✅ Gʻarbga qarshi tuzilayotgan AFRIKA FRONTI...
🇬🇧🇫🇷🇩🇪🇵🇹🇮🇹🇧🇪 Afrika mamlakatlari haqida tarixga yuzlanadigan bo‘lsak bir necha asrlar davomida Buyuk Britaniya, Fransiya, Germaniya, Portugaliya,Italiya va Belgiya kabi mamlakatlarning mustamlakasi bo‘lib kelgan.
⁉️ Mustamlaka - ma’lum bir hududning hukmron davlatlar tomonidan bosib olish va uni siyosiy, iqtisodiy,ijtimoiy va ma’naviy tomondan boshqarish va o‘ziga qaram qilish.
🇫🇷 Afrikada eng katta mustamlaka hududiga ega bo‘lgan mamlakat shak-shubhasiz Fransiya edi. Fransiya asosan Afrikaning Shimoliy-Sharqiy qismlarida o‘zing koloniyalariga ega bo‘lgan. Aynan u ega bo‘lgan hududlarning katta qismi Sahroyi Kabirga to‘g‘ri kelar edi...
🇫🇷 1960-yildan boshlab Fransiya prezidenti Sharl de Goll Afrikadagi deyarli barcha koloniyalarga mustaqillik beradi. Aynan ushbu mustamlaka hududlari ichida ushbu mamlakatlar mavjud edi:
1. Kamerun
2. Senegal
3. Mali
4. Kongo-Brazzavil (hozirgi Kongo Respublikasi)
5. Niger
6. Yuqori Volta (hozirgi Burkina-Faso)
7. Kot-d’Ivuar (Kot-d’Ivuar)
8. Chad
9. Markaziy Afrika Respublikasi
10. Gabon
11. Mavritaniya
12. Togo
13. Benin (sobiq Dahomey)
14. Niger
15. Burkina-Faso (sobiq Yuqori Volta)
♻️ Davlat to‘ntarishlari
⁉️ Davlat to‘ntarishi - Turli xil reaksiya kuchlar tomonidan tezkor va zo‘ravon harakatlar, bunda ma’lum bir guruh hokimiyatni kuch bilan egallab olish va amaldagi qonuniy hokimiyatni almashtirish uchun amalga oshirgan siyosiy jarayon.
‼️ Bu kabi davlat to‘ntarishlari Afrikadagi doimiy holatga aylangan desak adashmagan bo‘lamiz, chunki 1950-yillardan buyon 108 marta davlat to‘ntarishi amalga oshirilgan bo‘lsa, 109 marta davlat to‘ntarishga urinishgan. Yaqin 1,2 yil ichida 5 ta mamlakatda harbiy to‘ntarish amalga oshirilib, uning natijasida hokimiyat harbiy xunta qo‘liga o‘tgan.
🇧🇫 1. Burkina Faso ( Ibrohim Traore xuntasi ), ( 2022-yil oktyabr oyi )
🇲🇱 2. Mali ( Assimi Goyta xuntasi ), ( 2021-yil may oyi )
🇸🇩 3. Sudan ( Abdulfattoh al-Burhon xuntasi ), ( 2021-yil oktyabr oyi )
🇹🇩 4. Chad ( Maxammat Idriss Debi muvaqqat harbiy kengashi ), ( 2021-yil abrel oyi )
🇳🇪 5. Niger ( Abdurahmon Chiani xuntası ), ( 2023-yil iyun oyi )
✅ Afrika fronti deyilishiga sabab va g‘arbga qarshi front ekanligini isbotlovchi bir necha omillar mavjud. Asosiy omil - bu davlatlarni bugungi kunda asosan harbiylar boshqarishmoqda. Undan tashqari chegaralar yopib qo‘yilgan. Misol uchun yaqinda harbiy to‘ntarish o‘tkazilgan Nigerda vaziyat o‘ta jiddiy. Chunki mamlakatda butun aholi bir ovozdan Rossiyani qo‘llab-quvvatlamoqda. Misol uchun harbiy to‘ntarishlardan avvalroq oddiy aholi Fransiyaning Nigerdagi elchixonasining yonida "Yashasin Rossiya, Yashasin Putin" deya hayqirqlar bilan ommaviy chiqishni amalga oshirishgan. Yana Gʻarbga qarshi front ekanligini isbotlovchi omil bu Nigerning yangi harbiy hukumati Fransiyaga uran yetkazib berishni to‘xtatishi Fransiyani bir muncha qiyin ahvolga solib qo‘ydi. Ma’lumot o‘rnida Fransiyaning Uran importining 35% i Niger davlati hissasiga to‘g‘ri keladi. Bugun 5-avgustda e’lon qilingan xabarlarga ko‘ra Niger hukumati Vagner bilan shartnoma imzolagan va tezroq Vagner harbiylarini mamlakat poytaxti Niameyiga kelishga chorlagan. Bunday vaziyatni kuzatib turgan Burkina-Faso rahbari mamlakatni harbiy holatdan "urush holati"ga o‘tkazgan.
🇹🇷 Undan tashqari yaqinda Turkiya rahbari Rajeb Teyip Erdug‘on ma’lum bir ma’noda "olov ustiga moy sepdi". Uning so‘zlariga ko‘ra Nigerdan Fransiyaga uran va oltin yetkazib berishning to‘xtatilishi Parijning afrikaliklarga nisbatan “yillar davomida qilgan shafqasizligi” uchun qasos sifatida baholanishi mumkin.
@diplomatik_tahlil
