Menimcha hamma muammoni yig‘ishtirib turib, eng birinchi, har birimizning bugun va erta yashab qolishimiz uchun birlamchi zarur bo‘lgan havoning tozaligiga e‘tibor qaratishimiz kerak. Bu bo‘yicha qandaydir ijtimoiy so‘rovnomalar, guruhlar tashkil qilib, (ekologiya vazirligidan umid qilmagan holda, zero bundan foyda ham yo‘q) ko‘kalamzorlashtirish ishlarini ommatan ko‘paytirish, daraxt ekishni chellenj darajasiga chiqarish kerak.
Havo iflosligi bo‘yicha eng yuqori o‘rinda turgan Toshkentning havo indekslari bo‘yicha aniq ma‘lumotlarni bilmaymanku, ammo bugungi kunda Andijon va boshqa viloyatlar ham Toshkentdan qolishmayotgani aniq. Ko‘chada o‘zingizni cho‘lda yurgandek his etasiz. Telefon ekranidagi, oyoq kiyimdagi, mashinalardagi changlanish bunga isbot bo‘ladi. Kislorod yetishmasligiga sezgir odamlarga ayniqsa bu holat yaqqol seziladi (homilador, qariyalar, yurak, o‘pka kasalligi borlar, bolalar).
Atrofda esa har tarafdan ko‘p qavatli uylar qurilib yotibdi, ular havoni ifloslantirayotgani hisobiga hech qanday kompensatsiya to‘lamaydi ham.
Masalan, mana bu rasmda Andijondagi havo sifati ko‘rsatilgan. AQI 61 – bu o‘rtacha xavf. Ammo eng asosiy ifloslantiruvchi PM2.5 chang zarrachalari. Bu JSST tavsiya etgan me‘yordan ikki barobar ko‘p.
Bu zarrachalar o‘pkaga kirib, yurak, qon aylanish, hatto miyaning faoliyatiga ham salbiy ta’sir qiladi.
Doimiy nafas olish natijasida: astma, yurak xastaligi, bronxit, hatto saraton xavfi oshadi. Bu esa Uzb dagi erta o‘lim ko‘rsatkichini oshiradi, sifatsiz meditsinaga talabni kuchaytiradi, oqibatda kambag‘allarning kuni shifoxonadan arimay qoladi. Ammo e‘tibor qaratishi kerak bo‘lgan mas‘ullar har doimgidek hayotining sururini surish bilan band bo‘lsa ajabmas.
Ularni qo‘ya turay, o‘z sog‘ligimiz ba‘zida o‘zimizga ham qiziq emas-da, alamlisi. Oddiy misol, 80 kishilik qo‘shnilar guruhiga yozdim, daraxt ekaylik atrofimizga yoki hech yo‘q birgalashib murojaat qilaylik deb, hech kimdan sado chiqmadi. Balki hammamiz bugungina yashab qolish bilan banddirmiz. Kelajak avlod esa o‘z kunini ko‘rib olar amallab. Lekin ularning kelgusida bizga beradigan alamli savollariga tayyor tursak bo‘lgani.
Havo iflosligi bo‘yicha eng yuqori o‘rinda turgan Toshkentning havo indekslari bo‘yicha aniq ma‘lumotlarni bilmaymanku, ammo bugungi kunda Andijon va boshqa viloyatlar ham Toshkentdan qolishmayotgani aniq. Ko‘chada o‘zingizni cho‘lda yurgandek his etasiz. Telefon ekranidagi, oyoq kiyimdagi, mashinalardagi changlanish bunga isbot bo‘ladi. Kislorod yetishmasligiga sezgir odamlarga ayniqsa bu holat yaqqol seziladi (homilador, qariyalar, yurak, o‘pka kasalligi borlar, bolalar).
Atrofda esa har tarafdan ko‘p qavatli uylar qurilib yotibdi, ular havoni ifloslantirayotgani hisobiga hech qanday kompensatsiya to‘lamaydi ham.
Masalan, mana bu rasmda Andijondagi havo sifati ko‘rsatilgan. AQI 61 – bu o‘rtacha xavf. Ammo eng asosiy ifloslantiruvchi PM2.5 chang zarrachalari. Bu JSST tavsiya etgan me‘yordan ikki barobar ko‘p.
Bu zarrachalar o‘pkaga kirib, yurak, qon aylanish, hatto miyaning faoliyatiga ham salbiy ta’sir qiladi.
Doimiy nafas olish natijasida: astma, yurak xastaligi, bronxit, hatto saraton xavfi oshadi. Bu esa Uzb dagi erta o‘lim ko‘rsatkichini oshiradi, sifatsiz meditsinaga talabni kuchaytiradi, oqibatda kambag‘allarning kuni shifoxonadan arimay qoladi. Ammo e‘tibor qaratishi kerak bo‘lgan mas‘ullar har doimgidek hayotining sururini surish bilan band bo‘lsa ajabmas.
Ularni qo‘ya turay, o‘z sog‘ligimiz ba‘zida o‘zimizga ham qiziq emas-da, alamlisi. Oddiy misol, 80 kishilik qo‘shnilar guruhiga yozdim, daraxt ekaylik atrofimizga yoki hech yo‘q birgalashib murojaat qilaylik deb, hech kimdan sado chiqmadi. Balki hammamiz bugungina yashab qolish bilan banddirmiz. Kelajak avlod esa o‘z kunini ko‘rib olar amallab. Lekin ularning kelgusida bizga beradigan alamli savollariga tayyor tursak bo‘lgani.