✳️
QOY-DARVOZA (XAZARASP-DARVOZA) (XIX asr), Xiva, Dishan-qala, K. Marks ko‘chasiQoy-Darvoza tashqi shaharning qal’a devorida joylashgan. Darvoza Xazarasp yo‘lini o‘zidan o‘tkazuvchi keng ochiq yo‘lni tutib turuvchi ikki kuchli qo‘riqchi minoradan iborat.
Minoralar sharqiy, tashqi tomondan chiqib turadi; shaharga qaragan g‘arbiy tomonida tekis fasad joylashgan bo‘lib, unda minoralarga kirish yo‘lakchalari tekis o‘yma ravokli qoplamalar bilan bezatilgan.
Minoralarning ichki qismlari ikki qavatdan iborat bo‘lgan:— pastki qavat — soqchilar xonasi,
— yuqori qavat — barcha tomonga ko‘rish imkonini beruvchi o‘q shaklidagi derazalari bor gumbazli rotondalar.
Darvozaning yo‘l o‘tadigan qismi ravokli bir tomonlama parapet ko‘rinishidagi to‘sinli arkali galereya bilan yakunlanadi. Ravok ostiga chiqish minoralarning yuqori qismidagi derazalar orqali, yo‘l o‘tkazgich arkasi ustidagi devor qalinligi orqali amalga oshiriladi.
Ravok ustida kungra deb ataladigan figurali tishlar joylashgan bo‘lib, bu darvozaning yagona dekorativ elementi hisoblanadi. Darvoza, fasadining oddiyligi va frontal ko‘rinishiga qaramay, shakli va silueti bilan hayratlanarli ta’sir qoldiradi.
O‘lchamlari:— Rejada: 23,5 × 6,5 m
— Balandligi: 12,2 m
— Ark o‘tkazgichi: 6,02 m
— Minoralar ichki kamerasi: 3,0 m
— Minoralar tashqi diametri: 5,5 m
— Minoralar balandligi: 12,0 m
❇️
Xiva shahar hokimligi