Tibbiyot haqida

Tugʻruqgacha boʻlgan akusherlik shoshilinch holatlarda hamshiraning taktikasi quyidagi asosiy bosqichlardan iborat:

Bemor holatini baholash:
Onaning umumiy ahvolini, hayotiy ko‘rsatkichlarini (yurak urishi, qon bosimi, nafas olish, harorat) va xomilalik hayotiy ko‘rsatkichlarini tezkor baholash kerak.
Tug'ruq yaqinlashayotgan yoki muammoli alomatlar (qon ketishi, og‘riq, suv ketishi va boshqalar) mavjudligini aniqlash.

Mutaxassislarni xabardor qilish:
Tezda akusher-ginekolog va boshqa tegishli shifokorlarga murojaat qilish va ularni vaziyat haqida xabardor qilish.
Zarurat tug'ilsa, tug'ruq bo'limiga yoki boshqa shoshilinch tibbiy yordam xonasiga bemorni yetkazish choralari ko'riladi.

Kislorod ta’minoti:
Agar ona yoki homilada kislorod yetishmovchiligi aniqlansa, kislorod maskasi orqali kislorod berilishi lozim.

Infuzion davolash:
Agar bemor shok holatida yoki qon ketish xavfi bo‘lsa, tomir orqali suyuqlik yuboriladi (venoz yo‘l ochiladi).

Emotsional qo‘llab-quvvatlash:
Bemorni tinchlantirish, stress va qo‘rquvni kamaytirishga harakat qilish, unga holati va davolash jarayonlari haqida ma’lumot berish.

Transport va monitoring:
Agar holat tug'ruq bo'limida emas, balki boshqa joyda yuzaga kelgan bo'lsa, bemor xavfsiz tarzda tug‘ruqxonaga yetkaziladi. Transport jarayonida monitoring davom ettiriladi.

Dori-darmon qo'llash:
Zarur bo‘lsa, qon ketish yoki boshqa xavfli holatlar uchun dorilar kiritilishi mumkin (masalan, tokolitiklar, uterotoniklar va boshqalar).

Bu taktika holatning qanchalik og‘irligiga qarab farq qilishi mumkin, lekin asosiysi — bemor va homila xavfsizligini ta’minlash.


Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Dori vositalarini rektal qo‘llash – dorini to‘g‘ri ichak orqali yuborish usuli bo‘lib, bu usul turli klinik holatlarda qo‘llaniladi. Rektal qo‘llash dori vositasining to‘g‘ri ichak shilliq qavatidan so‘rilishi orqali tanaga kirishini ta’minlaydi.

■ Ko‘rsatmalar:
Bemor og‘iz orqali dori qabul qila olmaganda: Bemor qusayotgan, yutish qobiliyatini yo‘qotgan yoki og‘iz orqali qabul qilish mumkin bo‘lmagan holatlarda rektal qo‘llash samarali hisoblanadi (masalan, yotqizilgan bemorlar, komada yotganlar).

Bolalarda dori qabul qilishni osonlashtirish: Kichik yoshdagi bolalarda og‘iz orqali dori qabul qilish qiyin bo‘lganda rektal shakl dori qo‘llaniladi.

Tezroq ta’sir etish kerak bo‘lganda: Rektal dori qo‘llash orqali dori vositasi vena tizimiga bevosita kirib, jigarni chetlab o‘tadi, bu esa dori ta’sirini tezlashtiradi (masalan, isitmani tushiruvchi yoki og‘riq qoldiruvchi vositalar).

Ovqat hazm qilish tizimi kasalliklarida: Qorin ichida operatsiya qilinadigan yoki oshqozon-ichak trakti bilan bog‘liq kasalliklar mavjud bo‘lganda (masalan, oshqozon yarasi, ichak yallig‘lanishi) dori vositasini rektal yo‘l bilan qo‘llash afzal bo‘lishi mumkin.

Mahalliy ta’sir kerak bo‘lganda: To‘g‘ri ichak va anoriktal sohalarda kasalliklar bo‘lsa, masalan, gemorroy, proktit va yallig‘lanishlar, rektal qo‘llash yordamida mahalliy ta’sir ko‘rsatish mumkin.

■ Qarshi ko‘rsatmalar (moneliklar):
Rektal sohadagi yallig‘lanish yoki shikastlanish: Agar bemorda to‘g‘ri ichakda yallig‘lanish, yaralar yoki yoriqlar mavjud bo‘lsa, dori vositasini rektal yo‘l bilan qo‘llash zararli bo‘lishi mumkin.

Gemorroydan qon ketishi: Gemorroy bilan bog‘liq kuchli qon ketish holatlarida rektal qo‘llash tavsiya etilmaydi.

Ichakning yallig‘lanishli kasalliklari: Yarali kolit yoki Kron kasalligi kabi yallig‘lanishli ichak kasalliklari rektal dori vositalarini qo‘llashga monelik qilishi mumkin.

Rektal sohada jarrohlikdan keyingi davr: Rektal sohada yaqin vaqt ichida jarrohlik aralashuvi amalga oshirilgan bo‘lsa, bu hududga dorilarni yuborish nojo‘ya ta’sirlarni keltirib chiqarishi mumkin.

Allergik reaksiyalar: Dori tarkibiga kiruvchi komponentlarga nisbatan allergik reaksiya mavjud bo‘lsa, rektal qo‘llashdan saqlanish kerak.

Dori vositalarini rektal qo‘llash ko‘pincha qulay, tezkor va samarali usul bo‘lishi mumkin. Biroq, ayrim klinik holatlarda bu usuldan foydalanish xavfli bo‘lishi mumkin, shuning uchun har bir bemorga individual yondashuv zarur.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Кесувчи асбобларни дезинфекция қилиш ва стериллаш жараёнлари тиббиётда юқумли касалликлар тарқалишининг олдини олишда муҳим аҳамиятга эга. Бу жараёнлар асбобларни турли микроорганизмлардан, вируслардан, бактериал споралардан ва зангдан ҳимоя қилишга қаратилган.

1. Дезинфекция қилиш:
Дезинфекция қилиш — асбобларни юқумли микроорганизмлардан тозалаш усули бўлиб, бу жараёнда барча патоген микроорганизмлар ва вируслар йўқ қилинади. Дезинфекция стериллашдан фарқли ўлароқ, бактериал спораларни тўлиқ йўқ қила олмайди.

Асбобларни дезинфекция қилиш босқичлари:
Механик тозалаш: Асбобларни қўл ёки махсус тозалаш ускуналари орқали совунли сувда ювиш. Бу босқичда қон, тўқималар, ва бошқа ифлосликлар олиб ташланади.

Дезинфекция воситалари билан тозалаш: Дезинфекция воситалари (масалан, хлорли эритмалар, изопропил спирти, гидроген пероксид) ишлатилади. Бу моддалар бактериялар, вируслар ва замбуруғларни ўлдиришда самарали.
Ювиш ва қуритиш: Дезинфекция воситаси ишлатилгандан сўнг, асбоблар тоза сувда ювилади ва тўлиқ қуритилади.

Асосий дезинфекция усуллари:
Ҳарорат билан дезинфекция қилиш: Асбобларни 70-90°C даражада қайноқ сувда ювиш ёки буғли дезинфекция қилиш.
Химик моддалар билан дезинфекция: Хлор, фенол, спирт, ва бошқа антисептик моддаларни ишлатиш.

2. Стериллаш:
Стериллаш — асбобларни барча микроорганизмлар, вируслар ва бактериал споралардан тўлиқ тозалаш жараёнидир. Бу жараён тиббий асбоблар, жумладан кесувчи асбоблар учун муҳим ҳисобланади, чунки бундай асбоблар бевосита организм билан контактга киради.

Асбобларни стериллаш усуллари:
Автоклавда стериллаш (буғли стериллаш): Бу энг кенг тарқалган ва самарали усул бўлиб, автоклавда юқори ҳароратда (121-134°C) ва юқори босимда буғ орқали стериллаш амалга оширилади. Бу усул бактериялар, вируслар, ва бактериал спораларни тўлиқ йўқ қилади.
Қуруқ иссиқлик билан стериллаш: Кесувчи асбоблар махсус қуритувчи шкафларда 160-180°C даражада стерилланади. Бу усул бактериал спораларга қарши самарали бўлиб, автоклавдан узоқроқ вақт талаб қилади.
Газ билан стериллаш: Этилен оксиди каби газлар ишлатилади. Бу усул нозик ёки иссиқликка сезувчан асбоблар учун мос келади.
Химик моддалар билан стериллаш: Баъзи асбоблар формальдегид, глутар альдегид каби химик моддаларда стерилланади.
Плазмали стериллаш: Водород пероксид ёки озон плазмаси ишлатилади. Бу янги ва юқори технологияли стериллаш усулларидан биридир.

Асбобларни стериллашдан сўнг:
Қутилаш (biks): Стерилланган асбоблар махсус стерилланган қутилар ёки пакетларга солинади, бу уларни транспорт қилиш ёки сақлашда стериллигини сақлашга ёрдам беради.
Стериллаш жараёни ҳар бир босқичда жуда аниқ бажарилиши лозим, чунки ҳеч қандай микроорганизмлар қолмаслиги керак, акс ҳолда инфекциялар тарқалиши мумкин.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Dori vositalarini parenteral qo‘llash (in'ektsiya, infuziya, implantatsiya kabi) bu dorini tanaga ichakdan tashqari yo‘l orqali, odatda to‘g‘ridan-to‘g‘ri qon oqimiga yoki to‘qimalarga yuborish usulidir. Bu usulning ko'rsatmalari va mumkin bo'lgan qarshi ko'rsatmalarini quyidagicha ko'rsatib o'tish mumkin:

■ Ko'rsatmalar:
1. Tez ta'sir talab qilinganda: Favqulodda holatlar (masalan, yurak-qon tomir xurujlari, allergik reaksiyalar, shok).
2. Og'iz orqali qabul qilish imkonsiz bo‘lganda: Bemor og'ir ahvolda bo'lsa, qusayotgan bo'lsa yoki komada bo'lsa.
3. Dorini aniq dozada va to‘g‘ridan-to‘g‘ri qon oqimiga yetkazish kerak bo‘lganda.
4. Dorini metabolizatsiyaga uchramay tanaga yetkazish zarur bo‘lganda: Ba'zi dori vositalari jigar yoki oshqozon-ichak tizimida parchalanib, samaradorligini yo'qotadi, bu holda parenteral usul afzal.
5. Uzoq muddatli dori ta'siri kerak bo‘lganda: Ba'zi dorilar asta-sekin chiqarilishi uchun implantatsiya qilinadi (masalan, ba'zi gormonal vositalar).

Qarshi ko'rsatmalar (moneliklar):
1. Allergik reaksiyalar: Dori vositasining tarkibiga nisbatan allergiya yoki o‘ta sezuvchanlik.
2. Infeksiya xavfi: In’ektsiya joyidagi teri infektsiyalari yoki boshqa infeksion jarayonlar.
3. Qon ivishi bilan bog'liq muammolar: Gemofiliya yoki boshqa qon ivish kasalliklari bo‘lgan bemorlarda qon ketish xavfi yuqori.
4. Bemorning psixologik holati: Ba’zi bemorlar in'ektsiyalardan qo‘rqishi yoki rad etishi mumkin, bu parenteral qo‘llashni qiyinlashtirishi mumkin.
5. Arteriya yoki venalarning yomon holati: Agar venalar yomon ko‘rinadigan yoki qattiq zarar ko‘rgan bo‘lsa (masalan, uzoq muddat in’ektsiya qilingan bemorlarda), venaga dori yuborish qiyin bo‘lishi mumkin.
6. Buyrak yoki jigar yetishmovchiligi: Ba'zi dorilar bu a'zolar orqali chiqariladi, va ularning funktsiyasiga putur yetkazishi mumkin.
Bemorning holati, dorining turi va foydalanish maqsadi asosida qaror qilinishi kerak.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Shifokorlar uchun Akusherlik ishi 2 toifa og'zaki javoblari
Urologiya va endoskopiya test savollarini ishlashni boshladik.

Kimga zarur bo'lsa aloqaga chiqaverasizlar.
@tibbiyot_admin_bot

Kollaps va xushdan ketish (sinkope) klinik jihatdan o'xshash, lekin bir-biridan farq qiluvchi holatlar bo'lib, ular turli sabablarga ko'ra rivojlanadi va muhim klinik belgilarga ega. Quyida ularning farqi va klinik belgilari keltirilgan:

1. Kollaps:
• Kollaps — bu organizmning umumiy tomir tonusining tez va keskin tushishi, yurak-qon tomir tizimining dekompensatsiyasi natijasida yuzaga keladigan favqulodda holat. Bu holatda bemorning qon bosimi juda pasayib, organlar va to‘qimalarga yetarli qon yetib bormaydi.

● Klinik belgilar:
• Qon bosimining keskin tushishi (gipotoniya).
• Teri rangi oqarib ketadi, sovuq terlash kuzatiladi.
• Yurak urishining kuchsizlanishi va tezlashishi (taxikardiya).
• Nafas olishning chuqurlashishi va tezlashishi.
• Bosh aylanishi, kuchsizlik va hushni yo'qotish holatlari.
• Shok belgilarining boshlanishi (ko‘z qorachig‘ining kengayishi, qisqa va yuzaki nafas olish).
• Og'ir hollarda hushdan ketish, yurak urishining va nafas olishning to'xtashi kuzatilishi mumkin.

Kollapsning asosiy sabablari orasida qon ketishi, infarkt, allergik reaksiyalar, infeksiyalar yoki zaharlanishlar bo'lishi mumkin. Bu holat ko‘pincha hayot uchun xavfli bo‘lib, tez tibbiy yordam talab etadi.

2. Xushdan ketish (Sinkope):
Xushdan ketish — bu miya qon ta’minoti vaqtincha pasayishi natijasida yuzaga keladigan hushni yo‘qotish holati. Bu vaziyat odatda qisqa davom etadi va kamdan-kam hollarda hayot uchun xavfli bo‘ladi.

● Klinik belgilar:
• Qisqa muddatli hushdan ketish (odatda bir necha soniyadan bir necha daqiqagacha).
Hushdan ketishdan oldin bosh aylanishi, ko‘z oldida qorong‘ilik, quloqlarda shovqin eshitilishi mumkin.
• Terining oqarishi, sovuq ter chiqishi.
• Yurak urishining sekinlashishi (bradikardiya) yoki vaqtincha o‘zgarishi.
• Qon bosimining pasayishi, lekin odatda o‘limga olib keluvchi darajada emas.
• Hushni yo‘qotishdan oldin bemorlar o‘zlarini zaif, kuchsiz yoki befarq his qilishlari mumkin.

Xushdan ketishning sabablari odatda ortostatik gipotoniya (tezda turish), psixologik stress, asabiy qo‘zg‘alish, qon shakarining pasayishi yoki asabiy reflekslar bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin. Bu holat odatda qisqa davom etadi va hush o‘z-o‘zidan qaytadi.

● Farqi:
• Kollaps: Keskin qon bosimi tushishi, hayot uchun xavfli holat, tezkor tibbiy yordam talab etiladi. Odatda, yurak-qon tomir tizimining o‘tkir yetishmovchiligi bilan bog‘liq.
• Xushdan ketish: Qisqa muddatli va odatda o‘z-o‘zidan tuzaladigan miya qon ta’minotining vaqtincha pasayishi natijasidagi hushni yo‘qotish. Xavf darajasi pastroq bo‘lishi mumkin.

• Kollaps klinik jihatdan xavfliroq va hayot uchun xavf tug‘diradi, tezkor tibbiy yordam talab qiladi.
• Xushdan ketish esa odatda o'z-o'zidan tuzaladigan va qisqa muddatli hushni yo‘qotish holati bo‘lib, bu miya qon oqimining vaqtincha kamayishi natijasida yuzaga keladi.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Bolalarda gipertermiya sindromi, ya'ni tana haroratining haddan tashqari ko‘tarilishi, organizmning issiqlik chiqishini kamayishi yoki issiqlik hosil bo‘lishining ortishi natijasida yuzaga keladi. Bu sindrom ko‘p hollarda issiqlik urishi, infektsiyalar (masalan, virus yoki bakteriyalar), dori-darmonlar yoki boshqa sabablar bilan bog‘liq bo‘lishi mumkin. Agar gipertermiya o‘z vaqtida davolanmasa, u asoratlar keltirib chiqarishi va hayot uchun xavf tug‘dirishi mumkin.

Bolalarda gipertermiya sindromida shoshilinch yordam:

Tana haroratini tezda tushirish:
• Bemorni salqin joyga ko‘chirish: Gipertermiya ko‘pincha qizib ketgan muhitda rivojlanadi, shuning uchun bolani iloji boricha salqin, soyali joyga olib chiqish kerak.
• Bolangizni kiyimlaridan yechintiring: Tana issiqligini kamaytirish uchun bolaning ortiqcha kiyimlarini yechib, havo aylanishini ta'minlash lozim.
• Sovuq kompresslar qo‘yish: Bosh, bo‘yin, qo‘ltiq osti va chov sohasi kabi katta qon tomirlari joylashgan joylarga salqin suv bilan ho‘llangan latta yoki kompress qo‘yish tavsiya etiladi.
• Sovuq suv bilan tozalash: Bolaning terisini ho‘l latta bilan artib, sovuq suv bilan yengil yuvish mumkin. Lekin muzdek yoki juda sovuq suvdan foydalanmaslik kerak, chunki bu vazospazm (qon tomirlarining torayishi)ga olib kelishi mumkin.

2. Suyuqlik berish:
• Suyuqlik ichirish: Gipertermiya natijasida suvsizlanish xavfi yuqori bo‘lganligi sababli, bola etarli miqdorda suyuqlik ichishi lozim. Odatda, suv yoki elektrolitlar bilan boyitilgan ichimliklar (masalan, rehidrasiya eritmasi) tavsiya etiladi.
• Quyish yo‘li bilan suyuqlik berish: Agar bola hushsiz bo‘lsa yoki ichishga qodir bo‘lmasa, tibbiy yordam ko‘rsatishda tomchi (infuzion terapiya) orqali suyuqlik kiritish kerak.

3. Dori-darmonlar qo‘llash:
• Antipiretik vositalar (isitma tushiruvchi dorilar): Paratsetamol yoki ibuprofen bolalarga tana haroratini pasaytirishda qo‘llanilishi mumkin. Bu dorilar shifokor ko‘rsatmasiga muvofiq dozada berilishi lozim.
• Dori vositalaridan foydalanishda ehtiyot bo‘lish: Aspirin bolalarda Rey sindromiga olib kelishi mumkinligi sababli, ularni qo‘llashdan saqlanish kerak.
4. Nafas yo‘llarini ochiq saqlash:
• Agar bola hushini yo‘qotgan bo‘lsa yoki nafas olishi qiyinlashsa, nafas yo‘llarini ochiq tutishga harakat qilish kerak. Buning uchun bolaning boshini biroz yuqoriga ko‘tarish yoki yonboshlab yotqizish tavsiya etiladi.

5. Tibbiy yordam chaqirish:
• Gipertermiya sindromida professional tibbiy yordam juda muhim. Shuning uchun, yuqoridagi choralar ko‘rilganidan keyin darhol tez yordam chaqirish lozim.
• Agar bolaning tana harorati 40°C va undan yuqori bo‘lsa, u hushini yo‘qotsa, tutqanoq kuzatilsa yoki suyuqlik icholmasa, bu tezkor tibbiy yordamni talab etadigan favqulodda holat hisoblanadi.

Asoratlar:
• Tutqanoq (febril tutqanoq) — haroratning juda tez ko‘tarilishi natijasida yuzaga kelishi mumkin.
• Suvsizlanish — tana suyuqliklarini yo‘qotish bilan bog‘liq.
• Organlar yetishmovchiligi — uzoq vaqt davomida gipertermiya davom etishi jigar, buyrak va boshqa organlar faoliyatiga zarar yetkazishi mumkin.

Profilaktika:
• Issiq havoda bolalarni uzun vaqt davomida ochiq havoda qoldirmaslik.
• Bolalarni har doim suyuqlik bilan ta'minlash va suvsizlanishning oldini olish.
• Kasallik yoki infektsiya paytida bolalarning holatini kuzatish va harorat ko‘tarilsa darhol chora ko‘rish.

Gipertermiya sindromida tez va to‘g‘ri yordam ko‘rsatish bolani asoratlardan saqlashda hal qiluvchi ahamiyatga ega.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Anemiya — qondagi qizil qon hujayralari (eritrotsitlar) yoki gemoglobin miqdorining kamayishi natijasida kislorod tashish funksiyasining buzilishi bilan kechuvchi kasallik. Anemiyaning ko‘plab turlari mavjud bo‘lib, ular etiologiyasi va patogeneziga qarab farqlanadi.

Anemiyaning asosiy turlari:

1. Temir tanqisligi anemiyasi:
• Sabablari: Temirning yetishmasligi natijasida eritrotsitlar va gemoglobinning kam hosil bo‘lishi. Temir tanqisligi kam ovqatlanish, qon yo‘qotish (hayz sikli, oshqozon-ichak tizimidagi qon ketishlar) yoki temirning yomon so‘rilishi natijasida yuzaga keladi.
• Belgilar: Holsizlik, bosh aylanishi, bosh og‘rig‘i, teri rangi oqarishi, soch to‘kilishi, tirnoqlarning mo‘rtlashishi, yurak urishining tezlashuvi, qo‘llarda va oyoqlarda sovuq hissi.

2. Megaloblastik anemiya (B12 vitamini yoki foliy kislotasi tanqisligi):
• Sabablari: B12 vitamini yoki foliy kislotasining yetishmasligi sababli qizil qon hujayralarining yomon shakllanishi.
• Belgilar: Terining sarg‘ayishi, tilning shishishi va qizarishi, asab tizimi buzilishlari (uyquchanlik, xotira zaifligi), qo‘l-oyoqlarda achishish va uyushish.

3. Gemolitik anemiya:
• Sabablari: Qizil qon hujayralarining ortiqcha parchalanishi. Bunga autoimmun kasalliklar, genetik muammolar (masalan, talassemiya yoki o‘rok hujayra anemiyasi), toksinlar yoki dori vositalari sabab bo‘lishi mumkin.
• Belgilar: Sariqlik, qorindagi og‘riqlar, toliqish, qorinni chap qismida og‘riq (taloq kattalashishi).

4. Aplastik anemiya:
• Sabablari: Suyak iligi qizil qon hujayralarini ishlab chiqara olmaydi. Bu kasallik autoimmun reaktsiyalar, dori-darmonlar yoki radiatsiya ta'siri natijasida kelib chiqadi.
• Belgilar: Juda kuchli charchoq, infeksiyalarga yuqori sezuvchanlik, terida ko‘karish va qon ketishlar, nafas qisilishi.

5. Sideroblastik anemiya:
• Sabablari: Qizil qon hujayralarida temirni noto‘g‘ri so‘rilishi va ishlatilishi.
• Belgilar: Yengil charchash, bosh aylanishi, nafas qisilishi, ko‘pincha temir moddasi organizmda ko‘payib, buyrak yoki jigar faoliyatiga ta'sir qiladi.

Anemiyaning umumiy belgilari:
• Teri rangi oqarishi
• Yurak urishining tezlashuvi (taxikardiya)
• Nafas qisilishi
• Bosh aylanishi va bosh og‘rig‘i
• Charchoq, holsizlik
• Qo‘l-oyoqlarda sovuq hissi
• Uyquchanlik yoki ko‘ngil aynishi

👩‍⚕ Hamshiralik parvarishi:
• Anemiyani davolashda va bemorlarga parvarish ko‘rsatishda hamshiralik muhim o‘rin tutadi. Hamshira bemor holatiga qarab parvarish rejasi tuzadi.

Hamshiralik parvarishining asosiy jihatlari:
○ Bemorni baholash:
• Bemorning holatini doimiy kuzatish, nafas olish tezligi, yurak urishi va terining rangini baholash.
• Bosh aylanishi, charchoq, ko‘ngil aynishi kabi belgilarni aniqlash.

○ Oziqlantirish:
• Temir moddasiga boy oziq-ovqatlarni tavsiya qilish: go‘sht, jigar, tuxum, ismaloq, loviya va boshqa yashil sabzavotlar.
• B12 vitamini va foliy kislotasini ko‘paytirish uchun oziq-ovqatlar: tuxum, baliq, go‘sht, don mahsulotlari.
• C vitamini (temirning so‘rilishini yaxshilaydi) iste'mol qilishni tavsiya etish.

Dori vositalarini qo‘llash:
• Shifokor buyurgan temir, B12 vitamini yoki foliy kislotasi preparatlarini to‘g‘ri va o‘z vaqtida qabul qilishni nazorat qilish.

Qon quyish (og‘ir anemiya hollari):
• Gemolitik anemiya yoki boshqa og‘ir shakllarida qon quyish yoki suyak iligi transplantatsiyasiga tayyorlashda yordam berish.

Bemorning jismoniy faolligini cheklash:
• Charchoq va kuchsizlanishni kamaytirish uchun jismoniy yuklamalarni nazorat qilish, dam olishni ta’minlash.

○ Psixologik qo‘llab-quvvatlash:
• Bemorning ruhiy holatini kuzatish, stressni kamaytirish va bemorning o‘zini yaxshi his qilishiga yordam berish.

○ Parvarish rejasi:
• Shifokor ko‘rsatmalariga muvofiq davolash va parvarish rejasini muntazam kuzatib borish va yangilab turish.

Anemiyani davolashda hamshira parvarishi bemorning umumiy sog‘lig‘ini yaxshilashda va kasallikning asoratlarini oldini olishda muhim o‘rin tutadi.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Ayollarda qovuqni kateterlash steril usullar bilan amalga oshiriladigan muhim tibbiy amaliyotlardan biridir. Bu usul siydik chiqarishni ta'minlash, diagnostik yoki davolovchi maqsadlarda amalga oshiriladi.

Quyida ayollarda qovuqni kateterlash texnikasi va uning bosqichlari keltirilgan.

Ayollarda qovuqni kateterlash texnikasi:

Kerakli asboblar:
• Steril kateter (odatda Foley kateteri yoki Nelaton kateteri).
• Steril qo'lqoplar.
• Steril dokalar yoki paxta tampondar.
• Antiseptik eritma (masalan, povidon yod yoki xlorheksidin).
• Steril kayishchalar (kleyonka yoki mato).
• Siqib chiqadigan jel yoki vazelin (lidokain jeli – siydik yo‘llarini yengillashtirish va og'riqni kamaytirish uchun).
• Siydik uchun steril idish.
• Toshma suyuqlik uchun siydik yig‘uvchi paket (Foley kateterda).

Amaliyot bosqichlari:

Bemorni tayyorlash:
• Bemorni orqaga yotqizib, oyoqlarini biroz bukilgan va keng yoyilgan holatda joylashtiring (litotomiya holatida).
• Bemorni amaliyot haqida ogohlantiring va uni xavotirlanmaslikka chaqiring.

Qo'llarni yuvish va steril tayyorgarlik:
• Qo'llaringizni yaxshi yuvib, steril qo‘lqoplarni kiying.
• Ishlatiladigan asbob-uskunalarni tayyorlang va steril muhitda saqlang.

Tashqi jinsiy a’zolarni antiseptik bilan tozalash:
• Ayolning tashqi jinsiy a'zolarini antiseptik eritma yordamida yaxshilab tozalang. Steril tampondan foydalanib, katta va kichik lablarini bir-biridan oching va siydik yo‘li atrofini tozalang (oldin katta jinsiy lablarni, keyin kichik jinsiy lablarni va oxirida siydik chiqarish yo‘lini).
• Antiseptik tozalash yuqoridan pastga qarab amalga oshiriladi va har bir tampon faqat bir marta ishlatiladi.

Kateterni tayyorlash:
• Kateterni steril paketdan chiqaring va uni antiseptik gel yoki lidokain jeli bilan yaxshilab moylang. Bu harakat kateterni kiritish vaqtida og'riqni kamaytirish va traksiyani yengillashtirishga yordam beradi.

Kateterni kiritish:
• Jinsiy lablarni ochiq holda ushlab, kateterni asta-sekin siydik yo‘liga kiriting.
• Kateterni taxminan 5–7 sm chuqurlikka kiritib, siydik oqimini kuting. Agar siydik chiqa boshlasa, kateter qovuq ichiga kiritilganligini tasdiqlaydi.

Kateterni qovuq ichida to'g'ri joylashtirish:
• Agar Foley kateteri ishlatilayotgan bo'lsa, kateter qovuq ichiga kiritilgach, kateterning uchidagi ballon 5–10 ml steril suyuqlik bilan shishiriladi, bu kateterni qovuq ichida joyida ushlab turish uchun kerak.
• Siydik yig'uvchi paketni kateterga ulang.

Amaliyotni yakunlash:
• Kateter o‘rnatilgach, jinsiy a'zolarni yana bir marta antiseptik bilan artib tozalang.
• Bemorni qulay joylashtiring va kateterning o‘rnatilishi haqida ma'lumot bering.

Kuzatish:
• Kateter to‘g‘ri ishlayotganligini va siydik normal oqayotganligini kuzatib boring.
• Agar bemorda noqulaylik, og‘riq yoki asoratlar sezilsa, darhol tibbiy yordam ko‘rsating.

Eslatmalar:
• Kateter kiritishda yuqori darajadagi sterillik va antiseptik sharoitlarga rioya qilish muhimdir, chunki bu siydik yo‘llarining infeksiyasini oldini olish uchun zarur.
• Kateterlash vaqtida hech qanday kuch ishlatmaslik kerak, agar qarshilik sezilsa, sababini aniqlash va kateterni ehtiyotkorlik bilan qayta kiritish lozim.

Ayollarda qovuqni kateterlash texnikasi oddiy bo‘lib ko‘rinsa-da, to‘g‘ri bajarilmagan holatlarda asoratlar yuzaga kelishi mumkin. Bu jarayonni steril va ehtiyotkorlik bilan bajarish infeksiyalar va boshqa asoratlarni oldini olish uchun muhim ahamiyatga ega.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

O‘tkir holatlarda hamkorlik:
• Tibbiy jamoa bilan hamkorlikda ishlash, agar bemorning holati yomonlashsa, reanimatsiya choralarini ko‘rish.

Bemorning xabardorligini oshirish:
Issiq ob-havo sharoitida qanday xavflar mavjudligini bemorga tushuntirish.
Suv ichish, ko‘p terlamaslik va quyosh nurlari ta’sirida uzoq qolmaslik bo‘yicha maslahat berish.

Gipertermiya tananing issiqlik chiqarish imkoniyatidan yuqori bo'lgan holatlarda yuzaga keladi va turli xil turlari mavjud. Ularning belgilari va xavfi farqlanadi, lekin har qanday holatda ham shoshilinch tibbiy yordam va tegishli hamshiralik parvarishi talab qilinadi.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Gipertermiya – bu tananing haroratining me'yordan ortib ketishi, odatda tananing issiqlik chiqara olmasligi yoki haddan tashqari issiqlik ishlab chiqarishi natijasida yuzaga keladi. Gipertermiya turli omillardan kelib chiqib, turli shakllarda namoyon bo‘ladi. Quyida uning asosiy turlari, belgilari, tez tibbiy yordam ko‘rsatish choralari va hamshiralik parvarishi keltirilgan.

Gipertermiya turlari:
Issiq urishi (heat stroke):
Tana harorati 40°C yoki undan yuqori ko‘tariladi.
Odatda uzoq vaqt issiq muhitda qolish, kuchli jismoniy mashqlar qilish yoki issiq, nam sharoitda ishlash tufayli yuzaga keladi.

Issiqlik to‘planishi (heat exhaustion):
Tana harorati 38-40°C bo‘ladi.
Issiq ob-havoda haddan tashqari terlash tufayli suv va elektrolitlar yo‘qotilishi natijasida sodir bo‘ladi.

Dori vositalari yoki toksik moddalar sababli gipertermiya:
Bu turli xil dori vositalarini qabul qilish natijasida tananing harorati ko‘tarilishi.
Masalan, serotonin sindromi, antikolinergik zaharlanishlar, anestetik moddalarga bog‘liq malign gipertermiya kabi holatlar.

Malign gipertermiya:
Bu genetik predispozitsiyaga ega odamlarda umumiy anesteziya yoki ba'zi dorilar ta'sirida yuzaga keladigan favqulodda holatdir. Tana harorati tezlik bilan oshib ketadi va hayot uchun xavf tug‘diradi.

Febril gipertermiya:
Infektsiya yoki yallig‘lanish jarayonlari natijasida tana harorati ko‘tariladi. Bu ko'pincha tananing immun javobini ko'rsatadi.

Belgilari:

Issiq urishi:
• O'ta yuqori tana harorati (40°C dan yuqori).
• Quruq va issiq teri (haddan tashqari suvsizlanish natijasida terlash to'xtashi mumkin).
• Tez va kuchli yurak urishi (taxikardiya).
Nafas olishning tezlashishi.
• Bosh aylanishi, xotirani yo'qotish, ongni yo'qotish.
• Tutqanoq va koma holati bo'lishi mumkin.

Issiqlik to‘planishi:
• Tana harorati biroz yuqori (38-40°C).
Ko‘p terlash, bosh aylanishi, charchoq.
• Terining nam va sovuq bo‘lishi.
• Ko‘ngil aynishi, qusish va bosh og‘rig‘i.
• Yurak urishining kuchayishi va zaiflik.

Dori vositalari sababli gipertermiya:
• Tana harorati o‘ta yuqori (40°C yoki undan yuqori).
• Qaltirash, mushaklarning kuchlanishi, ongning buzilishi.
• Tutqanoq, yurak ritmining buzilishi.

Malign gipertermiya:
• Anesteziya vaqtida yoki undan keyin tana harorati juda tez ko‘tariladi.
• Mushaklarning kuchlanishi va qattiqlashishi.
• Yurak ritmining buzilishi, nafas olishning qiyinlashishi.
• Siydikda quyuq rang (rabdomioliz natijasida).

🚑 Tez tibbiy yordam:
Issiq urishi va issiqlik to‘planishi:
• Bemorni darhol soyali, salqin joyga olib boring.
• Tana haroratini pasaytirish uchun suv bilan yengil sovutish yoki muz paketlarini qo‘llash (peshona, qo‘ltiq osti, bo‘yin kabi joylarga).
• Suv yoki sport ichimliklarini ichirish orqali suyuqlik va elektrolitlarni tiklash.
• Tana harorati pasaymasa, zudlik bilan tez tibbiy yordam chaqirish.

Malign gipertermiya:
• Malign gipertermiya shoshilinch tibbiy holat bo‘lib, zudlik bilan anesteziya to‘xtatilishi va dantrolen kabi dori vositalari qo‘llanilishi kerak.
• Bemorga tezda suyuqlik, sovutish choralari va intensiv terapiya zarur.

Dori vositalari yoki toksik moddalar sababli gipertermiya:
• Dori vositalarini qabul qilishni to‘xtatish.
• Bemorga simptomatik yordam ko‘rsatish (elektrolitlar, suyuqliklar va sovutish).
• O‘z vaqtida tibbiy yordam ko‘rsatish uchun bemor shifoxonaga yotqizilishi lozim.

👩‍⚕ Hamshiralik parvarishi:
Bemor holatini kuzatish:
• Tana haroratini muntazam o‘lchash va monitoring qilish.
• Yurak ritmi, qon bosimi va nafas olishni kuzatish.
• Bemorning suyuqlik va elektrolit balansini nazorat qilish, suyuqlik terapiyasini ta’minlash.

Suyuqlikni tiklash:
• Bemorga etarli miqdorda suyuqlik ichirish, kerak bo‘lganda vena ichiga suyuqlik yuborish.
• Suyuqlik va elektrolitlarni qayta tiklash uchun oral rehidratsiya eritmalarini yoki sport ichimliklarini tavsiya qilish.

Sovutish choralari:
• Tana haroratini pasaytirish uchun sovutish choralari ko‘rish (muz paketlari, nam sochiqlar, suv bilan yuvish).
• Bemorni sovuq shamolli joyga olib chiqish yoki ventilyator qo‘llash.

Davomi

Premedikatsiya – bu jarrohlik yoki diagnostik amaliyotlar oldidan bemorni tayyorlash uchun beriladigan dorilar majmuasidir. Uning asosiy maqsadi anesteziya (narkoz) oldidan bemorning asabiy holatini kamaytirish, og‘riq sezgirligini pasaytirish va asoratlarni oldini olishdir.

Premedikatsiyaning asosiy maqsadlari:

1. Tinchlantirish va xavotirni kamaytirish:
- Jarrohlik amaliyoti oldidan bemorlarda kuchli xavotir, stress va qo'rquv bo'lishi mumkin. Sedativ preparatlar (masalan, benzodiazepinlar) bu holatni bartaraf etib, bemorni tinchlantiradi va emosional holatini yaxshilaydi.

2. Og'riq sezgirligini kamaytirish:
- Premedikatsiya vaqtida opioidlar yoki boshqa og'riq qoldiruvchi vositalar og'riq sezgirligini pasaytirish va operatsiyadan keyin og'riqni boshqarish uchun berilishi mumkin. Bu anesteziya samaradorligini oshirishga yordam beradi.

3. Vagal reflekslarni oldini olish:
- Jarrohlik vaqtida bemorda yurak urishi kamayishi (bradikardiya) yoki boshqa vagal reflekslar kuzatilishi mumkin. Antixolinergik dorilar (masalan, atropin) bu kabi asoratlarning oldini olishda qo‘llaniladi.

4. Qusishni oldini olish:
- Jarrohlik amaliyotlari yoki anesteziya paytida qusish xavfi oshishi mumkin. Antiemetik dorilar (masalan, metoklopramid) bu holatni nazorat qilish va oshqozon-ichak yo'llarining bo‘shashuvini oldini olish uchun ishlatiladi.

5. Nafas yo'llarini himoya qilish:
- Premedikatsiya nafas yo‘llarining himoyasini ta'minlashga ham qaratiladi, ayniqsa bronxospazmga moyil bo‘lgan bemorlarda. Masalan, β2-agonistlar yoki antixolinergiklar nafas yo'llarini kengaytirish uchun qo'llanilishi mumkin.

Premedikatsiya tarkibiga kiruvchi dori vositalari:
• Sedativlar (masalan, diazepam, midazolam): Bemorni tinchlantirish va xavotirni kamaytirish uchun qo'llaniladi.
• Analgetiklar (masalan, morfin, fentanil): Og'riqni boshqarish va operatsiya paytidagi og'riq sezuvchanligini kamaytirish uchun ishlatiladi.
• Antiemetiklar (masalan, metoklopramid, ondansetron): Jarrohlik paytida va keyin ko'ngil aynishi va qusishni oldini olish uchun.
•Antixolinergiklar (masalan, atropin, glikopirolat): Yurak urishini tezlashtirish va so'lak ajralishini kamaytirish uchun ishlatiladi.
• Bronxodilatatorlar (masalan, salbutamol): Nafas yo‘llarining torayishini oldini olish uchun qo‘llanadi.

Premedikatsiya qachon amalga oshiriladi?
Premedikatsiya operatsiyadan oldin, odatda amaliyotdan bir necha soat oldin yoki og'ir holatlarda operatsiyadan darhol oldin beriladi. U bemorning holati, yosh, jarrohlik turi va boshqa individual omillarga qarab tanlanadi.

Premedikatsiya – bu jarrohlik amaliyoti yoki anesteziya oldidan bemorni optimal holatga keltirish uchun beriladigan preparatlar majmuasi bo‘lib, xavotirni kamaytirish, og'riqni nazorat qilish, reflekslarni boshqarish va operatsion asoratlarni kamaytirish uchun muhimdir.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Kapillyar qon ketishi – eng kichik qon tomirlari, ya'ni kapillyarlardan qon oqishi bilan bog'liq bo'lgan qon ketishi turi. Bu ko'pincha nisbatan yengil jarohatlar natijasida yuzaga keladi, lekin ba'zi hollarda to'g'ri yordam ko'rsatilmasa, infeksiya xavfi yoki boshqa asoratlar keltirib chiqarishi mumkin.

Sabablari:
Jarohatlar:
Yuzaki kesmalar yoki teshilishlar.
Mayda to'qnashuvlar yoki yiqilishlar natijasida terining shikastlanishi.
Ishqalanish yoki ezilish natijasidagi jarohatlar.

Teri kasalliklari:
Teri kasalliklari yoki dermatologik muammolar natijasida terining mo'rtlashishi va qon ketishi.

Qon ivishiga ta'sir qiluvchi dori vositalari:

Antikoagulyantlar (qonni suyultiruvchi dorilar) ishlatish natijasida hatto kichik shikastlanish ham kapillyar qon ketishiga olib kelishi mumkin.
Belgilari:
Qon oqishi yuzadan chiqadi: Kapillyar qon ketishida qon asta-sekin oqib chiqadi, pulsatsiyalash kuzatilmaydi, chunki kapillyarlarda bosim past.
Yaradan qizil rangli qon oqishi: Odatda qon yorqin qizil rangda bo'ladi.
Kichik shikastlanish belgisi: Jarohat joyi ko'pincha kichik va yuzaki bo'ladi.

Tez tibbiy yordam ko'rsatish:
Qonni to'xtatish:

Jarohat joyini tozalash: Jarohatni iliq suv yoki toza yuvish vositasi bilan yaxshilab tozalang, bu infeksiya xavfini kamaytiradi.
Bosim qo'yish: Jarohat joyiga toza mato yoki steril gazli to'qima qo'yib, yengil bosim qiling. Bosim yordamida qon ketishini to'xtatish mumkin.
Jarohatni bog'lash:

Steril bandaj qo'llash: Jarohat tozalangandan va qon ketishi to'xtatilgandan so'ng, uni steril bandaj yoki toza mato bilan bog'lang. Bandaj o'rtacha mahkam bo'lishi kerak, lekin qon aylanishini to'sib qo'ymasligi muhim.

Yarani yuqoriga ko'tarish:
Agar qon ketish qo'l yoki oyoq kabi a'zo bo'lsa, ushbu a'zoni yurak darajasidan yuqoriga ko'tarish qon oqimini kamaytirishga yordam beradi.
Antiseptik vositalar qo'llash:

Antiseptik vositalar: Agar jarohat infeksiya xavfiga duch kelsa, antiseptik eritmalar yoki malhamlar bilan davolash tavsiya etiladi.
Qonni kuzatish:

Asoratlarni oldini olish: Agar qon ketishi to'xtamasa yoki jarohat joyi infeksiya alomatlari (qizarish, yallig'lanish, og'riq) ko'rsatsa, tibbiy yordamga murojaat qilish zarur.
Kapillyar qon ketishi odatda jiddiy emas va tez yordam ko'rsatilganda osongina nazorat qilinadi. Biroq, katta yuzadagi shikastlanishlar yoki qon ketishi to'xtamasa, tibbiy yordamga murojaat qilish kerak.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Kerak bo'lib qoladigan ma'lumotlar

1. Tez yordam chaqirsangiz sizni uyingizgacha yoki voqea joyigacha qancha vaqtda yetib kela oladi?
2. Shifoxona, tez yordam punkti yoki eng yaqin dorixona sizdan qancha masofa uzoqlikda?

Yuqoridagi mana shu ikkita savolga aniq javobni bilib olsangiz bemor(jabrlanuvchi)ga samarali yordam ko'rsata olasiz.

Sababi:
1. kechki vaqtlarda 103ga bittada tel qilib tusha olmasligingiz mumkin.
2. Bemor axvoli og'ir bo'lsa kutishdan ko'ra o'zingizga yaqin shifoxona, tez yordam punktiga olib borganingiz ma'qulroq.
3. Bemor xolatiga qarab transpartirovkani to'g'ri tanlay olishingiz juda muhim.
4. Tez yordam kelguncha simptomatik davolashingiz kerak, masalan isitmada paratsetamol berishingiz mumkin.
5. Og'ir travmalarda yoki qon ketishlarda imkon qadar yo'qotilgan qonni xajmini tiklashga xarakat qilish shart. Xech bo'lmaganda yaqin aptekadan Natriy xlor yoki glyukoza 5%(qand kasalligini xisobga olasiz).

Eng muhimi eslatma!
Qo'limdan xech narsa kelmaydi, men hamshira yoki shifokor emasman deyish kerak emas!
Xech bo'lmaganda
• Bemorni xarakatini cheklang
• Tinchlantiring
• Toza xavo bilan ta'minlang
• Qon ketayotgan bo'lsa jaroxatni tepasidan bog'lab qo'ying
• qorin soxasidan qon ketayotgan bo'lsa o'sha joyni quruq va toza sochiq yoki ro'molcha bilan bosib turing
• xushdan ketgan bemorni yuzlari issiq va qizargan bo'lsa boshini tanasidan salgina balandroq ko'taring.
• xushdan ketgan bemorni tanasi sovuq va ranglari oqargan bo'lsa boshini tanasi bilan tekis xolda ushlang
• talvasa (sudorgi) bergan bo'lsa BOSHINI O'NG YOKI CHAP TOMONGA QARATIB USHLANG
• tez yordam chaqirgan bo'lsangiz. kuting.

Bu xarakatlar bilan kimningdir xayotini saqlab qolishingiz mumkin!

@tibbiyot_haqida

Shifokorlar uchun

1. Detskiy reanimatsiyaning test va 2-toifa savollarining og'zaki javoblari tayyor!
2. Vzrosloy reanimatsiyaning test va 2-1 toifa og'zaki javoblari tayyor.
3. Gematalogiya test javobi
4. Epidemiologiya test javobi

Hamshiralar uchun
Hamshiralik ishining Oliy toifa og'zaki javoblari tayyor.

Kimga kerak bo'lsa lichkaga yozishlari mumkin!
@tibbiyot_admin

Boshqa sohalarni test va og'zaki savollariga javobni buyurtmaga tayyorlab beramiz.

@tibbiyot_haqida

Sterilizatsiya ishlari o’tkazish tamoyillari quyidagilardan iborat:

1. Tayyorlash
• Uskunalarni tayyorlash: Sterilizatsiya uchun mo’ljallangan uskunalar, instrumentlar va materiallar toza bo'lishi kerak. Ularni birinchi navbatda yuvish va tozalash zarur.
• Uskunalar va materiallar saralash: Sterilizatsiya jarayonida foydalaniladigan uskunalar, materiallar va vositalar to'g'ri saralanishi kerak. Har bir elementning sterilizatsiya qoidalariga muvofiq bo'lishi muhimdir.

2. Ona-qaynatish (autoklavlash)
• Harorat va bosim: Uskunalarni sterilizatsiya qilish uchun belgilangan harorat va bosim darajasini saqlash muhimdir. Odatda, bu 121-134 °C va 1-2 atm bosimda amalga oshiriladi.
• Vaqtni belgilash: Sterilizatsiya jarayoni davomiyligi sterilizatsiya usuliga qarab o'zgaradi. Qizdirish va bosimni saqlash uchun belgilangan vaqtga rioya qilish zarur.

3. Kimyoviy sterilizatsiya
• Kimyoviy moddalarni tanlash: Agar kimyoviy sterilizatsiya usuli tanlangan bo'lsa, ushbu moddalarning samaradorligini va toksikligini hisobga olish zarur.
• Muvofiqlik: Kimyoviy sterilizatsiya usulining barcha qoidalariga rioya qilish va to'g'ri dozani tanlash muhimdir.

4. Uskunalarni joylashtirish
Tuzilish: Uskunalar va materiallar sterilizatsiya qilish uchun joylashtirilishi kerak. Havo chiqishi va qizitishni ta'minlash uchun zarur bo'lgan bo'sh joylar qoldirilishi muhim.
• Havoning chiqarilishi: Uskunalarda havo qolmasligi uchun havo chiqarish jarayoniga diqqat qilish zarur.

5. Tekshirish
• Ko'rsatkichlar: Sterilizatsiya jarayoni oxirida ko'rsatkichlar (indikatorlar) yordamida jarayonning muvaffaqiyatli o'tkazilganini tasdiqlash muhimdir.
• Hujjatlash: Har bir sterilizatsiya jarayonini hujjatlashtirish (sanasi, vaqti, javobgarlik) muhimdir.

6. Saqlash
• Steril muhafaza: Steril materiallar va uskunalar toza va quruq joyda saqlanishi, ularning yangiligi va xavfsizligini ta'minlash kerak.
• Muomala qilish: Steril materiallar bilan ehtiyotkorlik bilan muomala qilish, ularni qayta ifloslantirmaslik uchun zarur.

○ Bu tamoyillar sterilizatsiya jarayonining samaradorligini ta'minlash va infeksion kasalliklarning tarqalishini oldini olishda muhimdir. Sterilizatsiya jarayoni yuqori standartlarga muvofiq bo'lishi zarur, chunki bu bemorlar salomatligini himoya qilishda katta ahamiyatga ega.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Arterial (tashqi) qon ketishi – qon tomirlaridan (arteriyalar) qonning tashqariga chiqishi holatidir. Bu, ko'pincha jiddiy jarohatlar yoki kasalliklar natijasida yuzaga keladi.

Sabablari
Jarohatlar:
Kesma yoki teshilish jarohatlari (mushaklar, suyaklar, yoki ichki organlarga zarar yetkazishi mumkin).
Qattiq zarbalar yoki avtohalokatlar.

Kasalliklar:
Arteriya aterosklerozu.
Arterial aneurizma (arteriyaning kengayishi va yirtilishi).

Tromboz:
Arteriyalarda qon quyish yoki tromb hosil bo'lishi.

Infektsiyalar:
Arteriyal infeksiyalar (masalan, arterit).

Belgilari
○ Qon ketishi: Arterial qon ketishi ko'pincha pulsat qilish bilan birga tez, oqimda qizil rangda qon ketishiga olib keladi.
○ Tana a'zolarining shishishi: Agar qon ketishi ichki qismda bo'lsa, shishish yoki qizil rang paydo bo'lishi mumkin.
○ Og'riq: Jarohat joyida og'riq va qizish hissi paydo bo'lishi mumkin.
○ Nafas olishda qiyinchilik: Og'riq yoki qon ketishi sababli nafas olishda qiyinchilik hissi.

Tez tibbiy yordam ko'rsatish
Arterial qon ketishida tez yordam ko'rsatish juda muhimdir. Quyidagi amallarni bajarish kerak:

Shoshilinch yordam chaqirish: Tez tibbiy yordam xizmatini (103 raqam) chaqirish kerak.

Tana a'zo harakatini to'xtatish: Qon ketayotgan joyni harakatga keltirmaslik muhimdir.

Qon ketishini to'xtatish:
○ Pressiya qo'llash: Qo'l bilan yoki to'siq yordamida qon ketayotgan joyga bosim o'tkazing. Agar qo'l bilan bosish qiyin bo'lsa, to'liq tekis joyda bosim qilish mumkin.
○ Yuqori joyda ushlash: Agar imkoniyat bo'lsa, jarohat joyini yurak darajasidan yuqorida ushlash.
○ Qon ketayotgan joyni tozalash: Agar qon ketishi natijasida qonni tozalash yoki bandaj qilish kerak bo'lsa, toza gazli to'qimalar yoki steril bandajdan foydalaning.
○ Jarohat joyini saralash: Agar jarohat joyini saralashga imkon bo'lsa, yuqqaro bosim bilan bandajlang.
○ Bemorni kuzatish: Bemorni doimo kuzatib boring. Nafas olish va qon bosimini nazorat qiling.

Tez tibbiy yordam yetib kelgunga qadar yuqoridagi qadamlarni bajaring. Arterial qon ketishi juda jiddiy holat bo'lib, shoshilinch tibbiy yordam zarur.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

F. Naytingeyl fikricha, hamshiralik ishida quyidagi omillar katta ahamiyatga ega:

Professionalizm: Hamshira o'z ishining malakali mutaxassisi bo'lishi zarur. Bu, kasbiy bilim va ko'nikmalarni mukammal egallashni talab qiladi.

Kommunikatsiya: Bemorlarga va ularning oilalariga samarali tarzda muloqot qilish hamshiralik ishida muhimdir. Ular bemorlar bilan qanday munosabatda bo'lishni, ularning ehtiyojlarini qanday tushunishni bilishi kerak.

Empatiya: Hamshira bemorlarning hissiy holatini tushunishi va ularning his-tuyg'ularini hisobga olishi kerak. Bu, bemorning farovonligini oshirishga yordam beradi.

Jamoaviy ish: Hamshiralarning boshqa tibbiyot mutaxassislari bilan birgalikda ishlashi, hamda ularning ish faoliyatini qo'llab-quvvatlashi muhimdir.

Etika va axloq: Hamshiralikda professional etikani bilish va unga rioya qilish, bemorlarning huquqlarini himoya qilishda muhim ahamiyatga ega.

Innovatsion yondashuv: Zamonaviy texnologiyalar va yangi davolash usullarini qo'llashga tayyor bo'lish, hamshiralik ishini yanada samarali qilish imkonini beradi.

Bu omillar hamshiralik faoliyatining asosiy tamoyillaridan biri bo'lib, bemorlar va tibbiyot tizimi uchun muhimdir.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida

Pneumotoraks (o'pka qafasida havoning to'planishi) bir necha turga bo'linadi. Ularning har biri o'ziga xos sabablari va klinik xususiyatlari mavjud. Pneumotoraksning asosiy turlari:

Boshqa pneumotoraks (Spontan Pneumothorax):
• Birlamchi (ilk): Har qanday o'pka kasalliklari bilan bog'liq bo'lmagan va odatda sog'lom insonlarda paydo bo'lgan pneumotoraks. Buni asosan kichik o'pka shilliq qavatidagi bo'shliqlar yoki shikastlar keltirib chiqaradi. Ko'pincha yoshlarda, erkaklarda va tor ko'krak qafasiga ega bo'lganlarda kuzatiladi.
• Ikki xil (sekundar): O'pka kasalliklari, masalan, astma, o'pka saratoni, plevrit yoki o'pka infeksiyalari (masalan, tuberkulyoz) natijasida yuzaga keladi.

Traumatik pneumotoraks:
• O'pka qafasiga to'g'ridan-to'g'ri zarar etkazilishi (masalan, jarohatlar, jarrohlik amaliyotlari, mushaklarga zarar yetkazilishi) natijasida paydo bo'ladi.
Bunday holda, pnevmatik bosim yuqori bo'ladi va bu holat hayot uchun xavfli bo'lishi mumkin.

• Tension pneumotoraks:
Bu turda havoning to'planishi o'pka qafasidagi bosimni oshiradi, bu esa yurak va qon tomirlariga bosim o'tkazadi. Bu holat tezda muolajani talab qiladi, chunki bu nafas olish va qon aylanishini to'xtatishi mumkin.

Iatrogenik pneumotoraks:
Bu, asosan, tibbiy amaliyotlar (masalan, jarrohlik yoki o'pka ventilyatsiyasi) natijasida yuzaga keladi. Shifokorlarning bexosdan sodir etilgan jarohatlari yoki yuqoridagi amaliyotlar ta'sirida paydo bo'lishi mumkin.

Pneumotoraks plevral (plevral pneumotoraks):
Plevral bo'shliqda havoning to'planishi, bu odatda o'pka yoki plevral membrana bilan bog'liq bo'lishi mumkin. Bu turda plevra bo'shlig'ida havoning to'planishi o'pka va o'pka qafasining keskin zararlanishiga olib kelishi mumkin.

Har bir pneumotoraks turi o'ziga xos belgilarga va davolash usullariga ega. Pneumotoraksdan shikoyatlangan bemorlar uchun tez tibbiy yordam ko'rsatish muhimdir.

Yana ham ko'proq ma'lumotlar
@tibbiyot_haqida kanalida