Alibek Anvariy

​​ВАЗНСИЗЛИК
  
Ғилдираклар йўлни элитар.
Деразани сувар яшил тус...
Бир мартага мени эшитар,
"Худо урган шалтоқ автобус".

Ёнгинамда кетасиз... карнай
Куй изини тарайди лўқчиб.
Чанг зарралар чизиқдан чиқмай,
Нур сатҳида ўйнайди урчиб.

Қўлингизда йиғиқ елпиғич
Ва бир елим халтача олма.
Сизга бундай яқин ўлтириш –
Тақдир қайта дуч этмас омад!

Гоҳ ғилдирак ўрага тушар –
Карнайда куй синади илкис.
Вазнсизлик бир лаҳза қучар,
Силкинади олмаларингиз.

Кўклам тафти урган дераза,
Қорачўғлар аксида мудроқ.
Манглайингиз шабнамтер реза,
Сачратқи гул кўйлангиз оқ.

Ёнгинамда кетасиз... бесас,
О, солланар зулфу сочингиз.
Қани, минг йил сизни елписа,
Шу беминнат елпиғичингиз.

Тез елписам – капалак шакли –
Қанотининг ажрида шу кўй:
Сиз томонга эсар дил дарди,
Менга қайтар баҳорги ноз бўй...

Кўзларимни маҳкам юмаман,
Заррин чанглар шафақи жўшар...
Мен, ўзимсиз бахтни туяман:
Вазнсизлик кўнглимни қучар!

“Ватанимни эслайман гўё,
Нур сатҳини тўзғитар руҳим!
Кўнглим қанот қоқар, Худоё!
Бу дунёнгда қолмайди юқим!”
 
...Йўл адоғи берар қорасин,
Деразани сувар рангсиз тус...
Юраккинам тушган ўрани,
Четлаб ўтар шалтоқ автобус.

Йўл адоғи югуриб-елиб,
Бош қўяди ҳўнграб кўксимга.
Қайта дуч этмаслигин билиб,
Ачинади тақдир... кўнглимга...

Тақдир, менга ачинма, ҳеч ҳам!
Сени алқаб тўймайман энди.
Чунки кўнглим шу елпиғичча,
Ҳали қанот қоқмаган эди...


Алибек Анварий

​​"ОТ ЙИЛИ" ҚИССАСИ ҲАҚИДА

Шукур Холмирзаевнинг "От йили" қиссасида муаллиф назарда тутган моҳият ҳақида турли субъектив талқинлар мавжуд. Масалан, адиб Собир Ўнар: "От йили" қиссасида адиб от ва обрўталаб одам омухталигини ажойиб ифода этиб берган" – деб қайд этади.

Қисса ҳақида каминанинг фикрлари бироз бошқача.
Адиб кўзда тутган "От йили" – 1990 йил! Қисса сюжетига диққат қиладиган бўлсак, Бойчиборлар наслидан бўлган тойчоқ – Чибор селда оқиб келиб Бўри Қора каби бир нобакор кимсанинг қўлига тушади. Бу билан ёзувчи шундай зотдор от кимларнинг қўлида қолди, от – туркийлар тотеми – иқтидор, давлат бошқаруви рамзи – кимларга минги бўлди, деган саволнинг футурологик оқибатларини юксак бадиий ифода йўсинида, унга ниҳоятда тагдор маънолар сингдириб, баён этган...

Қиссада Чибор – ВАТАН тимсоли!
Бўри Қоранинг прототипи сифатида от йилида иқтидорга келган арбобни англаш мумкин.

Шу ўринда бир эл мақоли ўз тасдиғини топади:
"От кўрмаган мина-мина ўлдирар"...
(Мақолнинг давомини битиш ножоиз)

Алибек Анварий

​​#8_mart
#Bayram_muborak
💐🌷🌹


АЁЛ

Уйидан кўчага чиқди бир аёл,
Кўчада йўқ эди бирорта одам.
Кўчадан шаҳарга югурди дарҳол,
Шаҳар ҳам кимсасиз эди томоман.

Юрт бўйлаб кўрмади инсон изини,
Чегаралар ошди... Қитъалар кезди...
Ҳеч ким йўқ! Шу маҳал ногоҳ ўзини,
Одамни излаган Ҳавводай сезди.

Йўл юрди, мўл юрди, ўнгу сўл юрди,
На баҳор, на аёз, на-да ёз аён...
Мушфиқ кўзларини самога бурди,
Шивирлаб ҳайқирди: “Эй, худо! Қаён...”...

Ёлғиз ўзи қолган курраи арзда!
О, даҳшат!
Ҳеч ким йўқ!
Ҳеч ким!..
Ҳеч имдод...
Уйига умидсиз қайтди шу тарзда,
Унга қоровуллик қиларди ҳаёт.

Сафари карахтлик ичра қариди...
Ҳўнгради ўзини тўшакка отиб.
Ахийри кўзидан ёшлар ариди,
Сўнгра сўздан қолди хаёлга ботиб...

Йиллар ўтаверди...
Ҳар тонгда аёл,
Кўчадан япроқдай шитирлаб ўтар.
Бўшлиқда юзади хиргойи мисол –
Кўнглини бир ўзи шундай овутар...

Йиллар ўтаверди...
Лаҳзалар – чалғи...
На баҳор, на аёз, на-да ёз аён...
Довдираб, кўчага чиқишдан олдин,
Барибир
              лабини
                          бўярди...
                                          аёл...


Алибек Анварий

​​​​Икки ёноқ юраксувдан шудгорлиги учун раҳмат!.
Бу орада икки кулгич абгорлиги учун раҳмат.

Мен ўзимни Иброҳимдай ташлаб келдим Балх тахтидан,
Йўқлигимга Еру осмон иқрорлиги учун раҳмат.

Ишонганим, суянганим – байтларимнинг жилоси ҳам,
Дудоғингда умрим каби инкорлиги учун раҳмат.

Севгим расул янглиғ етди, мен етмаган бўсағангга,
Соғинчларим шу элчига чорёрлиги учун раҳмат.

Кўксимдаги чилдирма, ёр, таранг тортди оловлардан
Чертилмаган туйғуларим бедорлиги учун раҳмат.

Сенсизликда оғу ичиб, оғиз ёпдим саҳарларда,
Қош қорайгач, Изтиробинг ифторлиги учун раҳмат.


Алибек Анварий

​​​​​​​​ҒИЖИМЛАНГАН ШЕЪР


Бўғзимга тиқилган сукутдир, сукут,    
Сенинг юрагингни этдимми ишғол?          
Мана, оқ кўйлагим, қўлларингни тут!
(Мен ғижим қиламан, сен эса дазмол).

Азалдан бепарво, қўрсман, жоҳилман,
Сен, шафиқ зиёни таратгувчи қиз.
Нечун, оппоқ ҳисларингга дохилман,
Муз билан олов-ку, ахир иккимиз?!

Ҳар бир ширин сўзинг бўртар руҳимда,
Қалби дарё қизсан, кўнглингда чанг йўқ.
Сенга айтиб қўяй, менинг умримда
Ёлғиз шу кўйлакдан бошқа оқ ранг йўқ!

Ғижимдир қоғозга тўкилган шеърим,
Сўзлари ўтиндай ётур босилиб.
Биласанми, баъзан мана бу ерим,
Қайтариб қолади калимасини.

Толенинг фурсати шунчалар зиқми?
Мени ҳам бир бора тушунгин алҳол:
Қалбимга бир пайтлар тушган чандиқни,
Текислай
            олмайди
                  ҳеч қандай
                                   дазмол!


@Alibek_Anvariy

​​​​NAVOIY G‘AZALIGA MUXAMMAS

Bu ishq qopqasidin oshiq, xushki ketur badar har yon,
Adam ash’oridin voquf nash’-u namo kadar har yon,
Najot dastgohida kulol aqdas qadah yasar har yon,
Ko‘ngullardin ko‘rub zulfing aro o‘tluq asar har yon,
Tun-u anjum dema bilgil tutun ichra sharar har yon.

Faraz mo‘ldurki oxir puli Sirot qilg‘amen yo‘lni,
Ba’daz shuldurki mustahiq gar shikor tilg‘amen dilni,
Meros juldurki almisoqdin: yolg‘iz yulg‘amen g‘ulni,
G‘araz uldurki ishqingdin g‘alatqa solg‘amen elni,
Bukim istab sumanbarlarni solurmen nazar har yon.

Tuzuk hunari g‘ujg‘on jo‘mard bo‘g‘zining sabrinda,
Surud mantig‘i to‘zg‘on ajabki avjining yarminda,
Og‘ochi bo‘y cho‘zg‘on dolliq basma-bas qoshi sarvinda,
Pari ruxsoralar toshi meni devona davrinda,
Sochilg‘ondek durur naxli malomatdin samar har yon.

Qo‘shuni qatlimg‘a g‘oziylar, qasd etmish chibin yanglig‘,
Tajvarlar hukmi tabug‘ini past etmish chibin yanglig‘,
Mashoyixlar bu kun holimg‘a pand etmish chibin yanglig‘,
Dema ko‘yidin el ketsunki band etmish chibin yanglig‘,
Ulusni so‘zda la’ling no‘shidin oqqon shakar har yon.
  
Otash o‘lmak dinig‘a rahna ko‘nglig‘a cho‘g‘ so‘z solkim,
Bu marsum madh izdihomidin benishon bir iz solkim,
Oshiqni sinar istasang boshig‘a qaro ro‘z solkim,
Ulus qonini tufroqqa to‘karni so‘rma, ko‘z solkim,
Ular qon birla tufroq ichra bir xunin jigar har yon.

Tarki vujud guhardin hasni chandonig‘a o‘xshatqon,
G‘ariq ruhim g‘ilofin darvish chakmonig‘a o‘xshatqon,
Tunda anvarlar umrin barqdek chaqqonig‘a o‘xshatqon,
Buzuq qabrimni ko‘rgan o‘qchi do‘konig'a o‘xshatqon,
Firoqing o‘qidin anda ko‘rub paykon-u par har yon.

Azal qavli birla abad tahniyat etma, ey qosid,
O‘zub mosivalloh osiy ajrini berma, ey fosiq,
Gul muattaridin zinda ravzamg‘a kelma, ey masih,
Ul oy husnig‘a ishqingni yoshurgil dema, ey nosih,
Ki tutmish olam ahli ichra shuhrat bu xabar har yon.

Gar faqir o‘lsam yod et tariqim shah, ey guvoh ahli,
Magar ushshoqqa shahmen gadoliq taxt, ey taboh ahli,
O‘qutmang xutbada oshig‘u shahni, ey gunoh ahli,
May-u ma’shuq uchun po‘yamg‘a kulmang, ey saloh ahli,
Yugurmay netkamen cheksa qazo birla qadar har yon.

Baxsh etar ko'nglumg‘a dojni xotam-ul vusulda qolmoq,
Duoi ro‘zasi maknun yetti yot osmonda ul moh,
Tilarmen umrimni vojid ijobat nurig‘a to‘lmoq,
Seni istarda mumkin yo‘q, Navoiy, multafit bo‘lmoq,
Nechakim jilva qilsa noz ila bir siymbar har yon.


@Alibek_Anvariy

​​​​​​#Ustoz
#Bahodir_Karim
#59_yoshda


EL BO‘LGAN OLIM


Baʼzan birgina so‘z ham inson hayotida yangi sahifalar ochish uchun kifoya qilarkan. Bu holat kaminada kechgan.

Men, Bahodir Ustozimni tomosha qilib shunga amin bo‘lgandim: inson, shubhasiz, mukarram; haqiqiy olimlar, haqiqatan ham jamiyatga suv va havodek zarur; toza dillar chini bilan ko‘plab muhim posangilarni bosib turadi...

Ustozning hayotda birinchi marta ko‘rib turgan odamlar bilan ham bir necha daqiqada qadrdon bo‘lib ketadigan keng feʼliga, har qadam, nafas va qarashda nekbin ruh bilan borliqqa yuzlanishiga havasim kelgan. Ichimda aytganmanki: "Ha... Ustoz allaqachon el bo‘lgan ekanlar!"

Shunday aziz zotlarga duch qilgan yozdig‘imdan minnatdorman.

Yashasin, Ustozlarim!


@Alibek_Anvariy

​​ЖАВОБЛАР

– На қиларсан,
Боғласалар оёқ-қўлингни?
– Тилим бордир!
– Хўп, кессалар заҳар тилингни?
– Шеърим бордир!
– Шеъринг ёнса қоғоздан аввал?
– Элим бордир!
– Элинг қадди букилса дангал?
– Қасамим бор!
– Қасаминг поёнга етса-чи?
– Кафаним бор!
– Дунёдан бекафан ўтсанг-чи?
– Дуо бордир! 
– Дуо топмас жойга кетсанг-чи?
– Худо бордир!
– ...


Алибек Анварий

​​БЕШИКДАГИ ЎЙЛАР
(Бадиҳа)

Хуллас, туфли тўшакнинг тагида ётарди...

▫️▫️▫️
Дунёга келганим етмаганидай, аъзойи баданим увишиб қолгунича аллақандай оғочга чирмаб ташлашлари жуда ортиқча-да энди...

▫️▫️▫️
Мудраб ётаман... Олдимга майин овознинг эгаси келади. Оғоч оҳиста тебранади. Қўшиқ чўзилади. Тўғрисини айтсам, анчадан бери бир хил мунгни эшитавериб юрагим сиқилиб кетган. Нолиётганим йўқ!

Майин овознинг эгаси негадир беҳаловат: кирди-чиқдиси кўп. Баъзан йиғимни эшитмайди ҳам... баъзан ўзи ҳам йиғлайди... Пайқайман! Шундай пайтларда очқасам ҳам, бурним оқса ҳам ёки ичим сиқилса ҳам негадир хархаша қилмасликка интиламан... Лекин...

Мени деб кечалари уйқиси ҳаром унинг. Ўзимга қолса, миқ этмай ётардим... аммо...

Меҳрибон овознинг эгаси эса – анча кайвони. Ҳамма нарсанинг фаҳмига боради. Менга кичик ва яширин ноқулайлик туғдираётган нарсагача дарҳол пайқайди, бартараф этади. Майин овоз эгасига ўргатади, тушунтиради. У ҳам ўз навбатида меҳрибон овозга гап-сўзсиз итоат этади.

Чучук овознинг эгаси – пакана тез-тез кириб келади. Шу паканани деб гоҳо уйқим бўлинади. Бошқалар қараб турганда роса меҳрибонлик кўрсатади: эркалайди, ўпади, ялаб-юлқайди-ю... Лекин уларнинг назари чалғиганда номаълум сабабларга кўра, менга чанг солган, ёноғимга тирноғини ботириб олган, пешонамга тарсиллатиб тортиб юборган ва ҳатто оғочимни ағдараёзган (хайрият, ушла-ушла туфайли тисарилиб эди!) пайтлари ҳам бўлди! У нега бундай қилади? Ўйлаб ўйимга етмайман, ҳайронман...

Яна бир овоз бор. Йўғон. Овознинг эгасини танийман! У мени “отажон”лаб ўпгани ўпган. Уни кўрсам, куламан: ҳар хил қилиқлар қилади, менга тақлидан овозлар чиқаради. Баъзан қаттиқ қучоқлайди, босиб-босиб ҳидлайди, секин иҳраб қўяди, баданим жимирлаб кетади. Алланечук қувват туяман. Бу қувватни ҳозирги сўз бойлигим билан ифодалай олсам эди... Йўғон овоз ҳам жойи келса, оғочни тебратиб туради, ишонасизми, ҳатто гоҳида қўшиқ айтиб қўяди. Йўқ-йўқ, майин овоз эгасининг бадимга урган мунгли қўшиғи эмас. Бошқача оҳанг! Менга ёқади! Бошдан-охир эсимда йўқ, бироқ қўшиқда: “устоз Ойбек”, “Ҳабиб Абдулла”, деган исмлар; “достон”, “кон”, “маъдан” каби сўзлар бор...

Хуллас, шу овозларга кўникиб бўлдим. Улар мен учун муқаддас...

▫️▫️▫️
Оғочнинг менга кўриниб турадиган лаш-лушлари ва кўзмунчоқлар илиб қўйилган дастасидаги турфа йўл-йўл ранглар (тебралганда) кўнглимни айнатишини уларга қандай тушунтирсам экан-а? Дарвоқе, рангларни кейин-кейин фарқлайдиган бўлдим. Исиб кетдимми, совуқ еяпманми – аниқ билишмайди ҳам. Ёстиғим баъзан қийшиқ қўйилади, ўйлашмайдики, бу ҳам эртага одам бўлади, қизиқчи айтганидай: қизларнинг олдига бориши бор – калласи пачоқ бўлиб қолмаслиги керак, бир умр ўксиниб юрмаслиги зурур... Эҳ-ҳ!..

▫️▫️▫️
Оғочда шароит яхши. Тўл орасидан кириб оладиган айрим хира пашшаларни айтмаса, қарийб аъло дейиш ҳам мумкин. Аммо боғлаб, белашлари чатоқ! Нега бир парча гўштлик чоғимдан оғзига туз ташланган қўйдай кулликланишим керак?! Оёқ-қўлимни эркин чўзолмайман? Ўз пашшамни ўзим орқайин қўрий олмайман? Терласам, совимаслигим, жунжиксам илимаслигим керак экан?! Тўғри, ҳозир кўпчилик менга одам ўрнида боқмайди! Лекин умр вафо қилса, ўлар жойданманми, эл қатори одам бўларман, ахир! Ўшанда оғочдаги чирмалишни баданим ҳам, ҳали лиқиллоғи қотмаган бошим ичидаги чакки ҳам унутармикан! Мен тўлиқ озод яшашим зарур!

▫️▫️▫️
Пакана жуда шум-да! Майин овоз эгасининг кунини туғдиради. Итдай қилади. То ухлаб қолгунча ундан кўз-қулоқ бўлиб турмаслик – катта хато эканлигини дунёга келишимдан аввалроқ исботлаб бўлган экан! Тегинмаган, қизиқмаган, бидирлаб сўрамаган нарсаси йўқ.

Ўша куни меҳрибон овоз эгасининг туфлисини ташқаридан келтириб, ўйнаб, оғоч ёнидаги йўғон ва майин овоз эгаларига тааллуқли тўшак тагига ташлаб кетган экан. Керак пайти излаб, роса сарсон бўлишди. Кўриб турибман: туфли тўшак тагида! Уларга туфлининг жойини айтолмай қийналаман денг! Айтай десам, ҳали тилим чиқмаган эди-да...


@Alibek_Anvariy