган тажрибаларида кўп марта ибрат олишлари мумкин эди, зулмдан қайтишлари ва яхшиликка юзланишлари мумкин эди. Лекин, инсоннинг нафси ва ҳавоси устун келганида, билим ҳам, тажриба ҳам фойда бермайди.
Дунё қанча йил ўтказдики, Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам дунёга келдилар?
Жуда кўп асрлар ўтди, бу муддат ичида жуда кўп билимлар тўпланди, тажрибалар ошди, адабиёт ва санъат ривожланди, фалсафа ва фикрлар кенг ёйилди. Лекин, шунга қарамай, жаҳолат ғалаба қозонди, залолат кучайди ва кўплаб миллатлар ўз мақсадларига ета олмай, қулаб тушди.
Миср ва Юнон, Ҳинд ва Хитой, Форс ва Рим цивилизациялари қандай аҳволга тушди? Мен буни сиёсат ёки ҳукмдорлик нуқтаи назаридан эмас, балки инсоннинг ҳиссиёт ва ақлий тараққиёти нуқтаи назаридан сўрамоқдаман.
Уларнинг барчаси пасткаш бутпарастлик томонидан йўқ қилинди, инсонни Аллоҳ ердаги халифа сифатида яратган бўлса-да, у осонликча ердаги энг паст нарсаларга қул бўлиб қолди. Қандай қилиб одамлар сигирлар ва буқаларни муқаддас деб билишлари мумкин? Ёки тошлар ва ёғочларга сиғинишлари мумкин? Бутун миллатлар ана шу хомхаёлларга ишониб, шу ботил йўлга тушиб кетганлар!
Бутпарастлик – бу инсон қалбидаги хорликдан келиб чиқадиган иллат бўлиб, ҳаёт ташқарисидан эмас, балки инсоннинг ўзидаги заифлик ва жаҳолат туфайли пайдо бўлади. Чунки, инсон ғам-андуҳ ва қўрқувни ташқи муҳитга юклаганидек, ақли паст, маънавияти паст бўлган одам ҳам атроф-муҳитидаги нарсаларни муқаддас деб билиши ва уларга сиғиниши мумкин.
Шу сабабли, дин инсоннинг ичкарисида ўзгариш қилмас экан, ташқи муҳитдаги бутларни йўқ қилишдан ҳеч қандай фойда бўлмайди. Агар муқаддас деб билинган сигирлар сўйилса, бутлар йўқ қилинса, аммо инсоннинг қалби ўша эски қарашларда қолса, унинг қалби яна янги "илоҳлар" излашни бошлайди. Шунинг учун ҳам, ҳақиқий маънода бутпарастликка қарши кураш одамнинг ички дунёсида бошланиши керак.
Бутпарастлар бут олдида тўпланмаган бўлса ҳам, уларнинг фикр тарзи ва эътиқодлари бутпарастликдан ҳоли эмас. Инсон ҳақиқий Аллоҳни унутадиган бўлса, у янгидан-янги ботил ишончларга берилса, бу ҳам бутпарастликнинг бошқа кўриниши саналади.
Бутпарастлик ҳеч қачон ўзини очиқчасига ботил деб эълон қилмайди. У ҳақиқат либосини кийиб, ўзини ҳақиқатга яқин қилиб кўрсатади. У ҳақиқатнинг айрим қисмларини ўз ичига олади, баъзи тўғри фикрларни ўз ичига олади, сўнгра уларни бузиб, одамларни ҳақиқатдан узоқлаштиради.
Натижада, аслида Аллоҳни танимаган бутпарастлик "биз бу бутлар орқали Унга яқинлашмоқдамиз" деб даъво қилади. У ҳақиқатни ботил билан аралаштириб, одамларни ҳақиқий Аллоҳдан узоқлаштиради.
Энг катта фожеа – бутпарастликнинг динларга тажовуз қилиши оқибатида содир бўлган ўзгаришлардир. Масалан, Исо алайҳиссаломнинг динига бутпарастлик аралашгач, бу дин таниб бўлмас даражада ўзгариб кетди.
Учлик (тринитаризм) ва "гуноҳлар учун қурбонлик" ҳақидаги ақида айнан шу йўл билан пайдо бўлди. Бутпарастлик насронийликка кириб борди ва уни икки марта ғолиб қилди:
1. Бутпарастлик ўзини мустаҳкамлади.
2. Бошқа динларни ҳам ўз иллатлари билан зарарлантирди.
@Alijon_qori_termiziy