Fundamedical Academy 🩺

Shaxsiy tavsiya, Ramazon oyiga ham sanoqli kunlar qoldi, Inshaalloh juda kerak boʻladi, oʻrnatib olilar.

#farmakologiya_takror_uchun

💊 Dorilar absorbsiya tezligiga ta’sir qiluvchi omillar

Dorilarning organizmga kirishi va qon aylanishiga o‘tish tezligi turli omillarga bog‘liq. Quyida ularning asosiylari keltirilgan:

1⃣ Dorining fizik-kimyoviy xususiyatlari

- suyuqlik shaklida bo‘lgan dorilar (eritmalar, siroplar) tezroq so‘riladi.

- qattiq shakldagi dorilar (tabletka, kapsula) avval parchalanishi kerak, bu esa absorbsiya vaqtini sekinlashtiradi.

- yog‘da eriydigan dorilar hujayra membranalaridan tezroq o‘tadi.

- suvda eriydigan dorilar esa maxsus tashuvchi tizimlar orqali o‘tadi.

2️⃣ pH va atrof-muhit sharoiti

- oshqozon muhitida kislotali dorilar tezroq so‘riladi (masalan, aspirin).

- ishqoriy dorilar esa ingichka ichakda yaxshi so‘riladi (masalan, diazepam).

3️⃣ Ovqat va dorilar o‘zaro ta’siri

- ovqat ba’zi dorilarning so‘rilishini sekinlashtirishi yoki tezlashtirishi mumkin.

Masalan, tetratsiklin antibiotiklari sut mahsulotlari bilan qabul qilinsa, yomon so‘riladi.

- ba’zi dorilar esa ovqat bilan yaxshi so‘riladi (masalan, yog‘da eriydigan vitaminlar – A, D, E, K).


- ba’zi dori-darmonlar boshqa dorilarning so‘rilishiga to‘sqinlik qilishi mumkin.

4️⃣ Qon ta’minoti

- qon aylanishi yaxshi bo‘lgan joylarda (o‘pka, mushaklar) dorilar tezroq so‘riladi.

- qon aylanishi sust bo‘lgan joylarda (teri osti, yog‘ to‘qimalari) esa absorbsiya sekinlashadi.

5️⃣ Hujayra membranalarining o‘tkazuvchanligi

- ichak shilliq qavati va hujayra membranalarining tuzilishi dorilarning so‘rilish tezligiga ta’sir qiladi.

- ba’zi dorilar faqat maxsus transport tizimlari orqali so‘riladi (masalan, glukozaning faol transport orqali o‘tishi).

6️⃣ Dori yuborish usuli

- intravenoz (tomir ichiga) yuborilgan dorilar darhol qon oqimiga tushadi va 100% so‘riladi.

- intramuskulyar va teri ostiga yuborilgan dorilar asta-sekin so‘riladi.

- og‘iz orqali qabul qilingan dorilar oshqozon-ichak yo‘lidan o‘tishi kerak, bu esa vaqt talab qiladi.

📌 Xulosa

Dorini qanday qabul qilish va organizmda uning qanday so‘rilishi muhim ahamiyatga ega. Dorilarni to‘g‘ri vaqt va usulda qabul qilish davolash samaradorligini oshiradi va nojo‘ya ta’sirlarni kamaytiradi.

Telegram kanalimiz:
@fundamedical_academy

Kim nechta topdi?
10ta🔥
9ta👍
8ta❤️
7ta🥰
6ta😢
5ta va undan kam😭

Oʻzim yozgan konspektlardan ham joylab boraymi yoki shart emasmi?

Shart emas👎
Foydalanayabmiz🔥

#farmakologiya_takror_uchun

💊 Dorilarning so‘rilishi (Absorbsiya) nima?

"Dorilar organizmga kiritilgandan keyin qon aylanish tizimiga o‘tishi uchun so‘rilishi kerak. Bu jarayon absorbsiyaga deyiladi. So‘rilish tezligi va samaradorligi qabul qilish usuli va boshqa omillarga bog‘liq"

📌 Absorbsiya qanday yo‘llar bilan kechadi?

✅ Enteral yo‘l (og‘iz orqali, ichak orqali so‘rilish)

- tabletka, kapsula yoki suyuqlik shaklida qabul qilingan dorilar oshqozon-ichak traktida so‘riladi.

- dori ichak devoridan o‘tib, qon tomirlarga so‘riladi va butun tanaga tarqaladi.


✅ Parenteral yo‘l (to‘g‘ridan-to‘g‘ri to‘qimalar yoki qon tomirlarga yuborish)

- intravenoz (tomir ichiga) dori to‘g‘ridan-to‘g‘ri qon oqimiga tushadi va eng tez so‘riladi.

- intramuskulyar (muskul ichiga) va subkutan (teri ostiga) dorilar asta-sekin so‘riladi.


✅ Ingalatsion yo‘l (nafas orqali so‘rilish)

- aerozol yoki bug‘ holatidagi dorilar o‘pka orqali tezda qon oqimiga o‘tadi (masalan, astma spreylari).


✅ Transdermal yo‘l (teri orqali so‘rilish)

- maxsus plastir yoki surtma dorilar teri orqali asta-sekin so‘riladi va uzoq ta’sir qiladi (masalan, nikotin plastiri).


✅ Mahalliy qo‘llash (faqat kerakli joyga surish)

- malham, ko‘z tomchilari yoki burun spreylari faqat o‘sha joyda ta’sir qiladi, qon aylanishiga kam so‘riladi.

📌 Absorbsiya tezligiga ta’sir qiluvchi omillar

✔ Dorining fizik-kimyoviy xususiyatlari – suyuq dorilar tez, qattiq shakllar esa sekin so‘riladi.
✔ pH va atrof-muhit – oshqozon kislotasi ba’zi dorilarni parchalashi mumkin.
✔ Ovqat bilan qabul qilish – ayrim dorilar och qoringa yaxshiroq so‘riladi, boshqalari esa ovqat bilan birga.
✔ Qon ta’minoti – qon aylanishi yaxshi bo‘lgan joylarda dorilar tezroq so‘riladi.

📌 Xulosa

Dorilarni qabul qilish usuli va ularning so‘rilish jarayoni davolash samaradorligiga katta ta’sir qiladi. Shuning uchun, dorilarni shifokor ko‘rsatmasiga muvofiq va to‘g‘ri qabul qilish muhim!

📌 Shu kabi mavzu haqida ko‘proq bilmoqchimisiz? Bizni kuzatishda davom eting !

Telegram kanalimiz:
@fundamedical_academy