Bu bizga nega muhim?
Davlat xaridlarini tender, eng yaxshi taklifni tanlab olish orqali amalga oshirishdan ko'zlangan asosiy maqsadlaridan biri davlat buyurtmachisi (ayni vaziyatda Yoshlar ishlari agentligi) tomonidan byudjet mablag'larining noto'g'ri sarflanishining oldini olish, raqobat muhitini yaratish orqali eng yaxshi taklifni tanlab olish - shu orqali byudjet mablag'laridan oqilona foydalanishga erishish.
Davlat xaridlarining ochiq e'lon qilinishi va unda ishtirok etisg imkoniyati cheklanmaganligi raqobat muhitini yaratadi. Axir Agentlikning biror xodimiga yaxshi nashriyotni topib, shartnoma tuzish majburiyati yuklatilsa u nima qiladi? Birorta tanishi bilan kelishadi yoki yon atrofidan topish ehtimoli yuqori. Bo'lib ham, davlat xaridlarida bu samarali yechim emas. Shu sababli qonun asosida davlat xaridlari amalga oshiriladi. Lekin O'zbekistonda raqobatga qarshi huquqbuzarliklarning katta qismi davlat xaridlari sohasida qonun talablarining buzilishiga to'g'ri keladi. Rasmiy ma'lumotlarga ko'ra, 2023-yilda o'tkazilgan davlat xaridlarining har 1/3 tasida buyurtmachilar tomonidan raqobatga zid harakatlar amalga oshirilgan. Bu degani qaysidir tuman shifoxonasiga sifatsiy qurilmalar yetkazilgani, maktablar ta'miri uchun sifatsiz mahsulotlar ishlarilgani, ba'zi bir joylarga infratuzilmalar o'z vaqtida shakllantirlmasligiga sabab bo'lgan.
Nega birorta kitob nashr etilmadi?
Menda o'tkazilgan davlat xaridlari (nashriyotlarni tanlash haqida) to'g'risida ma'lumot yo'q. Agar bo'lganida unda buyurtmachi va ijrochi(tanlov g'olibi) tomonidan tuzilgan shartnomada ma'lum kitobning qachon nashr etilishi haqida aniq ma'lumotlar bo'lar edi. Va loyiha mas'ullarining javobni podkastimizda olasiz degan absurd, noqonuniy iddaolariga o'rin qolmas edi. Ular nafaqat davlat xaridlari bilan ishlashda kasbiy mahoratga ega balki murojaatlar bilan ishalshda ham savodi chiqmagan ko'rinadi. Preziden qarorida davlat xaridlari "eng yaxshi takliflarni tanlash va tender o'takzish" yo'li bilan amalga oshirilishi belgilangan. Bu ikkala davlat xaridlarini amalga oshirish turlarida ham ma'lum nashriyot bilan shartnoma tuziladi degan talab qo'yilmaydi. Raqobat muhiti asosida, aniq belgilangan talablarga berilgan eng yaxshi taklif tanlab olinadi yoki g'olib deb topiladi.
Kim javobgar? - Yoshlar ishlari agentligi
Janjalga sabab loyiha menejerlaridan biri Xurshid Yo'ldoshevning "ketkazilishi" va uning himoyasiga chiqqan, loyiha ishtirokchilaridan biri bo'lsa kerak, bir xodimning nashriyotlardan biriga aloqadorligi sabab bo'lgan ko'rinadi. Lekin Mehrinoz Abbosova Xurshid Yo'ldoshevning ketishini Alisher Sa'dullayev aytganini bildirgan.
*Menimcha voqea shunday bo'lgan.
Agar vaziyatni tahlil qilsak, Yoshlar ishlari agentligi tomonidan davlat xaridlarini o'tkazishda qonun buzilishi holati kuzatilgan bo'lishi mumkin. Lekin nashriyotlarni tanlashda qonun buzilishi, tanish-bilish orqali bo'lgani, bunga menejerning ko'z yumushiga iddao qilayotgan davlat xizmatchilari avvalo o'zlari qonun talabini buzganini unutib qo'yishyapti. Sababi menejer buyurtmachi bo'lmagan, davlat xaridlari bilan shug'ullanish uning majburiyati emas.
Raqobat qo'mitasi #1000kitob loyihasi uchun davlat xaridlari qay tartibda o'tkazilgani (tender, eng yaxshi taklifni tanlash), bunda qonun buzilgan yoki buzilmagani haqida o'rganib chiqishi lozim.
Davlat xaridlarini tender, eng yaxshi taklifni tanlab olish orqali amalga oshirishdan ko'zlangan asosiy maqsadlaridan biri davlat buyurtmachisi (ayni vaziyatda Yoshlar ishlari agentligi) tomonidan byudjet mablag'larining noto'g'ri sarflanishining oldini olish, raqobat muhitini yaratish orqali eng yaxshi taklifni tanlab olish - shu orqali byudjet mablag'laridan oqilona foydalanishga erishish.
Davlat xaridlarining ochiq e'lon qilinishi va unda ishtirok etisg imkoniyati cheklanmaganligi raqobat muhitini yaratadi. Axir Agentlikning biror xodimiga yaxshi nashriyotni topib, shartnoma tuzish majburiyati yuklatilsa u nima qiladi? Birorta tanishi bilan kelishadi yoki yon atrofidan topish ehtimoli yuqori. Bo'lib ham, davlat xaridlarida bu samarali yechim emas. Shu sababli qonun asosida davlat xaridlari amalga oshiriladi. Lekin O'zbekistonda raqobatga qarshi huquqbuzarliklarning katta qismi davlat xaridlari sohasida qonun talablarining buzilishiga to'g'ri keladi. Rasmiy ma'lumotlarga ko'ra, 2023-yilda o'tkazilgan davlat xaridlarining har 1/3 tasida buyurtmachilar tomonidan raqobatga zid harakatlar amalga oshirilgan. Bu degani qaysidir tuman shifoxonasiga sifatsiy qurilmalar yetkazilgani, maktablar ta'miri uchun sifatsiz mahsulotlar ishlarilgani, ba'zi bir joylarga infratuzilmalar o'z vaqtida shakllantirlmasligiga sabab bo'lgan.
Nega birorta kitob nashr etilmadi?
Menda o'tkazilgan davlat xaridlari (nashriyotlarni tanlash haqida) to'g'risida ma'lumot yo'q. Agar bo'lganida unda buyurtmachi va ijrochi(tanlov g'olibi) tomonidan tuzilgan shartnomada ma'lum kitobning qachon nashr etilishi haqida aniq ma'lumotlar bo'lar edi. Va loyiha mas'ullarining javobni podkastimizda olasiz degan absurd, noqonuniy iddaolariga o'rin qolmas edi. Ular nafaqat davlat xaridlari bilan ishlashda kasbiy mahoratga ega balki murojaatlar bilan ishalshda ham savodi chiqmagan ko'rinadi. Preziden qarorida davlat xaridlari "eng yaxshi takliflarni tanlash va tender o'takzish" yo'li bilan amalga oshirilishi belgilangan. Bu ikkala davlat xaridlarini amalga oshirish turlarida ham ma'lum nashriyot bilan shartnoma tuziladi degan talab qo'yilmaydi. Raqobat muhiti asosida, aniq belgilangan talablarga berilgan eng yaxshi taklif tanlab olinadi yoki g'olib deb topiladi.
Kim javobgar? - Yoshlar ishlari agentligi
Janjalga sabab loyiha menejerlaridan biri Xurshid Yo'ldoshevning "ketkazilishi" va uning himoyasiga chiqqan, loyiha ishtirokchilaridan biri bo'lsa kerak, bir xodimning nashriyotlardan biriga aloqadorligi sabab bo'lgan ko'rinadi. Lekin Mehrinoz Abbosova Xurshid Yo'ldoshevning ketishini Alisher Sa'dullayev aytganini bildirgan.
*Menimcha voqea shunday bo'lgan.
Agar vaziyatni tahlil qilsak, Yoshlar ishlari agentligi tomonidan davlat xaridlarini o'tkazishda qonun buzilishi holati kuzatilgan bo'lishi mumkin. Lekin nashriyotlarni tanlashda qonun buzilishi, tanish-bilish orqali bo'lgani, bunga menejerning ko'z yumushiga iddao qilayotgan davlat xizmatchilari avvalo o'zlari qonun talabini buzganini unutib qo'yishyapti. Sababi menejer buyurtmachi bo'lmagan, davlat xaridlari bilan shug'ullanish uning majburiyati emas.
Raqobat qo'mitasi #1000kitob loyihasi uchun davlat xaridlari qay tartibda o'tkazilgani (tender, eng yaxshi taklifni tanlash), bunda qonun buzilgan yoki buzilmagani haqida o'rganib chiqishi lozim.