Apoptoz — hujayraning dasturlashtirilgan oʻlimi
Tanamizdagi 100 trlndan ortiq hujayralar faqatgina ularning koʻpayish koʻrsatkichlarini emas, balki ularning oʻlim koʻrsatkichlarini ham boshqarish orqali yagona tizimga birlashtiriladi. Hujayralar organizm uchun ortiq kerak boʻlmay qolgan hollarda yoki zarar yetkazayotgan vaqtda hujayraning dasturlashtirilgan oʻlimi yaʼni apoptoz kuzatiladi. Bu jarayonda maxsus fermentlar ishtirok etadi. Bunda hujayraning sitoskeleti boʻshashadi, hujayra membranasida oʻzgarishlar boʻladi. Shu tufayli qoʻshni fagotsitlar masalan makrofaglar hujayra membranasiga yopishadi va uni fagotsitlaydi.
Hujayralar oʻtkir yalligʻlanish va jarohatlar tufayli ham nobud boʻladi va bu nekroz deb ataladi. Nekrotik hujayralar oʻzining ajratgan maxsulotlarini qoʻshni hujayralarga tarqatib ularni ham zararlaydi.
Apoptoz jarayonni proteazalar oilasiga mansub kaspaza fermentlari boshlab beradi. Ular hujayrada nofaol prokaspaza holatida mavjud. Kaspazalarning faollashuvi kompleks jarayon hisoblanadi va faollashishi kuzatilsa boshqa prokaskazalar ham faol holatga oʻtib hujayra ichidagi oqsillarni tezda parchalab tashlaydi va fagotsitlar tomonidan hazm qilib yuboriladi. Katta odamda har 1 soat ichida millionlab hujayralar apoptozga uchraydi.
Soʻnggi tadqiqotlar apoptoz jarayonini Alsgeymer kabi neyrodegenerativ kasalliklar, oʻsma kasalliklari va avtoimmun kasalliklarining paydo boʻlishida muhim ahamiyatga ega ekanligini koʻrsatdi.
Kanalga ulanish
Tanamizdagi 100 trlndan ortiq hujayralar faqatgina ularning koʻpayish koʻrsatkichlarini emas, balki ularning oʻlim koʻrsatkichlarini ham boshqarish orqali yagona tizimga birlashtiriladi. Hujayralar organizm uchun ortiq kerak boʻlmay qolgan hollarda yoki zarar yetkazayotgan vaqtda hujayraning dasturlashtirilgan oʻlimi yaʼni apoptoz kuzatiladi. Bu jarayonda maxsus fermentlar ishtirok etadi. Bunda hujayraning sitoskeleti boʻshashadi, hujayra membranasida oʻzgarishlar boʻladi. Shu tufayli qoʻshni fagotsitlar masalan makrofaglar hujayra membranasiga yopishadi va uni fagotsitlaydi.
Hujayralar oʻtkir yalligʻlanish va jarohatlar tufayli ham nobud boʻladi va bu nekroz deb ataladi. Nekrotik hujayralar oʻzining ajratgan maxsulotlarini qoʻshni hujayralarga tarqatib ularni ham zararlaydi.
Apoptoz jarayonni proteazalar oilasiga mansub kaspaza fermentlari boshlab beradi. Ular hujayrada nofaol prokaspaza holatida mavjud. Kaspazalarning faollashuvi kompleks jarayon hisoblanadi va faollashishi kuzatilsa boshqa prokaskazalar ham faol holatga oʻtib hujayra ichidagi oqsillarni tezda parchalab tashlaydi va fagotsitlar tomonidan hazm qilib yuboriladi. Katta odamda har 1 soat ichida millionlab hujayralar apoptozga uchraydi.
Soʻnggi tadqiqotlar apoptoz jarayonini Alsgeymer kabi neyrodegenerativ kasalliklar, oʻsma kasalliklari va avtoimmun kasalliklarining paydo boʻlishida muhim ahamiyatga ega ekanligini koʻrsatdi.
Kanalga ulanish