#60_ishtirokchi
Alisher Navoiy – o‘zbek adabiyotining quyoshi, millatimiz faxri, jahon adabiyotining yirik namoyandasi. Uning qalamiga mansub asarlar nafaqat o‘zbek xalqining, balki butun insoniyatning ma’naviy xazinasiga beqiyos hissa bo‘lib qo‘shilgan. Navoiyning boy va serqirra merosi asrlar osha o‘zining ahamiyatini yo‘qotmay, biz uchun ma’naviy yuksalish manbai bo‘lib kelmoqda.
Navoiyning adabiy merosi nihoyatda boy va xilma-xildir. Uning "Xamsa"si o‘zbek adabiyotining eng yirik epik asari hisoblanadi. "Xamsa"ga kirgan har bir doston ("Hayrat ul-abror", "Farhod va Shirin", "Layli va Majnun", "Sab’ai sayyor", "Saddi Iskandariy") o‘zining g‘oyaviy-badiiy xususiyatlari bilan ajralib turadi. Unda insonparvarlik, adolat, mehr-muhabbat, do‘stlik kabi yuksak tuyg‘ular tarannum etiladi.
Navoiyning lirik merosi ham o‘zining go‘zalligi va ta’sirchanligi bilan ajralib turadi. Uning "Xazoyin ul-maoniy" nomli to‘rt devoni (G‘aroyib us-sig‘ar", "Navodir ush-shabob", "Badoye’ ul-vasat", "Favoyid ul-kibar") o‘zbek lirikasining eng nodir namunalaridan hisoblanadi. Navoiy g‘azallarida inson qalbidagi eng nozik tuyg‘ular, muhabbat iztiroblari, hayot falsafasi o‘z ifodasini topgan.
Navoiy asarlarining tili ham o‘ziga xosdir. U o‘zbek tilining imkoniyatlaridan unumli foydalanib, badiiy san’atlardan mohirona foydalangan. Uning asarlarida tashbeh, istiora, tajnis, irsoli masal kabi san’atlar serob bo‘lib, asarlarga joziba va ta’sirchanlik bag‘ishlaydi.
Navoiyning ma’naviy-axloqiy qarashlari uning asarlarining asosiy o‘zagini tashkil etadi. U insonparvarlik g‘oyalarini ulug‘lab, har bir insonni qadrlashga, unga mehr-muhabbat ko‘rsatishga chaqiradi. Uning fikricha, insonning qadri uning mansabi yoki boyligida emas, balki uning ma’naviy kamolotida.
Navoiy adolat va ma’rifatparvarlik g‘oyalarini ham ilgari surgan. U jamiyatda adolat hukm surishini, har bir inson o‘z huquqiga ega bo‘lishini istagan. U bilim olishni, ma’rifat tarqatishni insonning eng muhim vazifalaridan biri deb bilgan.
Navoiy kamolotga intilish va nafsni tiyish g‘oyalarini ham targ‘ib qilgan. U inson doimo o‘z ustida ishlashi, bilimini oshirishi, axloqini yaxshilashi kerak deb hisoblagan. U nafsini tiyishni, mol-dunyoga hirs qo‘ymaslikni insonning ma’naviy yuksalishi uchun zarur shart deb bilgan
Navoiy nafaqat buyuk shoir va mutafakkir, balki mohir davlat arbobi ham bo‘lgan. U Husayn Boyqaroning vaziri lavozimida faoliyat yuritib, mamlakatning ijtimoiy-iqtisodiy va madaniy rivojlanishiga katta hissa qo‘shgan.
Tarixchi Xondamirning qayd qilishicha, Alisher Navoiy o‘z mablag‘lari hisobidan Hirot va mamlakatning boshqa shaharlarida bir nechta madrasa, 40 ta rabot, 17 ta masjid, 10 ta xonaqoh, 9 ta ko‘prik, shuningdek, 9 ta hammom va yigirmaga yaqin hovuz qurgan va ta’mirlattirgan.
Navoiy merosi bugungi kunda ham oʻz ahamiyatini yoʻqotmagan.U milliy oʻzlikni anglash va maʼnaviyiyatni yuksalish omili sifatida xizmat qimoqda.Navoiy asarlari yosh avlodni vatanparvarlik ruhida tarbiyalashda,ularda,yuksak axloqiy fazilatlarni shakllantirishda mumkin rol oʻynamoqda.
Idiyeva Qunduz
Buxoro davlat universiteti Filologiya fakulteti 2-bosqich talabasi.
📥 Ijodiy ishlaringizni ↙️
@Student0533 👈 profiliga joʻnating! 📲
Tezda ishtirokchiga ovoz berish uchun shu yerga kiring👇👇👇
https://t.me/Volunteers_uz