Usmonip

​Ey dard, yodga solding tirikligimni…

Maktabda o‘qib yurgan kezlarim qalingina bir antologiya qo‘limga tushgan. Ko‘p shoirlarni shu to‘plam orqali taniganman. Ular orasida Sirojiddin Rauf ham bor edi. Yillar davomida muallifning kitobiga ko‘zim tushmagandi… Yaqinda “Men bir fuqaro” nomli she’rlar to‘plami nashrdan chiqqanini eshitdim va shoir bilan batafsil tanishishga bel bog‘ladim.

Sirojiddin Rauf she’rlari shakliy-texnik jihatdan juda puxta, qofiyasi-yu turog‘idan biror kemtik topish ilojsiz. To‘plamda mavzu jihatdan ishqiy, tasavvufiy, ijtimoiy lirika hamda tabiat chizgilari uchraydi. She’rlarida sukunat qatlarida yashiringan, nafosat gulbarglariga o‘ralgan isyonkorlikni payqadim.

Ochig‘ini aytganda, men sadist kitobxonman. Ayniqsa, she’r o‘qiyotganda. Sahifalar chetiga o‘sha zahotiyoq kelgan fikr, e’tiroz yoki bahoyimni yozib ketaveraman. Mazkur to‘plamdagi o‘ndan ortiq she’rga shu tarzda “yaxshi”, “ajoyib”, “go‘zal”, “vaauv” kabi xitoblarimni yozib chiqdim. (Yashirmayman, e’tirozlarimni yozgan sahifalar ham mavjud).

Kitobxon sifatida jindakkina tanqidimni ham qistirib o‘tsam. Nazarimda, to‘rtliklar juda ko‘p kiritilgan. To‘rtliklar orasida mavzu va mazmun jihatidan bir-biriga yaqin, bir xil turoqda yozilganlari talaygina. Nazarimda, ularni umumiy sarlavha bilan nomlab, turkum ko‘rinishida taqdim etish ma’qul edi.

Barcha san’at turlari kabi, she’rga ham turli ko‘z bilan qaralishi tabiiy. Shu bois, so‘zni cho‘zishdan ko‘ra, yurakni jiz ettirgan misralarni e’tiboringizga havola etganim afzal:

“Sen meni o‘zingdan ortiqroq sevma,
O‘zingdan ortiqroq meni tushungin!”

“Qaragin, hech to‘ymas bu ochko‘z yillar
Tanovul qilmoqda xotiralarni”

“Lablaringda kuydi labim,
Yonib o‘pding, yonib quchding.
So‘ng temir qush qanotida
Xayolimni olib uchding…”

“Mumtozlik bobida Bir-u Bor tanho,
Voh, sherik yasadik bir donalardan.

Humoy deb sharaflab boyo‘g‘li zotin,
Haqiqat izladik afsonalardan”.

“Otqorin kimsaning qornidan oxir
Shubhali yemishning izini topgan
Gumbazqorin kimsalarga ofarin”.

“Ikki chavandozning holi qudratin
Biriga ot berib, biriga eshak
Sinayotgan hakam xolismi?..”

“Do‘stim timsolida
O‘ychan boqadi
Sochiga oq tushgan bolalik”.

“Ot chopsam o‘zardim ko‘plardan balki,
Ming shukr, haddimdan oshmadim, shukr!”

“Omon saqla desam mo‘minni faqat,
Qo‘rqaman, Xudojon bir jon qolurmu?”

“Bir umr tushmadi qora ro‘yxatdan
Qorani oq deya aytmagan odam”

“Bahor hislarimni bu gal ham turtar,
Tag‘in yuragimda sog‘inchlar bo‘rtar”

@usmonosphere
2/2025

​#ajabtovur

Oʻzbek tili shevalaridagi farqning yaqqol yuzaga chiqishini hayotda, oʻz ishtirokimda koʻraman deb oʻylamagandim. Qisqasi, voqea bunday boʻldi: uch kishi (biri sirdaryolik, biri fargʻonalik va biri men, qashqadaryolik) oʻtirgandik. Men va fargʻonalik xonadoshim bir mavzuda berilib gaplashayotgandik. Shunda sirdayoligimiz luqma tashladi:

​​— Nimani hangamasini qilyapsizlar? ​​— deb soʻradi u.
​​— “Unwanted Boys” degan media futbol jamoasi haqida, ​​— javob berdim men, uning shevasini tushunganim sabab.

Fargʻonalik xonadoshimiz bu savoldan hayron qoldi:

​​— Hech kimni ustidan qotmayapmiz lekin...

Shunda men vaziyatni bittada angladim. Sirdaryolikning shevasini tushunadigan odam sifatida fargʻonalikka aql oʻrgatmoqchi boʻldim.

​​— E siz tushunmadiz, bular gurungni “hangama” deydi. Nimani gurung qilyapsizlar demoqchi...

Shunda fargʻonalik sherigimiz battar tang ahvolga tushdi. Dard ustiga chipqon deganlaridek, “hangama”ning ustiga “gurung” ham qoʻshildi. Yana tilshunosligim tutib, vaziyatni tushundim-da, kulib yubordim:

​​— E siz yana tushunmadiz, suhbatlashib oʻtirishni bular hangama deydi, biz esa gurung deymiz. Oddiy suhbatlashish, qisqasi.
​​— ​​Shunaqa denglar-da, biringlar hangama deysizlar, biringlar gurung deysilar. Oddiy aytsayam boʻlarkan-u...

Ayni biz oʻtgan voqeadan kulishib, shevalardagi farqni tahlil qilib oʻtirganimizda andijonlik xonadoshimiz kirib keldi. Voqeadan xabar topgach, “ha-a, umi, bizda otamlashish deydi buni” desa boʻladimi...

P.S: mabodo sizning shevangizda suhbatlashishning yana boshqa varianti yoʻqmi? Quloqqa chalinganda hayron boʻlmaylik deyman-da :)

@usmonosphere

#tavsiya

Bekzod Yusupovning stendap chiqishlarini anchadan beri kuzataman. Kecha “Gapir” nomli konsertini tomosha qildim. Vauv! Juda zoʻr, ayniqsa, yakuniy qismlari oʻta dahshat.

Bu gal Bekzod koʻzim oʻngida yosh komik emas, oʻz dardlarini, achchiq haqiqatlarini yumor vositasida yetkazib bera oladigan tajribali ijodkor sifatida gavdalandi.

Sizlarga ham konsertni tomosha qilishni tavsiya qilaman.

Marhamat: https://youtu.be/43zEJYM-Gk4?si=lZ5Us96LVC0GElhB

@usmonosphere