Chigʻatoy gurungi

#qiziq

📌 Ambidekstriya. (lotincha ambi — «ikkala» va dexter — «o‘ng»)

🛑 Tug‘ma yoki mashqlar orqali shakllangan qobiliyat bo‘lib, insonning ikkala qo‘lida ham teng darajada rivojlangan funksiyalarga ega bo‘lishi, ya’ni harakatlarni o‘ng va chap qo‘li bilan bir xil tezlik va samaradorlikda bajarish qobiliyatidir.

🛑 Taxminan bolalarning bir foizida ambidekstriya tug‘ma bo‘ladi; bunday bolalar til bilan bog‘liq muammolarga va diqqat yetishmovchiligi hamda giperfaollik sindromiga (SDVG) ikki baravar ko‘proq moyil bo‘ladilar, shuningdek, ularning baholari o‘ngqo‘l yoki chapqo‘l bolalarga qaraganda pastroq bo‘lishi mumkin.

🛑 Biroq, zamonaviy tadqiqotlarga ko‘ra, ambidekstriya ijtimoiy dinamikani chuqurroq tushunishga yordam beradi va natijada bunday odamlar jamiyatda muvaffaqiyatliroq bo‘ladilar.

🛑 Bunga teskari holat — insonning ikkala qo‘lini ishlatishda qiynalishi ambisinistriya (ambi — «ikkala» va sinister — «chap») deb ataladi.

⚡ Qaysi mashhurlarni bilasiz ambidekstriya qobiliyati bor?

♟️Magnus Karlsenni yutadigan Javohir-u Nodirbeklaring bor Oʻzbegim.

#iqtibos

🌃 Insonga eng koʻp ogʻriq beradigan narsa, gapirganlari va gapirishni istaganlari orasidagi farq.

✍️ Yana oʻsha Dostoyevskiy 😊

-76.

Biz ham oxirigacha sanab turamizmi?😊

https://t.me/gurungimiz

#haqida

📌 Sidrat al-Muntaha. «oxirgi chegara lotus daraxti»

🎗️Islom dinida 7-osmonda, Allohning Arshi (Taxti) yonida joylashgan lotus daraxti.Uning «oxirgi» deb atalishini sababi, yerda koʻtariladigan barcha narsalar unga yetib boradi va Alloh tomonidan tushiriladigan barcha narsalar shu yerga keladi. Boshqa bir talqinga koʻra, bu nom daraxtning yer va yetti osmondan yuqorida joylashgani va barcha yaratilmishlarning ilmi u yerda nihoyasiga yetishi tufayli berilgan.

🎗️ Qur’onda, Najm (Yulduz) surasining 13–17-oyatlarida tilga olingan. Bu oyatlar Payg‘ambarimiz Muhammad(s.a.v) Me’roj safarida Jabroil (a.s.) bilan uchrashuvi va 7-osmonda joylashgan Sidrat al-Muntaha oldiga yetib borishi haqida hikoya qiladi.

🎗️ 13. Va darhaqiqat, uni boshqa safar ko‘rdi.
14. Tugash daraxti oldida.
15. U(daraxt)ning huzurida ma’vo jannati bor.
16. O‘shanda, daraxtni o‘raydigan narsa o‘rab turibdi.
17. Nigoh burilmadi ham, haddidan oshmadi ham.

🎗️ Bu voqea Muhammad (s.a.v.) ning Isro va Me’roj kechasida osmonga ko‘tarilganida ro‘y bergan. Sidrat al-Muntaha — bu dunyo bilan oxiratning chegarasi bo‘lib, undan nariga faqat paygʻambarimiz Muhammad (s.a.v.) o‘ta olgan.

🎗️ Rivoyatlardan biriga ko‘ra, Sidrat al-muntahoda yer yuzida qancha odam bor bo‘lsa, shuncha yaproq bor. Har bir bargga tegishli shaxsning ismi yozib qo‘yilgan bo‘lib, Sha’bon oyining 15-ga o‘tar kechasi daraxt silkitib, keyingi kechada vafot etadiganlarning ismlari yozilgan barglar to‘kilib tushadi.

🤲🤲🤲

✨ CHIGʻATOY GURUNGI

#asarlar #haqida

📌 „Oshiq gʻarib“

🎗️Ishqiy-romantik doston. Oʻrta Osiyo va Yaqin Sharqda turli variant va versiyalarda keng tarqalgan: „Oshiq Gʻarib va Shohsanam“, „Gʻarib va Sanam“, „Gʻarib Oshiq“, „Gʻaribjon“ kabi nomlar bilan ham mashhur.

🎗️ Dastlabki varianti Ozarbayjon yoki Turkiyada taxminan 14-asrda yaratilgan. 17-asr oʻrtalarida Oʻrta Osiyoga yoyilgan. Shoh-abbos oʻz vaziri bilan boʻlgʻusi farzandlarini unashtirib, quda boʻlishga vaʼdalashadi. Ammo vazir vafot etgach, shoh oʻz vaʼdasidan tonib, qizi Shohsanamni vazir oʻgʻli Gʻaribga berishdan bosh tortadi. Gʻarib arazlab, eldan bosh olib ketadi. Shohsanam Shohvaladga unash-tiriladi. Gʻarib xonanda-baxshi sifa-tida toʻy ustiga yetib keladi va xalq yordamida oʻz sevgilisiga yetadi.

🎗️ „Oshiq gʻarib“ variantlarida Oʻrta Osiyo va Kavkaz xalklari oʻrtasidagi ijtimoiy-iqti-sodiy va siyosiy munosabatlar, oʻzaro doʻstlik, shuningdek, ishq-muhabbat, vafodorlik kabi sof insoniy fazilatlar aks etgan.

🎗️Doston ilk bor turk tilida Istanbulda (1880), keyin oʻzbek tilida Buxoroda (1906), Toshkentda (1907), ozarbayjon tilida Ganjada (1902) nashr etilgan. Yigʻma nashri Toshkentda chiqqan (1956).

✨ CHIGʻATOY GURUNGI

#qiziq

⭐ "Moviy yulduz" operatsiyasi.

🌀 1980 yil yanvar oyida Indira Gandi va uning "Kongress (I)" nomi bilan tanilgan Hindiston Milliy Kongressidagi fraktsiyasi sezilarli ko'pchilik ovoz bilan hokimiyatga qaytdi. Biroq, uning faoliyati Hindistonning ichki xavfsizligiga, xususan, Panjob va Assamdagi qo'zg'olonlarning jiddiy muammolari bilan ajralib turardi.

🌀 Panjobda qoʻzgʻolonning kuchayishi jiddiy xavf tugʻdirdi. Taklif qilingan sikx suveren davlati Xalistanga bostirib kelgan jangarilar faollasha boshladi. Vaziyat 1984 yilda "Moviy yulduz" operatsiyasi bilan keskin keskinlashdi. Bu harbiy operatsiya sikxizmning eng muqaddas ziyoratgohi bo'lgan Amritsardagi Oltin ibodatxonada panoh topgan qurolli jangarilarni olib tashlashni maqsad qilgan. Operatsiya tinch aholining o'limiga olib keldi va ma'badga katta zarar etkazdi, bu butun Hindiston bo'ylab sikx jamoasida keng tarqalgan g'azab va norozilikka olib keldi.

🌀Hindiston hukumatining rasmiy ma’lumotlariga ko‘ra, 83 nafar hind askari va 500 ga yaqin sikx o‘ldirilgan edi. Qurbon bo‘lgan sikxlar orasida ibodatxonani himoya qilayotgan isyonchilardan tashqari, ziyoratchilar, shu jumladan, ayollar va bolalar ham ko‘p edi. Ushbu otishmada Jarnoil Singx Bindranval va uning harbiy maslahatchisi, sobiq Hindiston armiyasi generali Shohbek Singxlar ham halok bo‘ldi.

🌀Norasmiy manbalar bir necha ming qurbon haqida xabar beradi va surgundagi sikxlar yetakchisi Jagjit Singx Chauxon “Gandi xonimning fashistik rejimi tomonidan 10 mingdan ortiq odam yo‘q qilindi”, — deb ta’kidlaydi. Oltin ibodatxonaga hujum qilish qarori Indira Gandi siyosiy faoliyatidagi eng munozarali qaror hisoblanadi.

🌀"Moviy yulduz" operatsiyasidan so'ng jangarilar faoliyatini bostirishga qaratilgan intensiv politsiya operatsiyalari kuzatildi, ammo bu harakatlar inson huquqlarining buzilishi va fuqarolik erkinliklarining buzilishi haqidagi ko'plab da'volar bilan yakunlandi.


✨ CHIGʻATOY GURUNGI

Buxorolik

#kunsavoli

Otasidan qolgan 410 kg sof oltin quymasi, 4 mln 800ming rubllik oltin tangalar, 82 kgga yaqin kumush tanga, 7 mlnga yaqin oltin-rubl kredit qogʻozlarni shoʻrolarga berib yuborgan shaxsni ayting?

#iqtibos

🌌 Agar men biror ishdan xijolat cheksam, shu zahoti o'z ko'nglimdan so'rab ko'raman, ko'nglim tinch boʻlsa, o'zim ham tinch. Hamma vaqt mana shunday qilish kerak.

✍️ Fyodor Dostoyevskiy

#qiziq

📌 «Uzun pichoqlar kechasi». Hitlerning mutlaq hokimiyat yo‘lidagi birinchi qonli «tozalash» operatsiyasi«Uzun pichoqlar kechasi». Hitlerning mutlaq hokimiyat yo‘lidagi birinchi qonli «tozalash» operatsiyasi.


1934 yilning 30 iyun va 1 iyul kunlari Germaniyada Hitler boshchilik qiluvchi Milliy-sotsialistik nemis ishchilar partiyasi (MSNIP) ichida «tozalash» o‘tkaziladi. Partiyaning harbiylashgan qanotlaridan biri bo‘lgan SA (Sturmabteilung) - hujum otryadlari rahbarlari Hitlerga qarshi fitna tayyorlash gumoni bilan qirg‘in qilinadi. Hitler SA rahbari, o‘zining eski qadrdoni, uning hokimiyatga kelishida katta yordam bergan Ernst Ryomga ham shafqat qilmaydi

Hitler 30 iyun kuni tungi soat ikkida Myunxen aeroportiga kelib qo‘nadi. U fyurerni kutib olish uchun chiqqan MSNIP va SA a’zolari oldidan o‘tib, reyxsverning ikki zobiti hamrohligida yo‘lga chiqadi.

O‘shanda u shunday deydi: «Bu mening hayotimdagi eng qora kun. Ammo men Bad-Viszega borib eng qattiq hukmni chiqaraman, general Adamni chaqiring».

Tonggi soat 6:30 da Hitler Bad-Visze pansionatiga yetib keladi va Ryomni shaxsan o‘zi hibsga oladi. Pansionatdagi barcha SA zobitlari qo‘lga olinadi va qamoqxonaga yuboriladi.

Hitler pansionatdan chiqayotgan payt operatsiyaning eng kulminatsion nuqtasi sodir bo‘ladi. Pansionatga Myunxendan ichida Ryomning shaxsiy qo‘riqchilari bo‘lgan bir nechta yuk mashinalari keladi. Qo‘riqlov guruhi — «shtabsvaxe» Ryomning sodiq askarlari bo‘lib, ular o‘z yetakchilarini har qanday holatda ham himoya qilishga tayyor edi. Biroq ular mashinadan tushib, pansionat oldida turgan fyurerni ko‘rib hayron qolishadi.

Hitler ularga ortga qaytib, keyingi buyruqni kutishni buyuradi, lekin askarlar ozgina nariroqqa borib to‘xtaydi. Chunki ularga erta tongda shaxsan fyurer SS zobitlari qurshovida Bad-Viszega kelishi juda g‘alati ko‘rinadi. Hitler Myunxenga aylanma yo‘l orqali borishga majbur bo‘ladi.

Soat 9:00 da Myunxendan kelgan qo‘ng‘iroqdan so‘ng «Uzun pichoqlar» operatsiyasi boshlanadi. Himmler Berlindagi SS zobitlariga qurbonlar nomlari yozilgan ro‘yxatlarni tarqatadi. Berlin va butun mamlakat bo‘ylab SA rahbariyatini ovlash boshlab yuboriladi.

1 iyul kuni Ryom qamoqda o‘zini o‘ldirishdan bosh tortgach, otib tashlanadi. Shu kuni kun bo‘yi va kechasi bilan qirg‘in davom etadi. SA’ning deyarli barcha katta zobitlari yo‘q qilinadi.

Hitler SA’ga qarshi operatsiyadan siyosiy dushmanlarini yo‘q qilish uchun ham foydalanadi. Jumladan, Hitlerdan oldingi reyxskansler, Veymar respublikasining so‘nggi hukumati rahbari Kurt fon Shlayxer xotini bilan birga o‘z uyida otib tashlanadi.

Shuningdek, Hitlerning partiyadagi asosiy raqibi, partiya asoschilaridan biri bo‘lgan Gregor Shtrasser ham SA’ga aloqadorlikda ayblanib o‘ldiriladi.

#haqida

Marksizm maktabi (Marksizm, yoki Marksist nazariya)

Karl Marks va Fridrix Engels tomonidan asos solingan falsafiy, ijtimoiy va iqtisodiy nazariyalar yig‘indisidir. Ushbu maktab insoniyat jamiyatining rivojlanishini tarixiy materializm tamoyillari asosida tushuntiradi va ijtimoiy tuzumlar o‘zgarishini iqtisodiy ziddiyatlar natijasida sodir bo‘lishi bilan izohlaydi.

Marksizmning asosiy tamoyillariga quyidagilar kiradi:

1. Tarixiy materializm: Jamiyatning rivojlanishida asosiy omil moddiy ishlab chiqarish vositalari va ishlab chiqarish munosabatlari ekanligi ta’kidlanadi. Marksizmga ko‘ra, ijtimoiy-iqtisodiy tuzumlar (quldorlik, feodalizm, kapitalizm, sotsializm va kommunizm) ishlab chiqarish usulining o‘zgarishi bilan almashinadi.
2. Sinflar kurashi: Ijtimoiy taraqqiyotning asosiy harakatlantiruvchi kuchi sifatida sinflar o‘rtasidagi kurash ko‘riladi. Kapitalistik tuzumda bu kurash asosan burjuaziya (boy sinf) va proletariat (ishchilar sinfi) o‘rtasida kechadi.
3. Kapitalizm tanqidi: Marksizm kapitalizmni ekspluatatsiya tizimi deb ko‘radi, chunki unda ishchilar mehnatidan ortiqcha qiymat olinadi va bu qiymat kapital egalari tomonidan egallanadi. Bu tizim sinfiy ziddiyatlarni kuchaytiradi va oxir-oqibat inqilobga olib keladi.
4. Sotsializm va kommunizm: Marksizmga ko‘ra, kapitalizmning inqirozidan so‘ng sotsializmga o‘tish sodir bo‘ladi, bunda ishlab chiqarish vositalari davlat yoki jamoat mulkiga aylanadi. Kommunizm esa jamiyatning oxirgi bosqichi bo‘lib, unda sinflar, davlat va ekspluatatsiya yo‘q bo‘ladi.

Marksizmning ta'siri:
Marksizm XX asr davomida siyosiy, ijtimoiy va iqtisodiy hayotga katta ta’sir ko‘rsatdi. Unga asoslangan ko‘plab harakatlar va partiyalar tashkil qilindi. Ayniqsa, Sovet Ittifoqi va boshqa sotsialistik davlatlarning shakllanishida Marksizm nazariyalari muhim rol o‘ynagan.