Davlat qarzi (krediti) mavzusi bo‘yicha. Xalqaro valyuta jamg‘armasining Jahon va Osiyo taraqqiyot banklaridan xavfliligi uning iqtisodiy siyosatga ta’sir o‘tkazishidir. O‘zbekiston kredit olgan 3 xalqaro moliya institutlari haqida.
Xalqaro valyuta jamg‘armasi (XVJ) — qisqa muddatli inqirozlarni bartaraf qilish uchun qulay fond. Jamg‘arma nisbatan tez fursatda kredit ajratadi. Lekin kredit sharti sifatida inqirozlarni yengish bo‘yicha tavsiyalar beradi. Masalan, soliqlarni oshirish, davlat xarajatlarini qisqartirish. XVJ bergan kredit va tavsiyalar sabab Ruandada iqtisod izdan chiqib, fuqarolar urushi yuz bergan.
Jamg‘armada AQSH ta’siri katta. Fond qaror qabul qilishida a’zolarning 85 foiz ovozi kerak. AQSHning 17 foizlik ovozga ega. Vashington kimgadir kredit berish bo‘yicha yakka qaror qabul qila olmasa ham, xohlagan jarayonni bloklay oladi. Shu boisdan ham XVJ’da AQSH lobbisi kuchli.
Jahon banki — uzoq muddatli kreditlar ajratuvchi institut. Bu bank asosan kambag‘al davlatlarga past foizli kreditlar va foizsiz zaymlar beradi. Shuningdek moliyaviy barqarorlik bo‘yicha maslahatlar ham taqdim qiladi.
Biroq bu yerda ham muammolar bor. So‘nggi yillarda Jahon banki ajratgan kreditlarning atigi 1-2 foizi haqiqiy kambag‘al davlatlarga berilgan va bu mamlakatlarda ahvol yaxshilanmagan, balki yomonlashgan. Masalan, Pokiston, Livan va Argentina. Albatta, bu yerda davlatlar hukumatining kreditlarni to‘g‘ri sarflash siyosati ham katta rol o‘ynaydi.
Bu yerda ham AQSH 16 foizlik ovozga ega va Yaponiya bilan birgalikda asosiy figura.
Osiyo taraqqiyot banki — Jahon banki kabi uzoq muddatli, uncha katta bo‘lmagan miqdorda kreditlar beruvchi bank. OTB yuqoridagi ikki institut kabi ukkan zaxiralarga ega bo‘lmagani uchun, deyarli har doim aniq loyihalar uchun qarz beradi.
Bank ko‘pincha ekologiya befarqlikda ayblanadi. Masalan, OTB kreditlagan Tailanddagi Maye Moh ko‘mir elektrostansiyasi atrof-muhitga jiddiy zarar yetkazgani aniqlangan. OTB ham davlatlarga iqtisodiy-agrar masalalarda tavsiyalar beradi, ammo kuchli emas.
Bu yerda ham Yaponiya va AQSH asosiy figuralar (ikkalasida 12,7 foiz ovoz). Lekin OTBda oxirgi paytlar Xitoy (5,4 foiz), Hindiston va Indoneziya ulushi ham ortyapti. Bu tashkilotda muvozanat bo‘lishini ta’minlaydi.
Yuqoridagi uch moliya instituti ham kreditlarni ushbu mablag‘ga rostan muhtoj, kambag‘al davlatlarga bermayotganlikda ayblanadi.
@pan_diplomat
Xalqaro valyuta jamg‘armasi (XVJ) — qisqa muddatli inqirozlarni bartaraf qilish uchun qulay fond. Jamg‘arma nisbatan tez fursatda kredit ajratadi. Lekin kredit sharti sifatida inqirozlarni yengish bo‘yicha tavsiyalar beradi. Masalan, soliqlarni oshirish, davlat xarajatlarini qisqartirish. XVJ bergan kredit va tavsiyalar sabab Ruandada iqtisod izdan chiqib, fuqarolar urushi yuz bergan.
Jamg‘armada AQSH ta’siri katta. Fond qaror qabul qilishida a’zolarning 85 foiz ovozi kerak. AQSHning 17 foizlik ovozga ega. Vashington kimgadir kredit berish bo‘yicha yakka qaror qabul qila olmasa ham, xohlagan jarayonni bloklay oladi. Shu boisdan ham XVJ’da AQSH lobbisi kuchli.
Jahon banki — uzoq muddatli kreditlar ajratuvchi institut. Bu bank asosan kambag‘al davlatlarga past foizli kreditlar va foizsiz zaymlar beradi. Shuningdek moliyaviy barqarorlik bo‘yicha maslahatlar ham taqdim qiladi.
Biroq bu yerda ham muammolar bor. So‘nggi yillarda Jahon banki ajratgan kreditlarning atigi 1-2 foizi haqiqiy kambag‘al davlatlarga berilgan va bu mamlakatlarda ahvol yaxshilanmagan, balki yomonlashgan. Masalan, Pokiston, Livan va Argentina. Albatta, bu yerda davlatlar hukumatining kreditlarni to‘g‘ri sarflash siyosati ham katta rol o‘ynaydi.
Bu yerda ham AQSH 16 foizlik ovozga ega va Yaponiya bilan birgalikda asosiy figura.
Osiyo taraqqiyot banki — Jahon banki kabi uzoq muddatli, uncha katta bo‘lmagan miqdorda kreditlar beruvchi bank. OTB yuqoridagi ikki institut kabi ukkan zaxiralarga ega bo‘lmagani uchun, deyarli har doim aniq loyihalar uchun qarz beradi.
Bank ko‘pincha ekologiya befarqlikda ayblanadi. Masalan, OTB kreditlagan Tailanddagi Maye Moh ko‘mir elektrostansiyasi atrof-muhitga jiddiy zarar yetkazgani aniqlangan. OTB ham davlatlarga iqtisodiy-agrar masalalarda tavsiyalar beradi, ammo kuchli emas.
Bu yerda ham Yaponiya va AQSH asosiy figuralar (ikkalasida 12,7 foiz ovoz). Lekin OTBda oxirgi paytlar Xitoy (5,4 foiz), Hindiston va Indoneziya ulushi ham ortyapti. Bu tashkilotda muvozanat bo‘lishini ta’minlaydi.
Yuqoridagi uch moliya instituti ham kreditlarni ushbu mablag‘ga rostan muhtoj, kambag‘al davlatlarga bermayotganlikda ayblanadi.
@pan_diplomat