Davronbek Tojialiyev sahifasi

Чўққига чиқишда қор кўплигини билсак ҳам, иштиёқ йўл қўймади, барибир боришга қарор қилдик.

Ҳавла чўққисига асосан Сўқоқ, Сангинек ва Кумушкон тарафдан чиқилади. Сўқоқ ва Сангинек тарафдан чиқилса, бира тўла Оқтош чўққисидан (2510 метр) ҳам ўтиб бориш мумкин. Биз Кумушкон тарафни танладик – йўналиш узунроқ бўлса ҳам кескин кўтарилишсиз, сўқмоқ бўйлаб борилади.

Кумушконга бориб, санаторияга етмасдан пастга йўл келади. Йўлни қисқартириш учун машинада Паркентсой бўйлаб юқорилашга қарор қилдик. 1,5 километрча юрганимиздан кейин сойдан кечиб ўтадиган жой келди. Сойда сув мўллиги учун машинада ўтишга имкон йўқ. Уловни шу ерда қолдириб, пиёда сойдан кечиб, шу ердан сафарни бошламоқчи бўлдик. Сойдан тошлар аро сакраб ўтишга имкон йўқ, сув ёйилиб оқмоқда. Сой ёқасига бориб, сувни ўлчадик – белгача етади. Эрталабдан шалаббо бўлиш кимга ёқади дейсиз, унинг устига оқиб кетиш хавфи бор. Яқин-атрофдан қўлбола кўприк қидирдик – чиқмади. Ортга яна 1,5 км қайтиб, кўприкдан сойнинг нариги қирғоғига ўтиб олдик ва шу ердан пиёда сафарни бошладик.

2 кун яхшигина ёмғир ёққани учун сўқмоқ йўли бироз лой бўлган. Бироз юқорилагач, сўқмоқ йўли тугади. Сал тепароққа чиқиб, асосий сўқмоққа қўшилиб олиш керак. Ўрта эса тизза бўйи ўт билан қопланган. Ёмғирдан кейин бундай ўтлоқда юриш оёқларимизни ҳўл қилди. Биз чиққан сўқмоқдан Нива, УАЗ машиналари юра олади. Лекин бундай об-ҳавода бу машиналар ҳам лойга ботиб қолади.

3 километрча юрганимиздан сўнг “тоғ қўриқчилари” қаршимизга чиқди. 4 та баҳайбат итлар узоқдан вовуллаб, олдимизга югуриб кела бошлади. Одатда бундай пайтда кўпчиликлашиб юриш ва қочмасдан, итларга тик қараб, таёқ ва тошлар билан уларни қўрқитиш тавсия этилади. Шунда итлар сизга яқин келса-да, вовуллаб вовуллаб ортига қайтади. Бизни қўрқитмоқчи бўлганлар чўпон итлари экан, ҳимояга эҳтиёж қолмади, эгаси чақирганди ортига қайтди.

Денгиз сатҳидан 1800 метрга етганимизда булутлар орасига тушиб қолдик. Атрофни кўриш қийинлашиб бормоқда. 2000 метр баландликдан рухсатсиз кириш тақиқланган ҳудуд бошланади. Бу жойлар Ўзбекистон темир йўллари АЖга таркибидаги "Угам-Чотқол давлат биосфера резервати" унитар корхонасига қарашлидир.

Биз кетаётган тараф тоғнинг терскай тарафи бўлгани боис 2200 метр баландликданоқ қорли ҳудудлар бошланди. 4-5 та қорли йўлакдан ўтганимиздан сўнг жиддий тўсиқлар чиқди. Кенг сўқмоқ қор билан тўсилиб, тоғ қиясига бирлашиб кетган. Ноқулай қўйилган қадам ва қорда озроқ сирпаниш билан пастга шувиллаб қулаш мумкин. Чўққигача эса ҳали 3 км ва 500 метр юқорига кўтарилиш бор.

Тепароқдан бошқа йўл топиш, тоғнинг кунгай тарафига айланиб ўтиш керак керак. У тарафда қорлар эриган бўлса керак. Акс ҳолда бу қор йўлида манзилга етиб бориш жуда қийин. Юқорига чиқиб қулайроқ йўл қидиришни бошладим. Булут тушиб олгани боис 6 7 метрдан уёғи кўринмайди. Пастда қолган шериклар билан фақат бақириб хабарлашамиз. 50 метрча юрганимдан сўнг яна бир қорли йўлак чиқди. Унинг орқасида қорайиб, грунт қатлам кўринмоқда. Яна юқориладим. Тепада яна бир каттароқ қор уюми кўринди. Телефондаги харитада шу қор уюмининг нарёғи тоғнинг уст қисми эканини кўрсатмоқда. Бу орада шерикларга бақирсам ҳам эшитишмади. Яна пастроққа тушиб, уларга хабар бердим.

Юқоридаги қор уюмидан ўтишимиз билан мавсумлар алмашди. Дарҳақиқат, тоғнинг кунгай тарафидаги қирраларда қорлар эриган, кўм кўк майсалар, бойчечаклар ўсган экан. Лекин кўриниш ҳамон яхши эмас, булут тарқай демасди. Об ҳаводаги бу тундлик йигитларнинг ҳам кайфиятига таъсир қилган бўлса-да, ҳамма қорли, ноқулай жойдан юрмаётганидан хурсанд эди. Яхшиямки қўлимиздаги телефонда чўққига олиб борувчи харита бор, GPS ишлаяпти. Шундан мўлжал қилиб кетавердик.