OILAVIY: BOLALAR VA OʻSMIRLAR PSIXOLOGI

Insonning gapirishi va hissiyotlarini ichiga yutmasligi kerak bo‘lgan yana bir sabab.

Vaholanki, ko‘ngil og‘rig‘i eng yomon og‘riqdir...

Shayx Ibrohim Haqqiy yoshligida Ismoil Faqirulloh hazratlariga shogird bo‘lgan edi. Bir kuni ustoz uni suv keltirishga buyurdi. U buloqdan ko‘zasiga suv olayotganida bir otliq kelib, «Otimni hurkitding” degan bahona bilan Ibrohimni itarib yubordi. Uning ko‘zasi yerga tushib, sindi. U yig‘lab ustozining huzuriga keldi.

- Nima bo‘ldi, o‘g‘lim? - so‘radi ustoz.

- Buloqdan suv olayotsam, bir otliq kelib itarib yuborgan edi, ko‘za qo‘limdan tushib, sindi.

- Ko‘zani sindirgan odamga biror narsa dedingmi?

- Yo‘q, hech narsa deya olmadim.

- Bir og‘iz ham gapirmadingmi?

- Yo‘q.

- Unda tez orqangga qaytib, otliqqa biror narsa deb kel.

Ismoil Faqirullohning bu buyrug‘i hammani hayron qildi. Ibrohim noiloj yugurib buloq boshiga bordi. Otliq otini sug‘orayotgan ekan. Ibrohim ancha taraddudlanib turdi, ammo hech narsa deya olmay ortiga qaytdi.

- Gapirdingmi? - so‘radi ustozi.

- Yo‘q.

- Vaqt o‘tkazmay yugur, unga biror yomon gap aytib kel.

Ibrohim yana yugurib buloq boshiga bordi. Qarasa, o‘sha otliq yerda yotibdi. Unga yaqin keldi, uning boshi yorilgan, o‘zi behush edi. Bu holatdan qo‘rqib ketgan Ibrohim ustozining yoniga chopdi va unga bo‘lgan voqeani aytib berdi.

- Eh, o‘g‘lim, birgina ko‘za uchun bir odamni o‘ldirtirdinga bir og‘iz yomon so‘z aytganingda, balki, bu hodisa ro‘y bermasmidi?! — dedi ustozi. Shogirdlarining tushunmay hayronlikda turganini ko‘rgan ustoz izoh berdi:

- Bir kishi boshqa bir kishini nohaq xafa qilsa, yig‘latsa, mazlum unga qarshi hech narsa qilmasa yoki qilolmasa, uning ko‘ngli ozor topgani uchun Haq taolo zolimdan uning haqini oladi. Ko‘zasi singan Ibrohim otliqqa hech bo‘lmaganda «Nima qilib qo‘yding?!” deganida, o‘sha odam otining tepkisidan omon qolarmidi...

«Siz qanday yashamoqchisiz?” kitobidan.

https://t.me/oilaviypsixolog

Erkaklar va ayollar boshqa-boshqa tillarda gapiradilar, buni hech sezganmisiz? Erkak biror narsa o‘ylasa uni ochiqchasiga aytadi. Ayolning aytgan gaplarida esa yashirin ma’no mavjud bo‘ladi. Aynan mana shu narsa ham ular orasidagi kelishmovchiliklarni keltirib chiqaradi.

"Hech qachon menga yordam beray demaysiz"- degan gap ayolning og‘zidan chiqqan paytda uning zamirida "Menga yordam bersangiz" xursand bo‘lardim"- degan gap bo‘ladi.

Agar u jumlalar orasida "hech qachon"- degan so‘zni ko‘p bor qo‘llasa , shu kunga qadar sizning qilgan ishlaringizni unutdi degani emas. Shunchaki ayollar vaziyatni bo‘rttirib ko‘rsatishga moyil bo‘ladilar. Ular gaplari erkakning qalbini yaralashi mumkinkinligini o‘ylab o‘tirishmaydi.

"Siz meni sevmaysiz"- deb yig‘lagan ayol erkak muxabbatini ko‘rmay qolgani yoki uning qadriga yetmay qo‘ygani yo‘q, balki ayni paytda yorining ko‘magi va mehriga juda katta extiyoj sezmoqda.

"Men deyarli tayyorman "- degan gapni eshitgan erkak yori ikki daqiqada tayyor bo‘lishi, shunchaki poyabzalni kiyish qoldi degan fikrga keladi.Ammo ayolning ushbu gapi oldinda uning 10-20 daqiqalik ishi bor ekanligini anglatadi.

Agar erkak "Bo‘ldi bu mavzuni yopamiz"- desa u haqiqatdan ham ushbu suhbatga nuqta qo‘yib mavzuni yopmoqchi. Yopilgan mavzu esa erkak tomonidan boshqa hech qachon ko‘tarilmaydi. Agar ushbu jumla ayol tomonidan aytilgan bo‘lsa, bilingki, u shunchaki bahslashishdan charchadi va mavzuni vaqtincha yopmoqchi. Ammo tez kunlarda uni qaytadan muhokama qilish uchun tayyor bo‘ladi.

https://t.me/oilaviypsixolog

Onajon...

Bir yosh yigit hikoya qiladi:

Bir kuni onam bilan tortishib qoldik. Ovozlar ko‘tarilishgacha bordi. Oldimdagi kitob- daftarlarimni zarda bilan stol ustiga otdim-da, xonamga kirib ketdim. O‘sha paytda ko‘nglimga qil xam sig‘masdi. Odatda biror narsadan qattiq xafa bo‘lsam, uyqu bilan yozilardim...

Ertasi kuni universitetdan qaytayotib, o‘zimni qo‘yarga joy topolmay, qayerda yurganimni xam bilolmay, bezovtalanib, oxiri mexribon onajonimga xazilnamo bir noma yozdim. Nomada jumladan shunday deyilgandi:

"Eshitishimcha, inson oyog‘ining osti ustiga nisbatan muloyimroq va yumshoqroq bo‘larkan. Muborak oyog‘ingiz shu gaplarning to‘g‘riligini lablarim bilan tekshirib ko‘rishimga ijozat berarmikin!"

Uyga kelsam, volidam meni ostonada kutib turardilar. Ko‘z yoshlari yanoqlariga oqib tushardi.

Dedilar: "Oyog‘imni o‘pishingga hech qachon ruxsat bermayman. Sen aytgan gapga kelsak, men uning to‘g‘riligini yosh paytingda oyoqchalaringning ustini xam, ostini xam o‘paverib, allaqachon bilib bo‘lganman".

Ko‘z yoshlarim yuzimni yuvdi...

Parvardigorim amri ila ular bir kuni o‘tib ketadilar. Bas, bu kunlarni g‘animat bilib, xizmatlarini qilib qolinglar. O‘tib ketgan bo‘lsalar, duoi xayr ila yod olinglar!

Manba: internet

https://t.me/oilaviypsixolog

📌AZIZ OTA-ONALAR!📌

#BOLA_PSIXOLOGIYASI ONLAYN KURSI START OLISH ARAFASIDA📌

KIMLAR ishtirok etishi mumkin?

🔸Homilador ya’ni bo‘lajak onajonlarimiz.

🔸 Farzandini tushuna olmayotgan yosh onajonlarimiz

🔸Farzandida muammolari bor onajonlar

🔸 O‘smir farzandida muammolari bor onajonlarimiz

🔸 Bola psixologiyasini o‘rganishni istagan psixolog, psixologiya fakulteti talabalari

🔸O‘quvchilari bilan kelisha olmayotgan maktab o‘qituvchilari

🔸Bola psixologiyasiga qiziqayotgan har bir inson

Kursda nimalar bo‘ladi?

🔹 "Homiladorlik davri, chaqaloqlardan boshlab o‘smirlikkacha bo‘lgan bolalar psixologiyasi"ga oid audiodarslar.

🔹Bu tarif asosan, maktabgacha yoshdagi farzandlari bor onalar uchun juda qulay va oson.

🔹 Bolalarning temperamentlari, ularning har biriga alohida yondashuv.

🔹 3 yosh krizis davrida bolalarning injiq, agressiv bo‘lib qolishi

🔹O‘smirlik krizis davridagi muammolar va ularga yechim

🔹Bolaning xulqida o‘zgarishlar

norma yoki patologiya ekanligini ajratib olish.

🔹 Maktabgacha tayyorgarlik

🔹 Onaning savollariga javoblar, maslahatlar.

Kursga yozilish uchun⤵️

@Psixolog_administratori_uz

https://t.me/+SDGVEgDNFUkJnMuY

PSIXOLOGGA SAVOL UCHUN

Farzandingizdagi psixologik muammolar bo‘lsa, maslahat olmoqchi bo‘lsangiz,

shaxsan Gulnara Narbayevna o‘zlariga yozing⤵️⤵️⤵️

@medpsixologGulnara

Savol yozish tartibi⤵️⤵️⤵️

1⃣ Farzandingiz yoshi

2⃣ Oilada nechta farzand, nechi yosh?

3⃣ Qaysi farzandingizda nima muammo borligini va aniq savolingizni qisqacha yozing, audio yoki yozma ko‘rinishda

4⃣ Oilada yana kimlar bor, to‘liq yoki noto‘liq oila ekanligi to‘g‘risida qisqacha yozing.

5⃣ Farzandingizdan nima istaysiz, nimani o‘zgartirmoqchisiz?

6⃣ Savol javobini bir kun davomida olmasangiz, yana eslating!

7⃣ Siz so‘rang, biz javob beramiz!

8⃣ Kursga, konsultatsiyaga yozilish va batafsil malumotlar uchun ⤵️⤵️⤵️

@Psixolog_administratori_uz

https://t.me/oilaviypsixolog

Farzandingiz o‘qishni endi o‘rganayotgan bo‘lsa yoki o‘zlashtirishga qiynalayotgan bo‘lsa, nimalarga e’tibor berish kerak?

1⃣ O‘zingiz xotirjam bo‘lishingiz kerak.

Agar siz asabiy bo‘lsangiz, bola ham asabiylashadi. Chunki bola psixikasi stressli vaziyatni xavfli deb qabul qiladi va shu vaziyatdan tezroq chiqib ketishni o‘ylaydi. Demak, bolaning miyasi asabiy holatda ma’lumotlarni qabul qila olmaydi va o‘zlashtira olmaydi.

2⃣ Bolani bir joyda o‘tirg‘izib qo‘yib, yaxshi o‘qishini talab qilishning foydasi yo‘q. Chunki bola miyasi aktiv harakatda ko‘proq rivojlanadi. Bola bilan o‘yinlar orqali mashg‘ulotlar olib borish yaxshi natija beradi.

3⃣ O‘qish va yozishni o‘rganishdan oldin bolaga rasm chizish, bo‘yash, applikatsiyalar yasash orqali barmoqlarini ruchka, qalam ushlashga moslashtirish zarur.

Bolaning bu holatda nutqi ham tezroq rivojlanadi.

4⃣ Bolaga 1 yoshga to‘lmasidan oldin, kitoblar, ertaklar o‘qib berishni boshlash mumkin.

Bunda kitoblar rasmlarga boy bo‘lishi kerak. Boshlanishida faqat rasmlarni nomini, masalan: hayvonlar nomini o‘rgatib borishingiz mumkin. Keyinchalik bola katta bo‘lgani sari gapga tushuna boshlaydi va jon deb voqealarni tinglay boshlaydi.

5⃣ Bolaning salomatligiga e’tibor berish zarur. Chunki ba’zi bir vitaminlar, minerallar, yod yetishmovchiligi, kamqonlik ham bolaning o‘zlashtira olmasligiga sabab bo‘ladi. Buning uchun o‘zboshimchalik bilan dori berish mumkin emas. Noto‘g‘ri dori ichirish, dozani ortib ketishi ham aks ta’sir qiladi.

6⃣ Bola albatta, toza havoga chiqishi, sayr qilishi zarur. Birgalikda sayr qilishingiz, sayr vaqtida suhbat qilib, atrof - olam bilan tanishtirishingiz o‘rtangizdagi emotsional yaqinlikka, ishonchga, bolaning fikrlashining o‘sishiga sabab bo‘ladi.

7⃣ Smartfonni chegaralash lozim. Bola telefonga berilib ketgan bo‘lsa, boladan yaxshi o‘qishni talab qilganingiz befoyda.

Chunki bolaning miyasi keraksiz, ortiqcha ma’lumotlar bilan band bo‘ladi.

8⃣ Mashg‘ulotlar muntazam olib borilishi kerak. O‘rtada uzoq tanaffus bo‘lishi natijaga olib kelmaydi. Har kuni oz-ozdan mashqlar bajarish maqsadga muvofiq bo‘ladi.

© Bolalar va o‘smirlar klinik psixologi Gulnara Narbayevna

https://t.me/oilaviypsixolog

Shunday muhim qoida mavjud - "birinchi uch daqiqa" qoidasi.
Oiladagi ota-onalar ushbu qoidaga amal qila boshlaganlarida, ular munosabatlarida ko'p narsalarni yaxshi tomonga o'zgartirishini payqashadi.   "Birinchi uch daqiqa" qoidasi - bolangizni har doim shunday katta quvonch bilan kutib oling, go'yo siz ko'p yillar davomida ko'rmagan do'stingizni uchratgandek. Va siz non sotib olishga yugurgan do'kondan qaytganingiz, ishdan uyga qaytganingiz yoki xizmat safaridan qaytganingizning ahamiyati yo'q. Qoidaga ko'ra, bola siz bilan baham ko'rmoqchi bo'lgan hamma narsani uchrashuvning birinchi daqiqalarida "beradi" va bu vaqtni behuda o'tkazmaslik juda muhimdir.     Siz "birinchi uch daqiqa" qoidasiga intuitiv ravishda amal qiladigan ota-onalarni darhol ko'rasiz. Misol uchun, bolani maktabdan olib ketayotganda, ular doimo uning ko'z darajasiga cho'zilishadi, uchrashganda uni quchoqlashadi va sog'inishlarini aytishadi. Boshqa ota-onalar esa telefonda gaplashayotganda bolaning qo'lidan ushlab, "ketdik" deyishadi.   Ishdan kelganingizda, darhol bolaga butun e'tiboringizni qarating. Oyoq kiyimingizni echib, bolaning orqasidan yuguring. Uning yonida o'tirish, kuni haqida so'rash va tinglash uchun sizda bir necha daqiqa bor. Keyin ovqatlanib, yangiliklarni tomosha qilasiz. Farzandingizga shu tarzda e'tibor bermasangiz, u sizni kechqurun kuzatib boradi, muloqot, e'tibor, sevgi talab qiladi.   Muhimi vaqt miqdori emas, balki hissiy yaqinlik.
Ba'zida bir necha daqiqa samimiy suhbat farzandingiz uchun siz bilan o'tkazgan butun kundan ko'ra ko'proq narsani anglatadi, agar o'sha paytda sizning fikrlaringiz boshqa joyda bo'lmasa, albatta.
Doim shoshqaloqlik va ovoragarchilik bilan mashg‘ul bo‘lishimiz, albatta, farzandlarimizni ular uchun, ularning farovonligi uchun qilyapmiz, deb o‘ylasak ham ularni xursand qila olmaydi.   Ota-onalar va bolalar uchun "birgalikda vaqt" iborasi turli xil ma'nolarga ega.   Kattalar uchun bolalar uyda biror narsa bilan shug'ullanayotganda yoki do'konga borganlarida shunchaki ularning yonida bo'lishlari kifoya. Ammo bolalar uchun "birga bo'lgan vaqt" tushunchasi ota-onalar bir-birining yonida o'tirganlarida, mobil telefonlarini qo'yganlarida, yuzlab muammolari haqida o'ylamasliklari va begona narsalar bilan chalg'itmasliklari uchun bir-biriga qarashdir. Agar bola muloqot paytida ota-onasining ustuvorligi undan muhimroq ekanligini his qilsa, hech qachon ishonmaydi.     Albatta, ota-onalar har doim ham farzandlari bilan birga o'ynashga vaqtlari bo'lmaydi, lekin bunday daqiqalarda faqat bolaning xohlaganini qiladilar. Unga bo'sh vaqtingizni taklif qilishning hojati yo'q. Vaqt o'tmoqda va siz buni bilmasdan oldin o'g'illaringiz va qizlaringiz katta bo'ladi, shuning uchun vaqtni behuda sarflamang va ular bilan hoziroq ishonchli munosabatlar o'rnatishni boshlang.   Buning uchun "uch daqiqa" qoidasi foydali bo'ladi.

https://t.me/oilaviypsixolog