Faqat intellektual o’yinlar haqida

Qisqa qaydlar. Xulosalar.

• Post tahrirlandi

Muhokamalar chog‘ida ayrim klubdoshlarimiz o‘rinli e’tirozlarni bildirishdi. Yozgan postimda oshirib yuborganimni aytishdi. E’tirozlarni o‘rinli deb hisobladim va postni tahrirladim. Kelgusida inobatga olish uchun xulosa qildim. Bu mening aybim, uzr so‘rayman.

• Tasavvur

Emotsiyaga berilishimga tasavvur sababchi bo‘ldi. "Error" jamoasi haqida avval ham post yozgandim. O‘shanda boshlovchi aytmagan gapni, aytdi deb, asossiz "snyat" so‘rashgandi. Lekin unda jamoa sha’niga 1 dona ham yomon so‘z aytmaganman, aksincha do‘stona maslahat berganman. Ammo ikkinchi marta ham shunga o‘xshash holat ayni shu jamoa bilan bo‘lganiga, o‘zi topolmagan savollarni yechishni so‘rab shikoyat yozib o‘tiradigan jamoa degan tasavvur uyg‘ondi. Umid qilamanki, bu tasavvurim aldamchi.

• Manfaat

Emotsiyaga berilishimga ikkinchi sabab manfaatlar. Birinchi gal "Error" jamoasi asossiz snyat so‘raganda, savolni 4 ta jamoa topgandi, shundan 2 tasi jadvalda “Error” bilan yonma-yon turgan jamoalar edi. Agar o‘sha savol yechilganda, "Error" jadvalda ko‘tarilishi aniq edi. O‘tgan haftada esa, qofiyadosh so‘zlarga oid savolni 1-ligada faqat bitta jamoa — "Salam School" topgan va eng qizig‘i ular "Error”dan bitta tepada edi. Savol yechilishi oqibatida "Salam School" pastga tushdi, o‘z-o‘zidan "Error" jadvalda ko‘tarildi. Albatta, bular shunchaki tasodif degan yaxshi gumondaman. Ammo mana shu kartina ham qattiq jahlimni chiqargani rost. Mardlik va jentelmenlik haqida ko‘p gapirganim sababi shu.

• Shaxsiy manfaatlarim

Balki kimlardir, meni “o‘zi topgan savol yechilganiga alami keldi”, deb o‘ylagandir. Biz topolmaganmiz. Aksincha o‘tgan turda savol yechilgani jamoamizga foyda bo‘ldi. Jadvalda bitta pog‘ona ko‘tarildik. Ya’ni “Error”ning apellyatsiyasi hamda AHning qarori bizning foydamizga ishladi. Ammo baribir bu noto‘g‘ri qaror bo‘ldi, degan fikrimda sobitman.

• Hamma o‘z fikrida qolsin

Savol formasining to‘g‘ri yoki xatoligi haqida tomonlar o‘z fikrida qolgani eng ma’qul ish, menimcha. Chunki muhokama jarayonida "qofiyadosh" so‘zi xato ekanligi haqida yetarlicha asos ko‘rmadim. Qofiyaga berilgan ta’riflar yoki uning yasalishiga oid qoidalarning aksari ming yillar oldin paydo bo‘lgan mumtoz adabiyotdan (ayniqsa, arablar ta’siridan) kelib chiqqan. Ammo zamonaviy she’riyatda bunday qoidalarga to‘g‘ri kelmaydigan minglab misolni topish mumkin. Atoqli, xalq shoirlari ijodida ham hattoki. Hay-hay demasa, o‘sha buyuk shoirlarni ham adabiyotni, qofiyani tushunmaslikda ayblab qo‘yishlari mumkin.

• O‘ziga xoslik

Muhokamaga kirishgan ayrimlar, Zakovatning o‘ziga xosligini unutib, faqat qoidalarga yopishdi, xuddiki adabiyot fanidan olimpiada bo‘layotgandek. Xuddiki savol aynan qofiya haqida bo‘lgandek. O‘sha savol matnida "qofiyadosh"dan tashqari yana 59 ta so‘z bor edi. Savol mazmuni ham, asosiy qismi ham umuman boshqa edi. Siz eng avvalo savol mantig‘ini topishingiz kerak edi, qofiyadosh so‘zlarni emas. Buni negadir unutib qo‘yyapmiz. Bu holatda “qofiyadosh” so’zi xato bo’lgan taqdirda ham (aslida unaqa emas), bu jamoaga javobni topishga xalaqit qiladigan forma emas.

• Maqsad

Bu kabi postlardan maqsadim, kimlarnidir izza qilish yoki ustidan kulish emas, aslo. Maqsadim — klubdoshlarimiz tirnoq orasidan kir qidirib, hadeb savollarni ayblashni kamaytirishsa, mabodo savolda jiddiy bo’lmagan xatolik bo’lsa ham, lekin u muhokama davomida jamoaning javob topishiga xalaqit bermagan bo’lsa, unda vijdonan buni tan olishsa, shu joylarida ozgina bag‘rikengroq va mardroq bo‘lishsa.

• Xulosalar

1. Har qanday vaziyatda ham emotsiyaga berilmaslik, ayniqsa o‘zgalarni hurmat qilib, post yozish kerak;

2. Savol mualliflari formani qo‘yayotganda bahsga sabab bo‘lishi mumkin bo‘lgan ortiqcha jumlalarni qo‘shmaganlari ma’qul. Qosh qo‘yaman deb ko‘z chiqarib qo‘ymaslik kerak. Chunki aksariyat savollar asosiy qism sababli emas, aynan forma sababli "yechilmoqda".


🏆 @zakovatklubi

Mardlik (jentelmenlik) qilishni so’raganingda narigi tomon “nomardlik qilish taqiqlanmaganku” deb javob bersa, bahsni shu yerda tugatgan ma’qul.


🏆 @zakovatklubi

Birinchi va qaroqchi so‘zlarini qofiyadosh emas, deya savol yechilgani eng kulgili qarorlar reytingida qattiq "x" va yumshoq "h" haqidagi savoldan keyin ikkinchi o‘ringa loyiq, deb o‘ylayman.

Adabiyot matematika emas, u ijod, u ilhom, unda shablonlarga qat’iy rioya qilish talab etilmaydi, shunisi bilan ham adabiyot jozibador. Ochig‘i, tilim lol.

Savolni yechish haqidagi apellyatsiyaning javobni qabul qilishdan asosiy farqi shundaki, AH a’zolari savolni yechish haqidagi apellyatsiyada o‘zlari batafsil tekshirish ishlarini olib borishi shart va zarur. Faqat jamoa yozgan matn bilan xulosa qilmasligi kerak. Javobni qabul qilishda esa, AH qo‘shimcha faktlarni topishga majbur emas, jamoaning o‘zi faktlarni to‘plab berishi kerak.

Chunki AH savolni noto‘g‘ri deb topishi, bu savol muallifi va muharrirni aybdor deb hukm o‘qishga teng. Agar qaysidir shoir o‘z she’rida "birinchi" va "qaroqchi" so‘zlarini qofiya sifatida ishlatgan bo‘lsa, unda AH nohaq qaror chiqargan bo‘ladi.

Mening qo‘limda qaysidir shoir shunaqa so‘zlarni ishlatgani haqida fakt yo‘q. Ammo AHning qo‘lida bironta shoir shu so‘zlarni qofiya sifatida ishlatmagani haqida ham fakt yo‘q. Chunki buning uchun trillionlab yozilgan she’rlarni tekshirib chiqish kerak edi, bu imkonsiz. Bu kabi shubhali vaziyatlarda esa, kimnidir aybdor deb hukm chiqarib bo‘lmaydi.

Agar adabiyotga oid faktik xato bo‘lganda ham mayli edi. Masalan, asar muallifi xato aytilsa, yilda adashilsa, u boshqa gap. Hozirgi holat esa, absurd ochig‘i.

🏆 @zakovatklubi

Izohlarda “kechagi paket haqida fikringiz?” deb so’rashibdi.

Kechagi paket haqida hech narsa deya olmayman. Chunki kecha faqat syomka uchun bordim, lekin bironta turda o’ynamadim. Almashib o’ynashni taklif qilishgandi, ishim borligi uchun ketishga qaror qildim.

Aytishim mumkin bo’lgan yagona gap shuki, o’yindan keyin savollar bilan tanishib chiqdim va hayotimdagi eng to’g’ri qarorlardan birini qabul qilganimni tushundim :)


🏆 @zakovatklubi

2025-yil Zakovat klubi uchun har yilgidan ham xayrli kelsin, ilohim.


🏆 @zakovatklubi