Буюк саҳобий, Аллоҳнинг қиличи унвони билан чақирилган Холид ибн Валид розияллоҳу анҳу дубулғаси остидан кийган арақчин дўпписига Расулуллоҳ солллаллоҳу алайҳи ва салламнинг сочларидан бир толани тикиб олиб юрган экан. Ҳатто бир жангда дубулғаси бошидан тушиб кетади ва жангдан сўнг мужоҳидлар бу дубулғани излаб топадилар, чунки унинг ичидаги мўйи муборакни ташлаб кетишга буюк саркарда асло рози бўла олмаган. Энг севикли зот Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг соч толалари тупроқларда қоришиб кетишига унинг қалби, иймони изн бермаган. Нега буни ёдга олдик? Чунки Тошкент ҳимоясига чиққан амири лашкар мулла Алимқул ҳам қўйнида Набий соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг муборак соч толаларини ўзи билан олиб юрган. Чирчиқ дарёси бўйида бўлган савашда бир хоин беркиниб келиб унинг қорнидан ўқ узади, лашкарбоши отдан йиқилмайди, жангда давом этади, лекин қон йўқотади, урушда ўрисларни ортга чекинишга мажбур қиладилар, сўнг шаҳар ичига кирганларида Кўкча дарвозаси олдида лашкарбоши ўлимини сезади. Энди унга табиблар ҳам ёрдам бера олмасди, шунда қошига келган ўғлига юзланади. Ўғли отасининг ранги оқарган, қон йўқотган ва беҳол кўриб йиғлайди.
– Йиғлама! – дейди лашкарбоши ўғлига. – Ўляпманми мен? Аллоҳнинг йўлида жон берганлар ўликлар эмас! Сизлар уни ўлик деб ўйлайсизлар, ҳолбуки, улар тирикдирлар! Аллоҳ уларни ризқлантириб туради!
Бу Қуръон ояти эди. Бақаранинг 154-ояти ва бошқа сураларда бундай башоратлар кўп учрайди. Ўғил кўзёшини тияди. Мулла Алимқул қўйнидан мўйи муборакни олиб ўғлига беради: “Бу Набийимиз Муҳаммад солаллоҳу алайҳи ва салломнинг соч толалари!” – дейди ва калима шаҳодатни айтиб жон беради.
Бу воқеалар баёнига қадар биз Хадича опа ва феминистлар маликаси орасидаги суҳбат билан танишсак.
– Хадича, – деди феминист хоним. – Мен сени таний олмай қолдим. Умуман, барча дугоналар танимай қолдик. Ахир, сен қандай ҳам замонавий очиқ фикрли аёл эдинг! Ўғлинг қамалганига шунчами? Ахир, бир куни чиқар! Одамларнинг қанчаси қамалади, қанчаси озодликка чиқади? Дарров хурофотга берилишинг нимаси, ахир?
Хадича қаршисидаги бу аёл билан бир вақтлар орасидан қил ўтмас дўст бўлганлигини ўйлади, аммо энди бу хилқат унга жуда бегона. Шу қадар бегонаки, улар орасида масофа миқдорини ҳисоблаб чиқиш имконсиз.
– Дугон, – деди Хадича опа барча фикрларини жамлашга тиришиб. – Сен ва мен энди бошқа дунёга тушиб қолдик. Мени кечирасан. Мен ўзим учун мутлақ ҳақиқат дунёсини кашф қилдим. Энди у дунёни йўқотишни истамайман. Аввал ҳаётим ўйин-кулги, зеб-зийнатланиш, қимматбаҳо дўконларда айланиш ва шу кабилар билан ўтарди. Ўзимизни эркакларга кўз-кўз қилиш билан ҳузурланардик, биласанми, аёл кишининг табиатида ҳеч қачон ўз хатосини тан олмаслик хусусияти бор. Фикримча, ана шу хусусиятни енгиш керак. Мен ҳаракат қиляпман. Аёл киши ҳеч қачон холис бўла олмаслигини билдим. Ҳамиша баҳсга ва эътироз билдирмоққа мойилмиз. Шунинг учун бизни алдаш осон. Алданишимиз осон бўлгани каби ёлғон гапиришимиз ҳам жуда тез. Лекин биз образ яратишга устамиз. Санъат мухлиси қилиб кўрсатамиз ўзимизни. Адабиёт шинавандаси деб одамларга тақдим қиламиз. Эртага ҳамманинг эсидан чиқиб кетамиз. Умуман, эсидан чиқмаганимизда ҳам бизга одамлар ёдида қолиш қандай манфаат беради? Гўрда ётарканмиз, бизни мақтаганларидан сўнг тирилиб чиқамизми? Йўқ, ундай бўлмайди. Мен жуда кўп ўйладим, жуда ҳам кўп...
Хадича гапдан тўхтаб дугонасига қаради. Феминистлар маликаси қоматинини сақлаш учун кўп уринадиганлар хилидан, умуман, гўзал қомат бугун аёллар орасидаги энг долзарб масала эди. Бунинг учун улар кам овқат ейишади, ҳар хил дамламалар ичадилар, ҳатто еган овқатларини қусиб ташлайдиганлар бор, пулдор аёллар эса қориндаги ёғларни олдириб ташлаш учун жарроҳлик столига ётмоқдалар.
– Йиғлама! – дейди лашкарбоши ўғлига. – Ўляпманми мен? Аллоҳнинг йўлида жон берганлар ўликлар эмас! Сизлар уни ўлик деб ўйлайсизлар, ҳолбуки, улар тирикдирлар! Аллоҳ уларни ризқлантириб туради!
Бу Қуръон ояти эди. Бақаранинг 154-ояти ва бошқа сураларда бундай башоратлар кўп учрайди. Ўғил кўзёшини тияди. Мулла Алимқул қўйнидан мўйи муборакни олиб ўғлига беради: “Бу Набийимиз Муҳаммад солаллоҳу алайҳи ва салломнинг соч толалари!” – дейди ва калима шаҳодатни айтиб жон беради.
Бу воқеалар баёнига қадар биз Хадича опа ва феминистлар маликаси орасидаги суҳбат билан танишсак.
– Хадича, – деди феминист хоним. – Мен сени таний олмай қолдим. Умуман, барча дугоналар танимай қолдик. Ахир, сен қандай ҳам замонавий очиқ фикрли аёл эдинг! Ўғлинг қамалганига шунчами? Ахир, бир куни чиқар! Одамларнинг қанчаси қамалади, қанчаси озодликка чиқади? Дарров хурофотга берилишинг нимаси, ахир?
Хадича қаршисидаги бу аёл билан бир вақтлар орасидан қил ўтмас дўст бўлганлигини ўйлади, аммо энди бу хилқат унга жуда бегона. Шу қадар бегонаки, улар орасида масофа миқдорини ҳисоблаб чиқиш имконсиз.
– Дугон, – деди Хадича опа барча фикрларини жамлашга тиришиб. – Сен ва мен энди бошқа дунёга тушиб қолдик. Мени кечирасан. Мен ўзим учун мутлақ ҳақиқат дунёсини кашф қилдим. Энди у дунёни йўқотишни истамайман. Аввал ҳаётим ўйин-кулги, зеб-зийнатланиш, қимматбаҳо дўконларда айланиш ва шу кабилар билан ўтарди. Ўзимизни эркакларга кўз-кўз қилиш билан ҳузурланардик, биласанми, аёл кишининг табиатида ҳеч қачон ўз хатосини тан олмаслик хусусияти бор. Фикримча, ана шу хусусиятни енгиш керак. Мен ҳаракат қиляпман. Аёл киши ҳеч қачон холис бўла олмаслигини билдим. Ҳамиша баҳсга ва эътироз билдирмоққа мойилмиз. Шунинг учун бизни алдаш осон. Алданишимиз осон бўлгани каби ёлғон гапиришимиз ҳам жуда тез. Лекин биз образ яратишга устамиз. Санъат мухлиси қилиб кўрсатамиз ўзимизни. Адабиёт шинавандаси деб одамларга тақдим қиламиз. Эртага ҳамманинг эсидан чиқиб кетамиз. Умуман, эсидан чиқмаганимизда ҳам бизга одамлар ёдида қолиш қандай манфаат беради? Гўрда ётарканмиз, бизни мақтаганларидан сўнг тирилиб чиқамизми? Йўқ, ундай бўлмайди. Мен жуда кўп ўйладим, жуда ҳам кўп...
Хадича гапдан тўхтаб дугонасига қаради. Феминистлар маликаси қоматинини сақлаш учун кўп уринадиганлар хилидан, умуман, гўзал қомат бугун аёллар орасидаги энг долзарб масала эди. Бунинг учун улар кам овқат ейишади, ҳар хил дамламалар ичадилар, ҳатто еган овқатларини қусиб ташлайдиганлар бор, пулдор аёллар эса қориндаги ёғларни олдириб ташлаш учун жарроҳлик столига ётмоқдалар.