АЛИЖОН ҚОРИ ТЕРМИЗИЙ

Ҳинд бинт ал-Миҳлаб - ҳусни билан Ҳажжожни енгган аёл

Ҳинд бинт ал-Миҳлаб ибн Аби Суфра ўзининг гўзаллиги ва заковати билан машҳур бўлган аёл эди. У ота-онасининг зўрлиги билан ўз хоҳишига қарши тарзда Ҳажжож ибн Юсуфга мажбуран турмушга чиқади. Ҳеч ким Ҳажжожнинг бу ҳаракатига қаршилик қилолмайди, чунки у қон тўкишдан қўрқмайдиган, золим инсон сифатида машҳур эди.
Ҳинд Ҳажжожни ҳеч қачон яхши кўрмади. У доимо унинг билан никоҳда бўлганидан афсусланар эди. Ҳажжож буни ҳис қилиб, уни кузатиш учун хизматкорини тайинлади. Хизматкор унга Ҳинднинг доимо тақдиридан шикоят қилиб яшашини хабар қилди.
Ҳажжож Ҳинднинг ҳаракатларини кузата бошлади. Бир кеча Ҳинд кўзгу олдида ўзига-ўзи гапириб ўтириб, қуйидаги шеърни ўқийди:
"Ҳинд асл араб отлари сулоласидан бўлган бир қиздир,
Уни ҳачирга ҳалол қилиб бердилар.
Агар у тойчоқ туғса, бу унинг асл зотига хос,
Агар хўтик туғса, бу хачирнинг наслидан мерос."
Ҳажжож унинг бу сўзларини эшитсада, унга жавоб қайтармасдан кетади. Аммо ундан интиқом олиш ва ҳорлаган тарзда талоғини беришни кўнглига тугади.
Бир куни у хизматкорини чақириб, Ҳиндга талоғини берганини ва шу гапни икки калима билан ифодалаб айтишини буюради. Агар учинчи сўзни қўшса, унинг тилини кесиши билан таҳдид қилади ва унга 20,000 динор беради.
Хизматкор иккита сўз билан талоқ бериш усулини ўйлаб топади ва Ҳинднинг олдига келиб қуйидаги гапни айтади:(كنتي فبتي) (яъни: хотиним эдинг, талоқ бўлдинг).
Ҳинд бу жумланинг маъносини тезда тушунди. Аммо, у ҳам фасоҳат борасида қолишмас эди. Шунинг учун ўша ондаёқ жавоб қилди: كنا فما فرحنا...فبنا فما حزنا (яъни: хотининг эканлигимиздан хурсанд эмасдик, талоқ бўлганимиздан ҳам хафа эмасмиз).
Талоқдан кейин Ҳинд ўзини ҳақоратланган ҳис қилди. У Ҳажжождан қасос олишга қарор қилди. Унинг заковати унга қўл келди. Ҳинд шоирларга пул бериб, унинг гўзаллиги ҳақида халифа Абдулмалик ибн Марвоннинг ҳузурида шеър айтишни буюрди. Ҳажжож халифа Абдулмаликнинг Ироқдаги ходими эди.
Ҳинднинг режаси амалга ошиб, шоирларнинг шеърлари халифа Абдулмалик ибн Марвоннинг қулоғига бориб етди. Халифа Ҳиндга турмушга чиқишни таклиф қилди, аммо Ҳинд бир шарт қўйди.
"Мен фақат шу шарт билан рози бўламанки, мени сизнинг ҳузурингизга Ҳажжожнинг ўзи ҳачирга миндириб етказиб беради."
Абдулмалик бу шартни қабул қилади ва Ҳажжожга буюради. Ҳажжож бу буйруққа қарши чиқа олмасдан Ҳиндни халифага етказади. Сафар чоғида Ҳинд Ҳажжожга ғолиб келганидан қувониб, қаттиқ кулиб юборади.
Ҳажжож эса унга жавобан:
"Агар ҳозир кулиб юрсангда, Ҳинд,
Бил, сени тарк эткан кечам йиғлаб, безовта бўлгансан."
Ҳинд эса ўзига ишонч билан жавоб беради:
"Агар жонимиз омон бўлса,
Мол ва насаб йўқолса ҳам қайтиб келади."
Ҳинд Ҳажжождан устун келганини ва ундан айрилгандан сўнг ундан яхшироғига текканини билдириб қўйиш учун ақлли бир иш қилади. Бир куни халифанинг олдида у бир динорни қасддан ерга тушириб юборади ва хизматкорга: "Менинг бир дирҳамим тушиб кетди, олиб бер, дейди.
Буни кўрган Ҳажжож истеҳзо билан: "Бу дирҳам эмас, динорку" деб кулади.
Шунда Ҳинд вазиятдан фойдаланиб: "Алҳамдулиллаҳ, Аллоҳ мени дирҳам ўрнига динор билан мукофотлади", дейди.
Бу билан Ҳинд Аллоҳ уни Ҳажжожни ўрнига халифа билан мукофотлаганига киноя қилган эди.
Шундай қилиб, Ҳинд ўз ақл-заковати ва маҳоратли стратегияси билан Ҳожижни енгиб, унинг устидан ғалаба қозонди.

давоми бор...

@Alijon_qori_termiziy

Ахлоқ ва эстетик завқни сақлай олиш учун қуйидаги маслаҳатларга амал қилинг:
1.Муомалада ишончли бўлинг. Агар ишонч йўқолса, муносабат барқарор бўлмайди ва у ҳар қандай вақтда бузилиши мумкин. Бу дегани одамларга кўр-кўрона ишониш керак дегани эмас, балки одамлар билан очиқ-ойдин ва ростгўй муносабат қуриш керак, шахсий манфаатлардан қочиш керак.
2.Гўзал вазиятлар яратинг. Жиддий вазияларда инсон ўз шахсиятини намоён қила билиши керак, масалан бошқаларнинг қийинчиликларида ёрдам бериш ва уларга кўмаклашиш орқали.
3.Бошқаларга ёмонлик қилманг ва уларнинг ҳис-туйғуларини эътиборга олинг.
4.Атрофдагиларга табассум улашинг. Ҳар доим табассумли ва қувноқ бўлиш орқали одамларни ўзингизга жалб қила билинг. Табассум қалбга йўл очади ва муҳаббат қозонишнинг илк қадами ҳисобланади.
5.Тавозелик ва камтар бўлинг, такаббурликдан узоқ бўлинг.

@Alijon_qori_termiziy

Одамлар билан заковат ила муомала қилиш усуллари

Ўзгалар билан заковатли муомала қилиш учун бир қанча санъат турларини билиш керак бўлади. Масалан,

Сўзлаш санъати:
Ҳар қандай гап ҳам ҳаммага ёқавермайди ва кўп гапириш ижтимоий муносабатларнинг мустаҳкамлигига далолат қилмайди. Сўзлаш санъатини эгаллаш ва чуқур мазмунли гапириш учун қуйидаги маслаҳатларга амал қилиш керак:
1.Ўзингиз ва ҳис-туйғуларингиз ҳақида гапиришдан қочинг. Чунки одамлар доим ўзини мақтайдиган ёки ўз ҳиссиётлари ҳақида гапирадиганларни яхши кўрмайдилар. Бундай кишилар ғурурли ёки ўзига нисбатан ишончсизликда айбланиши мумкин.
2. Гапиришдан олдин тингланг. Бошқаларнинг гапларини тинглай билиш ҳам сўзлаш санъатидан ҳисобланади. Чунки тинглай билиш кишида гап ортидаги маънони англашга ва сўзловчининг ҳис-туйғуларини тушунишга ёрдам беради. Тинглай билиш ҳам ярим доноликдир.
3.Оҳиста сўзлаш. Хотиржам ва юмшоқ овоз билан гапириш, атрофдаги одамларнинг диққатини тортади. Баланд овозда ва безовта қилиб гапириш одамларга ёқмайди, айниқса қизиқ мавзулар муҳокама қилинаётганда.
4.Ҳеч кимга насиҳат ўқиманг, агар уларнинг ўзлари сиздан сўрамасалар.
5.Бошқаларнинг сўзлаш услубига тақлид қилманг: Ҳатто уларнинг услуби ёқимли бўлса ҳам. Чунки, инсон ўз шахсиятини сақлаши керак. Тақлид шахсиятни йўқотишга олиб келади.
6.Ғийбат ва чақимчиликдан узоқ бўлинг.
7.Мулоқотда дипломатияга амал қилинг.
8.Мазмунли ва аҳамиятга молик гапларни гапиришга ҳаракат қилинг.

Эстетик завқ.
Ахлоқ ва гўзал хулқ — бу инсонни атрофдагиларга яқинлаштирадиган асосий омиллардир. Ахлоқсизлик ила ҳеч қандай санъат ва муваффақиятли муносабатлар бўла олмайди. Ахлоқ ва эстетик завқни сақлай олиш учун қуйидаги маслаҳатларга амал қилинг:
1.Муомалада ишончли бўлинг. Агар ишонч йўқолса, муносабат барқарор бўлмайди ва у ҳар қандай вақтда бузилиши мумкин. Бу дегани одамларга кўр-кўрона ишониш керак дегани эмас, балки одамлар билан очиқ-ойдин ва ростгўй муносабат қуриш керак, шахсий манфаатлардан қочиш керак.
2.Гўзал вазиятлар яратинг. Жиддий вазияларда инсон ўз шахсиятини намоён қила билиши керак, масалан бошқаларнинг қийинчиликларида ёрдам бериш ва уларга кўмаклашиш орқали.
3.Бошқаларга ёмонлик қилманг ва уларнинг ҳис-туйғуларини эътиборга олинг.
4.Атрофдагиларга табассум улашинг. Ҳар доим табассумли ва қувноқ бўлиш орқали одамларни ўзингизга жалб қила билинг. Табассум қалбга йўл очади ва муҳаббат қозонишнинг илк қадами ҳисобланади.
5.Тавозелик ва камтар бўлинг, такаббурликдан узоқ бўлинг.

Одамлар билан заковат ила муомала қилиш усуллари

Ўзгалар билан заковатли муомала қилиш учун бир қанча санъат турларини билиш керак бўлади. Масалан,

Сўзлаш санъати:
Ҳар қандай гап ҳам ҳаммага ёқавермайди ва кўп гапириш ижтимоий муносабатларнинг мустаҳкамлигига далолат қилмайди. Сўзлаш санъатини эгаллаш ва чуқур мазмунли гапириш учун қуйидаги маслаҳатларга амал қилиш керак:
1.Ўзингиз ва ҳис-туйғуларингиз ҳақида гапиришдан қочинг. Чунки одамлар доим ўзини мақтайдиган ёки ўз ҳиссиётлари ҳақида гапирадиганларни яхши кўрмайдилар. Бундай кишилар ғурурли ёки ўзига нисбатан ишончсизликда айбланиши мумкин.
2. Гапиришдан олдин тингланг. Бошқаларнинг гапларини тинглай билиш ҳам сўзлаш санъатидан ҳисобланади. Чунки тинглай билиш кишида гап ортидаги маънони англашга ва сўзловчининг ҳис-туйғуларини тушунишга ёрдам беради. Тинглай билиш ҳам ярим доноликдир.
3.Оҳиста сўзлаш. Хотиржам ва юмшоқ овоз билан гапириш, атрофдаги одамларнинг диққатини тортади. Баланд овозда ва безовта қилиб гапириш одамларга ёқмайди, айниқса қизиқ мавзулар муҳокама қилинаётганда.
4.Ҳеч кимга насиҳат ўқиманг, агар уларнинг ўзлари сиздан сўрамасалар.
5.Бошқаларнинг сўзлаш услубига тақлид қилманг: Ҳатто уларнинг услуби ёқимли бўлса ҳам. Чунки, инсон ўз шахсиятини сақлаши керак. Тақлид шахсиятни йўқотишга олиб келади.
6.Ғийбат ва чақимчиликдан узоқ бўлинг.
7.Мулоқотда дипломатияга амал қилинг.
8.Мазмунли ва аҳамиятга молик гапларни гапиришга ҳаракат қилинг.

Эстетик завқ.
Ахлоқ ва гўзал хулқ — бу инсонни атрофдагиларга яқинлаштирадиган асосий омиллардир. Ахлоқсизлик ила ҳеч қандай санъат ва муваффақиятли муносабатлар бўла олмайди.

Ассалому алайкум ва раҳматуллоҳи ва барoкaтуҳ.

Бугун шанба
—4 январь 2025
—4 ражаб 1446.

ДУО ҚИЛИНГ

Аллоҳим, бизга ато этган неъматлардан фойдаланиб, улардан Сенга маъсият қилишда ишлатган барча неъматлар учун Сенга истиғфор айтамиз! Бизни ёрлaқa вa aфв эт. Ғафур, Раҳим ёлғиз Сeнсaн!

@Alijon_qori_termiziy

Сукут орти

Қалблар ўзи ёқтирган кишилари билан роҳат топади, аммо биз азобланаётганимизни ошкор этмаймиз ва оғриқларимиз сукутнинг сатрларида қолади — йўқолмайди.

Ҳеч ким билмайди...
Қанча марта ҳаёт бизга мағлубият келтирди, лекин биз курашдик.

Ҳеч ким билмайди...
Қанча марта тунларда ўзимиз ёлғиз қолиб йиғладик.

Ҳеч ким билмайди...
Қанча азоб чекамиз, бу мувозанатни намоён этмоқ учун.

Ҳеч ким билмайди...
Бу совуққонликка эришиш учун қандай нарх тўлаганимизни.

Ҳеч ким... бизни билмайди.
Ҳеч ким... ҳаёт билан бўлган жангларимизни билмайди.

Биз фикрларимизни ёзамиз, токи сукутдан бўғилмаслик учун.
Лекин баъзан кўп ёзиб қўямиз ва сўзлардан ҳам бўғиламиз.
Барча ёзган ва айтган нарсаларимизга қарамай қалбимизда айтилмайдиган нарсалар қолади.
Ҳар биримизнинг қалбимизда ёпиқ бир хона бор. Унинг эшигини тақиллатишдан қўрқамиз, токи йиғлаб юбормаслик учун.
Чунки ҳар бир сокин одам ҳам беташвиш эмас.
Ҳар бир сукутли инсон ҳам беғам эмас.

Сукут ва сокинликда минг бир ҳикоя борки, уларни ҳеч қандай сўз ёки тил ифода этишга қодир эмас.
Бизнинг ичимизда ўзга бир ҳаёт бор, бу ҳаёт бошқалар бизда кўраётган ҳаётдан мутлақо фарқ қилади.
Ҳар бир сукутнинг ортида бир ҳикоя бор, биз уни ошкор этишни истамаймиз.
Сукут — бу тилингни тийиб туриш эмас.
Сукут — бу қалбингни тийиш, дардларингни фақат Аллоҳга шикоят қилишдир.

@Alijon_qori_termiziy