Savodxonlikni qanday oshirish mumkin?.pdf
#Maqola
⚡️ Ko‘pchilikning muammosi: savodxonlikni qanday oshirish mumkin?
💖Savodxonlikning birlamchi ma’nosi o‘qish-yozishni bilishdir. Kengroq ma’noda esa mustaqil fikrga egalik va bu fikrni emin-erkin, ravon ifodalash tushuniladi. Savodlilikning muhim shartlaridan biri bo‘lgan to‘g‘ri yozish masalasida qiynaladiganlar birmuncha ko‘p. Yozuvchi Orif Tolib bugun ana shu ko‘nikmani qanday yaxshilash mumkinligi haqida so‘z yuritadi.
💖Nega savodxonlik darajasi past?
Ba’zan hozirgi yoshlar savodsiz bo‘lib ketgani haqidagi gap-so‘zlarni eshitamiz. Bunga kimdir maktab ta’limini, kimdir kam o‘qishni sabab qilib ko‘rsatadi. Albatta, bu fikrlarda jon bor. Biroq ana shu shikoyatlarni aytayotganlarning o‘zi ham ko‘pincha savod masalasida maqtanarli holatda bo‘lmaydi.
Menimcha, savod darajasining umumiy pastligi unga jiddiy ehtiyoj yo‘qligi tufayli. Chunki to‘g‘ri va xatolarsiz yozishga ehtiyoj sezgan kishi bu ko‘nikmani yaxshilash harakatida bo‘ladi. Ish yoki o‘qishga kirishda bu xislat hal qiluvchi ahamiyatga egami? Agar jurnalist, kopirayter, nashriyot xodimi kabi tor mutaxassisliklar egasi bo‘lmasangiz, savodli yozmasdan ham ishlay, o‘qiy olasiz.
Biroq sezsak-sezmasak, tan olsak-olmasak-da, savod kasbiy obro‘-e’tibor va maoshga ta’sir qiladi. Hatto savodxonlik muhim emasdek ko‘rinadigan hozirgi holatimizda ham. O‘zim kuzatgan bir jihatni aytay: sohasining ustasi bo‘lgan, chuqur bilimli mutaxassislar odatda savodli ham bo‘ladi. Bunday kishilar boshqalarga nisbatan yaxshiroq reytingga, demakki, yaxshiroq daromadga ham ega.
AQSH Savodxonlik milliy instituti ma’lumotlariga ko‘ra, mamlakatdagi ishsizlarning 75 foizi o‘qish-yozishga qiynaladi, savod darajasi past bo‘lganlarning 43 foizi esa kambag‘allikda kun kechiradi. Bizda bunday tadqiqotlar o‘tkazilmagan. Mabodo o‘tkazilsa, ishsizlik va savodxonlik darajasi o‘zaro bog‘liqligi yana bir bor tasdiqlansa kerak.
Ikki yilcha oldin vazirlik maqomidagi bir tashkilot faqat chet tilini emas, o‘zbek tilini ham puxta biladigan, savodli mutaxassis topishda yordam so‘radi. Maoshi 15 million so‘m atrofida. Qo‘shimcha rag‘batlantirishlar ham bor. Mutaxassis uzoq vaqt topilmadi. Bu savodxonlik o‘ta qiyin, egallash mushkul bo‘lgan malaka ekanidan emas, savodxon kadrlar joyini tez topishidan darak.
💖Xatolarsiz yozish tug‘ma qobiliyat emas
Hech kim o‘z-o‘zidan to‘g‘ri yozadigan bo‘lib qolmaydi. Bunga faqat o‘rganish va mashq orqali erishish mumkin. To‘g‘ri, ba’zilar tug‘ma iste’dodi sabab buni osonroq uddalay olar. Lekin o‘qish-o‘rganishsiz savodli bo‘lish imkonsiz.
Yon-atrofga bir boqing. Odamlar yetti yot begona tillarni o‘rganib, unda to‘g‘ri va ravon gapiradigan, yozadigan bo‘lyapti. O‘zbekcha esa o‘z ona tilimiz, uni o‘rganish aslida oson. Imlomiz va punktuatsiyamizda ba’zi bo‘shliqlar, murakkabliklar bor. Ammo bu o‘rganish eshigi tambalandi degani emas.
Savodxonlik darajasini yaxshilashni jiddiy niyat qilgan, shunga yarasha harakati va toqati bor kishi uch oy ichida to‘g‘ri yozish ko‘nikmasini sezilarli darajada yaxshilay oladi. Xo‘sh, shunday shijoat paydo bo‘ldi, deylik. Nima qilish kerak?
⚡️Batafsil ushbu maqolada o‘qing.
📚 @raqamli_kutubxona
⚡️ Ko‘pchilikning muammosi: savodxonlikni qanday oshirish mumkin?
💖Savodxonlikning birlamchi ma’nosi o‘qish-yozishni bilishdir. Kengroq ma’noda esa mustaqil fikrga egalik va bu fikrni emin-erkin, ravon ifodalash tushuniladi. Savodlilikning muhim shartlaridan biri bo‘lgan to‘g‘ri yozish masalasida qiynaladiganlar birmuncha ko‘p. Yozuvchi Orif Tolib bugun ana shu ko‘nikmani qanday yaxshilash mumkinligi haqida so‘z yuritadi.
💖Nega savodxonlik darajasi past?
Ba’zan hozirgi yoshlar savodsiz bo‘lib ketgani haqidagi gap-so‘zlarni eshitamiz. Bunga kimdir maktab ta’limini, kimdir kam o‘qishni sabab qilib ko‘rsatadi. Albatta, bu fikrlarda jon bor. Biroq ana shu shikoyatlarni aytayotganlarning o‘zi ham ko‘pincha savod masalasida maqtanarli holatda bo‘lmaydi.
Menimcha, savod darajasining umumiy pastligi unga jiddiy ehtiyoj yo‘qligi tufayli. Chunki to‘g‘ri va xatolarsiz yozishga ehtiyoj sezgan kishi bu ko‘nikmani yaxshilash harakatida bo‘ladi. Ish yoki o‘qishga kirishda bu xislat hal qiluvchi ahamiyatga egami? Agar jurnalist, kopirayter, nashriyot xodimi kabi tor mutaxassisliklar egasi bo‘lmasangiz, savodli yozmasdan ham ishlay, o‘qiy olasiz.
Biroq sezsak-sezmasak, tan olsak-olmasak-da, savod kasbiy obro‘-e’tibor va maoshga ta’sir qiladi. Hatto savodxonlik muhim emasdek ko‘rinadigan hozirgi holatimizda ham. O‘zim kuzatgan bir jihatni aytay: sohasining ustasi bo‘lgan, chuqur bilimli mutaxassislar odatda savodli ham bo‘ladi. Bunday kishilar boshqalarga nisbatan yaxshiroq reytingga, demakki, yaxshiroq daromadga ham ega.
AQSH Savodxonlik milliy instituti ma’lumotlariga ko‘ra, mamlakatdagi ishsizlarning 75 foizi o‘qish-yozishga qiynaladi, savod darajasi past bo‘lganlarning 43 foizi esa kambag‘allikda kun kechiradi. Bizda bunday tadqiqotlar o‘tkazilmagan. Mabodo o‘tkazilsa, ishsizlik va savodxonlik darajasi o‘zaro bog‘liqligi yana bir bor tasdiqlansa kerak.
Ikki yilcha oldin vazirlik maqomidagi bir tashkilot faqat chet tilini emas, o‘zbek tilini ham puxta biladigan, savodli mutaxassis topishda yordam so‘radi. Maoshi 15 million so‘m atrofida. Qo‘shimcha rag‘batlantirishlar ham bor. Mutaxassis uzoq vaqt topilmadi. Bu savodxonlik o‘ta qiyin, egallash mushkul bo‘lgan malaka ekanidan emas, savodxon kadrlar joyini tez topishidan darak.
💖Xatolarsiz yozish tug‘ma qobiliyat emas
Hech kim o‘z-o‘zidan to‘g‘ri yozadigan bo‘lib qolmaydi. Bunga faqat o‘rganish va mashq orqali erishish mumkin. To‘g‘ri, ba’zilar tug‘ma iste’dodi sabab buni osonroq uddalay olar. Lekin o‘qish-o‘rganishsiz savodli bo‘lish imkonsiz.
Yon-atrofga bir boqing. Odamlar yetti yot begona tillarni o‘rganib, unda to‘g‘ri va ravon gapiradigan, yozadigan bo‘lyapti. O‘zbekcha esa o‘z ona tilimiz, uni o‘rganish aslida oson. Imlomiz va punktuatsiyamizda ba’zi bo‘shliqlar, murakkabliklar bor. Ammo bu o‘rganish eshigi tambalandi degani emas.
Savodxonlik darajasini yaxshilashni jiddiy niyat qilgan, shunga yarasha harakati va toqati bor kishi uch oy ichida to‘g‘ri yozish ko‘nikmasini sezilarli darajada yaxshilay oladi. Xo‘sh, shunday shijoat paydo bo‘ldi, deylik. Nima qilish kerak?
⚡️Batafsil ushbu maqolada o‘qing.
📚 @raqamli_kutubxona